장음표시 사용
71쪽
firmatos ; quod tamen postmodum lienit, dummodo scriberentur per fidei commissum ; quos sane Paulus retulit ad tertium couicillorum modum , ut iam mo
Ne peculiari itire cuique codicillorum generi accommodato ac primum de codicillis
I. si positis iam quatuor eodicillorum modis , Ut Pa
Ius descripsit, sequitur modo, ut proprium cuiusque ins persequamur , qriatenus inter sesct discriminento equo ad varios iuris essectus cuiqoe tributos ; ideo enim Consultus eos distinguit, quod di ei sis quibusdam tu.ris regulis regantur. Ut autem rectius peculiarem illorum indolem intelligamus , placet tractationem primum instituere de codicillis sine testamento , tam descendere ad ceteros codicillos, qui testamento superadduntur. Et quamquam inverso veluti ordine hoc fieri videat ud, quom in 3pecta eorrim origine hi quidem posterioresiliis fuerint , attamen quoad iuris rationem considerati qui codicilli ab intestato fiunt, primo loco exponendividentur; quippe qui imaginem quamdam testamenti
praeseseriant, ac saepissime eius naturam imitantur; quum contra codicilli ad testamentum pertinentes habeantur tam quum illius sequeri, ac addi lamenta. Quoniam ergo primum est in iure perspicere quicquid vertit ad testamenti caussam, tum considerare illius appendices, quae profecto diversam exhibent a testamentis rationem, honi inmerito hic duximus exordiri a codicillis ab intestato, tamquam ab ea suprema voluntate, quae licet non solemnis, solemnis conleslationis vice consideratur. II. Quum dicimus codicillos sine testamento , intelli stimus eam minias Solemnem voluntatem , qua quis ab
intestato decedens fidei heredis iugitimi. committit, ut Tom. V. 9
72쪽
Del totam , Det yartem hereditatis aliis restituat ; quod ea nempe formula exprimi solebat: Puisquis mihi heres
erit , bonorumνο possessor, eius fideicommilIa etc. Ea ergo est vis, atque potestas huiusmodi codicillorum , iit si quis sine testamento decedere maluerit, possit nihilominus bona sua cui magis placuerit , relinquere per codicillos ; dummodo voluntatem suam expresserit
per fidei commissum , eligendo fidem heredis legitimi ,
qui vel totam hereditatem , vel partem restituere tenetur ea lege , quae codie illis iubetur. Mirum hic quidem prima fronte videtur, quomodo intestatus is decessisse dicatur, qui revera de honis aciis statuit quicquid post mortem suam fieri velit; utcumque enim hoc fiat
per fideicommissum, re tamen ipsa non secus de rebus suis testatur, ae si conderet testamentum. Ut plenius id cognoscatur , res aliquanto allius est repetenda. III. Iam supra innuimus, quemadmodum Augusti aetate res testamentaria novam veluti formam receperitium Usu codicillorum , tam necessaria fidei commissorum Praestatione ἔ quae tamen quam revera Opponeretur veteri iuris civilia observationi , ita velari oportebat , ut in leges aperte non ossenderet ; ne quae mOPi-hus essent constituta legibus adversari viderentur. Aesane ex iure xII Tabularum manaverat, ut defuncto rum Voluntates non secus servarentur , quam ius
sae testamento solemni verbis imperativis , vo civilibus, tum quoad hereditatis dationem , tum legat O-rum , tutelarum , ae libertatum a). Et quamquam vel ante Augustum usus fidei commissorum coepisset, quorum ope, ut leges fraudarent, solebant testatores permanus heredis perducere bona sua ad illos , qui iure capere non Poterant, tamen quum hoc penderet ex fide heredis, nec ullo iuris vinculo stringebatur; stetit propterea in supremis vetus iuris observatio . At
Q Vide Colacium obser. II. cap. ab . et Schulingium ad Ulpianum tit. Σέ. nota a. et α
73쪽
