장음표시 사용
421쪽
DE INVENT LIB. II. 193 versario dicendi,quem quia possumus acrius retunαdere, lumus in ipsum orationem,quὰm in rem inrigerere. Elabimur autem bis ferὰ modis;Vel quia r gerimus aliquid aduersario , quo reprimimus eum: Dei eleuamus, quod obie&ιm es, uel digressus 2 refacto Eataque alterius alicuius mentione rei , auoracamus auditoris mentem 2 propositae argumentationis cura, alterius obruimus commem9ratione.
Regerimus, uel in rem ipsam , per quam disputator probauit quod instituerat: uel in personam aduersaris. In rem regerimus, cum rem parem aliquam ei quae nobis objcitur reponimus, ut qIantum urraget nos aduersarius, tantum uideamur nos cum ἡdiuerso eo, quod referimus, urgere. Quale eInprocilio, cui cum obiecta esset luxuria maior, quam ut eam defendere auderet Cicero: apertior, quam utposiit eam negare: mollijt quidem aures quantum potuit orator, o partim temporum magis ea
uicia dixit,quam hominis,partim contendit aliquid esse concedendum aetati. Tum c quod huius loci proprium est uelut remedium inuidiae opposuit spem futurae industriae ct probitatis, in aetate uentura, exactionibus, laboribusque, quos Caelius iamsuscipie. bat,si linebatque. Tale est etiam, quod apud Virgilium Iuno dicit:Indignum est Italos Troiam circundare flammis et Uficentem. 2 on negat ,sed eleuatqηantum poteII. Deinde indigniora regerit: cuid face Troia os atra uinn ferre Latinis es quae sequantur. Huius eliam es generis, quod inquit Tuimus: . : B B Et nos
422쪽
RO DOLPHI AG RI C. Et nos tela pater ferrumque haud debile dextra Spargimus, ct nostro sequitur de uulnere sanguis. Et in Bucolicis: Dic quibus in terris eris mihi magnus Apollo θ Treis pateat cali spacium c non
amplius o ulnas. Alter tam nequeat respondere, aliud par objest. Dic quibus in terris, inscripti nomina regum. T ascuntur fores , O T llida solus habeto. In personam regerimus , cum dimissa re, ostendimus , qualiscunque sit, non conuenire tamen aduersar, personae objcere eam,neque recte haec ab eo dici.Cuiusmodi est pro Ligario,quod Tubero a
cusator Ligari, in eadem causa fuerit; Cuius L igarium accusabat.Simile est in Salustium. Quasi uero tu sis ab illis uiris Salusti ortus. Et paulo post: E quid te uni piget homo leuissimὰ,cum ea culpas,qlia hisoriis mihi gloriae ducis 'Et iterum : Quid enim mentiri turpe ducis, qui mihi ausus sis eloquentiam
ni uicium obi cere,cuiussemper nocens eguisti pamtrocinio j Sic O virgilius: meque timoris argue tu Drance. Et: Tantumque nefas patrio excidit ore' Et apud Tragicum Iason inquit: Medea amores objcis'Haec omnia,non de re,recta nec ne sit ,sed de homine dicuntur. Eleuamus, quoties contemnimus rem,quae objcitur; ct ueluti nullius momenti aspernamur. Qualem totam Caeli, accusationem Cicero uoluit uider magis iras Oiurgia di dentiu in amore, querelasq; amantium esse , quam uera crimina.
