장음표시 사용
151쪽
Iemnia, ideo hoc sint Disse fatetur, qood, iat inquit a ,
sic fiet, ut testantium successiones, sine cit'tia casetione serDentiam, an idcirco conficies, solemnia in illis non desiderari 3 Qti in immo ideo. stant solemnes, quia, ut tutior fieret eorum probatio, certa norma conqtillata est, quae actum solemnem c cit. Deinde distinguonda est ipsa iuris observatio a tutiori probatione, quae Carissam
dedit constitutioni; haec enim haberi etiam posset pauciori testi iam numero , qriam quinque; at si qDatuor fortasso adhibeas, sorsitan codicilli iure constabia , t 3 Quid ergo est, qDod nisi constitutionis praescripta rite serventur, actus ipse pro nullo habebitur, licet alio irai de codicillorum fide salis constiterit 3 Nimiriam ea est solemnis actus nai rara, ut vel si quid minimum declinetur ab observatione lege definita, continuo actus COPrnit, ne ius illum tuetur; nam ubi solemnia non impleveris, in
legem offendes; atque tamquam non iure factus, ne iure consistit. Plurium ergo testium numerus totiorem quidem reddit probationem voluntatis; qua de caussa lex nedum numerum praescripsit, sed et modum, quo testes adhibeantur; attamen ipsa legis norma carassa est, x t actus solemnis teddatur; quemadmodum probatio vo-Iuntatis in testamentis quoque haberi posset pauciori
numero testium , quam septem , at prorsus deliraveris, si certum illorum numerram , non ad solemnia reseras, sed ad caussam tantum tutioris probationis. Hinc Paulus b definitum testioni numerum in testamentis solamnem appellat: et si plures, ait, fuerint testes adhibiti,
sumest SOLEMNEM NUMERUM eaeaudire. Cur sole-nanem vocatὸ Quia est iure definitos; ita rat, si minus, ruam septem lex exegisset, Ut Theodosius fecit in coicillis, quisquis ille fuerit numerus, solemnis aeque appellatur, dummodo certus sit irare praescriptus. Quare quoad non tollas necessariam iuris observationem, num- a L. r. c. Theod. de testam . et codicili. b L. at . principio qui testamenta sacere possunt.
152쪽
quam solemnia sustuleris in codicillis; nisi in contradicentia aperte impingas ' VI. Insuaves porro videntur, qui ideo veriti sunt in codicillis solemnia agnoscere, quod pauciores , quam intestamentis testes desiderentur; vel quia etiam non rogati admittantur; quasi solemnitatis notio cadere nequeat in illos actus, in quibus statuitur minus religiosa iuris ob
servatio. Hoc quidem tantum respicit maiora, vel minora solemnia; attamen Utcumque ritus statuatur, numqUam
solemnia tolles ; licet ritus solemnior praescribatur in uno, quetim in altero actu, Atque ne aliunde rationes Ietantur, nonne et in ipsis testamentis religiosior ritus abebatur ex i ure veteri, qNam novo ; quando Praeser tim post Constantiniam, ac Theodos iram, IustinianUs quoque superstitiosiora sustolii sa Θ Forsitan haud solemnia hodie seceris testamenta, propterea qUOd eorram Observatio simplicior facta sit 8 Neminem latet, testamenimn per mancipationem religiosiorem sane misso testamenti forma de i ore praetorio; sed terque testandi modus solemnis habebatur, licet Unus altero esset solemnior. Itaque quod pauciores sint testes in codicillis, quam intestamentis, perperam coniiciunt, solumnia ad testamenta quidem . non item ad codicillos pertinere ; maior enim , vel minor iuris observatio actum solemnem peraeque constituit, licet inter se se unus altero solemniordieat se; ideoque dum solemniora dixeris testamenta, solemnes quoque codicillos fatearis oportet. Ceterum, ut supra ostendimus, numerias quinque testium in codicillis descendit ab illo testium numero, qui adhibebatur antiquitus in testamentis per mancipationem; quum enim Theodosii aetate hie testandi modus in dus uetudinem abiret, Imperator solemnia distinguens in testamento, ac in eodicillis, illi quidem tamquam solemniori constituit numerum Septem testium, ex iure praetorio proficiscen- a vide quae de testamentorum sorma habentur, tum ex cod. Theod. tum Iustinianeo tit. de testamentis.
