장음표시 사용
201쪽
Itaque cum legis Quintiliani illud. Libro primo capite 3. Apud Lucanunio Verba sunt Caesaris ad milites Pharsaliae lib. s. Ardere quem amore. Plutarchus ; αδ
dos efficit, hylares & effusos. Plautus in Meneclimis . Ita mihi,in pectore atque in corde laesi amor incendi si Nisi ex oculis lachryme descendant, iam ardeat credo caput . Terentius in Eunucho; ex amore ardeo. Non enim uox illa praeceptoris. Verba sunt Quintiliani, i co quem indicaui. Sic & Aeschines. Aelchinis in Demosthenem uerba interprete Leonardo Aretino, sic habent. At cum uir totus ex uerbis compactus, atque his Nehementibus & superflue laboratis , simplicitatem simulet, quis ferat γ Cuius gulam si quis auferat, instar fistularum nihil reliquum erit. Et ille contra, Aeschinem trutinae similem. Equidem tibi Demosth. dixerit Aeschinem esse similem trutinae, nondum usquam legisse memini in oratione pro Ctesi-Phone nominat eum sinterpre e Aretino; fabulam ac trituram sori, & uilissimum scribam. Item paulo post tragicam simiam, rusticum Oenomaum, oratorem absimum. Quod si quis ipsius Demosthenis uerba hac de re malit, ea quoq; asscripsimus. E- inquit)ἡ
Ex consequentibus, ut Iuvenalis. Apud hunc poe- eam satyra Octava de Cicerone sic legis. O uid Catilina tuis natalibus atque Cethegibi Inue.
202쪽
Inuenit quisquam sublimausparma tamen uos. Nocturna, & flammas domibus templisque parastis,
Ut Braccatorum pueri, Senonumque minoreS:
Ausi quod liceat tunica punire molesta. Sed uigilat consul, uexillaque uestra coercet Hic nouus Arpinas, ignobilis, S modo Romae 'Municipalis eques, galearum ponit ubique Praesidium attonitis,& in omni gente laborat. I i Τantum igitur muros intra, toga contulit illi
Nominis & tituli . quantum non Leucade, quantum Thessaliae campis Octauius abstulit, udo Caedibus assiduis gladio, sed Roma parentem, Roma patrem patriae Ciceronem libera dixit Et apud Ciceronem pro lege Manilia.) In ea oratione Cicero ostensurus , cur adhuc periculosum ac in
gnum esset bellum Mithridaticum , rege fugato atque expulso : Primum inquit, ex suo regno sic Mithridates profugit, ut ex eo de Pontho Medea illa quondam profugisse dicitur,quam praedicant in fuga fratris sui me imbra in his locis , qua se parens persequeretur, dissipauisse ; ut eorum coli lectio dispersa, moerorque patrius , celeritatem persequendi retardaret, sic Mithridates fugiens, maximam uim auri atque argenti pulcherrima' Tum 'ue rerum omnium, quas & a maioribus acceperat& iple bello superiore ex tota Asia direptas,in situm regnum cogesserat, in Ponto omnem reliquit. Haec dum nostri colligunt diligentius,rex ipse e manibus effugit. Fabulam uide apud Ovidium, i ib. . Methamorpho .&apud Ciceronem lib. I. de nat. Deorum. Item Iuvenale Satyra 6. & Senecam in Tragedijs . Adiuncta sunt, ut pro Roscio. In oratione Ciceronis pro Sex. Roscio Amerino,ubi miris salibus defricatur accusatur E rutius haec quoque praeter alia multa aduersus praeposteros accusatores dicuntur. Anseribus cibaria publice locantur,& canes aluntur in Capitolio, ut significent si fures uenerint. At fures internoscere non possunt, significant
tamen, si qui noctu in Capitolium uenerint. Et quia id
203쪽
ea suspicio sum, tametsi bestiae sint,tamen in eam parie
