장음표시 사용
351쪽
- Ds I NVENT. LIB. II. turbationem. Quae cum probata siunt, quis non uidet facilimum permanere ad probandum i mors non es mala, si ireliqua quae mala putantur, non cadunt in sapientem,ei cui haec mala non sunt, uirtutem sumanium esse bonum Sic si quis quaerat,an manes nocturnis molesti apparitionibus,possint carminibus coemeeri.Primum utique fuisset in bac quaesione excutiendum priscae philosiophiae, quod totius disputationis disscitimum fuisset, an sint ulli manes. at nobis religio hanc quaesione superuacuam fecit quando fide certum est, animas non interire. Deinde essia,quod nobis nunc es primum,an appareant. Nam hoc multi non putauerunt, ed uanam ex nostra cogitatione uel metu imaginem, simulachrumq; capere . Post haec, an noctu possunt apparere, cum etiam ea, qua natura conspicua sunt, delitescant.
Iam si manes sunt,quomodo pinint esse molesti j Videtur enim si quid noxium babuerint in natura, id δeorporibus 'isse , idq; deposuisse cum corporibus.
Hinc iamsequitur,an possint ulla ope humana coerceri, an possint quicquam carmina, an possint eos
coercere carmina . Hae autem quae Rion es omnes, in
ipsis primae quaestionis sunt posita uerbis: quod ipsa
res indicat. at in priore Ciceronis quaestione, quatuor illa quatuor librorum quaeritones includuntur in uno eo uerbo solam in questione posito . Si nim sola uirtutem siusficere ad beate uiuendu docendum en, prius oriendatur oportet, mortem malum non esse. Si enim ea mala sit, opus erit ad beatam vitam
352쪽
RODOLPH. AGRI Quitam immortalitate. Deinde , dolor si malus cadatq; in sapietem deerit rursus aliquid uoto ipsi
us . Cicero igitur conatus en docere , no cadere eum
in sapientem quod ut splendidius erat , ita impetrabilius forte fuisset, propiusq; fidem, non esse malu dolorem: fgritudinem autem oe perturbationem, si non ueniunt in sapietem,nihil omniu extra se ex' petendum esse sapienti , propter que ista suscipiuntur , ontendunt. Ergo nudus iamsapiens, nuo reliisquetur uirtuti. Sed de quesione quotuplex sit, quo status quotionum, quo etiam nonnun
quam ipsa qussio inuenienda sit, et una in plures diducenda qussiones, hoc pacto nobis sit explicatum
Propositam iam quaestionem Rodblphus incommutario prologi declamationum Senecae hunc locum pul- .hre exemplis illustrat. Faciunt etia huc que sunt apud Era posteriore commentario de Copia. Q nae trahuntur. uel ex uerbis. Ex uerbis quaestiones ducuntur, quoties uerba ipsa quaestionis principalis, uel seorsum singula licspicimns, uel quaedam eorum cum quibusdam conseri mus. Contineri uerbis dicuntur illa, quae cum rebus eis, quae uerbis significantur,certo quodam neXu cohaereta, An Cato recte tradiderit Martiam Hortensio. Huius facti mentionem fecimus cap.huius lib. 8. Namque no de suerunt Philosophi,&c. Ab hac sententia non ita multum abhorrent, quae in Symposio Platonis dicit Patis cnias. Cuius uerba Aul. Gel. hunc in modum Latina fecit: .. mne,inquit, omnino factum sicle habet, Neque tu pe est quantum in eo est neque honestu, uel ut est, quas nunc facimus ipsi resibibere,cantare,disserere. Nihil na.
