장음표시 사용
271쪽
non tamen quatenus est cibus, sied in instrumentum explendae luxuriae est ὰ domino translatus. Ut ergo cibi est alere , ct firmare corpus et contra qui uoluptatem spectat, persaepe ingerit noxia, O mi gnorum irritamenta morborum; sic quae aliquando rerum dictionisque ordinem sequenti possent uideri culpanda, dum audientis captamus voluptatem , inter laudes numerantur dicentis. Quale essyrictim O breuiter dicere, ct solum pro necessiritate , ea qua capita sunt o firmamenta rerum. Aut quibus prope nihil est opus, dummodo excoli ordinarsque possint, lati imὰ fundere. uln- etiam digredimur ab eo quod instituimus ,ut in aliquid quod plausibiliter dici queat dejeramur: O quae semelpaucisque dicta percipi poterant, ea repetimus , trabimus, longo uerborum ambitu enunciamus . 'Poeta quoque persaepὰὰ fide rerum ad incredibilia delabuntur. Confundunt etiam ordianem rerum , ut quod peius erat , dicant ponerius; quod poIlerius, prius. Haec aliaque permulta id genus , qua rerum essent nimirum uicia; atq; proinde orationis , quia significandis ea rebus es infituta : ingeniorum tamen sunt' quoniam placeno uirtutes. Sunt tamen θ iIta persaepe coniuneta , ut qua delectat praecipud, optime etiam doceat oratio; sed O fidei quandoque locum occurapat uolutas. Diuersa tamen sunt, O diuersas habent causas. Docere ergo uel si id malimus probabiliter dicere, proprium en disserentis c quod pro
272쪽
ueniendi rationem ossendimus cun docent incis coniunctum esse. Delectare, quoniam auditorisgratia expetitur , ad Rhetorem rectius pertinebit nec
enim habet, aliquid cum inuentione negocis aut si qui habet, ad docendi vicium ea parte redigetur. uuid igitur dialectice, quod sinis eius sit docere quid etiam ab eo mouere delectare distent, hoc pacto satis sit nos executos esse. sobolia in caput F.
E T sic se, ut inquit Cicero,res habet; me mea,tetit Iectant Cicero quinta Tusculana de Dionysio Tyra noloquent: Musicorum uero inquir,perstudiosum a cepimus; Poetam etiam tragicum, quam bonum, nihiI ad rem. In hoc enim genere, nescio quo pacto magis, quam in aliis, suum cuique pulchrum est. Adhuc neminem cognoui poetam, & mihi fuit cum Aquinio amicitia , qui sibi non optimus uideretur. Sic se res habet te tua, me deIectant mea. Non ita dissimile his est quod dem Cicero habet decimoquarto libro i pistolarum ad
Atticum. Accipe a me,inquit, καλλι ὰν 'μα rerum
earum,in quibus sumus exercitati satis. Nemo, unqua, neque Poeta, neque orator fuit, qui quenquam m liorem se arbitraretur. Hoc etiam malis contingit;quia tu Bruto putas ingenioso & erudito de quo iam experti sumus. Nuper in edictio scripseram rogatu tuo. meum mihi placebat, illi suum. Quin etiam cum Ulaus
precibus pene adductus, scripsissem ad eum de optimo genere dicendi; non modo mihi, sed etiam tibi scripsit tibi illud, quod mihi placeret, non probari. Quare sine quaeso, quenque sibi scribere; suam cuique i ponsam, mihi meam i suum cuique amorem, mihi meum.
273쪽
vo cite:Hoc enim Attilius poeta durissimu Η Cicero.Quem in modum & Plautus; Suus,inquit,rex reginae placetinua cuique sponsa sponso.