potius peccet,quae est cautior. Quod si luce quoq; canem latrent,cum deos salutatum aliqui uenerint, opinor iis crura sustringantur,quod acres sint etiam tum, cum suspicio nulla fit.Simili ma est accusatoru ratio, alij uestra anseres sunt,qui tantummodo clamant, nocere no pos-: sunt,aliis canes,qui & latrare & mordere possitnt.Cib ria uobis praeberi videmus, uos autem maxime debetivin eo impetu facere qui merentur, hoc populo gratissimum est. Deinde si uoletis,etiam tum , cum uerisimile erit aliquem comisisse,in suspicione latratore, id quoq; coneedi potest, sin autem sic agetis, ut arguatis aliquem patrem occidisse,neq; dicere possitis, aut quare,aut quomodo,ac tantummodo sine suspicione latrabitis, crura quidem uobis nemo sustringet, sed si ego hos bene noui, literam illam, i nos usque eo inimici estis, ut etia eos omnes oderitis,ita uehementer ad caput affiget, ut post: ea neminem alium nisi uestras fortunas accusare possitis . Ex consequentibus Lucanus. Libro Pharsaliae prsmo,non ita longe a principio. Reliquos uel Ciceronis, vel Virgilij locos iam ante indicauimus. Copiosi sunt hi duo loci, nempe comparatorum & similium. Et certe nulli argumetorum loci crebrius inter dicendum incidunt. Quocirca ut plenius a iuuentute intelligantur & facilius usui quotidiano accommodari possint, ope ra precium mihi facturus uideor, si paucis eos illustrem exemplisosium*xomparatorum locus sit triplex, a paiari, a maiori,& a minori, ideo & per hos gradus argumen ta ducemus. .l A P A R I. -i Cicero iri Verbem'; Si finem edicto praetoris asserunt Calendar Ianuaris, cur non initium quo it nascitur a Cae
. Idem primo Rhetoricorii: Nam si Rhodiis turpe nolest portorium locare, nec Hermacreonti conducere.
Et pro Rabirio: O Dij immortales ,haec est illa exoptata iudiciorum seueritas. Corruptores nostri causam
204쪽
Quintilianus lib. s.Qui ob rem iudicandum pecunia iaccipit,& ob dicendum falsum testimonium accipiet. 1 Idem : Quae poena aduersus interfectorem patris i sta est,eadem aduersus matri S. Iphicrates ille Atheniensis, cum ab Aristophonte proditionis accusaretur, percontatus ab illo est, ecquid ipse accepta pecunia proditurus esset Rempublicam3qircum nega flet ille, quid igitur quod tu, inquit, facturus non sis, id ego feci λ .
A MAIORI. t . iusti n2 Cicero epistola quada ad Metellum:Tu tuas inimicitias ut Reipublicae donares,te uicisti, alienas ut contra Rempublicam confirmes, adducerisλQuanquam hoc iaa pugnantibus ductum uideri possit. idem pro Milone: Quem igitur cum omnium gratia uolujt,hunc noluit cum aliquorum querela Quem iure,quem impune non est ausus, hunc iniuria, iniquo loco,alieno tempore,periculo capitis, non dubitauit sciIicet occidereλ iEiusmodi est illud Medeae apud Ovid. Seruare potui, perdere an possim rogas3 Et Aeneae apud Virgilium. Vos & Scyllaeam rabiem,penitusq; sonanteiri Accellis scopulos,uos & Cyclopea saxa Experti,reuocate animos,incestumq; timorem Mittite; forsan & haec olim meminisse iuuabit. Vult enim his uerbis planum facere Aeneas, non debere socios suos frangi rebus praesentibus, qui maiora grauioraq; iam pertulis ent . . , . i
Histrio quid deceat quaerit,& non idem faciat Or tot Ex Cicerone de Oratore. sQuod si in ipso etiam corpore multa uoluptati pra ponenda sunt, ut uires,velocitas,ualetudo,pulchritudo, quid ni idem in animis fiat,in quibus doctissimi illi ueteres coeleste ac diuinum quiddam inesse putarunt Ex eodem,secundo libro de Finibus. Demosthenes a cane quomodo litera exprimenda
205쪽
da esset,discere non erubuit,& nos pudebit, si homines homine praeceptore utamur Ex Hieronymo aduersus