353쪽
qne horum ipsum ex sese honestum est, quale cum fieret modo factum est,tale extitit. Si recte,honesteq; f ctum est,tum honestum sit,sin parum recte,turpe st;Sic
amare, sic ainor no honestus o is, neq; ois laude dignus ,1ed qui facit,nos ut honeste amemus . Vicerit 'ne Ana fiones Hercules. Iust. lib. Σ.& Herodotus lib. : Strabo lib. ix. inter fabulas refert, quae de Amazonibus dicuntur. Nomen habet a priuatiua particula α&-δι quod
mammillam significat, eo quod mamillam dextram inde a puericia usque adustam haberent, quo si quando
posceret usu ,expeditius eo brachio uterentur. Quae loca tenuerint, non usquequaque inter autores couenit ,
neque in eisdem semper locis mansere. Aiunt fuisse genus mulierum , quae sine uiris atque adeo in contemptu quendam uirorum,per se Rempti. administrarint, bella gesserint,ali; setiam imperarint. Haru reginam quanda, inter caeteros labores suos fertur uicisse Hercules, balteumq; ei ablatum Eurystheo tradidisse, An pugnent cugruibus Pygmaei. Plinius lib. 7.ca. I i. Super hos, inquit, extrema in parte montium Spithumaei Pygmari narrantur,ternas spithamas longitudine,hoc est, ternos dodrates non excedentes, salubri toelo, semperq; uernante, montibus ab Aquilone oppositis, quos a gruibus infestari, Homerus quoq; prodidit. Fama est insidentes arietum,caprarumq: dorsis armatis s/gittis , ueris tempore uniuerso agmine ad mare descendere, & oua pullos
que earum alitum consumere , ternis eam expeditionem mensibus confici, aliter futuris gruibus non resisti, casas eorum luto pennisq;& ouorum putaminibus construi. Aristoteles in cauernis uiuere Pygmaeos tradit .
Vide Homerum I λψ.ν. in principio. Quod proposituantea. i. thesin diximus. Lege cap. 8. Alexander subuersis Ibebis. Sumptum exemplum ex . s. lib. Institutionii Fabii.Tractat idem Erasmus in Copia,decima ratione dilatandi,& in Pandectas scribens Budaeus. Item Trapezutius lib. Rhetori c. I. A Cassandro. Hic unus fuit ex ducibus Alexandri,qui illo mortuo Thebas restituit.
354쪽
Apud Amphyctionas. Amphyctiones, inquit Budaeisus,confessus quidam uir Graecus , apud Thermopilas couuenire solitus, ab Amphyctione Deucaleonis filiose dictus,qui & ipse populos cum re narer, ad conuentus conuocasse dicitur,&c. Lege Budet annotationes ii mndectas. Et Erasini Chiliadas, Amphyctionum confessus, solam ad bene beataeq; uiuedum sufficere ui mite γHoc docet Cicero Tuscul. quinta . Nihil mali esse in morte. In prima Tusculana uariis argumentis ostenditur. Hinc iam tribus libris sequentibus.)Id est,Tusculana secunda,lertia,quarta. Disputationem. Cic. li. s.ep stolaru ad Atticum: Quod prima disputatio Tusculanate confirmat, ne gaudeo. An manes nocturnis molesti apparitionibus possint sarminibus coerceri. De hac inanium apparitione nouum est miraculum in epistola quadam Plinii lib. I.de Athenodoro philosopho . Vide Augustinum lib. 9. c. I r.& Iuuen. Saty. 2. Quae autem &quantae sint uires carminum seu incantationum explicat in pharmace utria Virgilius. Et apud Plin. de uerbis, di incantamentis carminum caput est lib. 28. Sed de quaestione quo tu plex sit. Epilogus est eorum quae de quaestione dixit. Quae quoniam multa sunt,&diffuse tractata,age nos quoq; uelut enumeratione quadam omnia in memoriam reuocemus. Quaestio est cum interrogatione elata oratio,ad quam ita est e,aut non esse responderi queat.
Ea quomodo ex sententia Rodolphi diuidatur, subiecta indicat descriptio.