postquam Augiasti auctoritate sietum est , ut heredes vel inviti tenerentur ad fidei commissorum restitutionem, iam admisso quoque codicillo eram usu iurisconsulti modum invenerunt, quo declinarent quidem ab iuris rigore sine expressa eius offensione ; atque quram anteaiestari velaret Ur , nisi solemni testamento , Verbisque imperativis, fidei commissorum colore saeuitalem quoque praebuerunt testandi sine iuris solemni bris per co- die illos , sive totam hereditatem , sive partem udeo ut immutatis verborum formulis , idem sere tribueret uecodicillis, quod proprium esset testamenti. Enim veroeam hereditatis dationem, qriae verbis civilibus concepta testamento tantum conflabat, in fideicommissi caussam conversam a s codicillos translulerunt; et quoniam in fidei commissis necessario alterius fides eligi debiterat,
adhibuer Mnt idcirco fidem herodis legitimi, quasi testator eos scripsisset heredes, ad quos hereditas perventura esset ab intestato, alqne , ut perbelle Paulus inquit sa): ideo fideicommissa dari possint ab intestatosiaccedentibus , quoniam creesitor paterfamilias spontestia his relinquere legitimam hereditatem. IV. Hinc facile intelligimus , cur intestatus diceretur, qui codicillis omnia hona sua relinqGeret. Etenimis lege testatus habebatur, qui iustam mentis sciae sententiam in testamento aperiret; ac propterea Ut iuris rigorem quodammodo retinerent, factum est, ut qUamvis codicillis iubere permitteretur, quicquid testatori plaeuisset, tamen , quoniam non nisi pod fidei commissum id liceret electa heredis legitimi fide, intestatum proinde eum
docessisse asseclabant , qui revera so premam voluntatem suam codicillis expresserat et praesertim quum testatus iure dici non posset, qui licet sponte sua hereditatem relinquere Videbatur heredibus legitimis, deerat tamen expressa heredis institutio ad legis modum
a L. 8. S. i. de iure codicillorum.
74쪽
Concepta : potestas enim testamen si, ut ait Ulpianus a , ab heredis institutione incipit. Itaque codicillis sine ies amento consectis ulcumque ab intestato quis decessisse dicebatur , recte tamen poterat per huiusmodi minus solerianem oluntatem immul ut is verborum formulis idem prorsus cavere , quod testamento liceret. Etenim re quidem ipta tantum valet expressa heredis institutio in tes lamento verbis imperativis concepta , quantum tacita heredis logitimi in codicillis per fidei commissum; ae proinde non minus testuri in tolligitur, qui nominatim heredem instituat, quam qui si . non nominatim; h betur tamen , quasi scripsisset heredem succedentem ab inleslato, a quo fidei eommitti l .Quae quum ita sitit, quid aliud intererit inter utramque testationem , nisi solemnis forma , iurisque subtilitas 'Nomen quidem adserip erunt codicillis ab intestato ,
qualentas nec nominatim heres scribatiar, nec alius,
qua in legitimus esse possit ; sed si re in ipsam consideraveris , les lamenti loco habentur , nisi dicas , quod ob fidei commissi rationem liceat heredibus legitimis quartana relinere. Merito ergo Paulus b, eos ita deseri- Psit, ut Dicem testamenti eahibeant, quum revera te si amenti indolem imitentur. V. Posito hoc iuris principio in codicillis sine testamento, nimirum ut per fideicommissum cuique Per mitteretur, Ut magis vellet, bona sua relinquere sv fide heredis legitimi , plura consequentia inde fluxere. Ac primo sUmma constituta est disserentia inter hos codicillos et eos , qui ad testamentum facti dicunt op : illi quidem sponte sua consistunt , ut trie 'luram habeantur testamenti vice, suis proinde viribus recte subsistunt. Codicilli autem ad testamentum perlinciales tantum valent, qUantum et ipsum lestamentum constet;