Quid an non uehementer absurdum illud,assuefacere pueros,ut dextera cibum capiet, & si laniam forte mmim extendant increpare, at interim non prouidere inlud,ut honesta suaeq; artati congruentia audiant Ex Plutarcho de Educatione liberorum. . Serui inquit Memmius Tribunus Pleb. apud Sallu nitimi aere parati iniusta imperia dominorum non per ferunt,uos Quirites in imperio nati,aequo animo scruti,
. . Sed horuin plena sunt omnia. Illud notandum, quod& Rodolphus monet capite vigesimo quinto , quaedam algumenta esse,quae diuersa ratione, interim a maiori, interim a minori duci uideantur.Verbi causa: Cicero in secumi a Philippica; Quid indignius, quam uiuere eum, qui iis posuit diadema,curn omnes fateantur iure inter fectum esse qui abiecerit Hic si comittas Caesarem & Antoni si, ducta fuerit at umentatio a maiori. Neq; eirini, aliud demo strare uult Cicero, tuam iure occidi potuiste Antonium,eo quod Caesaremi Ilo maiorem iiii Foccisim elle,omnes fateretur. At si causas occidendi copare in ulcem,iam contrario modo habebit. Est enim lixe uis argumentationis, Minor causa fuit occidendi Caesaris,qui diadema sibi in positu reiecit,qua Antonij , qui illud imposuit, quare si illum omnes iure Occisum esse fatentur, quid indignus, quam uiuere Antoni ii illo longe scelestiore λ Hieronymus aduersus Ioum ianu;Si altissima illa sublimitas e cidit , quis cadere non possit 3 Sit in coelo ruinae,quanto magis in terra Hic cosert angelicam illarii creaturam Ecoelo lapsasti cu genere humano, & a maiori ducta erieargii mentatio. Rursum, uoca id maius more Aristoteli-co,quod est uerisimilius, minus, quod uero est dissimul tu S, tam cotra a minori ducta erit. Siquidem minus erat ro coiisoaum,altissimam illam sublimitatem cadere
206쪽
posse,quam homine,quocirca si illa cecidit,quid in cade re possit & homo Atque hoc posteriori intellectu fere hisce nominibus utuntur, qui hodie Dialectica docent, alii contra,priori. Ego utris potius accedendum fit,dubito placent certe mihi hac quidem parte utraq;, neque ita magni referri puto,hinc an illinc ducta argumenta dicantur modo inuenire ea discat iuuentu S. .
Quemadmodu dicere solebat Philoxenus, carni v su uissimas esse eas , quae carnes non sint,& plicium quoq; eos, qui non sint pisces ; sic in philosophia , ea cum primis ducunt ac alliciunt animos iuvenum, quae neque philosophice nimis , neq; accurate nimium tractantur. Autor Plutarchus. - - Q Philoxenus Eryxidis filius, & Gnato Siculus , gulae Proceres, imo uero extremi perditiq; gWiones, wuiuiis adhibiti,emungere se in pultariis soluierant, ut ab1tinentibus caeteris, soli epulis ampliter fruerentur. Itadio die quidam studia liberalium artium docere aut scribere ingressi,uocabulis sordidis. & ex intima plebeia sermonis fere aceptis,foedant ac contaminant Omnia, ut bonis mentibus & praedatis ingenijs inde aversis, loli ipl1
rerum potiantur,& citra aemulum regnent, Ex Herm
Fuit quidam tempore Alexadri Magni, qui ea longo usu tenebat artem , ut ex certo interuallo grana ciceris sine frustratione in foramen acus intereret; qua recu confideret se placiturum regi, ac magnu aliquid ab illo reportaturum modio eius teguminis donatus est, digno me hercules tali artifice praemio. I ta qui disserendi arte
professi, secula iam aliquot,aliud nihil. : ut ru nugaci lima quaedam & per manus tradita in scholis decantant sophismata nonne digni sunt,qui, non dico modio.uno aut altero,sed plaustris aliquot sophismatum, sςnes iam
onerenIur Erraui, honorentur dicere erat in animo./κ sui intili reo.