355쪽
CAutin. quaerimus an sit rex. Aut num hoc sit illud. nu simplex i , T Ii quod ex sim Aut est
plici pronun K Aut quo hoc si l finitio. elato nascit, fillud, quod est x Aut g rursum quadru ηnus. plex nam id,qd IA ut pro
xpraedicatur. f. t prium. sumqtie tres ei' disteretiar eK parte xipi arum K rerum , hy l tAtque ita duo
cidens opulatu,utuoluatur, nαcqium,& terra quiescat. sunt genera
quod est du- t Disiunctum G si ne aut
plex oritur diuersitas anima immortalis. Altera , qua 1 Aliae modales, in quibusuquq stionum.' aliquis horum quatuor inest modorum possibile cotingens, impossibile, ne-essarium 1κuhit, sh uo ebriola i
Postremo, pro diuersitate artium ad quas pertinent quo modo tanta quaestionum diuersitas sit oportet, quanta ipsarum est artium. Iam
356쪽
et rit iIam quisqviis coit aut dicit, qone aliqua tractat. Ea in altercationi pus tum apparet,cum quod alter as.bui firmat, id alter negat. In caeteris oratio hibus nuehisisc potest, si persona,
lo ru rem,& conatum in inem comparemus.. O i a l C Praeterea quaestiones eae,in quas prima quaestio didu- g ri ici turς partim in ue sapsis positae sunt, partim in iis, .eli quae uerbis contineqtur. Verbi causa. Πqrun i ii . . bi mi, i κο Prima quaestio estiri in Iri .rn:ii l An recte Cato Martiam Hortensio tradiderit. LIuι Quaestiones inclus in uerbis. . et nobi An suerit Cato,an Martia, an Hortensius, an sit ali-zil . N a quid rectum,an Cato Martiam tradjderit, an tradiderit
.a aleam Hortensio, an ecte Cato Martiana Hortensio tr diderit. init an as m i laus et: Quaestiones lucibis ijs, quae uerbis continentur. Antio quisquam uxore hurit, an recte huerit,an dimiserit, an recte dimiserit,an tradiderit alteri, an recte tiadiderit. 3ὶ : Deinde num Cato uxore habuerit,num recte huerit,nu.2-imiserit,num recte dimiserit, num tradiderit alteri, nurecte tradiderit. Hinc tiam,ςcqusdcato habuςrit Mamd ns . Ztiam,ecquid eam dimiserat, ecqu jd eam tradiderit alis Quauri heeqvia Hartensio,& unum quidqbe istorum, recte an secus. Inde iam postremo loco seqMintur illa An ciuis Romanus,senator,philosophus,& quidem Stoicus,ho- l .:ς rno seuerus,habuerit,dimiserit,irassiderit, San recte haabueriti si dimiserit , tradiderit uxorem atq; hanc qui dem nobilem , iuuenem , pudicam- , t deniqye Ma audium etiam,homini Misi cibiliori, liberali uetuiueius consulaxi Io:sri,diuitti, gratiose,eloquenti idq; hoc tempore. hoc moOb Iliedo,piropter has eau s. Quae tam late diduxit Rodolph.
357쪽
D T IO P I S EX is uendi ratione diuisio. Caput XV. D Mximum est,ut quia de materia dialectices,hoc est,qussione diximus , nunc de instrumento ip-shs prosequamur. Instrumentum autem eius es oratis Per eam nanq; qui disperit, fidem certatur friere de illo quod sibi docendum assiumpsit. 'Orationis multa poterant fieri divisiones, nobis Ziis maxim8 sufficient: quarum altera ὰ' Bructurar ius accipitur, altera ab effectu . Struitur autem omnis oratio, aut sic, ut continens sit. aut uam concisa . - Continens est, quales sunt oratorum actiones, laudationes, hortationes. Concisa , ut di sputationes, ct alternantia ,sicholanicorum certari mina. Hanc Zeno contracta in pugnum palmae , i iam explicita manui similem dicebat. Et illam quidem perpetuam orationem uocant , attribuerunt peam rhetori hanc vero in foro altercationem,uoluerintq: propriam eam dialectices esse. Equide cum positi utra st oratione, ct concisa, ct perpetua ,probabiliter ornateq; dici, utranq; etia m ad dialecti . eum communiter oe rhetora crediderim pertinere: cum antea rationem probabiliter disserendi dialectico: ornat/, rhetori assignauerim. Ergo O in foro ingens etiam semperfuit oratoribus in alter αcationibus labor : seu cum te tem interrogarent seu
eum ex perpetuae dictionis decursu in id sunt delati , ut per singula argumenta premerent aduers
358쪽
χoDOLPHI AGRI C. Hum , o vel illius silentio confessionem exprimearent.Unde s editas adhuc nium usum a Quinti Ptiano altercationes uidemus. Comici uero σ)Tragici poets,quod nemo negauerit,ciuili orationis ge ervi milud propriὸ rbι toricum esse uolumus magiae sunt uicini,quam scholaIlico philosophyrum:θ' bt