153쪽
tem; his vero quinque testes accommodavit, cuius nUmerus iuri civili respondet; et ita ex utraque veteri testandi forma, quantum ad testiona adhibitionem, unam ad testamenta, alteram ad codicillos rein lit. VII. Sed demonstrata codicillorqm solemnitate ex Theos dosio, quonam pacto occurretur Triboniani sententiae, qua dicitur nullam solemnitatem ordinationis eos deside
tionis intelligit ordinem scripturae adhibitum in testamentis, non autem in codicillis: nam legata, ceteraque relicta in testamentis haud constabant, si scriberentur
ante heredis institutionem c); quod tamen Iustinianus demum antiquavit d). Sed vereor, ne Tribonianus revera hoc intellexerit; quom alioqui in ipsis institutioni-hus reserat, eam quidem superstitionem abrogatam se). Deinde quorsum pertinet hic scripturas ordo in codicillis, in quibus hereditas dari nequit, nisi per fideicom- sum p Plane vulgus interpretum, ut innuimus sutilem illam distinctionem induxit inter solemnitatem ordina tionis , ac probationis so. Sed nolim morari huiusmodi
verborum ambagibus, satisque vidimus, quisnam sit in iure actus solemnis, ut, quid porro intelligant pro sol mnitate ordinationis, prorsus non videam, nisi Theophili sequantur interpretationem de scripturae ordine, quammumquam admiserim; Theophilus namque ut offendit in illa Triboniani verba, quum non videret, quo spectare possent, satius habuit ea referre ad ordinem scripturae. Quid ergo de Triboniano sentiendum p Unum testat, ut eum doctis viris dicamus, eum oscitanter ea verba in
154쪽
institutionibus inseruisse. descripta ab aliquo veleri iurisconsulto, Marciano fortassU, cui iis sUnt verba ante c- dentia, quando codicilli nullam revera iuris observationum desiderabant. Q nod si verearis hoc de Triboniano suspicari, Utrumvis sacere necesse est; vel enim negaveris oportet, solemnem actona in codicillis, ut secit Galvanus, tumque irria es in salsissimam codicillorum doctrinam expresso iuri contrariam, nedum ex Theodosio , sed ab ipsom et Iustiniano apertissimo comprobatam sa); vcl necessario Osrendes in contradicentia , verborum rae involucra
S. III. Qui testes iure nονο in codici lis admittantia D.
I. ltera disputatio , quae consequitur ex nova eo, dic illorum conformatione, spectat testium Conditionem , quinam scilicet idonei togies in codicillis habeantu p. Ita testamentis quidem nota res est, in numerum testium recipi generaliter non posse eos, cum quibus testamenti factio Don sit; item nec mulier, nec impubes, nde Ser-VUs, furiosias, nec mutus, nec surdus, nee is, cui bonis est interdictum, nec denique improbi, ne intestabiles,
docet Iustinianus b). At in codicillis nullo iuris loco id
expresse cavetur; ut nil mirum si dubitandi occasionem hoc interpe tibias praebuerit. Ac sane quicum doe nedum in testamentis, sed in ceteris negoviis itis tostimonii dicendi non habet, nec proinde codicillis recte adhibebitur; cuius enim testimonium legibus non admittitur, palam est nec idoneum testem haberi posse in codicillis. Quaestio ergo vertitur quoad seminarum personas; quippe quae licet a testamentis arcuatitur, recte tamen testim O- a L. a. S. I. C. de testamentis. - b) Iust . lib. a. tit. IO. S. C. Tom. V.
