Michaelis Baij ... Ad quaestiones Philippi Marnixij SanctAldegondi, de ecclesia Christi & sacramento altaris, responsio

21쪽

nes, quae sunt de venerabili Eucharistiae Sacramento.

V M nondum acceptis tuis literis, ex quibus Cognoscerem, quomodo pxiores .Responsiones accepisses, inciperem de tracta lis reliquisq uaestionibus cogitare, Em-

nim ne actionibus publicis plus satis occupato, non Vacasset talii cito responsiones meas legere & dijudicare ) decimanona huius oportune superuenerunt mihi binae tuae literae, quae multis de causis, quas lon- sum esset prosequi, mihi iucundissimae fuerunt : Nam licet videam non deesse, in quibus adhuc conferre debe pius, i meo iuuante conferemus, attamen confidens in

eo, qui habitare facit unanimes in domo, &sollicitos reddit seruare unitatem spiritus' in vinculo pacis,spero nos de omnibus collaturqs, absque omni amaritudine,& animi coni iona. Seruum cnim Domini non

portet litigare, sed mansuetum esse ad om

22쪽

nes, docibilem, patientem, cum omni mo destia corripientem eos qui resistunt veri tati. &r Modestia vestra nota sit Omnibu) Misi . . hominibus,inquit Apostolus. Imprimis au tem me exhilarauit, quod senserim tibi o stensium a Domino, quaestionem de Ecclemsia versari circa unum ex praecipuis cardinibus seu fundamentis nostrae religionis.Nam

in duorum hominum cauta proprie fides Christiana consistit:vnius,in quo lapsi,coeci: α mali facti sumus: alterius, in quo repa.

ramur. Porro in eo in quo reparamur,nona

tantum agnoscedum est caput, de quo scri': Ptum est; omnis quicunque inuocauerit μ' et nomen Domini, saluus erit ; &, non est in aliquo alio salus, nec enim est aliud nomendatum hominibus, in quo oporteat nos sel- uos fieri; sed etiam corpus, extra quod serui

Ius esse non potest, dicente Christor Nemo astendit in coelum, nisi qui descendit dem coelo, filius hominis qui est in coelo; caput

videlicet cum corpore. nam si solum caput ascenderet in coelum, omnes nos in terra remaneremus , & tandem in insernum mergeremur. Porro sicut caput quod ictu. i.

nascendo positum est in ruinam, & in signum cui contradicetur, non tantum a fi

23쪽

sed etiam suo tempore in terris visum, & a reliquis membris certa fide discretum, di-. δέ tib et g..cendo: Tu es Chi istus filius Dei vivi, qui in hunc mundum venisti;sic etia corpus Christi, seu manifestum eius regnu a Patriarchis& Prophetis semper creditum fuit, & ab ijs qui post Christi ascensionem, misso Spiritu

sancto,Christi Euangelium toto orbe terr rum disseminaverunt, aut disseminari viderunt, sque in hunc diem semper visu m fuit,& ab omnibus schismatis certa fide discretum,dicendo : Haec est domus Domini, firmiter aedificata super firma petram. De qua - i rb,ne longum faciam sermonem, oro ut diis Menis legere sermonem quartu & septuagesimum primum in fine D. Augustini,interieritiones Loganij impressos, quorum exemplar Vnum transmitto,ne forte non sit Mimd vos in promptu. c . Nunc superest ut responsiones breuissimas ingenio & occupationibus tuis ac.mei accommodas,quantum Dominus largiri dignabitur, reliquis questionibus adhibere conomur, quarum primae sic habent r. . haec verba, s hoc eis corpus meum P conti. neant propositionem identicam, atque idem MD cantem quod, corpus meum in corpus 'e mcum' r i : a i

