장음표시 사용
341쪽
Dg IN VE NT. LIB. II. rso nuptiis dicit, chumilibus enim oportet utamur exemplis o quoniam huiusemodi rebus, quae admorem magis quam ad usum pectant, eo facilius erratur , quo habentur negligentius. P ecesitas perspicaxen, neque quod dici solet θ docenda est fames . Quid petet is ergo qui dicit in nuptuis j nuriptias quae fiunt conferat nubentibus , hoc ; oratione prosequi uelit, quia sunt eis expetendae nuptiae, quemadmodum ct expetuntur,in hortatione , flectetur oratio,eriis quaestio an sint ipsis expetenda nuptiae.Sin turbae amicoru circunstatium nuptiae eonferantur, nihil ad eos pertinebit, praeterquam ex nubentibus gaudium, nabiturq; ostendere gaudendum eis esse, et quaenio,Hne tam felici nubentium matrimonio gaudendu. Unde e sinpropiuuidere,quo in eadem re, eodem in loco mutatis personis,mutari oportebit etiam quaestionem. In funebri primum oratio sola, cum propinquis haberi po test ; contra uidetur laudatio magis ad alienos , qui ad Funt funeri, pertinere , Deinde intem siuum uidetur, tam recentem dolorem, ct in ipso ut dicitur ictu uelle cosiolando mulcere.Aut enim
frustra tentabimus ibi siccare lata mas; aut siquis tum consolationis est capax,is consolatione non laudatione ierosque uideas orationem ad consolatione coferre,qua eget .Mihi uidetur quia res qua in manibus eri,mora est praefatis uir ex qlia adpresente hominu numerum honor tanta funeris pertinet, ostendendum id esse, merito tam laudato
342쪽
RODOLPHI AG RIC- viro hunc honorem haberi. Fit tamen ut in fine ad. consolationem aliquam restinet qui dicit, quemad. modum apud Thucydidem Pericles, cum eos qui primi in eo bello ceciderant laudaret, in fine consolationem subjcit. Quod quidem is grauitate persena Tericlis, o temporis interuentu, quo primus doloris impetus deserbuerat, haud erat alienum. Quis
etiam cum mors ςorum qui laudabantur, ad exemplum pertineret audientium , quaeritonem a laude ad hortationem destexit. Itaq; omnis vis ingenium q; dicentis eo tendit, ut ostri dat tam fortes viros , qui tam constanter pro tam insigni patria ceciderunt, uiuis e se sectandos. Sed de his s4tis. Nec Gηim omnia exempla complecti in animo es,nec possem. Susciet hocpacto quarere uolentibus V
Apud Ausonium. Extat hodieq; ea oratio, aut si episolam dicere mauis, qua is gratias agit Romano principi Gratiano,pro demandato sibi consulatu.Vt Cicero, qui s. P. QA .gratias de reditu suo agit. Pulcherrimae duae hac de re Ciceronis extant orationes, quarum altera Senatui,altera Quiritibus gratias agit, quod se ab exilio reuocassent. Aristoteles, qui Rhodo terraemotu subuersa ciues consolatur. Hunc Aristidem rhetorem ac sophistam fuisse tradunt Arianopolitanum , usummesse praeceptoribus,primum Polemone illo Laodicenti Smirnae,deinde Athenis Herode, qui & ipsi una cu hoc dicendi arte clari fuerunt, circa tempora imperatorum
343쪽
DE INVENT. LIB. II. IsrM. Antonij & Commodi. Multa dicitur scripsisse Aristi
des, sed quorum mihi nihil adhuc uide e contigit , praeter duas orariones, quarum alteri 1-αθίναῖκα. nome est, , alteii unia autem ratione consolatus est
Rhodios, eam 'on modo spse non uidi , sed ne apud alios quidem qui cquam de ea legisse memini. Necessitas perspicax est. Qu-s ei sim premit necessitas, di- Iigentes perspicacesque elle solent parandis iJs, quibus necessitarintque indigentiae suae succurrant. Vnde.