155쪽
runt interpretes, an Si non in testamentis, in codicillis saltem iure admitti valeantῖ Lis sane adhuc est sub tu dice; quum in utramque partem scriptores abiverint; licet fortasse potior illorum numerus affirmare crediderit, eo potissimum rationis momento, quod nullibi hoc vetitum habeatur b , ac propterea quod in testamentis cautomest, nequit trahi ad codicillos. Sed, ni salior, hutos modi disputatio pendet ab altera de solemnitate codicillorum;
si enim spectes ius vetus, iam monuimos, nulla de caussa seminas arceri potuisse a testimonii dictione; sed, ubi solemnes eos seceris ex Theodosii constitutione, ne cessario consequitur, pari ratione eas Uti in testamentis, ita et in codicillis non esse testes idoneos. II. Atque missis iis, quae prorSUs extranea SNnt, nee dispulationis nodum pressius attingunt, Unum hic conis siderandum putaverim , ut recte possit quaestio definiet; quod profecto petendom est ex tradita codicillorom lilia floria . Porro, Ut a Constantini lege ordiamur , palam est, testium numeriam, vel Septem, vel quinque, ab hoc imperatore constitiatum in codicillis ab intestato, ad masculos tantum pertinere , non item ad seminas. Etenim quum quantum ad iraris observationes huiusmodi codicil Alos aequasset testamentis, ridiculum esset dubitare, an pee
Constantinum liceret, eas seminas in illis admitti, quae
in testamentis respuebantur; Ut enim parem secit Diriusquc caussam qooad iuris solemnia, manifestissime apparet, eamdem prorsus testium Conditionem servatam in tosta-
montis , ac in codicillis ob intestato , quum eadem solemnia in utrisque praeseripserit: sive ergo conficerentiar praetorio iope septent testibus adhibitis, sive quinquo de rure civili, perspicuum est, seminas omnino repulsas a M L. t 8. de testibus, et t. Io. s. s. qui testamenta
b) Uide Harppoclitum inst. sui, lit. de codicillis, se
156쪽
eodicillis ab intestato aeque ac a testamentis. Hinc vides, . quemadmodum ex prima iuris immutatione quoad solemnia in certi generis codicillis admissa , ea testium conditio servata sit , quae sponte Sua actum solerianum consequitur; et quamquam Constantinus nullam hic habuerit mentionem de testium conditione, satis tamen id declarasse videtUr, qUum testamentorum solemnia per doxit ad codicillos ab intestato. Post Constantinum vero Theodosius, cui placuit solemnia quoqUe Stat Here ceteris codicillis , non secus a Constantini lege variavit , quam ut unam saceret iuris observationem omnibus co-cieillis communem ; atque quum eius aetate exolevisset testandi modos per mancipationem , satius pUtavit septem testium numerum ex trire praetorio testamentis
adscribere , quinque vero ex iure civili codicillis , iit
quodammodo eos a testamentis distingueret. Haec, inquam, nova Theodosii constitutio Ut Umque variaverita Constantini lege, qoantum ad distinctum testium nri- merum in D troque testationis genere, non lamen recessisse ab illa videtur , quoad testium conditionem , ubi nedum retinuit solemnitatem actos, sed eam protraxit ad cniusvis generis codicillos. Saltem hoc expressisset Theodosius, si quoad testium conditionem recedere existimasset a iure iam recepto ex Constantino. QVippe ex
Theodosii constitutione satis ΙiqDot , quid in codicillis
immutare intellexerit , quidqDe retinere qNoad eoriam solemnia. Ait quidem, in qUavis SV prema voluntate tum seripta , tum nUncupata , eaecepto testamento , qUinque testes adesso debere, qui tamen vel non rogati recte admittantiar : iam habes solemninm disserentiam inter testamenta, et codicillos, tram qUOad testi Una Diana erum, tum quoad testes non roεatos. At nullum verbiam dolestium conditione in huiusmodi testationis genere; et alioqui magis intererat definire, qυemadmodum discriminarentur codicilli a testamentis quoad testium psrsonas, qnam ut non rogati etiam admitterentur. Quid e so expressit, quod minUs esset, relicia itqiae, qUOd magis reserret 2 Vel, si nil praetermisit, quod spectaret di-
