장음표시 사용
61쪽
tione , frustra hie duximus iterum expendendum , quum latius id principio resia lavim Us.
U. Uerum , Ut modo gententiam nostram aperiamus,
haud negaverim, origine sua eo dicillos non nisi scripto primum consignari consi evisse , quod satis intelligitur ex prima vocabuli significatione. Sed aucto deinde codicillorum usu , quoniam nulla iuris ratio vetabat , qt in instar testamenti possent quo ario nuncupari, obi sidci- commissa ad milli coeperunt non tam scripta voluntate , quam voce , quin et nulla , probabile sit tum codicillos quoqtae per nuncia stationem re ecplos, qui bras Praesertim sidet eo nimissa relinquerentur. Et quidem declaratio voluntatis sive scripto marai sestetur , sive voee Pro nuntietur, non ad ius pertinet, sed humanae tradita est saeuiluti. Et quamquam ius civile poterat declarationis modum praescribere, quum tamen hoc non caverit in testamen iis , nec proinde dicendum est cata tum Esse in codicillis. Si autem tollas hanc ex prcssam iuris desinitionem , nulla caussa crit , cur in testamen iis nuncupatio permitteret e , non item in codicillis , qDasi nuncupatio licerct in solemni volunt ala , non autem in minus solemni. Ceterum si coro in usum spe claveris , non facile comperies nec apud Veteros, nec moribus nostris.nuncDpationis exempla in supremis , tum in testamentis , tum in codicillis et quaeque contest alio
nes hodie per nuncupationem nutae dicuntor , quum a labialario in icripturam redigantur . re quidem ipsa vicem magis ubtinent scriptae voluntatis. Ac sane in tu risconsultorum scriptis haud reperies exempla testamen. oriam per nuncupationem ι quae tum domum fiebant, quum in re 'Ubil nea per scripturam non liceret , oliet hodie quotidia experimur'; atque ut refert Suetonius in vita Horatii: decessit hcrede Augusto Palam nuncupato ἔ quum urgento Di Daletudinis non sufficeret ad obsignandas testamenti tabulas. Nec immerito ; per
nuncupationem enim Medum Pandere necesse o,t voluntatem coram testibus , sed quod magis putaverim , sacile iudiciu in des uncii deficere potest, si testes prae- Tom. V. 8
62쪽
moriantur , antequam testatoris exprimant voluntatem quum contra in voluntate scripta maneat testatoris iudicium. Quare ut veteres raro testamenta per nuncupationem conficiebant, ita perraro nuncupabant codicillos ; hi enim veluti non solemnes facilius redigebantur in scripturam. VI. Sed ne rationum tantum momento Fabrum, eiusmque sectatores oppugnemus , praestat modo a Verre quemdam iuris locum ex Ulpiano, quo non obserite Consultus codicillos per nuncupationem innuere videtur. Verba sunt a) : si itideae aliquem sic condemnet , ut quod habet eae testamento , vel codicillis Moevii, resti-rtieret Titio , sic acc*iendum est, quasi quantitat m nominavit , quae testamento , Dei codicillis relicta est. Sed
et si Adeicommissum SINE SCRIPTURA PRONU TIATUM , idem erit ρrobandum. Agit hic inpianus de-
iudicis sententia, qua quis condemnatur ad fideicommissi praestationem relicti vel in testamento , vel codicillis ; et quoniam condemnatio a iudice facta tum parit rei iudicatae actionem, quum in illa certam ex Pres.serit quantitatem , vel faeta condemnatione sine certa quantitate , haee tamen certa comprehendatur in parte aliqua actorum b , quaerit idcirco Consultus, an recte iudex sententiam pronuntiaverit , si non expressa quan
titate , ita dixerit: ut quod habet eae testamento , vel eodietilia inevit, restitereret Titio 7 Et valere eam re in spondit, quasi nominasset quantitatem, quae in testa mento , vel codie illis eontinetur. 9uod si fideicommis sum non scriptum , sed voce sit prono latum pr nunciare hic idem est ac nuneo pare e , idem dicen- dom esse affirmat. Primum quidem speeiem proponit de fideicommisso relicto in testamento , vel codicilli a) Ulpianos in l. S. S. I. de re iudicata b) L. S. C. de sententia , quae sine certa quantitate
c) vide ei iam l. a5. qui testamenta sacere possunt.