Tum uariae uenere artes, labor omnia uincit Improbus,& duris urgens in rebus egestas,' Et apud Persium; i-Q. Quis expedivit psittaco suum λήλ. 3 , Corvos quis olim concauum salutare, Picasq: docuit nostra uerba conari Magi iter artis ingenijq; Iargitor Venter,negatas artifex sequi uoces. Nec docenda est fames. Nemo, inquit,docendus est quando esuriat,siquidem fames ipsa sese in occulto esse non sinit, unde & hodie in prouerbio est: Acutissimum gladium esse famem. Et Graecus senarius;
Et in ipso , ut dicitur, ictu. Statim postquam acceptus est dolor. Ductum a saucijs seu uulneratis. Aut si quis tum consolationis est capax, is consolatione non eget. ) simulat enim dolorem, cum re uera non do- .leat. QIod qui faciunt, ad tumulum nouercae flere dicuntur. Apud Thucydidem Pericles. Ex tat haec Periclis oratio apud Thucydidem belli Peloponesiaci lib. 2. Porrb hic est Periclos ille Atheniensis, de cuius eloquetia tam multa passim apud autores leguntur, qui fulgere,ionare,ac permiscere Graeciam dictus est. t
344쪽
multas deducitur quaeritones. Cap. XIIII. 'emadmodum autem sicuti modo oriendio muc quaestio quandoque latet, ct ratione quada m eruenda est,sic alius es labor, propositamiam quaestionem in multas quaeritones c quas intra se plerunque complectituro diducere. Persaepe enim
quaestio quae in θeciem simplex est, ui atque effectu
in multas dilabitur quaeniones. Id quomodo fiat discemus , Dividitur igitur quaestio in plures quaesiones , quae uel trahuntur ex uerbis, quae posita sunt in quaestione;uel ex eis, quae uerbis continentur. Ex uerbis , ut qui quaerit c ut notum sumamus ex ema plumo an Cato recte tradiderit Martiam Hortena fio. Quaessio est; ex tribus quaeritonum generibus illis, qua prima posuimus , secundi generis , id eri , an hoc sit illud. Praecedat ergo oportet, an es quae sto, quam per omnia verba propositae quaestionis ducere possumus, hoc pacto, an fuerit Cato , an fuerit Hortensius , an fuerit Maraia, an sit etiam rectum. P anque non defuerunt philosophi, qui nihil neque retitum neque prauum esse per se, d
cerent in rebus. De uerbo autem, tradiderit , non
es quod formetur fortasse quaenio an es , quia enuerbum , quod quidem semper pronunciati praediα
tum es,de quocunque autem dicetur, semper faciet quaenionem , an hoc sit illud. 2Veque tamen credat quisquam per omnes has eundum esse quaesionesi
345쪽
us IDNvE NT. L IB. II. Istsiones 'Sed admonemus in praestentia, quam mul ex una posiint elici quantiones. Iudicii autemes uidere deinde quaestionum illarum habeat aliae qui quod si roposito nostro conueniens. Quemmadmodum enim in hac quaestione, ista, quae diximus,
inquirere ineptumst superuacui ira est alias aure quaestiolies, in quibus plurimum loci sibi uen
dicent. Vt si quaeratur', uinceritne AmaUnes Hercules, primum quaeras , an fuerint Amazones , am fuerit Hercules. Sic etiam, au pugnent
eum gruibus Pigmaei; non absurdum erit primum quaerere , sint ne ogmaei. Ubi ergo quaesionem anes explicuerimus, proximum en , ut partes quaesionis proposine coniungamus. Primum est ergo, an Cato tradiderit Martiam. Deinde an Hormiensio tradideri dam . Postremum id quod summa qu Hionis cqmplectitur , an rectὰ tradiderit.
Ma quinion eub hactenus omnes posita sunt in
uua continontur autem in uerbis, duplicis f sunt generis se uuaedam enim necessarito contianentur in verbis, quemadmodumgenus specie coii-tinetur , au vilioqui qua certum', donitumque aes inesse merbis . Alia continentur velut ex conditione quadam ct non necessario . Ea cuiusem di sint, facilius exempla ostenderint . tatoris errago nomine qu niam nihil aliud est Cato, quam
hi homo θ Glut genus homo continentur. Tra-idendi ueta uerbum , tria. necessario complectitur.