MATERIAM DIALECTI Esquinionem esse, O quid alis, de hoc senserint. cap. VI.NVnc igitur ea, de quibus hoc libro dicturos nos
praediximus , exequamur , eo quo proposui inmus ordine. Tria erant, quibus disserendifacultatem conflare uoluimus: materia, instrumentum,otractatus; Materia ordine es prima:primum ergo illa nobis explicetur . Ne quem fallat aut e nomianis huius ambiguitas, illud admonitum uelim, materiam artium quandoq; dici , id quod artibus docein tur,o circa quod uersatur cura, consideratio ; itularum, quod subiectum uocaripriori libro dixin mus: sic materiam dialectices possumus dicere argumentationem,ut plersq;: uel ut nos, dictionem probabilem: quanquam parum haec ipsa diuertant. Diacimus etiam materiam artium id, in quod opus suum explicant: quemadmodum fiatuarii materiam dicimus aes, marmor, gypsium, ceram, omne id
deniq; ex quo simulachrum aliquod, aut imaginem e gere potest: ct figuli materiam, lutum: Ofabri ligna. Lignis autem proprium e t materia nomen. Ab his eηim ad reliqua similitudine tradu
sium est: noli; in hanc sianimationem inpraesen
274쪽
RODOLPHI AGRI Q Titi de materia dialectices quaerimus. Isa quae sitis demur conrodisiime ex opere dialectices postepe 'sticere. Si .n .est opus illiins,quos praedixi spro biliter dicere:quicquid.i. in quod hoc opussuu eXerxre et expeririposiit , id uidebstur utis materiae illius esse. Probabiliter aute dicere de OI eo quod in orationὁ deducitur δ' summi aut re uera probabiliter,aut quatenus res de qua dicimus permittit: quod culi nodi sit, se diximus. Oe igitur id,de quin ordine apteq; ad fide dici pol id erit diale lices mi teria .auὐd si uno nose coplecti uolemiis lauderipi docile. De quocunq;.n. fidem conamur facere, id . necesse est accipi tanqua dubiu incertum; sit di ei
mo m. rem aperta,quatenus es aperta sumit docet
da sed ut conte di de ea ct ambigi possit. QAicquidi
aute tanquam dubitatu in mediis profertur, id uocant qonem arit ergo quaestio materia dialectices Hiuuenio,quam illi certiore aliam aut armoriabus circii cripta terminis,asigne. Scio tamen esse
quibus aliter uidetur, quoru non es dissimulanda iviobis sententia. Hi putant,si ta late tendamus ma aeria dialectices,ut de quocuq; probabiliter posito, dici, id si biiciamus cura ipsius et oes ferὸ arte au superuacuas suturas,aut intra dialectices ius possessiionemq; ueturas.Omnes.n. propemodu probabilia ter,de eoquod docendis sis serunt disseruim eo. rum quae necessaria et indubitata esse,posint 2 n ibis coprebelli, non ita magna en copiademia credimus prorsus nulla. Id quod ne
275쪽
. DE IN VEN. LIB. IL rigia qua ad uitam mores s pertinent; quae ite ud rerru natu notitiam, nihil est quod no sit cotrouem sum,et magnis ingenise omnes in partes iactatum. Debis ergo omnibus probabilia utcunque disserua. tur: quoniam necessaria non possunt. Nam sive probabilia quidem possent, nemo uel disceret ea, uel doceret. Quod si probabile dicimus non modo quod ambigue , ct in utranque partem dici ρο tes: Ied ut quo certius quicque es, eo probabiliussit; et quod indubitatum sit, id maxime uideatur probabile; omnes artes quaecunque demum sunt, . eae probabilibus consabunt. auum singula emgo de his rebus quas profitetur probabiliter dicat, quid iam loci dialectica de omnibus rebus dicendi relictum erit' ut quid opus es per omnes ire nos, diripique artessiquod cunctae pollicentur, poteri dialem ce sola prasare Aristoteles itaque dialecticen tribus his utilem putauit exercitationi dispere .di,confutando aduersario,etprobandis primis artium principiis eis, quae oportet quamlibet arietis uelut explorata certaque habere. Quia . n. primasiunt,artes ipse nequeut ea probare, uelut p cedetia illas,et credeta disceti, ab hac itaq; uelut public quada orum ministra, petenda eis Ide e arbitratus. In reliquo sicaaru progressu, nihil loci reliquit dialectice. Duos in libros qui posterioru resiolaturis uti inscributur, edidit, quibus ea coplexus es, quae
