장음표시 사용
61쪽
CCCCLXXXIX. Detrahenda sunt ex hac summa minimum. V L in quia Tiberis ad orientem & meridiem hanc regionem ambit , qua hsc pars urbis ei, quae cis Tiberim est , pontibus iungitur. Horum VI. millium pedum Martino Plinium sequuto nulla ratio habenda suit . Supererunt pedes XXVII- in CCCCLXXXIX.quae sunt circiter quinque millia passuum
D.atque hς sunt,quae Martinus vult esse. XX. M. Age vero de illa Victoris summa nihil detrahamus; pedes xviiii. M. CCCCLXXXIX ne integra quidem conficiunt septem milliaria: tredecim reliquae Martini ubi sunt e Sane tantum abest, ut haec ab ullo veterum habuerit, ut cum illis etiam pugnet Cum vnosertasse inquies,at ipse alios sequitur autores - S autem Audeo dicereveterum neminem, non dicam scripsisse,sednesbmniasse quidem eam Romae partem, quς ultra Tiberim est tantam fuisse,quantam ille facit.Cum enim colles septem,Palatium,castra, ingetes illas ςdificiorumoles plarasque omnes, adhςc suburbia Ocriculum,Tibur. Ostiam usque producta,cis Tiberim fuisse communiconsem tu omnes tradant, fieri non potest, quin iidem prodiderino multo hanc urbis partem ea, quae trans Tiberimerat, suisse ampliorem:Qui autem Martinum ipsum audite cupiui haeca se a veteribus hausta negantem,remoueant fidiculas, neque u lla eius verbis adhibeant tormenta . Incircuitu, inquit.
Roma sunt nolim distorqueas , & interprete is fuerunt
bus dicitur habere ne hoc quidemoportet interpretati habuisae. xlij. Miurariarata erit negotium consectu in et quisepiam: Quid illi igitux venitin mentem reS a veritate usque adeo abhorrentexmandam memoriar ξ Quaero ego iamdiu
hoc ipsum de reliquis fabulis, quae sunt ab eo in Chronico illa prodit ed tamen quod ad hac spectat. suspicari h beth ab co scripta,antequam Romam videret, cum multa demus magnitudine fando accepissetfid quod nobi te illis
62쪽
verbis significat. Cum quibus dicitur habere, . Penes famam igitur fides huius rei sit; nam Martinus fundus esse recusat. Famae credat,qui ignorat crescere hoc monstrum eundo, &ad remotos populos Tes mire a veritate alienas perferre. Quod si haec ab eo, cum iam Romam vidisset, scripta sunt, aut cum in ea traheretmoram, nar ille, supra quam dici potest, incuriosus&indiligens fuit an eius amplitudine exploranda,aut mendax & confidens in prodenda. Vt ut est,nihil certi reperto,nihil firmi in hoc eius testimonio, & labare necesse est omnem emendationem. quae tam infirmo tibicine sulciatur.Potest autem vir doctiis, si alias unquam, nunc iulud usurpare Adriani de Commodo. In caducum parietem iucubuimur. Sed quid ad Victoris', di Rufi testimonia dic mus qui urbis regiones singillatim dimensi Transtiberinae.