24쪽

en vero attributum corporis tribuatur se lecto significato per pronomen, hoc, tanquam riues asuo attrituto to satiribuatur tanquam diserso, an auri buatur substantiue,ita ut haec verba, hoc est corpus meum sedem gnificent atque,boc essubstantianter,ut ita duam,corpus meum An potius attribuatur sacramentanter, ita ut ea τὸ a nihil aliud significent, nis, hoc eqsacrametanter corpus meum, seu corpus meuaeritur de hoc quod do vobis, plane τι sacramenta dicuntur de rebus quas significant, or siua institutione demonstrant quema num Augu sinus in Ensio de doctrina Chri- Biana docet,Sacramentum ei dem est ;or Sacramentum corporis Chrim icorpus; sesacramentum foederis, bardus; es Sacramentum verbi Dei, sissimum verbum Dei, non quidem subnuntia sed usu, innitatione, representatione, a gnis iis ima exhibitione ante oculos fiat 'tauo argumento doceatur vocem,s,in hac eis

cunstantia signiscare sub antia ratem ρίλceat enim ita loqui. An hoc ipse argumento tanquam μαω nonposisi formari certa atque in Abitata ratiocia natio per propositionem generasem, quo am

25쪽

M AD QUAEST. SANCI ALDE G. ceratus iudicari. Exempli Iratia. Vbicuns vocula,est,coniungispraedicatum cum subiecto in hac vel eiusmodi circa fantia, toties accipitur sub Potiue, sec. in hac propositione vocuo, eis, coniungu praedicatum corporis cum subiecto pronominis demons, risi, hoc, ctc. ergo, M. REsPONSIO. Propositionem identicam Vocamus, non quando attributum & subiectum pro eadem re particulari accipiuntur , pro quaverificatur assertio; nam alioqui enunciatio generis de specie , speciei de indiuiduo, & accidentis de subiecto, essent propositiones identicar: ut, lapis est substa tia, Petrus est homo, de Cicero est orator : sed vocamus propositionem identicam , quando res eadem sub eodem nomine , aut saltem sub synonymo de seipsa

enunciatur: Vt, corpus meum est corpus

meum, gladius est ensis. Quamobrem dicendum non est, quod haec Christi assertio et hoc est corpus meum , sit identica propositio, etiamsi vera esse nequeat, nisi attributum & subiectum pro aliqua eadem re particulari accipiantur, pro qua sit verificatio: sed dicendum . quod sit enunciatio

26쪽

communis attributi de singulari subiecto.' Nam licet Christus unicum corpus habuerit, attamen etiamsi viginti corpora habui siset, de quolibet dicere potuisset , hoc est

corpus meum.Ex quo intelligimus vocem, meum corpus, sicut meus digitus, communem esse,non singularem. Porro enumciationes simplices, in quibus alterum de altero mediante verbo substantivo, est, e- nunciatur, sunt in duplici genere r aliae enim proseruntur intentione asserendi id quod est, quando eiusmodi propositio inchoatur , ut lapis est corpus, Petrus sedete Aliae vero proseruntur non intentione aia

serendi id quod est, quando ipsa enunciatio incipit proserri; sed intentione faciendi id quod eiusmodi enunciatione significatur, α quod tunc primum erit, quando ipsae- nunciatio prolata suerit: Visi quis demonstrato agro proprio, cuipiam alteri diceret, hic est ager tuus, non inteutione asiarendi quod non est, sed intentione faciendi ut id sit quod dicit'; hoc est . vi ager qui dicenti proprius est, alterius ericiatur. eiusmodi enim sermonibus apud Iuristosultos aliquando intelligitur fieri dominiorum & posses sionum translatio. Talis sermo videtur esse rM.1. pud Lucam, cum ait Christus et Homo,

Oroma

27쪽

is AD M AEST. SANCT ALDE G. remittuntur tibi peccata tua. & rursus: Re. e. 7. militatur ei peccata multa, quoniam dilexit multum.&: Filius tuus Vivit. Non enim volebat Christus asserere quod erat priusquam haec dicebat,sed id facere quod dicebat: nec dubium est,quin tali sermone cotentus filisset Centurio, cum a Domino poscebat ut diceret verbo, & sanaretur puer eius, hoc est, ut diceret: Filius tuus vivit, vel filius tuus sanus est, quem Dominus sine omni Verbo sanauit. Caeterum quia nos nostris sermonibus substantias mutare non possit mus, ideo exempla enunciationum posterioris generis, quibus substantia in substantiam transmutatur, non id nostris, sed in Christi sermonibus sunt peteda. Verbi gra--- L. tiar Si Christus in nuptijs voles ex aqua sex hydrijs contenta vinum facere,his verbis Y--is. . sus fuisset, hoc est vinum:) similiter si voluisset diabolo acquiescere petenti ut dice- rex lapidi huic,ve panis fiat,atque id his verbis effecisset, hic est panis) non intendisset his duabus enunciationibus, videlicet, hoci est vinum; &,hic est panis,asserere, quod aqua hydrijs contenta,& hic lapis, quae tunc

extabant cum has enunciationes proferro

coepisset,) fuissent vinum & panis, quia id manifestὸ falsum suisset , sed intendisset f