i Vt in urbe defendenda nihil prodest,caeteras quidem
207쪽
portas omnes esse clausas, modo una aliqua pateat, perque hostes recipi ntur in urbem;ita parum profuerit tu ueni si a caeteris uoluptatibus se thabstineat,dum ab una quapia in profundum uiciorum praeceps agatur. Ex Plutarcho de audiendis poematis. QQuomodo in iuribus pampini & palmites esse solent in causa,cur botri subindu oculatur, obumbratii lateat; ita in dictionet poetica,propter circunfusa undiq; fabulas,multa non animaduertuntur a iuuentute,alioqui sutura uel utilissma. Indidem. Tanquam ille qui gallos infeliciter pinxerat , puero mandauit, ut, ueros gallos quam longissime a tabula abingereo; sic adulator nihil aeque timet , atq; ueri cuiuspia amici accessum. Ex eodem de Dignoscendo adula
CiceroIamiliariu epistolarum lib. s. In ludis Gymnicis, inquit,mos erat praecones qu q; ipsos corona ante ludorum missionem donari, uerum hi,cum caeteris coronas imposuissent uictoribus,eorum'; nomina magna uoce pronunciassent, libi tamen alium adhibeant praeconem,ne sua uoce ipsi se uictores esse pronunciaret. Hoc modo & nos,aliorum quidem virtutes pieno ore laudabimus,nostras eo usque in occulto sinemus , dum alius quisquam existat,qui eas ab interim uindice posterisq;
sti Idem post reditum ab exili ἔsed taliqua bona ualetudo iucundior est eis, qui x grani .morbo recreati sunt, quam qui nunquam aegroto ccrpore fuerunt; sic patria caeteraq; fortunae bona, desideraea magis, quam quot die praecepta delectant. . - . Llissimile est pud eundem Philippica tertia; Certus autem dies,non ut sacrificij, sic consilij expectari solet. Verum ligcsuis non malit petere ex Erasmo 3 Illud non indignum furtassis obseruatione, in quibusdam coparatis difficulter ad modii assignari posse aliquid utrisque crina uiae,& in similibus interim facili Me. Compary
208쪽
di constituendae maiestatis gratia,persessionem armari his Auentinum montem occupauere, uos pro liberi te,quam ab illis accepistis,non ne summa ope nitemini' atq; eo uehemecius,quod maius dedecus est, parta amittere, quam omnino no parauisse. Similitudo apud Quintilianum : Quomodo uulnus infligi citius potest, quam sanari ita reum facilius accusare est,quam defendere.Ee apud Ciceronem in Antonium: Ut Helena Troianis, sic
iste Reipubicae causa pestis atque exiiij fuit. Hic si quis
unum aliquid comune quaerat,non ne in exemplo inlintiliani commune suerit utrisq; , facilius esse laedere,quam ederi & in Ciceronis, utrunq; exiiij fuisse causam ijs; quibuscum degeret Contra in comparatione illa Salluῖiana non ita facile. Sed de his pro suo quisque arbitratu, ut uolet, statuat. Ego dicere hoc ausim,in quibusdam nihil interesse inter similitudinem & comparati nem, nisi tractandi rationem diuersam & diuersum genus elocutionis. Comparatio est, quam modo ex Sallustio adduximus. Tractetur paulo aliter,& similitudo erit, nempe ad hunc modum et Sane quemadmodum maiores uestri Quirites,parandi iuris & eonstituendaena testatis gratia, per secessionem armati bis Auentinum montem occupauere, sc uos etiam pro libertate quam
ab illis accepi liis, summa ope niti debetis. Dissimilitudo est apud Liuium secundi belli Punici libro octavo, Quam compar inquit Fabius Maximus ad Scipionem consilium tuum parentis tui consilio sit,reputa. Ille Cosul profectus in Hispaniam,ut Annibali. ab Alpibus descendenti occurreret, in Italiam de prouincia rediit,tu, cum Annibal in Italia sit,relinquere Italiam paras,non quia Reipublicae id utile,sed quia tibi id amplum & gloriosum censes esse. Quid porro negotij fuerit, hinc eia
sicere comparationem, si mutatis paucis hunc in modum haec esserantur Quid Θ Pater tuus Consul pros ctus in Hispaniam, ut Annibali ab Alpibus descendenti
occurreret,in Italia de prouincia rediit.& tu,cu fit An-
nibal in Italia,illam relinquas ξ Haec ideo adscripsi,ut di
209쪽
ligenter expendat lector, ecquid semper ea ratione diastent si milia a comparatis , qua distare ea ait Ro dulphus.