t dixi,xxxiii.pedum millia tribuunt, Circo Flaminio xxxa multis xiii. aut xiv. omnium minimς xi. WNonne ex his ii elis ingens ambitus exurgit,&propemodum is,quem Vir dactus reponitPIngens ambitus, ted qui nihil ad Plinium.Nam praeterquam quod uterque, ut volunt, sub Valentiniano
α Valente scripsit post auctam a Traiano , & ab aliis Roamam neuter ea parte tantum, qua mςnia attingebant, Regiones dimensus est, sed qua etiam in ipsis urbis, ut ita dica, visceribus,altera alteri erat finitimaet alioqui earum ambitu qua ratione colligere potuerint,non Video, cum forum Romanum , Templum pacis, Via lata, Palatium , Circus maximus Isis di Serapis longo spatio a muris, &multo longiore ab extremis suburbiorum tectis absuerint. Erant enim in urbe media,& a reliquis regionibus ad muros usq; porrectis cingebantur. His acceditquod regionum ambitu metienti per eadem spatiabis saltem recurrendum suit. Naverbi causa, in Palatij & Circi mensura, quae conterminae sunt urbis regiones, Palatini collis radices, ut fines utrius his sumantur necesse estisemel in Palath,iterum in Circi ambitu colligendo.Vna eademq; ratio reliquarum. Nonan
63쪽
d si mr Victor, & Rusus nullam firmant in Plinio emendationeni sed infirmant etiam,& vulgatae lectioni fauent. Age enim seponamus sex illas regiones, quae, cum essent in urbet media ab extremis tectis undisti aberant:detrahamus Transtiberime illam ambitus partem, qua Tiberi cingebatur, &reliquis item dimidiam tantum,ob cam,quam dixi, caussam circuitus partem tribuamus:supereriit pedes circiter lxx. M. qui est ille ipse propemodum ambitus , quem nos in Plinio. retinendum putamus. Dixi hactenus quid non probem,nuC periam sententiam meam verecunde sane,ac timide.Quid . .ego me scire postulem , quod praetereat Lipsium ρ Sed cum bona spes ore, ut quicumque hec legent, squos mihi se iudices praebeant; & si a vera huius loci sententia abex raro, conatum saltem meum aequi bonique faciant . Princia
pio nihil esse arbitror in Plini, verbis, quod ad magnitudinuquidem urbis spectat, quod emendatione admodum egeatis Deinde agi ab co puto de Roma tantum maenibus clausa, de suburbijs autem illa tantum scripta. Expatiantia tecta muttas addidis e viser, praeterea nihil. Postremo interioris, ut ita dicam,vrbis magnitudinem ex quatuor precipue capitibu coIIid:ex ambitu, vijs,ex vicis,ex tectorii altitudine. Ms-
nia collegere ambitu Imperatoνιbus cengoribusq.Vespasianis anno condi
tae. DCCCXXIIX.Miltia passuum XIIIaec. Ad uias illa pertinent. Eiusdem statit mensura currexte cte. Si enim alteram eius spatii, quod menibus continetur, metiendi rationem ineamus, ut mensura currat a milliario ad singulas portas per vias,qus ad eas serunt , fient pet duectum. M. passuum XXX DCCLXV. est ut clarius dicam,& apertius,siquem strie cepisset libido stiendi, quatum soli murorum ambitus is,de quo dixerat, interius complecteretur, eum voti compotem aliqua ex p rte futurum,si interualla inter milliarium in urbe sere media statutum, & singulas portas in unum coegisset, quod tantuΠa erat, ut si explica ri, ac dirigi potuisset.
viae rectaeo xa. passuum MDCCLXV.longae par esset.Ob
64쪽
seruaui autem Plini si ipsum Circum maximum metitum ad
hunc eundem modum,aut spatia verius in eo cosecta a cur soribus libro septimo cap. xx. Nunc quidem in Cisco quosdam. LX. eos. Passism tolerare non ignoramus. Quid enim P tantusne
Circus fuit Romae ξNon fuit. Sed omnia spatia a cursoribus in eo consecta si in directum potuissent explicari, suissent ipsa clx. M. passitum. Quod autem addit de xii. portis semel numeradis no est ingenuitatis meς dissimulare usque adeo esse obscurum,ut nonda pervidere potuerim,quid sit. Multa venerunt in mentem,sed nihil fuit, quod admodum probarem . Nisi sorte eam rationem, qua hunc locum earum, quae nunc sunt, Romae portarum exemplo illustrabam, quis
sibi omnino reiiciendam non putat. Ea est huiusmodi. Qui a Constantini Thermis discedit, cum una eademque uia per Quirinalis & Viminalis dorsum siue per altam semitam din. citad portam Viminalem,quae nunc sanctς Agnetis, & Collinam,qus nunc Salaria appelIatur. Viminali proximus,ad quam recta uia fert,qui paullulum deflexerit ad igua, Collinam statim videbit. Rursus a Velabro prosectus qui viam ingrediatur,quae inter Palatij radices patet,& Vallem eam, in qua fuit Circus maximus,magnam illius panem emensus dicere non poterit, se ad portam Latinam tendere potius, quam ad Capenam: Eadem enim via ad utramque sere,qus longo a foro interuallo in duas finditur,quarum dextera ducit ad Capenam, sinistra ad Latinam. Huiusmodi Plinii aetate suspicabar portas. xv.fuisse,ad quas longissimo a soro in teruallo communis serret uia,cuius viae a milliario ad singulas portas spatii mensuram in unum colligenti semel tantum habendam esse rationem Plinius moneret. Nec quidquam
me commouebat,quod is portas diceret, non viaS:mOX.n.