63쪽
yer scr*turam , deinde Rer nunc atronem ἰ in primo casu nominat turn tes amentum , tum codicillos; in altero vero non repetit contestationum genera , sed ait:
sed et si si icommissum sine ser*tura pronuntiatum sidem erit probandum. Quam ergo idem probet in fideicommisso sive scripto. sive pronuntiato , dicendum est, comprehendisse in posteriori specie quicquid proposuerat in prima; ac propterea in prima loquutiam de eo dicillis per scripturam , deinde per nuncia pationem. 0 God si velis abstrahere codicillos a posteriori specie, nedum in Ulpiani sententiam offenderis , qria voluit omnino comprehendere tum testamenta , tum codicillos, ut ex illi os verbis manifeste apparet ; sed . cogeris affirmare, fideicommissa haod nuncupari potuisse per eodicillos: fideicommissa quidem in tantam benignio rem caussam adducta fuere, ut vel nutu relinqui po seni a) ; quod autem vetaretur eorum nuncupatio per
codicillos , nescio , qua fronte contendi possit , nisi haud verearis irruere in manifestiora iuris principia.
Puibus permisatim est Deere eodieillas. I. itera iuris regula, qua eodicillorum ratio conferri potest cum testamentis, spectat personas, quibus eodicillorum lacito permittitur, Di par in uirisque ratio haheatur; nimirum, ut cui interdicta sit factio testamenti . eidem negetur et illa codicillorum , et contra bὶ; etenim si e agatur de soletnni, sive de minus solemni voluntate , iuris civilis rasio non patiebatur ,
eum iacere eodicillos posse, qui testamenti factionem. a) Ulpianus tit. s. S. Paulus sent. recepi. lib. έ.
N L. 6. I. S. at l. 8. l. a. de iure eodieillorum. Tom. IV. 8
64쪽
idem ius utriusque es e de huerat. Hoc autem ita explicat Pauli a a): eo si illi totiens Dalent, quotiens quis testamentiam quoqiae Iacere possit. Dyon tam hoc ita ij-telligemus , ut eaeamtis , potuisse eram eo tera n e , quo
seribit eos codicillos , testamentiam facere quid eui nsi si presentitim testitim faeti Italam non habtilit ); sed si
itire testamenti factionem habtiit. Factio quidem testamenti non ad testandi sormam , sed ios resertiar : ila que qui sufficientium testium copiam non habeat pro solemni voluntatis declaratione , non idcirco dicitur , factionem testamenti non habere , ut proinde nec codicillos sacere possit; quum satis sit, saetionem ei non esse iure interdictam. II. Uerum utcumque unam , eamdemque ira Pis rationem spectaverini qnoas personas , qua ibus Delio esset testamentorum , ac codicillorum , tamen vel quid di-
,ersum considerarunt in testamenti, ac codie illorum t holis, quarum benigniorem se erunt caus*am, In ic sta meotis quidem non se sum praetor concedebat bonorum Possessionem secundom tabulus , quam si is, qui testamentum saceret , utroque sallem tempqre Delionem testamenti habuisset, et quum testamentum cou
didit, et quom moritur ; licet medio tempore eam amiserit, si nempe capitis minutionem passus sit b). At
in codicillis benignius receptum est , ut tempus tantummodo mortis spectetur, quo factionem testamenti habuerit, ut fideicommissum iis relictum valeret. Et
ideo ait Ulpianus c) : si quis plane in insulam depor attis eodicillos ibi fecerit , et indulgentia principis re stituitis , iisdem codicillis durantibus decesserit , potest defendi Veicommissum valere ; si modo in ebdem Do
in L. i. s. g. de honor Em P s. st . tabulas. o L. i. s. b. de Iesaiia 5. - -
