장음표시 사용
141쪽
nunci pallonem i via sine testium praesentia voluit , -- quendam fidem esse illius , a quo testator reliquerit:. otium enim, inquit a , per testium solemnitatem Ostenditur, tunc et numerus testium . et nimia subtilitas requirenda est. Leae etenim, ne quid falsitatis incurra per duos forte testes composiliam testamensum, maiorem numeriam testium e OSttilat, ut per amyliores homines nerfectissima Peritas rei eletiar. Ptium at Icm is, qui aliquid eae Doluntate defuncti lucratiar et maxime ψse heres , ctii summa suctoritas Iotitas caussae commissa est dicere compellitiar Deritatem per Sacramenti religionem, qualis locus testibus reli aquatur : Dei quemadmodum ad traneam fidem decurratiar yropria , et indubitata siderelicta 3 Iustinianus ergo retenta , tum testamenti , tum eodicillorom solemni forma , excipit a generali regula fideicommissa per nuncupationem dumtaxat declarata; dummodo illorum fides habeatur per manifestationem il- Iius , a quo relinquuntiar. Scio , quanto scribendi otio abutantiae forenses scriptores, Ut hanc sinceram imperatoris mentem , excitatis tot latilibus quaestionibus, detorquerent ad salsissima consequentia ; de quibus late egii liarprechtus b); easque potissimum attingit quoque Boelimerus c . Sed ne a proposito divertamus, P ei ius illas examinabimus in adnotationibus, quas loco suo aitexuimus ipsi Boetimeri disputationi.
a) Cit. I. ult. C. de fideicommissis. b Peculiari tractatione edita de remedio legis ultimaac. de fideicommissis. o cap. a. suae disput. S. S. 6. et 7. Diuili od by Corale
142쪽
An novo iure desideretur actus solemnitas m
codicillis puum hactenus exposuerimus ius novum codi-eillorum a Constantino ad Iustinianum usque ProseetUm, quantum ad primum immutationis caput, qUod spectat rectam illorum consormationem , antequam Ultra progrediamur, praestat aliquantisper immorari in quibusdam expendendis quaestionibus ab interpretibus diu controversis; quaeque codicillorum formam respiciunt. Ac primo dubitarunt, an novo iure codicilli habendi sint , tamquam solemnes instar testamenti; an potius ille testium numerus a Theodosio praescriptus probationis tantum caussa exigatur , qui proinde nequeat referri ad aetos so-
Iemnitatem p Huic disputationi occasionem praebuit Tribonianus quum ait a): codicillos autem etiam plures
quis facere potest, et NULLAM SOLEMNITATEM ORDINATIONIS DESIDERANT. Cur, inqDiunt, nullam
eos exigere solemnitatem ait, si lege sit testium numerus praeserietus, itemque testes uno eodemque tomyore
debent adhiberi, ut loquitur Theodosius 3 Ex interpretibus quidam , ut prae ceteris placuit Galvano b) , contendunt , Theodosium revera haud codicillos secisse solemnes ; nec legitimus testium numerus actus spectat Solemnitatem , sed tutiorem tantum voluntatis probationem; ideoque nec immerito Tribonianus credidit, nullam prorsus eos desiderare solemnitatem. Alii contra agnoscunt quidem in codicillis actum solemnem ex Theodosio; sed vitio vertunt Triboniano, quod immemor DO- vi iuris ex aliquo veteri iurisconsulto ea verba transcrivsa) Inst. lib. I. tit. Ult. S. Ult. b) De usustuctu cap. IO. num. IS. Diqitigod by Corale
143쪽
Psissei ; quam qnidem scia lentiam sequuntur doctiores
institutionum interpretes a . Vulgo demiam distinguunt solemnitatem ordinationis , de qua loquitur TribonianUs, a solentiaitate Probationis; primam in codicillis negant,
alteram affirmant ; quo solemnitatis discrimine facto existimarunt, recte conciliari Iheodosii constitutionem cum . Triboniani sententia ; ac propterea ex Theodosio erunt SO- Iemnes codicilli solemnitate probationis , ex Triboniano vero non solemnes solemnitate ordinationis; quasi unus, idemque actos partim solemnis esse valeat , Partim non solemnis, qυo sane nil ineptῖus ; ut non immerito vinnius rideat huiusmodi futiles arabum cavillationes , ve
horumque captiunculas b). II. Res, in Imam, meo iudicio, nequit recte definiri,
nisi primum omnium internoscatur solemnitatis notio; Prius est enim , ut statuatur, quid in iure veniat pro actu solemni ; tum quaeremus , an actus solemnis in codicillis iure novo requiratur ; ne aliter verborum am ba ibus delectari magis videamur, quam solida iuris doctrina. Actus solemnis in iure is appellatur , qui expletur secundum certam iuris observationem , certo nempe ritu servato lege praescripto ; quem si neglexeris , actus ipse pro nullo habetur , tamquam si res acta non esset. Distingunt porro iurisconsulti recte factum , a rite laetum,
Ut probe animadvertit Cuiacius c) : recte fieri dicitur,
quum quid quoquo modo expleatur, iure aeque probetur , sive quum lex nullam praescripserit observationem, qua fieri deberet , ut valeat; sed satius est, revera idaetiam esse eo modo , quo homines naturaliter solent. Rite Vero agi, seu fieri dicitur, Dum res fiat ea legis obser-Vatione , quae iure est constituta , sive quum adhibea-
a Ita Vinnius, Everardus Otto, ac cl. Cirillus ad cit.