ad rationem tradendarum artium pertinent. EF squod attinet ad institutum nos Irum, non quasi0-
276쪽
sit praediximus. Libri huius capite secundo. Scio tamen esse quibus aliter uidetur.) Haec obiectio nihilo plus uitium habet aduersus ea aeque hoc capite docet R dolphus, quam quae de materia Rhetorices primo lib. de Oratore disputat Crassus. Habet autem in summa hunc intellectum. Si dialectice sola probabiliter disputare de omnibus docet, quorsum igitur caeteris nobis opus est artibus Z Quorsum attinet, illas tanto cum labore perdiscere, si hac una instructi, credibilem de re
qualibet texere possumns orationemῖ Dilutio ima an- quam dialectice viam ac rationem tradit de omnibus disserendi, non tamen hinc colligitur illud, creteras a tes omnes inutiles esse ac superuacuas. Quando fieri potest,ut res eaedem diuersa ratione spectatae, diuersis et
artibus subi j ciantur, Iam dialectice in communi tantuu iam ac rationem parandae de re quaque fidei tradit , itaque in uniuersum de rebus omnibus agit ut nulli interim specialiter praecepta sua accommodet. Reliquae artes, generalem hanc differendi rationem a dialectica mutuantes, suis eam singulatim materijs applicant. Verbi causa;Praecipit dialecticus probationes rei cuiusque esse petendas a finitiune, genere , speciebus, proprio,toto,partibus, causis, euentis , &c. quae autem rei
euiusque definitio sit, quod genus, quae species, totum, partes causae,euenta, id dialecticus speciatim non docet, sed aliunde petendum est . Vt si quaeras, sit ne ani -
ma mortalis an immortalis, hic rem ipsam peculiariter ad naturalem pertinere philosophum, nemo ignorat. si quidem is naturas rerum scrutatur, is quae interire res possint, quaeue non possint,pervestigat ac docet,&quaecunque de ortu & occasu rerum dicuntur, ea omnia suae ditioni esse subiecta confirmat. Quorsum igitur eiusmodi in rebus opus est dialectica aut quis eius hic usus Hic nimirum,ut qua uia, quomodo, ipsi etia phy-sco hac de re differedu sit, uideamus. Docet ergo, principio intuendii esse, quid sit aia, qt eius genus, quae formae, quae ossicia, quae causae, quae euela,quae ei accidat,
277쪽
quae cohaereat,quae pugnet. Dein hqc eade quaereda id c morte ,eaq; cu priori b. illis sic cu fere da, ut quae, quelus co sentanea sunt quae distentanea, deprehedamus icit l, ita de nivi ex litudine istorsi,de themate yposito i, hac aut illa parte feramus smam. Haec, iqua, dialectice in coe monet dispici eda ee, traditq; normas ac regulas quasda,quibus ceu filio quo da in hisce coponendis se-
Cernendi sue ita dirigatur humana rone qua aberrare possit, neue S co sentaneis accipiat dissidetia,aut cotraea quibus pbe inter se couenit, credat distentanea ac pugnacia esse. Ueru.n. uero quaena ea definitio animae aut mortis sit, qδ genus quae caae,&c. in eius rei per uestigatione, etsi generales aliquot pceptio es tradit dialeetica, tame speciatim ex ea peti ista ia 5 debet,sed a naturalipho . Ita fit ut spatis quide de reb. omni b tractatio
Srtineat ad reliquas artes, quatenus uero uniuersae sub unam coem quanda de eis disserendi rone cadunt, hactenus subiectae dialectico sint. Arist. itaq; dialecticentribus his utile putauit. I et quida Aristo. dialecticam
utile esse ad tria. Verii tribus quartu subiungit, quod th autore Alexi Aphrod. uelut particula quaeda tertii illius uideri psit. Ia Rodolph.omisso tertio,quartu in locu eius subieeit Quae res ei in ca fuit,cur dicerei,dialecticen iuxta sentetia A rist. ad principi u modo scientiarii coducere a reliquo arti si progrei sit excludi. Qua illius sententia no sutile, facile docebiit nos uerba i sus, quae primo Topie. libro habetur ad hunc modisi.
