장음표시 사용
91쪽
in capita Galliae impositum, cum census agendi otium non fuisset. Id colligitur ad hunc modum. Stipendiorum duo sunt genera,in capita, ct in agros. Hoc postremum imponi censu non acto non potest;aetus est autem Galliς census ab Augusto.Ante Augustum igitur non est in agros stipendium impositum,& si quod suit, in capita fuit,& quidem,ut probare institueram adeo nulla habita census ratione, ut nesciret quidem per ea tempora Galli census quid esset. Ex his obiter omnes intelligent, quantum a vero aberratat Lipsius, cuad Romanas opes augendas in immensum,ex uno ut Vocat
missione, XV.secit.Sed de hac re suo loco .Nunc tria hςc testimonia quamquam satis,ni fallor, confirmabunt sententia meam; faciendum est tamen, ut scrupulos etiam,qui male habent Lipsium, illi eximam: sunt autem scrupuli, opinor, tres.Nam & videri sibi aequum negat par onus in pauperes, atque in locupletes incumbere, quorum sit ni tam dispares fortunae:& Appiani affert locum,qui, qtis constituimus,uidetur sunditus euertere: postremo caussam qu rit, cur eam pecuniam,qua tributum in capita solutum est, numisina census appellent sacre litterae Matt.XXIl.si capitatio omnino a censu discernitur.Profecto si iustitia speet mus,nesare possum in republica administranda habitam semper fuisse a veteribus eius rationem. Scitum est illud, Vtilitatem se iustitis matrem: quod video non modo a poetis, & philosophis, verum etiam ab iis, qui ad reipublicae gubernacula sede runt,cum uerbo, taim reipsa suisse comprobatum. Nam de Aristide qui a iustitia cognomen inuenit, scribit Plut. in eiuSuita autorem laudans Theophrastum ,περιτα και τους
sserendis ex Delo Athenas communibus GrςcCrum pecu niis prςter foedera, hoc ait ab eo dictum usurpatum.ιυ δεκαο
92쪽
in capita aequale iniquum est, caussae dici nihil potest, quin
Romani omnes Reges, uno excepto 'eruio, fuerint iniquidi
Omnes enim tributum hoc exegerunt, aut extorserunt verius. Sive igitur Grecos, siue Romanos; sed hos precipue si spectes, sedisse iniustitiam in reipublicae puppi, ut tibi constes, fateare necessc est.Quamquam Romani, quod ad rem nostra facit, non sunt inea sentcntia ulli culpς attines. Cum cnim subditi,& corpora haberent, I fortunas, de venissent utraque in victoris potestatem, facta sunt utraque stipendiaria, sed certo discrimine. Quia enim census non idem crat Omnium,ne parem quidem pecunie vim eo nomine omnes persoluerunt. Capitatio vero, quia Lipsio, & Budaeo testibus nihil erat aliud quam redemptio munerum, & seruiliuoperarum, quas victi populi, & serui facti Romanis debebant,fuit aequalis,atque uniformis:ςquc enim subacti erant omnes,aeque serui iacti, squc operas & munera debebant. Hςc de iustitia,in cuius momentis ponderandis animaduerti etiani alias non fuisse Lipsium,quam poterat, & debebat, diligentem. Veniatnus ad Appianum,qui in Syriacis prodit Iudeos saepius rebellasse, eoque tributum capitis grauius iis impositum, quam reliquarum facultatum: e se autem &Syris,& Cilicibus annuam centesimam pro modo census unicuique. Verba Graeca haec sunt. κα δ' ἁ ταύταἰειν Ιουδια'
Latina horum verborum interpretatio Lipi est, qui essici xit ex sermonis nexu, Iudaeos dedisse centesii nam, sicut de Syros,& Cilices pro capitis stipendio, hoc sensu, ut solustini quidem pro agris,& pro opibusued estimatione omniti facta etiam centesimam dederint pro capite. Ego vero que sermonis nexum dicat non video: pugnare inter se hanc de
93쪽