144쪽
tΠr ritias solemnitas iure praescripta. Hinc miles si testetne non servato solemni Pit V paganis imperato, recte eum quidem testatum esse dixerimUs, sed non rite , licet huiusmodi testatio in re consistat; quom militibus datum sit testari sine olla iuris observatione. Contra paganus si testatuPnon adhibita iuris norma , quoniam non rite testatus est nec recte proinde eum testatum appellaveris ; nam quolrite saetum non est , neglecta nimirUm ritus solsinnitate
lege praescripta, non iure factum dicetur. Elegantissime hoc exprimit Africanns his verbis a) : similiter igitur et non iure factum testamentum id appellatur, IN QUO .
SI OMNIA RITE FACTA ESSENT , IURE FACTUM
DICERETUR. Non ergo habetor , qDem iure testari ,
nisi omnem iuris observationem servaverit; qΠa non ad hiabita , etsi voluntatem suam revera declaraverit , nihil tamen iure egisse videtor , qui rite eam non manifestavit , et ideo Aspicanus non iure facto opponit rite Detruri; nam nequit iste lacliam haberi , nisi et rite factum sit Similiter Ulpianos b) : eondemnatum , ait, accipere debemus eum , qui RITE condemnatus est , ut sententia et Ieat: quippe in iodiciis quidam ritus solemnitas serin atur c), ita Di iudex non tantum recte, sed et rite sententiam proferre debeat , adhibitis nempe toris s Iemnibos , quae leges praescribunt in gententiis pronunciandis; ideoque subdit et ceterum si aliqua rorarione sententia nullius momenti sit si foris neglexerit, vel minimam iuris observationem) dicendum est, condemnationis Derbum non tenere. Item idem Ulpianos , quum significare voluit testamentum conditum servatis iis iuris solemni bos, qoae lege stat rarantur, rite pers cum
illud appellat: tunc autem , inquit d) prius testamen a) L. 6. de lege cornelia de falsis. b) L. 4. S. 6. de re iudicata.