cum portas aliquot diceret esse praetereundas, videba uias significare uoluisse, quae ad eas portas sererent, quarum ui rum negaret in hac mensura habendam esse rationem. Ne
que iniuria:abierant enim in vicos . Testis Victor, qui in mgione
65쪽
gione Piscinae publicς uicos reponit portarum Raudusculans & Naeuis, qui vici pateribus illis portis vie proculdubiosuerat. Ecquis crit cui no maxima videatur illa urbs,a cuius soro prosectus ad singulas portas amplius quam XXX. M. passuum conficiet ξ sit igitur hoc alterum de Rome clau*mςnibus amplitudine testimonium. Quarta pars sequitur, quς de vicis est,illis verbis comprehensa ta extrema Nerotectorum oe. Si quis enim ab eodem milliario digressus viacos uiarum omnium perambulans ad extrema tectorum mς nibus proximorum perueniat Castro Pistorio non prςteri to, is intra urbem paullo amplius. LXX. M. passuum confiaciet.Extrema tectorum accipio intra urbem: sortasse enim Plinij ςtate ςdificia mςnibus non coniungebantur, sed reuocata,Opinor, a Nerone antiqua religione pomerij, interiore parte murorum purialiquid ab humano cultu patebat soli Quare in hac tertia vicorum mensura adusque moenia pro gredi nihil opus erat, cum uici ipsi ultra extrema tecta non progrederentur. Castrum autem Pastorium non excludit Plinius,quia muris'ndique cinctum urbis mςnibus coniunsebatur,in quibus porta erat, qua in ipsi im ab Vrbe ingres sus patebat uiusin Romae portis numerandis ratio habe da suit, quς tamen a multis habitaraon est. Postremo loco ne quid prςtereat Plinius, unde urbis magnitudo intelligi P sst,animaduerrere etiam nos vult, non modo quam lata hierit,sed etiam quam alta , quantum scilicet sdes in altum se extulerint. Is enim demum dignam Roma estimationem
concipiet, qui intellexerit, quantum illa di soli diaeris occuparit.Hςc de Plinii loco. Reliquum est ut de rara, imo inusitata urbis magnitudine aramus.Scribit enim Vopiscus ab Aureliano Vrbem usque eo amplificatam, ut mςnia in cir-cnitu ad L. M.Platerent. Id quod rident multi ut salsum,sitaque trudi posse neganti Pauinius prςcipue in Urbe Roma, i existimat tesse mendum in numeri nota, aut Vopiseum quid diceret non intellexisse. Iosephus Bonnadius clarus
66쪽
rus peritia multarum artium,& in his studiis nostris versatus egregie,quo ego GKcς linguς magistro usus sum, ad corruptum Vopiscum quod attinet, it in Panuinii sententiam, & pro quinquaginta, quinque & viginti reponendum censet.