Appiani sententiam aduersis frontibus uideo. Scribit enim Appianus Ciliciam & Suriam viii uersam citra llum ccrtamen suisse a Romanis I, ompeii duetu occii palam:Iolos Iu daeos vi subactos,& Hic rosolyma diruta, quae dcnu Ohabitata Vespasianus uerterit,&postremo Adricurus sua ςtate, atque ob eam caussam Iudaeos grauiore in capita stipc ndio multatos.Qui haec prodit, is aperte significat Syros, & Cilices, qui neque initio repugnaram, neque postea defecerat, mitius habitos, neque pari capitationis onere presios . At Lipsius Iudaeis, Syris, Cilicibus aequale in capita istipendium imponit: pugnat igitur cum Appiano . Nexus autem Verborum quid emciat,vidit acutius Gelenius,qui huc
locum ita vertit. Quamobrem grauiora sunt in is tyibuta, qua in singula capita,quam quapro cen D conferant. Sed scit mihi semper
hic locus suspectus qui' enim Lipsium sequatur, ei fatendum crit corpus quoque aut caput esse πνεῖ λαν, quod abhorret a vero,& a communi loquendi consuetudine. Celenius autem sententiam potius spectauit, quam singula verba, quς
ita oportuit esse concepta,u ταρα λλης 'περιουσἰαρ,ut iis latina haec interpretatio conueniret. Pgm qisa pro censu Nam particula, QVAM. nulli bi apud Appiarium apparet. Sed & sentilint in Grecorum scriptis versati desiderati vocem, initio cius comprehensionis, qua trarisit historicus a Iudaeis ad Syros,& Cilices. Quamquam igitur locum esse corruptum nondum certo statuo, cupio tamen videre viros doctos, an huius panicule additio, , c mutata plens distinctionis sedes, reddere possit haec uerba integriora ad hunc modum. καρ
τους α λλης 'περιουσίας, de quae sequuntur. Hanc Iectionem
qui probarit,non modo ei census nullum facesset negotium in stipendio capitis, sed is etiam praeclarum eruet ex his verbis antiquitatis monumentum, id est census modum, quem Appianus ea,quam dixi; ratione emendatus affirmabit esse annuam bonorum centesimam.Sed permitto rem totam iu-T dicio
94쪽
dicto truditorum, di ad tertium scrupulum accedo, qttan Lipsib eximere leue negotium est Census cpim triplisem habet vim,ac notionem. Subducta chilum, aut prouincialium ratio census dicitur,quem significat Liuius illis verbis, quς sunt ei, de lustim cum loquitur, solemnia. cenosunt cimum capietis num o addito. Bona quoque ciuium priuatorum ac pro uiali ut meorsique in tabulas publicas relatio, cpnsus est, ouem accipimus,cum nominatur Senatotius, aut Equesicae census,& prodia quaedam,quς sint censui censo M. Postremo una numerum capitum; & bonorum aestimationem censis complectitur, a quibus censores nomen habuere.Numis ama census non,ut putat Lipsius,ad secundum genus, sed ad primum est reserendum'; neque aliud significat, quain tui-hrum certum, de quo mOX dicam, ex duius numero potuit Porum a qribus exigebatur,numerus intelli .Huius rei siit usqua apud Dionisium Halicarnasseumexempla lib. iv. quς libet afferre.Narrat igitur historicus diligetissimus a Seruio Tullo solerter excogitatam rusticos Romanos quotannis censendi rasionem,ut nullis conscctis tabulis,quox essent in in Hulis pagis', qua aetate, cuius is usinomento temporis Ib et intelligi. Paganalia igitia instituisse,&ad caiussisse,ut qui in eudem pagum erant contributi, nuenirent ad viati, certumque viritim numi genuS persolueret,aliud viri,aliud
dae urbanae multitudinis ciuium duntaxat,qui urbem colebant, initam ab eodem Piso prodidit libro primo annalium, quem laudat HalicamasLibidem. Statuit enim Vt certa pecunia a propinquis inferretur pro recens natis in Iunonis Luci -Thesauros,pro vita functis in Veneris Libitinς, pro to-ctam virilem sumentibus in iuuentutis. ἰIA-λλε σιαγ- .