65쪽
Iuntate duro Dit. Idem quoque umemat Ulpianus sa)
si filicis familias codie illos fecerit , et emancipatus eos noti mutaverit ; vel si servus socerit , et manumis- .us iis durantibus decedat ; ex lacita enisti voltanlato codicilli convalescunt. Neque dixeris, . id inductum in gratium fidei commissi, non codicillorum xii alii 'apes te Ulpianos satellar. hae e locum non habere in si- dei commissis , quae testamento ri licta sint h) : Bueeritique , Ut in qDil , nemo credet .in testamentis nos e/se yroba tiros , quia nihil in testamunto Dulet , quotiens Usum testamentum non Dalet ; sed si alias si i- commissiam qtiis reliquerit, id est extra ipsi amenti ta-Initas , nempe in codicillis. Rigorem quidem iuris lenia erunt in testamentis , tamquam ex lege . ac proinde utroque saltem tempore factionem testamenti habere oportebat; benignitatem vero in codicillis veluti ex moribus, quibus si fidei commissa scriberentur, mortis lAn. tum modo tempus spectabatur e .
De Dariis endicillorum modis . . . I. erspecta generali codicillorum norma . quale hos a lestamenti iure vel dis lingnator vel conferaJur, sermonis ratio postulat, ut modo videamus, qriot codicillorum modos, sive genera veteres admiserint, Ut deinde sigillatina proprium cuiusqrae ius considete Inus..uuatenus inter se clisper rent. Ex libro sing talari , quem Paulus scripsit de iure codicilloriam, retulit Tribonianus in ' pandeclarum libris quemdam hiatus Consulti locum, quo Parios eorum modos perspiuimus. Conficiuntur, in-
66쪽
tiriam eonsirmantur ἰ aut in praeteritum: aut per grei- commissum te/tamento tacto ; aut sine testamento. Ex Gatuor hisce codicillorum modis, quoa Paratus distinguit, primi tres testam eorum aequuntur, tamquam illius supplementum , quos loe iurisconsulti appellarunt ad testamentiam Detos, vel pertinentes b ; postremum vero respicit eos codicillos , qui fiunt sine testamento , nempe ab intestato, AtqOE ut uniuscuiusque formam explicemus , primo codicilli ita conficiebantur , Ut te stamento confirmarentur in sit urtim; quum nempe testator caverit testamento, se valere velle eos codicillos , quos scripsisset, ae deinde post factum testamen lum eos revera scribat, hique codicilli in futurum consirmati dicebantur. Horum exemplum exhibet Marcellus c ; Luxitis Tititia testamento ita eavit: si quos codicillos reliquero , υaIera volo. Alter modus erat, quum contra con-
selehantur codicilli ante lestamenti tabolas, in quibus deinde confirmarentiae , tamque dicebantur conflemati in praeteritiam ; ut si testamento quis dixerit : quos codicillos feci , aut reliqui, Molere volo. Ambo ergo testa. mento erant confirmati , sed si illi posteriores essent, in futurum , si anteriores , in praeteritum confirmati ap-Iellabantur, Interdum etiam Una enunciatio comple qleinatur eodiciIlorum confirmationem trim in futurum , tum in praeteritum ἔ pota si testamento it 3 cavebatur: tuos codicillos feci, aut Reero ; aut si generalis con-rmationis formola adhiberetur . qualem proseri Celsus d : Haec verba: si quid ad hoc testamentiam pert nens reliquero, Naure volo , etiam ea, quae ante testa mentiam scriρto sunt , eo rehendere. Poterant quoqua
εὶ L. 8. de iura eodicillorum. b L. g. l. a. de transastionibus, leg. b. de his, quaa ut indignis etc. e) L. Dit. de fideleommissariis libertatibus. Wὶ L. ig. de iure eodicillorum.