Sic O apud Virgilium: Italiam petiit fatis autorisbus,so, Cassandra impulpus furijs,Majesatem fatorum
423쪽
DE INVENΤ. LIB. II. 19 rerum , cassan furore elusit. Et paulo post,quod modo diximus: Indignum est Italos Troiam ci eundare flammis Nascentem. Subjcit continuo: Et patria Turnum conuere terra, Cui Pelumnus auus , cui diva Venilia mater. Indignoris comparatione eleuauit, o tenditque non oportere id ita indignum uideri. Digrediendi rarum est apud autores
exemplum, sic ut digressu aduersarij uitemus tiaqueum. Quod enim praesentis temporis o utilitaritis laus eis: quiduis dicere, ut de re non dicas, cum nihilpossit utiliter de ea dichid postea cum leger tur , posset autoris uideri culpa factum, qui dilab retur ab instituto, O grauia crimina non diluta
dimitteret . Pro Caelio tamen videtur mihi Cicero
hoc Aluendi genus expresisse: cum responsurus ei crimini, quod objciebatur paratum habuisse domi
uenenum , uim eius in struo expertum esse , d
gressus est ad mortem. a uetelli ,suspicionemque iacit , Clodi' scelere ueneno sublatum illum fuisse, ipsamque mortem gemitu O lachrymis pro siquitur . simulque reprimit aduersarios , uelut simili istos crimine : simul impetu dictionis oe assem,
mentem iudicum ad huius criminis cogitationem diuertit. Sicut autem non satis commodὰ modus
hic elabendi in literas mittitur ,sic inter disputandum,ct inforo , ct insibolis , creberrime solet e peti. EB a Scho-
424쪽
si cur autem est disputantis. Quae de solutione a gumentationum habet Rodolphus , ea ab oculos ponte 1equens descriptio. Principio,si ostendamus falsum' 'nauera, quoties t esse propositum, id est, ut nunc livere diluimus, id x loquimur,antecedens. quod ab aduersario Q Deinde,si doceamus non esse ra. propositum est,e tacosequentiam,hoc est, si proque duobus fit mo- j bemus coclusionem no neces-dis. t. sario ex antecedente sequi. solutio Largum estatio nuci duplex est. Vel in rem, quoties
parem,aut etiam grauiore , quam sit ea quq obiecta e nobis arimu aduersario reponim geredo Vel in personam, cuidque. ostendimus,non decere persona adue se iij, ut haec nobis obisciat,etiam si con stet ea uere esse. Altera ad homine ς Deinde eleuando,cu uideri uo- puta quae non rei, /lum' cotemnere, id quod aduer
le esse, quod rideri magis,lqua
dilui maereatur. Postremo digrediendo , cum animu auditoris digressu quo- da aipposito abducimus, itaq; alijs occupamus, ut eius quod obiectu est nobis, quaeda ob re
pat obliuio,& quanqua non sie, tamen dilutum esse uideatur. Sapien- sed homini satis facit. Fitque ea utrisariam.
425쪽
sap enti nullae desunt opes, ergo sapiens est diues. Quem Stoici dixerint diuitem Cicero docet in epistola quadam ad Trebatium; Balbus,inquiens, mihi confrmauit,te diuitem suturum. Id utrum Romano more locutus sit,bene numatum te fore; an quomodo stoici dicunt,omneis esse diuites, qui coelo & terra frui possunt, postea uidero.Τale est etiam quod apud Virgilium Iuno dicit; Indignum est Italos.) Verba Iunonis sunt contra Venerem. Aeneidos decimo. Et nos tela pater. Sic Turnus Aeneidos libros iΣ. Dic quibus in terris. Verba Dametae ad Menalcam, Aegloga 3. Cuiusmodi est pro Ligario.)In oratione Ciceronis,quam pro Ligario habuit apud C. Caesarem. Simile est in Salustium. In inuectiva aut si mauis Apologia Ciceronis, qua Salustij in se maledictis, in Senatu respondit. Meque timoris A gue tu Drace. Turni uerba sunt Aeneidos li. ri. Ei; Tantumque nefas patrio excidit ore.) Uerba Aeneae ad patrem Anchisen 2. Aeneidos. Et apud Tragicum Iason inquit. Senecae in Medea uerba haec sunt. IASON. Perimere cum te uellet infestus Creon, Lachrymis meis euictus exilium dedit. MEDEA. P cena putaba,munus ut nideo est fuga. IA S O N. Dum licet abire profuge te'; tunc eripe. Gravis ira regu est semper. M E D. Hoc suades mihi, Praestas Creticae pellicem inuisam amoves. a AS O N. Medea amores obijcis3 ME D E A. Ee eaedem & dolos. Italiam peri)t fatis autoribus. Rursus uerba sunt Iunonis eo, quem iudicauimus loco.