quom ius illius omnino sequa atur ; ideoque rupto te
75쪽
stamento, vel quoquo modo irrito facto, necessario et
codicilli coneidunt; quod ita Paulus exponit a : Adtestamentum autem , quod quoquo te ore fecisset, pertinent codieilli; et ut mani estius dicam , intestato patrefamilias mortuo nihil desiderant codicilli , sed Dicem restamenti exhibent; testamento autem facto ius aeqciun
VI. Deinde ex tacita illa generali heredis Iegitimi
appellatione in ea sormula contenta quisquis mihi heres erit honoriamve possessor, eius fidei committo ete. Pro diit quaedam potior iuris ratio in codicillis ab intestato, quam in ipso testamento. Etenim quum habeatur, qua si scripsisset heredes omnes sue dedentes ab inte8lato Sive natos, sive nascituros , fit propterea , ut agnatione postumi etsi testamentum statim rumpatur, huiusmo di tamen eodicilli numquam evanescant: quisquis enim fuerit successor legitimus tum ante, tum post cod χil-Ios natus, tamquam in intestati voluntate comprehensus videtur , ideoque non rumpuntur. Atque, ut Iulianus
inquit b) : si quis quum testamentum nullum habebat, codicillis fideleommissa hoc modo dedit: Quisquis mihi
heres erit, bonorumve possessor , eius fidei committo :fideicommissa praestari debent, quia paterfamilias , qui restamenti factionem habet, et codicillos faceret, perinde haberi deberet, ac si omnes heredes eius essent, ad quos legitima eius hereditas , Del honorum possessio Per Dentura esset. Sed et si post codicillos factos natus quis esSet yroaeimus adgnatus , Dei suus heres , fideicommissum praestari debebit; intelligitur enim is quoque heres 3er*tua , et ideo non perinde habendus est , ac si ru pisset hos codicillos. Quod et Paulus ita confirmat c): ab intestato factis eodicillis relicta etiam postea natus intestati successor debebit; quicumque enim ab intesta'
a) Cit. l. 16. de iure codicillorum. b) L. S. de iure codicillorum. e) Cit. l. 16. eodem lit.
76쪽
to suceesserit , lacum habent co sicilli; nam unus easti evi, nec migrest, quis suceεdit, diam intestato succedat.
Unus casus est, inquit, in quem omnes comprehendividentur; nimirom si quis ab intestato heres extiterit, ac proinde quoad cuivis legitimo successari sit locias, quis-qoia ille sit, codicilli numquam evanescunt ἔ quod tamen non obtinet in testamentis , quibus heres certus instit nitor a . Idem probatur, si testator neglecta generali formula quisquis mihi heres erit , honorum De Rossessor cum eo tantiam loquatur in codicillis, cui relinquit , puta si dixeriti peto Cai Sei contentus is illa re , aut
Dolo tibi illud praestari h); nam in fideicommissis, in
quibus voluntas magis , quam verborum formulae,spectantur , quaeri non oportet, inquit Papinianus c , cum quo de suyremis quis loquatur , sed in qciem Doluntatis intentio dirigatur ; tacite enim intelligitur , a quovis herede legitimo petiisse fidaicommissi praestationem. Quod si nominatim elegerit fidem alicui cis ex legitimis heredibus , puta et rogo Setiam Attiam metim , ut praestet Titio centum , fidei commissum quidem consistit , sed repudiante filio, si ad alium successio devolvatur , codicilli , uti et fideicommissum evanes eunt ;nam qui rogatus non est, fidei commisso non obligatar , atque electa fide certae personae, nequit ad alios transferri , quod ita explicat Ulpianus d): illud certe indubitata dicitur , si quis intestatus decedens ab eo, qui primo gradu ei succedere potuit , fideicommissum reliquerit , si illa repudiante ad sequentem gradum devolara sit successio , eum sideicommissum non debere ; et ita imperator noster rescripsit. e
cain Vide Culaetum in lib. ai. quaestionum Pauli adi. I 6. de iure codicillorum.