278쪽
ἀ- ἴδον 'χμ. Eis uerbis hoc dicit, Quae in Topicis se tradunt, ea conducere id primis ad tria . Primum Sid exercitationem differendi. mii .n metho. hac teneat, eu facile de re quis argumetari posse. Desti ad dextre couersandii colloque dumq; cu uulgo & multitudine, cui si quid persuasum velis, nulla id rone effectu iri facilius , si Ois tua oratio ducatur ex ijs , quae ipsi uulgo uera' esse uidentur,no, quae ex intimis artiu penetralibus de propia, admiratur citius rudis'multi ludo,q credita Tertio,ad scias eas, quis philosophiae note coplecti. lemus. Quisquis . n. hac facultate instructus, utranq; eius quo de agitur parte, credibilibus argumentis reddere possie ambigua , eu facile quid in re quaq; ueri falsi uel sit, perspecturum. Praeter haec autem conducere ea,&, ad prima artiti principia, eo quod haec e X eis quae prompria sunt artis euiusque, probari nullo modo possint , sed ex credibilibus tantii, quoru tractatu pertinere ad dialecticum. Porro totus hie locus Rodclphi est eius. modi, ut intelligi plene non possit, nisi adium' o ei primo Topicorum lib. Aristo t. Exercitationi differendi, consulado aduersario. iniud habet Rodolphus diale- isticen secundo utilem esse confutando aduersario, id uulgo hodie ita dici consueuit, conducere eam ad obuiationem. Aiuntq; obviare aliud non esse, quam propte resistere positioni respondentis,per argumentationes probabiles. Aristotelis uerbum est, πρὸς -τα, εὐι, qua uoce Alexander & Suidas significari putant,
se, πρὸς πολλους συνουσίας. i. cciuersatione cogressus, col,
Io quiaq, cu uulgo & multitudine. Atque hoc sane intellectu nonae ευπιυξέωι accipiendu hic esse,ipsi ui etii Ari, uerba declarat, Quibόeclide huius utilitatis reddit cam.
279쪽
que quomodo dialectice, quomodo reliquarum artium singulae, singulis de rebus disserant. cap. VILDIcamus ergo, quo pacto reliqua artes, O quo dialectice de rebus disserit, ct quid intersit,
disinguamus. Primum constat, artes omnes paulatim per incrementa repertas esse: neq; qui1 quam idem artem aliquam coepit O absoluit. Prima autem initia isensuum obseruatione profecta sunt: ut cum uiderent homines, aliquid iterum tertioue saepius itidem feri, experimento sumpto , ausi sunt tandem virmare, prorsus siese rem in omnibus habere. ut cui primum cura fuit Arutari rerum naturam, cum videret plantas animalia ; non nisi ἰ femine procreari: deinde ducto per radices humores, aut cibo per os hausto, augescere: laterem nisi luto non excoqui, cinerem non fieri nisi ex aliquo quod ueretur: ms reliqua, q cunq; gignerentur, prius aliquid ex quo ferent habere: tanquam firmnm exploratumq; demum constituit, nihil ex nihilo gigni Simili uia collegit, etia omnia quacμnq; fiunt,escientis alicuius ui feri. Deindecsi per lingulas res duceretur animus eius, uelletq; etiam naturas proprietateq; uniuscuiusq; perquirere, ad communia illa rediens, quae iam ueluti leges Deiaticonsereniq; illa cum singulis ratiocinando, reputando.
280쪽
reputando,costigendo id est,quod argumentari diacimus dem de unaquaq; sumpsit,ct ambiguitates explicuit. Illa ergo, quae secutus ext uelut firmatamenta inquisitionissuae, quae ex illis collegi propria sunt instituti artisq;suae; uia aut O ratio colligendi parandaeq; si Gad dialecticum 1 ectat. Dialectice enim in commune ostendit ea, quibus inspectiso animo pertractatis,promptum sit inuenire fidem de eo quod quaerimus.Vt uerbi causa,dialectice dicit inspiciendam in argumento inueniendo esse subsilautiam rei, causas, ct euenta, quae reliqua in loracis descripsimus:quatenusq; facit id qui disserit,munere illius utitur.uuae sit autem definitio rei propo
sta,quae causae, quae euenta, ea oportet ex propriuartibus rei cuiusq; depromat. Ryrsus uero, in universum quid sit definitio, ct quopacto definiendum,
quid item genus,quid species,quid causae,quid eum ra,ct reliqua id genus,non est dialectices explicare: sed eius ficientiae, quae prima reru principia tra fiat, quam metaphsicen dicuntia qua dialectice mutua tur ista,quia ad inueniendi rationem sunt accommo. data.Vtq; dica quid sint i tabaliena tamen id facitfdGratio rerum iudiciumq; penes illam es. 2Non uidentur itaque satis exadu satisq; perspecte dialecitices descripsisse oscium,qui dixerunt id esse; doniore, diuidere, uerum a falso disicernere . Priora enim,
illa cui dicimus metaph9 cessunt opus.hocp6 id
rius,omnium es artium commune. Diali ctice disierendiprobabiliter.rationem tradit, hoc eII,