95쪽
me prior locus, ad alterunt igitur iam progrediariauriTributum in capita denarius fuit, non auimus,scd a cic us. Denarium fuisse Sacrosancta Euangelia ic stantur. Nam Matthsi xxii. oblatus domino proditur denarius, cum numisma c c
sus postulasset. Quem locum sibi proposuit Hesychius illustrandiun,cum illa scripsit. κεν τορ ωιρορ νομίσματος ἐπικπαλπιον. vcl ut aliis placere uideo, επικ αλαου. Censes videlicet certum est pecunio genus, quo tributum in capita persoluitur.Neque enim opinor,ab iis, qui censum eYigebant, cst aliud receptum pecuniae genus,quam denarius, non bini quinarii, non sestertii quaterni, non eris sciat leni ; ut ne ab iis quidem,qui admeticbantur publicum frumentum ex lege Sempronia, exacti sunt a plebe pretii no inine, nissemisia1es ac trientcs,ut alibi docuimus. Cum ergo esset donarius in usu promiscuo drui ex his Grinci grainmanu verbis nihil potest quod euincat certum numi genus cusula ad tributa, sed ccrtum duntaxat exactum, denarium scilicci,cuius facta erat in Evangelio mentio. Eum suistic argenteum Vt credam, faciunt inulta. Primum quod de materia lilcitir, qua ratione soliti crant Latini signitidare argenteum, denarium κατ εIοχουν quod is ellat in usu longC, quam aureus,si inuentiore. Deinde quod pauperes & locupletes nullo discrimine habebantur.Fac igitur pauperem suisse, qui nihil deferret incensum preter paupertatem, Uxorem, & ter S pluresue eκca liberos,quos capitis tributo iam obnoxios haberet in sua potestate. Huic si tributi fiomine quinque aurei denarii suerunt persoluendi,extricarit quotannis alicunde aureos nostri arui scutatos ccaenos uice quinos necesse est,qui veterib. 'uinquagenis respondent. At cutem illi misero detraxisses iacilius,quam tantum auri abstulisses: qui enim potuisset tertio quoque die aureum scutatum in stipendium capitis seponereὸ es tandem impelli Romani, & reditus percepti eκ subiectis Prouincijs, haumus denarius stipendium capitis suit,ad summam perueniunt tam improbam, ut ludere Lipsius
96쪽
sius uideri possit,cum in unum congcstis immensis auri acer- Dis tributa annua centum quinquaginta millionibus a stima Ilit. Ag Ccnim, sed Panius ad calculos, & solitis Ac gypti red j tuum rationem ineamus . I statur Iolaphus coluisse t ahi milionem hominum septuagies quinquies centena M. qui tributum penderent in capita, AlcXadrinis exceptis, qui ad CCC. M. sucrunt liberorum capitum, ut ex Diodoro Lipsius notauit. Hi singuli si stipendii nomine in capita aureum denarium quotannis pei soluerunt, siue aureos nostros quia nos & vicenos sola Acguptiis in aerarium intulit capitationis nomine quotannis cetum nonagintaquinque muliones.