67쪽
non omnes ἰ sed certi generis eodicilli confirmari, tu misque eos tantum valere ait Paulus a): Si quis certi generis codicillos confirma rit , puta : quos novissimos fecero , non utiqiae Statim quae codicillis dantiar , consistere videbuntur; et ideo si alii postea faut, legata in prioribus data non valebunt. II. Tertius codicillorum modus a Paulo relatus dicitur per fideicommissum restamento facto ; nimirum quum testator voluntatem suam declaret codicillis adtestamentum saetis, verbis quidem precativis, non autem directis; sive quum fideicommissa in illis relique rit. Exemplum esto ex Scaevola b): codicillis ita scripsit :Nigidium , Titium, Dionem libertos nactos Scuos , et infirmos PETO in locis , in quibus niano agunt, Agncta .re patiamini ; verbum enim peto precativum erat et atque tot huiusmodi codicillorum exempla reperies in libris i uris, quot fideicommissa prostant in codicillis relicta is . Turpiter hic sallitur glossa, dum putat, zodieillos per fideicommissum aliud hoc loco non intelligi, quam si confirmentur testamento verbis precariis;
puta si testator ita caverit: quae codicillis caui, νel ca--m, ναο, ut praestetis; hoc enim non utique constituit diversum codicillorum genus, sed tantum respieit variam verborum adhibitionem in confirmationis sormula , quae tamen utcumque Proseratur, eorum non immutat naturam; sive enim quis nicat: quicquid eo-dieillis reliqui, ita daro heres meus damnaa esto, sive: quae codicillis cavi, peto, ut heres meus praerici, una, eademque habebatur vis confirmationis ; atque disserentia inter verba precaria, ae directa Non utique spectabat confirmationis formulam, sed ipsam relicti natu L. S. S. ult. eodem iit. bὶ L. 25. de usu , et usustuo tu per Iegatum , vel fideicommissum relictis.
c) Uide Connarium comment. iuris civilia lib. s.
68쪽
ram ; nam quoquo modo , quibusque verbis confirma. io proferretur, eadem aeqtae considerabatur , Ut idcie-co non constitueret distinctam eodicillorum sopinam. Haud negaverim tamen , veteres saepissime confirmationis formulam expressisse per verba precativa; quo sane respexit Scaevola , quum ait sa): deinde codicillos 'erfideicommisstim conflemavit; attamen nil refert ad ius codicillorum, uirum directe, an per fidei commissum per verba nempe precativa confirmarentur. Nec Paulos alia de carissa varios eorum modos distinguere intellexit , nisi quod cuique tribuitur peculiaris quuedam iuris ratio; variu vero verbortam con eptio in confirmatione quum ius clivorsum non exprimat nec modum diversum constituere potest. Quiequid autem varitim confirmationis modum respiceret , quod varium in s pareret in codicillis, iam proposuit in. prioribus duobus codicillorum modis, quom nempe confirmen intcie in futiarum , vel in praeteritiam. Atque Dbi ter tium codicillorum modum a prioribus distinguare v
I uit, id tantum significare intellexit, quod poterant qooque confici codicilli per fideicommissum testamento faeto : id est scribi in illis relicta per fideicommissum,
ut ita distingueret codicillos testamenio confirmatos, qOitius legari poterat verbis directis, seu civilibus, a codicillis non confirmatis, quibus non aliter relicta consi rent, nisi expressa per fideicommissum, seu verba precativa, ut latius infra apparebit. . III. Quarto demum conficiebantur codicilli per fidei commissum quidem , sed sine testamento ; nimi romqtium quis inlestatus decedens codicillos tantummodo relinquat, quo inquam casu non secus consistiant , quam si relicti praestatio fidei heredis legitimi commit- atur. Formulam autem , qua potissimum concipi solerent, ita exponit Iulianus b) : si quis quum testα- aὶ L. 57. O. a. de legatis S. b) L. S. principio, de iure cod cillorum.