Sane autem receptam Iectionem, quς conuellere videantur multa sunt.Vrbis primum amplitudo prope incredibilis, de qua cum cogitamus,obiicit sese animo regionis potius species,ciuam urbis. Deinde murorum, quos tradit Victoria Aureliano fuisse validissimos, minime verisimilis ruina ante annum a conditis. CXXXV. cum Roma a Gotthis capta
collegit ambitu unum & uiginti milliaria,ut supra Olympiodorus testatum resiquit imo vero ante annum viii.& xxx.cuiuxta vi bem ad Minitum pontem victus est a Constantino MaXentius, quam pugnam qui produnt veteres historici portam Flamentanam ibi collocare uidentur, ubi nunc sita cst.Sinrcbntra, ut in re probabili, quς pro uu atassectione dici possint. Nam teste eruditi limo Caseu bono,propC.L.habent libriomnes manu scripti, quorum conspirationem quis ignorat non temere esse contemnendam Θ Cumque Vopia scus anno ab urbe aucta. xvii. ROime agens Aureliani uia
tam scribendam susceperit cis annus fuit a Christo nato, CCLXXX XL eum muri essent ampliati. CCLXXV. cui poterit persuaderi maluisse eum state sua explodi ab omnianus,atque exsibilari, quam uidere posteritati quid prod retὰ Nam quod aiunt cam urbis amplitudinem non modo Hvero esse maiorem,sed ueri etiam fide, id potest refelli Neronis exempla,qui Suenteste cap. 16.Ostia tenus urbis maenia 'mouere voluit; quo facto non fuisset multo Romae ambitus.L. PacM. non arautem potuit Romam aequet ampliare paranti, quamquam non eadem ratione, Aureli No scse obucere dinicultas,quae eum retardaretὸ Vercricet te nis potui ne quod est in prouerbis,magna urbs esset in
gna solitudo;cum tradat Dionysius Romae Suburbia patuisic tam late iam tum , cumscriberet historiam Augusti suo,
67쪽
ut nullus propc esse videretur urbis finis: & prodat Plinius expatiantia tecta multas Romς addidisse urbes. Ne murum quidem Romanis opibus per L. P. Millia ducere arduum fuit. Id persuadent cum ruinς relique molium immensaria,tu veteres scriptores; Spartianus prςcipue, qui Adrianum testatur murum in Britannia pc r.lxxx. passuum M. duxisse,qui barbaros Romanosque diuideret. Quod si ne extema quide exempla negligimus, Antiochus Soter Seleuci filius autore
Strabone lib.xi. Margianam regionem muro cinxit ambiente stadia. M. D.quae sunt propc, cc.passuum. M. Romanae autem opes longo interuallo superarunt Antiochinas. Sive igitur muros,sive cdium frequentiam spectemus, Romς amplitudo quam prodit Vopiscus, non abhorret a vero. Accedit S. C. de augenda urbe, & Aureliani Senatum consulentis voluntas,caussa postremo grauissima, qua adductus id consilii cepit. Quς omnia complexus est Vopiscus his verbis.
cum videret po fieri, vi aliquid tale iterum, quale sub Gallieno euenevat,proveniret,adhibito consilio Senatus muros urbis Ayma dilatauit a Gallienum enim reipub.exitio natum ita omnes habuerunt contemptui,ut eius temporibus.XXX. Τyranni cxorerentur,
quorum Aureolus in Italia apud Mediolanu est intersectundi barbarae gentes in viscera usque Romani imperij pcnetrarent, Marcomanni prςcipue, qui cum se in Italiam effudissent, Rauennam Vsque peruenerunt. Cum ergo concuteretur, arderetque bello orbis uniuersus, & Roma sutura esset praemium victoriae, quid illis animi fuerit, qui in eius suburbus nudis a muro, & hosti expositis domicilium habebant,potest quisque de se conijcere. His ut prospiceret Aurelianus , valida luburbijs mςnia circundare instituit, quae suisse collapsa cum Maxentium ad pontem Mulvium Constantinus superauit, non est necesse, aut cum Gotthi Roma cepere, Quamquam silent de eis veteres historici. Fortas enim eam Vrbis partem,quae erat ad pontem Mulvium, muro non munierat Aurelianus, quod eam Tiberis includeret,
68쪽
& muniret satis. Romae autem,cum est capta a Gotthis, non erat ea, quς fuerat olim, frequentia, tanta colonia, quantasuit Constantmopolis, emissa, diuiso imperio, eiusque sede alio transtata. Nil igitur mirum si, cum muros XX. circiter passuum millia colligentes ambitu Romani tueri non possent,illos Aureliani tanto ampliores sibi deseredos, nec pro vacuis aut semirutis ςdibus pugnandum putarunt Cumque ii muri patuerint Gotthis citra ullum certamen,neq; ad eos quidquam sit gestum memorabile,mirum magis esset commemorati eos ab historicis,quam silentio prςteriri. Haec sui quae dici possunt in utramque partem. Ego ut Romam tam amplam suisse neque assimo nec prςsto;ita esse potuisse mihi iamdiu persuasi. Non dubito enim quin vera sint ea, quae de amplitudine Suburbioru supra ex Plinio & Halicarnassaro retuli. Quod autem prodit Vopiscus eius hanc puto binse interpretationem. Non fuisse aD Aureliano veterem Vrbis murum ampliatum,ut vel ille ipse esse potuerit, quem comemorat Olympiodorus; sed alterum multo ampliorem duchim, qui suburbia clauderet ad eam diem aperta & ρο- tentia. Atque hoc significasse arbitror etiam Zosimum illis
verborum haec sola esse potest vera sententia. Zosimus siquid aliud in animo habuit,cum haec scriberet, causis nihil dico, quin doctorum virorum iudicio vapulet. Fuit igitur Roma ab Aureliani arvo, si Vopiscunt αZosimum audimus, duplici muro vallata,
ut nunc etiam multae urbes, quae r
. cepti. intra maenia Suburbiis sunt auctae.