157쪽
stincta D triusque Volriniatis solemnia, cur tacuit disserentiam quoad testium conditionem , si revera quoad hanc partem quoque ea diserre intellexisset pIII. vulgo respondent; cuique testimonium non vetatur perhibere, nisi expresso iure repellatur a); eadem
ergo de cacissa, qua seminae non admittuntur in testameniis, quod expresso iure iis testimoni iam interdicitur, arceri nequeunt a codicillis, in quibus adesse non prohibcntur; ideoque quod de testamentis dicitor, pari ratione nequit produci ad codicillos. Recte hoe qDidem
inspecto veteri codicillorum iure, quo toris solemnia non exigebantur in huiusmodi suprema voluntate. Sed perperam argUmentant Ur, qu Um ad ius novum hoc etiam reserant. Etenim vera est iuris regula, ut idoneras testis his habeatur, qNi iure a testimonio non repellitur; sed falso asseront , hoc codem iuris principio seminas non repelli a codicillis; nam iure expresso cautom eSt , eas non admitti in solertinibus descinctorram volontatibus. Atque ideo iure vel cri a testamentis dumtaxat repellebantur , non item a codicillis; quia non his , sed illis tantummodo solemnia adhiberentur ; recteque hic animadvertit Uinnins b) , haud esse verisimile , ni iure
romano actus solemnes expediri potuerint molierum testimoniis , Ut patet in celeris actibiis legitimis. ataque quum apstrio iure haud admittatur earum testimonium in solerianibus testationi bras, salsa pro serrant, qUum contendunt, eas non repelli a codicillis expresso iure ; Dthumque enim hoc cautum non habeatur verbis expressis, satis tamen imperatores hoc idem declararunt, quum coisicillos solemnes effecerunt testamentorram instar; quo
nomine comprehendi videbatur, quicquid ad solemnes testationes pertineret. Theodosius ergo , cui in mentem venit minora iuris solemnia praescribere in codicillis, quam in testamentis, id tantum cavit, sive id expressit, a) L. I, S. . de testi bos. b) Inst. lib. a. tit. 25. ad S. Ult. n. 3. Dissili od by Corale
158쪽
quod eorum discrimen proprie spectaret ; IdeoqDe ex imperatoris mente commouis factus est ritos quoad non expressa; quoad expressa I ero peculiaris; nam qUae sancire voluit, ut a solemnibus testamentorum distinguerentUr , expressit; qUae vero commonia essent, praetermisit; ne repeteret in codicillis, quod cautum iam erat de suprema solemni voluntaιe
tentiam , magnopere conari , Ut verteret huius argu mentationis fundamentum. Ait quidem, codicillos ante Constantinum solemnes prorsus non fuisse; ubi vero per Constantinum primum in codicillis ab intestato, ac Theodosium generaliter testium numeros praescriptus est ehoc non secus intelligendona videri, quam ut testium numerum admiserint imperatores probationis calassa , non autem solemnitatis. Sed iam supra demonstravimus, in quem errorem inciderint interpretes, qUum in supremis praesertim legis iussa quoad tutiorem voluntatis probationem avellere crediderunt a solemnitatis notione; frustraqoe hic putaverim eadem recoquere , ut sutili I eineccii collectioni satisfiat. Unum tantum addam, me Prorsus non intelligere, quemadmodum ex Constantino idem testium numerus testamentis aeque, ac cod, eillis ab intestato praescriptus , testamentis quidem se viret solemnitatis caussa, codicillis vero probationis dumintaxat. Pace tanti viri verborum haec sunt tricae, non rerum discrimina. Ceterum qMicquid scriptores hactenus elaborarint, ut genuina imperatorum mente subversa seminarum testimonium in codicillis admitteretur, usus tamen hoc numquam probavit ; nostrisque moribus contrarium omnino obtinuit.