69쪽
mentiam nullum habebat, eo Ieillis fideicommissa hoc modo dedit : Quisquis mihi heres erit, honoriamque Ros sessor , sitis fideicommitto : si Micommissa praestari debent. Fideicommissorum qi idem caussa, quae extra Iemgis rigorem spatiabatur, effecit , ut etiam ab intestato decedentibus permitteretur fidei commissa codicillis relinquere. Haec quidem Paulus habet. Tribonianus vexo o breviorem tenet eodicilloriam divisionem; eorumque duo tantum genera agnoscit , ut vel conii alantur testamento facto, vel sine testamento per fideicommissum : Non lautum antem, inquit, testamento facto μο-rrat quis codicillos facere, sed intestato quis decedens, fl-deicommittere codicillis ootest. Cur autem Tribonianus minutam Pauli divisionem neglexerit, opportunius videbimus capite sequenti, quum ad ius novum acces
IU. Verum quamquam perspicuum sit, hos quatuor codicillorum modos iam esse plecio iure receptos iuris- Consultorum saltem aetate, quorum scripta Tribonianus transcripsit in pandectarum collectione, numquam tamen credibile fit, tit recte arbitratur Cia iacius b , et solo manus γ), uno eodemque tempore omnes apud veteres admissos. Hoc enim rei indoles satis declarat, quae Principio tantam iuris immutationem in supremis non
Patiebatur; sed quum a levioribus exordiamur, facile deinde ad maiora patet progressus. Itaque admiss S pri mo codicillis ad testamentum lactis , quibus vel quod
testamento comprehensum non esset, suppleretur, aut artare liceret, ad codicillos demum etiam sine testamento Perventum est; quin, quantum ex ipso rerum ordine coniecturam ducere lieet, anteriores fortasse sue
re eodicilli confirmati in futurum illis in praeteritum. Constat autem Plinii testimonio, qui vixit sub Traia- a Inst. lib. a. tit. ult. s. I. lib. I. tit. Ult. b) Ad l. a. de legatis i. et ad i. I. de legatis 5.
70쪽
ns, ea nempe aetate codicillos non aliter constitisse , qNam si essent testamento confirmati ; scribens enim ad Annium ita inquit a) : tu quidem pro cetera tua diligentia admones me , codicillos Aciliani , qui me eae parte instituit heredem , pro non scriptis habendos ;
QUIA NON SUNT CONFIRMATI TESTAMEN
TO. Quod ius ne mihi quidem ignotum est , quiam sit etiam iis notum, qui nihil aliud sciunt. Sed ego ρropriam quamdam legem mihi dixi, ut defunctorum Do-Iuntates etiamsi iure deficerentur, quasi ρerfectas scie-rer. Constat autem , codicillos Aciliani manu scr*tos ;Iicet ergo non sint confirmati testamento , a me tamentit consirmati observabiantur. Scio , hunc Plinii locum a plerisque interpretibus bὶ intelligi de codicillis, testamento anterioribus, qui confirmari debuerant posteriori testamento. Sed gratis hoc asseritur , quum e 1 Plinii verbis id minime appareat: nec alia de caussa codicillos iure pro non scriptis habendos esse dicitur , nisi quia non essent testamento confirmati ; quod quidem ius , ut ait, ne mihi qti idem ignotum est , quum sit etiam iis notiam, qtii nihil alitid sciunt. vulgata et go tum erat haec iuris regula , quae tamen non video, quemadmodum intelligenda sit de anterioribus testamento dumtaxat, non item posterioribus. Et quidem interpretes consulto acceperunt hune Plinii locum de codicillis tantum anterioribus testamento , ut ita explicarent difficiles quosdam inris locos, Papiniani nempe et Triboniani in institutionibus; sed frustra elaborarunt, ut infra suo loco dicemus. Itaque , nisi recedamus a simplici verborum intelligentia , dicendum est , Plinii aetate nondum admissos codicillos testamento non con- a Lib. a. epist. 16. b Uide Duarenum, dispiat. annixe p. lib. I. cap. 2. Balduiniam in inst. lib. a. tit . ult. Bynkershoehium li-