b) Paulus recepi. sent. lib. ι. tit. pr. S. S. et t. 69. de legatis S. e) L. 77. I. as. de legatis 2. d i L. r. I. s. et Io. de legatis 5. te Vide cuiacium obser. lib. a. cap. S. i
77쪽
VII. His ita perspeetis de iure codicillorum sine testamento , quum , ut diximus, idem revera permitteretur testatoribus in huiusmodi codicillis per verba precaria , quod imperativo modo admittebatur in solemni testamento, ita ut praeter verborum formulas, iurisque solemnia nil vetabatur in codicillis relinquere , quod testamento liceret , tanta proinde lacta est amnitas inter utramque testationem , ut non facile disi ingueretur, quid revera testator scribere intellexerit, an testamentum , an codicillos ab intestato. Haec autem voluntatis quaestio locum habet, quum testator negle ciis iuris solemnibus quasi codicillos conficiat, iisque adiiciat heredis institutionem, quae sane testamento tantum permittitur, nee codicillis adhiberi potest, nisi conversa in ca ossam sad ei commissi. Hinc dubitabatur, an quantum ad testatoris consilio m huiusmodi testationes accipiendae sint, tamquam si testamentum Conindere existimaverit, an potius codicillos ab intestato Z. Et quidem multum intererat hoc definiri ; nam si testamenti loco haberentur , inutilis prorsus fieret testa toris voluntas tamquam iniusta , sive non solemniter declarata ; sin codicillortim, tum relicta valebant fideicommissi nomine ab legitimis heredibus praestanda, ac proinde si dicatur, testatorem revera testamentum sacere intellexisse, concidunt omnia, quae scripsit ; sin codicillos magis relinquere velle credator , devoluta hereditate ad legitimos, in vim Iideicommissi hi coguntur eanadem restituere scriptis heredibus. Sed praestat Papinianum audire, qui rem omnem una sententia
complexus esse videtur a) : Tractari solet , inquit , de eo , qui qutim tabulas testa monti non fecisset, codie illis ita scripsit: TITIUM HEREDEM ESSE VOLO. Sed multum interest, utrum fideicommissariam hereditatem a legitimo per hane scripturam, quam codicιl-Iortim instar habere Domit, reliqtierit, an Mero testa
a) L. i5. S. I. de iure codicillorum.
78쪽
mentum facere se eaistimaυerit: uam hoc casu nihil a legitimo peti poterit . Recte hic Cui acius animadvertit a , dubitationem in hac specie augere illud verisbum Dolo , quod precativum erat i ut non immerito argumentari potuerit , testatorem intellexisse, fideicommissariam magis hereditatem per codicillos relinquere: in testamentis enim institutio imperative fieri debet. In hac ergo rerum ambiguitate optime Papinianus tradidit , hoc pertinere ad voluntatis quaestionem; ideoque
ex coniecturis ductis ex testatoris mente res erat deli-Dienda : Voluntatis autem quaestio , subdit , eae eo scripto plerumque declarabitur ἔ nam si forte a Titio legata
reliquit, substitutum adser sit, heres si non eaetitisset, sine dubio non codicillos, sed testamentum facere intelligitur. Mens igitur testatoris exploranda videtur, an revera codicillos sacere existimaverit, an testamentum, quod non nisi ex coniecturis percipietur ; si enim, ut recte Papinianus monuit , vel legata reliquerit , vel heredi substitutum adiungat, tum prolacio dicemus, testamentum , non codicillos sacere voluisse ; datio enim legatorum ab herede relicta, vel substitutio quum nequeant referri ad codicillos ab intestato . satis declarant de testamento cogitasse ; ideoque relicta in huiusmodi seri plura non valebunt quidem, tamquam ex codicil iis , quom appareal , testatorem haud intellexisse facere codicillos a nec ex testamento, veluti confecto sine imis solemnibus. Huc quoque respexit Diocletianus , quum rescripsit ib)ς non codicillum , sed testamentum aviam vestram facere Doluissa , institutio , et eahe
redatio facta probant evidenter. Similem quidem dubitationem imperatori proposuerant: qui tamen ut in saeto cogno it , institutionem , quin et exheredationem
quoque adesse, recte Statuit, testamentum reve Pa n -
a) Lib. i9. quaestionum Papiniani ad cit, loe. t S
79쪽
viam facere intellexisse, non codicillos; quum haee ad primam testationem omnino pertineant. Sed cur Papinianus ait plerumque Z quia non semper hoc pol erit dii odietiri ex contentis in ipsa scriptura , tumque necessario redurrendum ad alias coniecturas. Quo quidem spectat species a Paulo proposita , quum inquit aὶ : Si palam heres nuncuMattis sit , legata autem in tabulis eollata fuerint , Iulianus ait , tabulas testamenti nouintelligi, quibus heres scriptus nou est, et magis codicilli, quam testamentiam eaeistimandae sint ; testamen ii nam que ratio non patitur , partim nuncupari, partim in tabulis conse eri , neu tabulas testamenti reele dixeris, quibus desit heredis institutio; ideoque in hae specie magis eodicillos fecisse intelligitur , quam tes lamentum.