Cere

28쪽

cere ut prolatis verbis id esset quod dice-ὶ bat; & hoc dicendo significare,ea quae ex a-:iul ' qua hydrijs contenta, & ex hoc lapide dent monstrato fecisset, esse vinum ,& panemraa quasi dicat , hoc quod ex aqua hydrijs constet tenta facio, vinum est et & hoc quod ex hoe ili lapide facio,panis est. Simili modo,quando:i: ait Christus, hoc est corpus meum. &, hicas est sanguis meus;non intendit asserere quod iri panis & vinum, quae tunc praesentia habebatta cum haec incipiebat dicere,essent corpus talis sanguis eius, quia id falsum est; quod ne sit,

Di omnino credendus est intendisse ex pane &, vino corpus & sanguinem suum efficere. Mia, in illis duabus enuciationibus, illoc est co iii pus meum. &: hic est sanguis meus; pronori. mina hoc & hie, non reseruntur ad panem a & vinum, quae ante prolatione harum du 3. rum enunciationum prius suerunt, sicut , intelligerentur referri si tantum intentionem asserendi proserretur, quod Christus facere F non potuit, quia non potuit falsum dicere, ἡ ' sed reseruntur ad hoc corpus, & hunc sans guinem, quae iam dictis verbis, Christo hoe, intedente essiciuntur, quasi dicat:hoc quod, ex hoc pane facere intendo,& facio,est corpus meum: & hoc quod ex hoc vino facio,

si est sanguis. His diligenter cosideratis, facito

29쪽

est propositis quaestionibus res odere, quoam eum; sed id significantem quod diximus,

buatur subiecto significato per pronomen, hoc, non tanquam diuerso a suo attributo, sed tanquam rem eandem lingularem significanti, nempe, hoc Christi corpus ex pane conseditam virtute verborum Christi. Vnde nec dicere oportet quod huius enunciatio- nis, hoc est corpus meum, sensus sit, quod hic panis substantialiter, vel sacra metaliter,

sue significative sit corpus men: sed sensus est, id quod ex pane facere inredo, & facio,

est corpus meta,ut diximus. Caeterum quia negari non potest,quin Christus ex aqua visnum,ex lapide pane, ex pane & vino corpus

suum & sanguine efficere potuerit, idq; his verbis, hoc est vinum, hic est panis, hoc est

corpus meum,hic est sanguis meus. Si enim potuit Petrus umbra sua pertraseundo quos uis aegros ab infirmitatibus liberare, quanto magis potuit Christus vel bis suis ex re qualibet , quamlibet etiam rem aliam efficere ζPonatur ergo disputandi gratia quod Chrissius

30쪽

stus haec uniuersa iam dictis enunciationibus effecerit, oro ut tua eruditio, hoc praesupposito, dignetur propositis a se quaestio nidus respondere . Nempe an haec propositio sit identica, hoc est corpus meum ' An attributum, corpus, tribuatur subiecto significato per pronome, hoc,tanquam diuersor An huius cnunciationis, hoc est corpus meum,sensus sit,hic panis est substantialiter vel sacramentaliter corpus meum t & si ubi

de re conuenimus, adhuc easdem pene di siccitates inueneris,quas nunc proponis,facile intelliges quaestionum multarum nebulas non tam ad rei veritatem, quam ad dicendi rationem pertinere. Miror autem prudentiam tuam quaerere , quo argumento doceatur, vocem, est,

in hac sermonis circunstantia hoc est co pus meum ) significare substantialitatem, eum illa sit propria,& consueta eius significatio , tam Graecὸ , quam LatinE , in qua ab initio nascentis Ecclesiae, semper

ab omnibus nostris maioribus hoc loco accepta est. Neque enim rogare solemus,cur aliquis per publicam & consuetam viam

ambulet , sed si ab illa digressius , insoli

ta S: improbata diuerticula sectetur, tunc merito rogatur , cur derelicta reSia via, C ad