Men ipsi intercisa constat oratione. Contra fuscunque fere Aristoteles, permi liique ali' prs clari philosophia nominis Icripserunt, perpetuo orationisco nexa sunt textu . Sed ct alius dialogo eandem, rem,auus unius: tantum persons oratione tractauiuVt de amititia Cicero in Ls io personas alternis dicentes induxit: Artoteles: in Ethicis eandem rem suas iple uerbis est executus. Hsc idcirco dixi,quia de oratione sipartibus eius dicturus sium nonnulla, que silent etiam a rhetoribus explicari , ne quis ea cum legati egressum me terminos inktituti meι creo
dat. Cum enim sit c quod θρὰ iam diximus diuinti diices munus, accommoiate ad fidem pro cuiu rei natura disserere: fatendum utiq; erit, qu0m Mam id oratione velut instrum tofit , quacunq; id oratione fieri possit, eam dialectico inter artessi in trumenta esse numerandam . Neq; tamen ne .gau m mvltum byc duo orationu genera diHare , cum sint iti lautiora , magisq: urgeam concisa , Optarium utui; stati duim sint capacia , earum maxime que aduertario laqueis captiosarum interrogationum frisuntur. Quo fit, ut perise oratores in perpetuisl actionibus,si quando acrius premunibaduersarium
359쪽
DE INVENT LIB. IL rs versarium, imitentur altercantem, interrogeis, ecquid habeat, quod re*ondere uelit ' ecquid psest inis contradicere e Perpetua uero dictio, tractu aequalitateque siua iudici est aptior: ut qui non adeo quae prorsus sunt uera ,siede duobus magis sequatur uerisimiliora, dicentem, quique potius ex toto orationis complexu, omniumque eorum qua diacuntur comparatione, accipere malit, quod prombet, aut aversetur aduersarius. Aduersarius u
ra nihil uellet praetermisisse , quod ipsum ossenαdere posset: sed potius statim unumquidque παprehendere cupiet Psingulisque insistere , neque quicquam'ὰ manibus nisi ut dicentis abreptum diamittere . En itaque ut sic dicam P in perpetua
oratione ueritatis color plerunque Jeciosior : iualtercatione di uisitio exactior . uualescunque tamen sunt orationum istae differentiae, quia utraque docemus , utraque intra dialectici venies tr
STRVLTvR autem omnis oratio,aut sicut leontianens sit. Fabius iniintilianus lib.2.Itaque cum duo , inquit,sint genera orationis,altera perpetua quae rhetorice dicitur, altera concisa, quae dialectice : quas quidem Zeno adeo coniunxit,ut hanc compressae in pugnu manus,illam explicitae diceret similem, etiam disputatrix uirtus erit, adeo de hac, quae speciosior atque apertior
tanto est, nihil dubitabitur. Et Cicero in Oratore ad Brutum; Zeno quide ille,inquit, a quo disciplina stoi-Y corum
360쪽
eorum est,manu demonstrare solebat, quid inter has a 'tes interesset. Nam cum compresserat digitos, pugnilim secerat, dialecticam aiebat eiusmodi esse, cum autem diduxerat & manum dilatauerat,palmae illius similem eloquentiam esse dicebat. Vide Senecam lib. i .epistola 9o. item Quintilianum lib. 2 Equidem cum possit utraque oratione. Probat rationibus aliquot,utrumque orationis genus communiter & ad rhetorem &ad dialecticu pertinere. Quanquam hic quoq; uerborum magis qua rerum inter Rodolphum S alios pugna est. Etenim Rodolphus de rhetorica & dialectica loquitur, quatenus
hae communes quaedam ministrae sunt artium omnium, ita ut ab rhetore ornatus petatur sermonis a dialecticbrrobabilitas. Quo certe modo tam concisam,quam coetinentem se perpetuam orationem, utrique harum artisi communem esse oportet; cum utroque gς nere orationis probabiliter ornateque disseri possit. Qtii diuersarii sunt secuti sententiam, hi dialecticen ad scholastica illa umbraticaque certamina coarctarunt;& officio rhetoris, eos demum fungi arbitrati sunt, qui sore sibus illis actionibus operam suam addixissent. At enim non ne &in forum interim concisum illud orationis genus ueni re potest Potest quidem, uerum id rarius. Et qui hunc in modum discrevere res istas, eos non tam quid felipossit, quam quid plerun que fieri soleat, tradere uoluisse apparet. Cum antea rationem probabiliter disserendi dialectico. ) Id secit libri huius capite secundo.
Ergo & in soro ingens etiam semper fuit oratoribus in altercationibus labor. De his altercationibus caput est apud Fabium libro sexto, capite tertio. Quod autem addit Rodolphus editas esse a Quintiliano altercationes an hunc usum,de ea re dicemus nonnihil libro tertio, capite decimo quinto. Cicero in Lettio. In libro de amicitia, qui Laelius inscribitur.