quae ad credentem fit audientem. O. XXILin E argumentatione autem quid ea sit O quae θ cies eius,ct quomodo conficiatur Areantum
426쪽
RODoLΡΗΙ AGRI C. inueniendi rationem pertineo haesuscere uitiis buntur. Expositiosequitur, quam Jeciem orationis alteram fecimus. Exponimus autem ferὰ propter
has causas,uel ut audientium uoluptate demulceammus aures, uelut rem ipsam cuiusinodi sit explic mus , uel ut fidem alicui alij rei expositione quaeram mus.Primum sequuntur poeta.Proximum qui m numentis reru tradendis,uel prUentes,uel posteriatatem conantur docere ut qui historias, ct exempla uirorum, rerumque insignium literis mandant. At
qui Dciendae causa fidei de re aliqua exponunt, hii sunt ut Oratores,ut Philosiophi, ut reliqui artifices, quibus per ἡ in alterius uμm rei, alia res uerbo-yiks es recensenda. rtium igitur harum expositi , num sos est cuique finis. Qui enim uoluptatem ρ- lam spectat audientis dummodo eamsequatur, uera an 'sa , probabilia an incredibilia dicat , nihil sua credit restrre. Quod si quando uerisimilia , aut
vera dicit,enixiusque colorem tuetur veritatis, non
id tantum exsua Dcit persona, quantum ex illius persona,cui talia tribuit: quia sint illi congruentiora , sic dicuntur. Aut persepe in his,ubi vana assectus specie mouere cupit auditorem. Aptisma est enim talibus uerisimilitudo.Quodque praecepit Hoα ratius. Ficta uoluptatis causa ni proxima ueris: id non in voluptate modo,sed in omni affectu precipuZeri obsieruandum. Scriptores autem rerum e contrario,primam omnium veritatem expetunt,porierior
uoluptatis est cura.Si tamen legem illa quam h Ilari e
427쪽
floris uideturThucydides Lanxisse obstruare uelint,
malintque rem perpetuo duratam conficere, quam gratia breuem mereri.Vera aut dicunt hactenus,ut
sua sint conficietia contenti:neq;solicite quaerendum putant,quomodo fiat lectori fides eorum, quae recensient:quin et grandia pleraq; et ad incredibile quandoque accedentia,uelut ex periculo petunt,ut admiratione lectorem detineant. Sicubi uero ponuntur
aliqua facienda fidei talia ferὰsunt,ut magis grauitatem,autoritatem ; scriptoris commendent,quam
reprobent. Cuiumodi sunt, stire incredibilia ct mdem excedentia narrare,sed ita tamen ὰ maioribus accepissee,ita posteris tradituros: uel copertum sibi, rem sic habere:connanterq; sie uerum in qualicunq; homInum opinione dicturos: quandoq; uero ne sibi quidem satis probari , quare quemq; pro suo captu demptum,additurumue fidem. Quare probabilitatis abunde es istis, re tradi sit,ut non sit improba da,id est,ut uera dicantur. Deinde ,ne videantur fa D.Quod sit,si neq; intersie dipideant,neq; personis,
temporibus,tocis,ea qus traduntur,discrepent.Pl raq; enim vera,turbato ordine,coniunctioneq; rem
incredibilia uidetur. Contra falsa,dissposita uisingulae inter sie partes congruant , uer imorum implent fidem. Causa aut quamobrem parata sit sicriptori mdesieri cum ex scriptorispersona,quod nihil tale uidetur , quare debeat potius uelle falsa tradendo beridere existimatione sevi,qua uera dicendo sanctigrauiss uiri de se opinionem adposteros transmittere;
428쪽
RODOLΡΗΙ AGRI C. tum quod lectoris parum aut persaepe nihil interohsic uel sic rem esse arbitrari: praesertim si non aliunde paratum sit,quo posit uanitassicribentis coargui quale Herodoto nonnullis aliorum quoque scritaptorum,qui indullierunt ingeni'suis,contigit. In reliquis facilὰ lector accedit. mauult enim Duod uulgo dici solet credere,quam exquirere. erta ergo sunt apud eos omnia, erecta ,sublimia , fecura; ut qui non timeant, non timeantur. st in expositionibus eis,quibus fides alicui rei quaeritur, n on satis Messe uera, quae exponentur: sed θ firma, ct uelut fidem sibi Us facientia oportet esse; tu at id cui probando desinantur, ita accommodata, ut capita mdei faciendae, confirmandarumque rerum nostrarirum omnia posint inde depromi. distat enim a uersarius, ct suspecta habet omnia, neque qui quam impune dimitti; ct uel negat, qua nocituri raseunt, uel si id nequit, uertere in suos ustus, o ad se rapere conatur, essicereque, ut uel prosint, uel utique quam minimum obsint. Omnis ergo disputantis expositio, quae probando alicui destinatur , necesse en duo praecipue habeat. Prius en, ut probabilis sit. 2 tec enim fides alteri rei peream p
rari poterit, si dubiae sit ipsa, ct ambiguae fidei.