e) vide Gellium, noct. ait. lib. I c. c. I d) L. a. de iniusto, Popto ete. testamento
145쪽
tum ruri yitur ; quum posterius RGE Aerfectum est , id est oecundum legis praescripta a . a Vox ritus , unde rite ex primaeva vocabuli originatione ius proprie significat , ut eruditissimus Magochi Us arbitratur, diatriba a. de ritibus sponsaliorum; cuius integram senteutiam hic transcribere non geavabimur. Ita exorditur vir summus : Io Gotti. mineccius I. cons. eru ditissimus in syntag. am'. initio tituli de nuρtiis gravem Triboniani accusatorem produait Thomasium eo nomine, quod in titula digestorum , qui de rilia nuptiarum ab eo inscribitur , nullum iurisconsultorum fragmentum ritu a Is recensens , tamen ea , quam disi , inscriptione us fuerit. Nee dubitat is quidem , quin antiquiores iuris an ristiles eamdem epigr hem in suis scr*tis usurρaυerint, sed eos ais inser*sisse Muti, quod sub eo Iemnante de n-ptialibus caeremoniis accuratc agerent. Quam rubricam quando eo dator iste retinere Domit , cur non aliquod saltem responsum rituale inseruit 8 Verum , ut fatear , ignorata haetemus vocabuli ritus etymologia, ac notio eam invidiam Tribontano , imo et antiquioribus iuriscon msultis creaint: nam etiam aρud veteres illos prudentes titulus , de ritu nuptiarum , non mere coeremonialia, uti mihi cena persuadeo, aed IegaIta responsa co lectebatur. Ergo ritus proserie non aliud , quam leges , et iura 3 nimat ; eaque Oignificatis , et etymologias , et usui eiu/-cabuli nititur .... Itaque non e eetandum ab antiquis consultis , ut a Triboniano erat , ut sub ea rubrica ca remoniω confarreationis . coemtionis , domum ductionis , et quae kOrm erant eaemnerent. Quamquam Dei si Deteres iraris interseretes de confarreatione, coemtione, usu for lasse egerint , haec tria illi, non tamquam caeremonias meraa, sed tamquam modos acquirendi dominii in uaeo-
rem considerabant. Ab etymologia ordior. Ritus ut in Tyrrhenicis dieam in diatribu 9 ) -ae est etruseα , quae
et in tabula Ili. Igurina reperitur, ubi recte idem est quod rite. Est autem consentaneum , ut Etruria , quae
146쪽
III. Quicquid autem ad irritimi explendum pertinere po-rittium magistra smuρor est hohita , eliam Potabulum nimum in Latium ini exerit. Ac miseret me Vossit a Duos vocem ritus λομα serru : quid his facias , qui quan-rum est Iatialis sermonis , de graeco musarum ingratiis auferunt8 Atqui Etruscos ab Oriente pleraque sita habuisas , ibidem ad nauseam demonstraυimus. Ne plura: hebraeiam dat , et chaldeum deta, iura , ae leges si gni at. Ubicumque autem da leth in Docibus orientis ocis gurreret, eam literam Tusci rhoiacismo deleti si in cantrinam Iiteram commutabant, aut commutare ea modo P a
nuntiationis Didebantur : de quo Dide clicta in Ti heni incorum diatr. IV. S. I. ubi ue Rauenna qciae olim Cum e rum dicebatur, et in diatriba V. ad tofum camyanum. Ergo eae deta flebat reta, et oiam terminatione latinaritus. Qua inae proprie iura signifloat quia Dero apud
hebraeos leges aliae sunt caeremoniales , aliae morates , aut iudiciales , hinc apud Etruscos, Latinosque ritus haesomnia signi abat. Habes de etymologia, ac uena Moabuli notione. Nunc ridendum , an ea signiscatio cum latinorum scriptorum usu conveniat. Primiaim eae lum os rarituli digestorum da rha nuptiarum , a quo tamen titulaeaeremoniae absunt. Ad haec Plinius XII. 8. Ritu id est Iegd in naturae capite hominem gigni mos est, pedibus efferri. Tacitus de Mose. Novos ritus leges mosaicas intelligit ), contrariosque ceteris mortalibus indidit. Seanusquam plura Mempla, quam tu ablatiso rite reperiari quod non esse adverbium , sed auferendi casum, ostendit tum e breve , tum illud Stasii XII. Theb. I 85 : hei mihi primitiis ararum, et rite nefasto libatus quem abla, risum passim pro iure , sive lege Deleres formulae aces, yiunt. Quare uirramque tamquam sinon a itinnit Plautus in Cistet. Itaque hanc lege , et rite civem cognitam Alceri
imarcus , Ut nactus erat , possidet. Auctor. ad mron. lib. I. Testamentum ipso praesente conscribunt , testea The affuerunt. Quae eaeempla non ad meras caeremonias Porn. V. iri Diqiligo: by Cooste
147쪽
erit, constilli solemnia appellerunt ἔ hine Papinianus sed ad iura Aertinent. Sic rite facta l. 6. ad i. Corne lium de fulsis , et rite facta delegatio in I. 2. C. de nova tionibus Et quod ea Tertulliano solet in disceptatione hac de nuptiis initissu Matris facetis asperri in lib. a. ad uxor. Nam nec in t seris filii sine consensu parentiam rite . et inde κατὰ G, villum scilicet ) nubunt Ad haec rite contractum matrimonium , Et rile contractae nuptiae ira I S. iet 6. C. de inter l. Dia rim. Et alia seaecenta.