Adde Gallias , que plus etiam dedcrunt, quam Aegypti S. Adde Hispaniam & Africam, Syriam & Aliam, Graeciam& Illyricum, insulas simul omnes:quar iuga, ut ita dicam, singula tantum dedisse alimat Lipsius, quantum Galliam, &APgyptuna; iam videbis in qrarium Romanum tantum auruillatum,ut ad ludicram illam mille millionum Vespasiani sui nam explendam urinario vectigali nihil opus suerit, cum Romani ex sola capitatione quotannis bis mille aureorum milliones perciperent,que auri Vis cuin vota etiam superet,
nedum fidem,nihil video caulis , quin hςc tota de aureo denario suspicio sit pluma leuior iudicanda. Nisi sorte quem commouet Lampridii locus hic in Alexandro. Vectigalia publica ita contraxit , ut qui decem aureos sub Heliogabalo praestiterant, tertiam partem auri praestarent; tuncque primum semisses aureorum. D rmatι sunt,O tremi Alcente Alexandro etiam quartarioifMuros quod minils non posset. Duos etiam formatos in moneta detinuit, expostans H si vectigal contrahere potuisset,eos ederet. Qui tamen locus
inuitus ac repugnas trahitur ad tributa; cum reuera in eo devectigalibus agatur,id quod ne Lipsius quidem negare audet, di verC ante cum affirmauit Budςus. At ridiculum tributum cst denarius argenteus in capita. Leve sortasse, at minime ridiculum,ci praesertim, qui trecentos ponat in orbe Ro mano hominum milliones, a quibus singulis argenteus denarius
97쪽
rius exactus cssicit Romano mole sestertium duodecie) miles,qui tristima sunt milli'nes, quam PnmNVim φη nistant ridiculam i montes auri per me rideant licet. Tanem bi cocti in delitiis olim fuisse. D tbra uti qui hoc tradis
mmmm Drυρwe πτω idest panes recoctos,& bis igneustra id ekpertos, qui uulgo adhuc bis cocti appCl A II tantur,scribit Athenaeus lib. iii. in delitus ha-
ω - Δ bito, olim & Valde lautos fuisse. Contra Sui
das abiicere eos videtur , & vulgares facere. 'allato hoc incerti autoris loco,qui in voce. πισυα integrior legitur. οἱ A ἰαM τιονή-ανσι ραρ ἐπί -νω-ναυτει P- ἰνοῖ: δ ἡλλο νυ τι μήδιπυρους αρτους βωλ- οι ἀψiκο-ο, inbus locis inter se collatis vir doctus Graecae linguae egregie intelligens, ita Suidae est assensus' ut negarit induci se posse ad credendum,hos panes ντων & delicatorum fuisse: qua in re causse, 'ς sentiam,multae sunt. Primo enim cum multa apud antiqv panis fuerint genera, nihil impedit, quin panem primarium S purissimum,qui ex farina fiebat cribro pollinario luccre- 'ta, lautioribus pistores recoquerent; secundarium autem, Ncibarium, siue sordidum pauperioribus. L inde ut demuS scriptoris eius aevo, cuius testimonio utitur Suidas, rem sic habuisse,nec recoqui solitum panem,nisi in eorum , qui terra mariue longum iter susciperent; quis ideo negabit Eubuli ςtate, idest multis, meo quidem animo, ante i culis in usu frequenti suisse, mensisqueJautio ruisse,recentem praecipue, imo aditur a Praeterquam quod in Venetorii in triremibus, V cuius fortasse apud Suidam mentio est, socios' lo Athen i Trierarchos uti vidi tauro candore &s uitate.
98쪽
oualem etiam Romae in mensis potentiorum uideremem l ni quo vix confici candidiorem posse autumo . Sunt etiam hoc tempore pistorcs in Italia, qui farinam , non aqua
solum se drosarum etiam succo saccharo eghd,
mn moue ex ea tonsectum,& in offas tenues dissicetum recoquunt , v nalemque circumferunt. Hi bisco', aut im-
mmii in sorma bis remi vulgo appellantur; quos ipsos δι- Athenei panes non esse delicatos, &-pos
menta saccharum non habuisse, ac medicis ser i gnandos usium illius reliquisse, Plinio teste libr. Xu. cap. viii. Panis recoctus a Grςcis recentioribus est Suidas docet. Qua voce cu Romanam esse , telligendum est suisse a Byzantiis usurpatam, qui portllatum Constantinopolim Romanum impinium sireque trei a Graecis Romani sunt appellati: huiusinodi etiam esse ἰγγρουσίαν & alias non paucas Voces ardotror. Hac qua de agimus vitiata &cor l . rupta , Graeci nunc Vulgo p Rςm ii appellant.