Deinde, ut accommodata sit, id est, ut illi rei, quam probare peream volumus, apid iungatnrrsicque expositio fiat, ut commode fides ex ipsa posset duci. Parum es enim, ipsam per sie probabialem esse, si non id quod probare conamur, collia
429쪽
DE INVENT. LIB. II. Τρ' gere per eam possumus.Probabilis fit expositio fluargumentosa , si consentanea rebus, si per se const-quens. Argumentosa est,quae causas habet rertim . Causas autem ut habeat , non modo sum a rerum
quas exponimus ut sunt causae belli gesti, causae pestilentis,aliarumq; ut rum,qus siolent 2sriptoribus
ante ipsas res explicari. Qualis est etiam pro Milo- ne tota fere narratio . Causas enim habet primum , quare Clodius annum Praeturae suae in Milonis conαsulatum dιLlulerit. Hinc quare Milonem occidendudesinaverit. Demu, quare hoc loco, hoc tempore. Sed in singulis etiam partibus expositionis causas addimus,cuiusmodi eli; Saepe fugam Danai Troia cupiere relicta Moliri , causam addidit. Et longo fesse decedere bello.Quod re uera quidem argumenta tio,quanquam colorem habeat faciem expositionis Sic etiam,insensere omnes. Quare asse erunte
quia quae sibi quisque timebat. unius in misieri extatium conuersa tulere. Sed ct alia nonnunqliam ponuntlir argumenta. υ Sanguine placastis ventos, et virgine caesa, argumentum in eius quod sequitur, Sauguine quaerendi reditus.Et pro Milone; Etenim
palam dictitabat, tonsulatum Miloni eripi non posse,uitam posse. Subdit oratori Significauit hoc 'ρὸ
in Senatu dixit in toncione. in etiam Fauonio. Et reliqua qua sequuntur. Prioris illius sunt haec uelut indicia.Consentanea erit expositio ,si persionis , lo cis,temporibus , rebus consentiat. Perjonis qui
430쪽
RODOLPUI AGRI C. effingantur. 2 ec enim eadem conuenient Achinli , ct 2 enori , ct Vlysii uerba ; nec eadem facta erunt in his probabilia. Sic O alia forminam ,
alia uirum, alia doctum, alia indoctum, alia mirilitem , alia togatum decebunt. Locis o temporibus accommodabitur; si quo loco unumquodque, quo tempore uerisimile es factum esse; sic exponatur. Rebus uero conueniet, si laetis iucunda ,serjs grauis , ridiculis faceta , insignibus orna ta , trictibus acerba tribuatur expositio . Consequens autem erit , non modo, siprioribus seque
tia non discrepent cid enim potius est uicium fugim , quam aliquam laudem meruisse 9 sedsi sie
exponantur priora, ut uel extu qua posterius dicuntur expectentur, propemodum auditor ipse sibi subjciat ea ; uel qualiacunqne dicentur , quum dicta sint tamen cuncta , uideantur ex priorarum fide pendere. Quod diligentisime obseruatum est Ciceroni pro mone . Quanquam enimaticipitis fidei sit, Oc ut creditur 9 ad insidiarum rationem falsa narratio, quoniam fortuitam eam pugnam fuisse traditur, sic tamen omnia per gradus quositam certa serie feruntur, ut nihil pemcipere possis,quod non cohaereat prioribus , O v luti uinculo connexum sit, ut tandem uestigiis quibusdam ad caedem , uelut manu prehendendam ,