li ec vir eruditissimus, Sed rat Di has voces RiTUS, et RHE latini sciri plostes usurpaverint , palam est , apud tu risconsultos proprie aeceptas Pro ea iuris parte , qua non iam res ipsa cavetor , qtiam modus , Sive Observatio, quae tenenda sit, qui in illa expleatiar. Recte quidem Tribonianus titulum insce ipsit non de iure, sed de ritu nuptia Pi m , D ti Modestinus quoque securat libro singulari ita inscripto. Etenim ius proprie rem ipsam magis respicit, quasi illius observationem ; ideoque quum lex nuptias
revera non constiliant , sed consensias contrahentium, licet ex consequenti hic iure probeirae , non recte tamen
nuptiarum constitutionem iuri proprie adscripseris. Ergo pro ritu nuρ iuriam intellexerim. prudentes, quicquid iure servari . Opopleret in nuptiis contrahendis, Seu qua. iuris norma contrahi deberent , ut iure faciae dicantur. Enim vero eodem liliato potissimum agitur de parent ut consensu in nuptias filiorum familias, de personis interqNas haec constant , necne , et cetera huiusmodi ; ex quibus intelligitur , ritum in ira re proprie significasse eam legis partem , quae rem ipsam comitat DP trio sane speciat illud Africani cit. l. 6. ad legem Coenoliam de salsis : si omnia rite facta ess nt, iure fuctum diceretur IQuin ex Plauti loco a Magachio relato si tanti viri auctoritas accederet coniicere auderem , apud tali nos quo- qiae scriptores vocem rite hoc idem potissim iam significasse. Ait Planius: Ituque lege hanc , et rite cit em cognitam Alcesimaurcias , ut nactus erat, ρossidet. Hic sane sa-Diuili od by Cooste
148쪽
ait: a) Testamentum aut non iure factum dicitur, ubi s
lemnia iuris defuerunt et . nam idem est rite , quid fieri , ac sta omnia solemnia servari, quae lege praescribantur ; et Ulpianus b) solemniter actum appellat, quod rito
sive secundum legis Draescripta servatum sit in stipulationibus contrahendis. Sic solemnia accusationis dixerrant
Modestinus o , et Papinianus N eam iuris observatio-cile distingui poterit , qn id lege , quidque rite veniat. L
se quidem Alcesimarchus uxorem duxit m nlierem , quani in concubinatu habuerat; quaeque et ingenua esset , et honestae vitae ; quiana corpore qMaestum non se erit. Nam, ut scribit Marcianus l. 5. de concubinis, lege vetabatur, in concubinatu clam haberi ingenuam mulierem honestae vitae: sc t , ut inquit , necesse est ei, DeltiaeOrem eam habere , Dei hoc recusante, Stuserum cum ea
committere. Item Modestinus l. de ritu nuptiarum: In liberae mulieris constietudine non conciabinatus , Sed nuptiae intelligendae sueti , si non coryore quaestum D ril ; ideoque hoc sensa lege Alcesimarchas eam P0ssidet videbatur. Quod autem ea ingenua esset , rite cognoς i debuerat ; quum tamqnam proiectitia , illicis status proindlignoraretur. Atqui ex erepundiis in cistella repertis , aliisque indiciis ubi parentes eam agnoveriant , rite idcirco atrci m Cognitam; propterea qMod agnitione a parentibn facta civis, et ingenua rite habebatur. Itaque D lege refertur ad inflam mulieris possessionem, quam HSu metris erat; τό rite spectat ingenia italis statiam , cuius cognitio tamqriam rite facta, iure sucta proinde videretur ; ideoque Utrumque complectens ait: Itoque lege hunc et rite ci-Nem cogetitam Alcesimarchus , iat nactus erat Possidet. Neque ab hac pressiori significatione aliena sunt cetera adducta scriptorum loca , Ut quisqua viderit. a L. i. de iniusto rupto et c. testamento.
ib) L. So. de verborum obligationibus.
o L. 18. de accusationibras. dJ L. ia. S. 5. ad legem Iuliam de adesteriis.