0 In notis ad citatum Vinnii lacum.
159쪽
Ius nouum quantum ad Daria codicillorum genera antiquitus recepta.
I. idimus hactenus, quae fuerit novi iuris introductio , quoad solemnem codicillorum formam , quidque inde manaverit; praestat modo, Ut alterum immutationi caput perspiciamus quoad varios codicillorum modos apud veteres admissus , quibus prudentes suum cuique ius tribuerant, ut longius superiori capite percurrimus. Quatuor sane codicillorum genera prodidit Paulus sa), ut vidimus: nimirum vel confirmatos testa manto in praeteritum, vel in laturum, vel non con firmatos, vel denique factos ab intestato. Sed quoniam iuris ratio in constemandis testamento codicillis spectaverat legitimam legasorum dationem a s icommissorum caussa diversam; laetum est propterea, ut tamdiu staret iuris discrimen inter codicillos confirmatos, ac non confirmatos, quamdiu constitit differentia inter civilia , et precativa veri, , sive inter legata ae fideicommissa. verum , ut hoc plenius cognoscatui, praestat rem aliquanto altius perspicere. II. Neminem latet , quemadmodum iure veteri dis ferrent legata a fideicommissis, quantaque disserentia inter se se distarent; sive spectes tot varios legandi modos, peculiaresque formulas , verborumque solemnia , quibus conciperentur sive tot diversos iuris emetus, sive denique varias actiones h . Primo quidem senatu
eonsulto Neroniano, ut Ulpianus tradit c) , temperari a Cit. L 8. de iure codicillorum. b) Vide Ulpianum tit., de legatis , et tit. as. de
daicommissis. Item Caium inst. lib. a. tit. 7. S. 8.
160쪽
qUodammodo coepit nimia formularum superstitio in I satis ; ita tamen , ut quod minus conceptis verbis legaretur , perinde constare posset, ac si datum suerit per damnationem ; qui legandi modus remissios ceteris habebatur a . Etenim cantum fuit , ne si quid in formulis peceatum esset, legata conciderent , sed habere Iur, tamquam si fuissent per damnation relicta. Utcumque Rutem s. c. quodammtido remiserat nimium Iehu rigorem , quantum ad varia legatorum genera ; Retit nihilominus constantiast mns formiatarum usus ad tangian tinum usqoe, quando demum antiquari coeperunt. Primus erso constant nos, sive constantius, et Constans
eios filii, sive utrique, ut varie eruditi opinantur b)simplicitatem potius sequnti, quam formularum supePStitiones, generaliter eas sustulerunt, tum in iudiciis e tum in heredis institutione d , tum denique in legatis H; in quibus cautum est, ne amplius eorum vis
penderet ex solemni verborum formula: in legatis i quit imperator, Dei fideicommissis necessaria non sit Demborum observantia ; ut nihil prorsus intersit, quis talem -Iuntatem verborum usus eaeeverit, aut quis loquendi usus e derit. III. Forum abrogata constantini aevo tormularum superstitione in tesatorum datione adhuc perdovabat vetus verbortim discrimen inter civilia, ac precativa, sive
Igaria verba s , quom adhuc perstaret iuris dire- a Schultingins inrisprud. vetos ante Iustin. ln rela tum Ulpiani locum. b) Vide quae in hae re scite meditatur cl. Cirillus
Commetat. ad inst. lib. I. tit. 2O. ad S. 2.
e L. i. c. de formulis. H) L. ib. C. de testamentis. De) L. ar. C. de legatis. f Precativa verba unlsaria appellat Licinius Rufio usin 1. 6. de fideicommissariis libertatibus.