99쪽
Ut salis tum Catilinariae coniuratistiis O belli Iugulethini sic Tatutim Aurialium,s historiarum initium eoJcm argumento scripsis Q . '' . Qua uarietate id obscurare νterquesit conatu . Caput X X.
V M A N V M ingenium certis quibus lani
circundatur canccllis, quos ultra progredet aut non vult,aut non potest. Sunt enim qui per ignauiam & fugam laboris longe consi stunt a meta, ad quam,si paullum modo niterentur,sortasse peruenirent: sunt contra, qui cum sibi ipsis non desint. nihil tamen promouent: sic in rebus humanis ludit natura. Salum & Tacito historicismarum partium utrurn inueniendi facultas, an voluntas dfuerit, non facile dixerim ; hoc scio idem esse argumentum usturthino, hie autem in historiis,& annalibus utitur.Quod' , ,,ll ontir ciui nondum obleniarunt,esse verissimum, pramἰminicii utriusque sententiam, deindc rporiρrctat,tant; rectius est excoleredo abadministratione reipublico corruptis moribu arceor. Huius se tentiae membra hςc sunt. In Catilin. Nostra omnis uis animo , ct corpore fit 1ι . In Iu urth. Genus hominum compositum exanima, ct corpore esse studiaque omnia nostra , mrpori ina , Qtia animi na am I
rus ingeni, clara aeternaq; habetur. In Iugurth. Praeclara facies, m ηέ -ia, adhu uis corporis
100쪽
alia omnia buiuscemodi breui dilabunturiat ingenii egregia sicinora, si uti anima,immortalia sunt.*ostreis eorporis γ foretina bonorum,ut initium,sic finis est.Omnia orta occidunt,ct aucta senescunt: animus i eorruptus ternus.In loco illo in Catil.scripsi. istor ingenii clara.
non solii in quia sic habebant tres manus cripti mei; sed etiavi illis responderet ex Iugurth. Ingenii egregia secinora. In Catil. Sed multi mortales dediti ventri atq; somno, indocti, ineuitiq; vitam sicut peregrinores transegere. In Iuourth. Quo magis prauitas eorum admiranda est, qui dediti crediporis gaudiis per laxum , O ignaviam statem agunt. In Catil. Sed in magna copia bovarum artium,quarum sima quaritur. Na in m.ssineis non legitur,rerum) aliud alii natura iter 'st In Iugurth. cum prasertim multaesint artes animi,quitassumma
In Catil. Fulchrum est benefacere reipublica: Obraddicere haud absurdum est. N qui fecere, ta qui facta aliorum scripsi re iam
In Iu mali. Verkm ex his magistratur'imperia, postremo omnia aura rerum publicarum minimὸ mihi Me tempore capienda sudentur.&c. ceterum ex aliis negotiis, qus ingenio exercentur, in primis in gno usui est memoria rerum gestarum. 1 In Catil. e Mihi reliquam statem procula republica habendam
1n Iustium Murai procul a republiea aetate agere.Vides utrobiq; eade entelia. Sed operae prςtiu est defigcre obtutu in ea oe, harietat qua virdq; initiu distinxit Salustius. Principio. n. Catilinatio excitat nos ad gloriam, Iugurthino autem lai guorem, ac desidiam excutit. Quo fit ut m ἰνδό μον aliud, atque aliud sit; quod praeterea ne una quidein eademque ratione tractatur. Nam in Catil. vitam negat silentio transeundam, idque paucis verbis. In Iugurth. autem salso ait de natura sua quaeri genus humanum, idque inultis oste
dit. od autem in utroque initio subiicit de homiue comeri posito