346쪽
tet, deinde dimittat, tum conferat alteri in Martia
Quoniam id nomen isto loco pro hac figulari uxore ponimus uxor in commune intelligitur. In Hortensio, quemadmodum iu catone Hominem accipiamus . In , rect/, nomine, quia generaliter ponitur ,
non est quod aliud in eo quaeramus. Verum quia ad uerbium est, ad tradendi uerbum ponitur, Via detur posse ferri ad ea , quae uerbo illo clauduntur. Vt an recte habuerit, rectu dimisierit, recte alteri concesserit. Erit igitur prima quaestio ex generalinbus omnibus, hoc pacto: An quisquam rectὰ tradiderit uxorem suam alteri. In qua continentur a huc, an quisquam habuerit uxorem, an habuerit rectὰ, an dimiserit, an recte dimisierit, O an iram diderit. 2 tam an recte tradιderit, ipsa totius gen
ratis questionis es summa. Hinc paulatim pro generibus species subj cimus,proque eo quod an quis
quamo diximus, dicimus iam an Cato. Iterum quo omnia de illodi, quemadmodum de genere quaerimus. Visi , an Cato habuerit uxorem, an cato habuerit recte, reliquάque in hunc modum, quae se quuntur. Deinde pro uxore, hanc uxorem, id est Martiam ponimus ,similisque rursus t ordo, in Cato habuerit Martiam, an rectὰ eam habuerit, audimiserit eam, eodem sane ordine, quo prius. Tο-sremo , pro eo quod ultimo loco positum erat, an alteri homini ponimus Hortensiu : sitque quaestio , an Cato tradiderit Martiam Hortensio. Vltima hine
347쪽
DE INVENT. LIB. II. hinc Requitur ea, qua primum proposita eri an re C to tradiderit Martiam Hortensio. Quesiounes ergo qua in uerbis necem rio clauduntur,in bucfere inueniuntur modum. At quae conditione quadam in uerbis latent, eae sunt, qua fiunt de bis quaproposita quanione ab eo, quod propositum antea id eri diximus, di lectunt eo, ut a se, id en , controuersia . Si quis enim Catonem, accipiat , ut sit hic homo, neque ferat alio mentem, nihil intererit, de Catone q ramus, tradiderit ne 'rect ἐ; an generalem faciamus quaestiooem,an quisquam rectὰ tradiderit. Cum circundamus autem Catoni ea , quae dicuntur de isto: talemque longimus eum , qualem nobis qui res scripsierunt ; tradunt fuisse , id en, non solum hunc aliquem homiαnem, quod necessam fuit; sed ciuem Romanum , O lienatoris ordinis, ct Stoica sectae philosophum ,
spectatae sieueritatis, quae que reliqua es in Cato ne in confesso en: quot sunt illa, qua tribuuntur hoc modo Catoni, tot possunt fieri quaestiones; ut, an ciuis Romanus recte habeat uxorem, rectὰ dia mittat, recte tradat alteri. An si senatoris sit om
dinis abaec eadem rectὰ faciat. an si phil ophus,
an si Stoicae fectae, perque reliqua, qua non necessario sunt in Catone, ducuntur quae Riones eo ord ne , quo proposuimus, cum eas , quae necessario insunt uerbis paulo ante ordineremus. Deinde in nembo, tradiderit, insunt, quam ob causiam tradiderit , quomodo, quo tempore , quo loco quaeque
348쪽
RODOLPHI AGRI C. alia in ipso tradendi actu poterunt per conditiorinem assumi. Posthac ex Martis persona quae mritur , an debuerit nobilem mulierem habere,
dimittere, tradere alteri: an opulentam, an v
tae genere concordem, an pudicitia cons icuam, an trium ex ipso liberorum matrem . Tum derimum ex Hortensio quaerimus itidem , quae in sunt illi; an recte tradiderit nobiliori , liberius uiuenti, conssulari, opibus,gratia , facundia claro. Et, ut semel dicamus, omnia argumenta, quae primum , ex re ducuntur, si dubia adhuc probandaque sunt , in quaestionem uertuntur. Si dicas enim , Thilosiophus non recte dimittit uxorem , non ergo Cato recte dimisit uxorem,