De testamentis in codicillos ab intestato tra' sformandis. Stoe de clausilla, quum Vocant
I. Nemo ignorat, quae, quantave scierit apud veteres scropulosa iuris observatio in testamentis condendis , quovo studio perpendere oportebat tubula Prim Pa tionem , ne ob neglectam vel minimam iuris subtilitatem suprema iudicia subverterentur: atque, ite facile conciderent de sonet oram voluntates . saepissime adhi-hebatae iurisperiti consilium , qui arte sua occurperet, quo labulae peccare viderentur. Hinc introductis codicillis ab intestata, quoniam horum ratio non distabata testamenti carissa . nisi qriantum ad iuris solemnia , variasque verborum sormulas ; modum quidem excogitarunt , quo testamenta ipsa in codicillos transformari possent, ut si ob iuris Umquam rigorem ruerent tabulae testamenti , praesto esset codicillorum ratio , qua a L. illi. de iure codicillorum. Tom. V. Io Disiligod by Corale
80쪽
voluntas sustentaretur. Hoc quidem sactum est ope cuiusdam clausulae . Vulgo codicillaris dictae , querit testamento adiicere solebant, cuiusque vi inductum est, ut sublata testati caussa , sive quod testamentum esset imperfectum, sive quod non esset iure iactom, staret
saltem desuncti iudicium , veluti ex codicillis ab intestato : tumque successione conversa in cliussam fidei
commissi , constabat quidem voluntas in testamento scripta , non tamen ex testati , sed inleslati ratione; ita ut recte posset peti ab heredibus legitimis per fideicommissum , quod directe non liceret ex inoliti testamento. Summa ergo est, ut quom codicilli ab intestato
immutatis verborum formulis testamenti potestatem re ipsa exprimerent, facile suit convertere voluntatem intestamento nullo e pressa in in podicillorum rationem ;atque adhibita clausula, ut nempe ea Voluntas valeret etiam Dice codicillorum , ubi testati ratio deficeret ex iuris rigore, statim succederet intestati regula benignior, amquam ex codicillis, qua eadem voluntas sustentari valeret per fideicommissum.
II. Haec autem clausula , ut tradit Ulpiantis, ita potissimum concipi solebat a et Dolo , hoc etiam vice eodicillorum νalere, quasi dixerit, se quidem testamentum facere intelligere ; quod si ob sortuitos casus, qui
contingere poterant, tabulae testamenti non valerent, tum eius voluntatem valere velle etiam vice codicillorum , tamquam si codicillos, non testamentum Deisset. Idem quoque probarunt , si clausula non expresse adiiceretur, sed tacite; quum nempe aliunde constiterit, testatorem omnimodo intellexisse, sp valere velle, quae in illa scriptura reliquerit in omnem successionis vectem , quod tamen pluribus exemplis demonstrabimus. Primum
est in specie a Paulo proposita b) : Eae his νerbis , inquit, quae dc ψturae paterfamilias addit : HOC TE- a) L. S. de testamento militis. b L. as. S. A. qui testamenta sacere possunt