149쪽
nem , quae hi iridicio aecusationis adhiberi debet. 31M cellus . a) quoque dixit solemnia quicquid in iudiciis rute servetur , ideoque imperatoros b rescripserunt et SOLEMNIBUS Boque ORDINATIS apud sera idem pro H
ciae de sititia Deatro cognoicetur c . Iteri solemnes actio ues appellabantiae , quae certis sormi lis erant conclusae d . Solemnia verba dixit etiam Hermogenianus e formulam, quae proferri debuerat in manumissionibus vindicta. Et solemniter denuntiare accipit Paulus 0 pro iuris observatione in denuntiationibus servanda ; que madmodum pro iure solemni decurso g intelligit iuris olemnia iam absoluta h . Et in summa quicquid non
tam recte, sed et rite agi, vel dici oportet, solemniter actum , vel prolatum in iure appellatiae ; ita ut solemni, tas actias ad formam iure praescipiarn omnino refutatu P. Iv. His ita perspeetis de acta solemni, iacile nunc in telligimus, quemadmodum codicilli habendi sint , tum de iure veteri, tum novo ex Theodosio. Etenim, ut pri mo capite monuimias , eo potissimum ex vetari iure distabat testamenti ratio a codicillis , quod voluntas per testamentiam declarata non aliter constaret, nisi adhibitis iuris solemnibus i : contra quum in codicillis nullam veteres praescripserint iuris observationem, nec rite eos fieri dicebantur, nec proinde haberentur solemnes; aapropterea si recte tantum fierent , iure facti viderentur.
Et quamquam testes quoqne aderant, ut ostendimus a L. q. do in integrum restitutionibus. b L. D. C. de liberali caussa. c) Vide etiam l. I S. et 5. Eodem. d) Brissonius, de verborum significatione verbo so
0 Sentent. recepi. lib. a. tit. I S. S. S. g Sentent. recepi. lib. I. tit. a I. S. S. hJ Vide Schultingium ad hunc Pauli locum. i Clyi l de iniusto ruptu ete. testamento Diuiti od by Coosl
150쪽
quum tamen illorum adhibitio probationis tantum carassam respiceret ; nil enim iure cautum suit, nec quoad testium numerum , nec qiao ad formam tria adhiberentur , nec idcirco actus solemnis in codicillis desiderabatur. At iussis a Costantino primum iisdem imis solemnibus in codicillis ab intestato, qNae propria essent testamentorum I indeque constituta a Theodosio sua peculiari forma in quibuscumque codicillis a testamentis distincta , nemo sanus inficiabitur, eos revera saetos esse solemnes. Perspicuram quidem est , Theodosium talem in illis observationem cavisse, qualis nisi adhibeatur , prorsus inutiles fiunt ; si ergo ex uovo iure non tantiam
recte , sed et rite fieri debent, ut valeant, necessario consequitur , solemnes Omnino eos effecisse. Sed quaenam
erit haec iuris observatio , qua neglecta , codicilli tam quam non ritu facti, iure non constant Z Satis liquet, ex imperatoris constitutione ad tria capita illam deserri ;ex quibus duo quidem satis habentur in cod illis puen unco pationem ; nn merias nempe quinque testium , eorumque adhibitio uno actus contextu ; tertium , qNod proprium est codicillorum per scripturam , id est testio m qiaoqiae subscriptio. Atque haec sunt solemnia a Theodosio in codicillis praescripta ; quorum si vel 11 num negligatur , velUti non rite facti , statim concidunt. Vol ergo ex libris inris tollenda Theodosiano servatio; vel si eam retineas, necesse est, solem uia in codicillis omnino lateri. U. Nunc tandem licet varias interpretum sentcntias perpendero ; atque Ut a Galvano ordiae, cui placuit so
lemnia in codicillis negare, admittens tantum certian testium numerum tutioris probationis caussa, is profecto confundit caussam, ob qUam Theodosius testium numerum doti nivit cum ipsa legis observatione. Quis non v det, numerum quinqiae testium, alia e praescripta non alia de cacissa imperatorem cavisse, nisi ut ita voluntatis veritati consuleretur Z Constantinus quidem quum contulit codicillos ab intestato ad eadem testamentoriam so-