argumentum es quod dicitur, philosiopbum non recte dimittere uxorem . Quod si iam in dubium vocetur , quemadmodum potest id copiose longaque oratione disputari , an philosiopbus recte dimittat uxorem , qMaestio erit, primae subseruiens quaenioni. Hinc fit, ut non eaedem quaeniones oriantur semper ex utraque parte disserentibus: sed proinde ut haec uel illa pars plura habuerit
paucioraue firmamenta eius quod tuetur, plures etiam nascentur pauciores ue quaesiones . Quod in hac controuersia haud di*cile erit uidere. Alexander subuersis Thebis , Thessalis quorum erat usius commilitio , tabulas inuuentas dono dedit, quibus continebatur , Thessalos centum talenta
mutuo a Thebanis accepisse. ReIlitutis ponea d
349쪽
Passandro Thebis, Thebani Thessalos apud
phictypnas centum talenta reposcunt, quaslio est, an debeant Thebanis Thessali centum talenta. Ex
Thessalorum parte , si uideamus quid sit, quo siet
defenduηt, aperta erit qussio . 2 gant debere se, atqui accepisse eos O non reddisse certum est.. Muid dicunt ergo e Dono ea se accepisse ab .se larixandro.Quaesto igitur erit, an Alexander Thessaritis donauerit ; centum talenta debita Thebanis ,
quod cum probatum fuerit, nhil habebunt Thinis sali , quod amplius ex sua.parte dicant . Reliqua
enim omnia, quaecunque disputabunturi, ab aduersario potius nascentur; qui quaeret', .an potuerit Alexander dare ius crediti , rem incorporalem, quae uenire in arbitrium uictoris non positi.Prima ergo quaeretur,an dederit. Et quia tabulas dedit,an idem ualeat tabulas dare, quod debitum; qua quimdem quaestio ex Thessaloru defensione ut diximus nascitur. Deinde an iure dederit, quae potes pergenerales quKsiones diuidi , an quisquam iure positquferre rem alienam, an donare alteri Et an
deri, an-a Thebanis, an Thessalis donare. Sequiturbinc alia quaesto ex conditione proposita, quae sumi tur ex restitutione, an sit perinde habenda restituistis. ac si nihil esset actum omnibus his, quae praecesserunt eam . Videmus hic nihil habere Thesia inlos, quod tanquam proprium dicant, quodque ro bur sit causae suae,nisi id quod initio dixi, quod gi Xauder stnaucriι : reliqua omhes quaestiones ex Z 4 con
350쪽
contradictione Thebanorum oriuntur. Communiter tamen utrique parti d putandae sunt. Neque enim potere quisquam satis constanter siua confrinmasse, nisi quae dicuntur ab aduersario, diligenter
eonfutauerit. Sunt autem aliae quaestiones alius
cundiores , ct quae in plures spargi quaesitiones possunt. liae tenuiores siunt, ct minus c ut ita dia eam o sinuose. magni autem eni, acris que in primmis iudicii, uidere quas ex primisquaestionibus de ductas dilputandas accipiamus . Pleraeque ei a modi sunt , ut nihil aut minimum summae rerum afferant, exequsque eas fastidium potius, quam fidem paret. A lia contra sunt, quae totum propὸ
euentum intra st uicioriae continent: circa quas dialigenti*mus incumbit disserenti labor. Cicero in quinque Tusculanarum dis utationum libris, cum solum quantum mihi uidetur id eocere uoluisset, solam ad bene beateque uiuendum sit cere uirium tem; uidebat plurimum ad id docendum adiumenti sibi collaturum, si docuisset animorum immortalitatem. Quia tamen id di*cile probatu uidebat, subiecit homo ingeniosissimus in locum eius i quod
proximum erat,nihil mali esse in morte: ex quo u lut excursu quodam delatus es eo, ut tentaret e cere,quod praecipue cupiebat, non interire animos. Quod iam si minus posset obtinere, ne nihil tamen egisset, id peruincebat utique. malum non esie mori. Hinc iam tribus sequentibus librissubdidit, non cadere dolorem in sapientem,non aegritudine,non per