'νο 2 debeo cuiquam mirum uideri,si repuα dignantia cumsi perius non putauerimus ex Boethis uel Ciceronis potius siententia inter locos ponenda o nunc ipsi uelut obliti nostri, inter locos
numeremus. Equidem non id tunc egi, ut docearem repugnantia locum non esse: sed ostendere uolui , in eam conditionem, quo modo Boethio Ai-
sumes , utest repugnans , quicqmd contrarium esset consequentis, non posse hoc pacto cretum eis , ostiunctum ab aliis locum attribui. Repugnantiam autem in praestentia definimus,ut sit rerum per se disiidens habitudo, qua fit, ut alterum dici id esse quod alterum , non positi. Quod autem cperse Paddidimus definitioni, id eo pertinet, ut onendamus, non quicquid de altero negatur, repugnans esse . Nec enim et si dico Ciceronem non esse infantem, ideo infantem esse repugnans eIn Ciceroni rnec si dico Catonem non auarum fuisse,repugnat idcirco auarum esse Catoni. Von enim per se ina , hoc eIt , Cicero quatenus Cicero est, ct Cato quatenus Cato en, alter negantur esse: sed quia Cicem eloquem en , cui repugant esse infantem, O Cato
210쪽
cito uir bonus, cui repugnat item auaru esse. At homo re irrationale repugnant', quonitam rati0nale quod repugnat irratiouali, insubstantia eli homiranis,em homo perst,hoc intersubstantiasua, ab irrationali dipidet.Sic homo ct uirtus repugnant, quonia homo per se existetiu generis est,uirtus uero inhaeret A. q;.n.dici potiomo es uirtus deonq; longe magis repugnant,quantu ad Da. adsu*tatiasua , homo ct uirtus, quὰm homo et irrationale
Isa enim in proximo ct sub eodem gene eposita distant. utrunq; enim intra animalis est complexm. At illa toto rerum ordine, hoc est, praedicamentur sunt diducta . Quod aute uulgo dicimus, non rem: pugnare homini uirtutem aut uicium, id in eam 1ententi am dicitur, non ut alterum dici posiis id ese quod alterum: sed quia nihil obstet, quo mimis esse alterum alteri positi. Repugnant autem Mao, unum uni, qui uniplura. Illa opposita, haec di stereutia uocamus. Et quae nos opposita , Cicero con traria dixit . Boithius commodius oppostra putauit disti,quoniam ea,quae Graeci vocant, aptius contraria dicerentur,quae Cicero quidem αι-xit aduersa.Utcunque uocentur, haud multum in tererit; nos Boethium, quando Gus magia hunc immorem triuit ea nomina,sequamur. Oppositasunt, qua repugnant unum uni sic, ut neque alterum de
altero,neq; ambo de tertio dici possint. Ea Asripoteles ijsfermὸ uerbis diuidit. teru,inquit,alteri Uponi dicitur quadrupliciter : uel ut quae sunt ad ali