69쪽
. lato in Protagora ab e Obenai calumnia vindicatus . Caput XII I.
Τ H E N AE V S lib.v. cum multa affirmat
quod ad rationem temporum spectat, scriptata Platone imprudenter, tum vero hoc illi obiicit inter cetera, quod sermo inter Socratem,& eum, cuius uocabulo dialogus appellatur Protagoram cum est habitus anno primo. XC. Olympiadis Astyphilo, siue Aristophilo Archon, te. Hippiam Eliu Athenis fuisse scribat, qui tame renato inter Athenienses & Peloponnesios bello, per ea tempora sine aperto uitae discrimine Athenis esse non potuit quippa qui hostis esset. Vellem Atheneus accuratius historias legisset.Sane enim eo progressus non esset. Vnde nunc pedem referre salua existimatione non potest: neque id reprehendisset in summo philosopho,in quo iamia ego illu deprehcdam. Non potuit, inquit, Hippias Et stuto esse Athenis post principatum Isarchiadest post annum primum, IxxxiκἀOlympiadis.Ego vero affirmo potuisse non Elaeum solum. sed etiam Spartanum. Quid enim Θ virum notas imponit Thucydides cum historicis omnibus,an.is.eiusdem Gympiadis anno Alcςo Archonte sedus est factum ab Athenici,sibus com Lacedaemoniis, & sociis, inter quos erant etiam Elaei in annos L./Θsi faetam; quid impedit quin altero post anno Peloponnesii Athenis tuto suerintPAt non fuit diuturnum. At Thucydidem audiamus lib. v. hςc scribentem.
his constat non solum Asty philo Archonte,sed. iv.etia post ipsum annis firmum *dus fuisse.Thucydidem sequitur Iusti
70쪽
ruis lib.iii.extremo his verbis., Denique fes tot malis pacem in
cinnos.L. fecere,quam non nisi sex annis seruauerunt. Decem men
sium reliquorum Latinus historicus rationem non habuit. Quod si quis dicat intra hoc spatium temporis Athenienses pro sociis aduersus Lacedaemonios in acie stetisse, dc vero etiam pugnasse,quamobrem *dera illa fracta videri: si quis, inquam,hoc dicat, frustra erit.Primu quia pax non nisi postquam aperte dimicare inter se instituerunt,dirempta est. Deinde quia socijs auxilium tulerunt Athenienses anno demuII. XC. Olympiadis Archonte Archia, qui Astyphilo successi. Quod verum esse quiuis facile intelliget,qui legerit attente Thucydidem. Astyphilo autem Reipublicae principe tantum abest,ut hostes Lacedςmonb Atheniensibus fuerint, ut etiam rogatu Niciς, qui ad eos erat legatus,iureiurando foedus renouarint.Illud certum est,anno belli. XI. qui fuit. IV. XXCIX. olympiadis, cuius, ut dixi, anno primo Archonsuerat Isarchus,omnes vltro citroque tuto corneasse. Aper te enim hoc testatur Thucydides. κοατοθἰpos τοὐποπαν
ληλουρ. Quod telum si effugere no potest Athenςiis, ut mea uidem sententia non potest, iam ego illum adigam ad sateum,quod modo negabat, post Ilarchi etiam praeturam Peloponnesium hominem sine ullo vitς distriinine versari Athenis potuisse. Hoc autem Elgo, Astyphilo praesertim Archonte licuisse iam demonstrabor Fuit enim hoc ipso anno ab Atheniensibus ictum cum Elaeis faedus,cuius formula eκ
bε νηρ Α ρκοὶ, παγκρατεον το απρῶτον οἰ- . Quid igitur potuit laribi a Platone aut verius, aut eractae rationi temporum
magis consentaneum PDicet quispiam,oleum perdidistim gnasti enim Thucydidis testimonio: Viro autem apprime H a docto