De cognitione sui ad promovenda studia Antonii Lavagnoli P. P. dissertatio : accedunt Bonnevallii Animadversiones in primam ætatem hominis

41쪽

M XXI nitatis suisse homines conventuros ab una eademque substantiae specie informatos , quam si diversam singuli nam essent. Sed jam satis argumenti , cur oporteat & animum , & corpus noscere ad exhauriendam sui ipsius cognitionem. Videndum restat

quomodo ab hac una tota disciplinarum fortuna regatur.

PARS SECUNDA. Ut dixere scientias ex oblivione , 3c

reminiscentia constare , ingeniosum aliquid dixerunt . a) Milii tamen verius , & simplicius ex ignorantia , intelligentia , & memoria dici posse videtur. Illi sunt contemplati vel commentitium Platonis systema , vel fabulas , quae neque semper mysteria continent , neque omnino

42쪽

M XXII ERsignificatione carent ; fabulas de Latona sub qua indicatur oblivio ; de Sole & Luna , quae splendentia magis , quam reliqua astrorum corpora pro sapientia habebantur, quam & ipsi Pindaro placuit Latoniae prolis nomine significare ; de Iunone , quae, sic indicante graeco vocabulo γρη , est aer, ubi nebulae caliginesque gignuntur , quae que interdixit pellici omni rerra ad parturiendum , immisitque serpentem , qui per

totum terrariam orbem Latonam persequeretur. Neque cum his principiis , ex oblivione & reminiscentia conflatae scientiae male cohaerent. Ego contra ipsam naturam considero. Considero cum Marco Tullio ignorantiae tenebras , in quibus nascimur ;paueos illos igniculos nobis a natura datos , quos celeriter malis moribus , opinionibusque depraυatis sic restinguimus , ut nusquam naturae lumen appareat ; femina ingeniis nostris innata Cirtutum , quae si adolescere IA

43쪽

in XXIII eerra , ipsa nos ad beatam vitam natura perduceret ; a hisque recte perpensis, conflatas ex ignorantia , intelligentia , & memoria deprehendo. Ignorantia ab illa sciendi cupidine , qua sumus omnes inflammati & accensi , excita

adiuta sensibus , adumbrat , perficit custo. ditque memoria. Hisce positis fore aru , ut cum suam quisque ignorantiam , intelligentiam , & memoriam noverit, id , in quo se exercet , sit maxime producturus.. Quid Z inquies . Possumus ista ignorare Τ. Quod eorum extemum est , ut ita dicam,R populare non possumus ; sed quod initimum , & arcanum , Vereor , ut pauci ninstant , pauciores quaerant , cum quaesiUGrint & noverint, paucissimi in usu habeant . Scimus quidem omnes , ignorantiam esse

44쪽

nostrum veluti patrimonium. Hoc exter num & populare. Noscere praeterea oportet hujus ignorantiae indolem , quae simplex& innocens sicut modo est a natura , esuis educta latebris , mox exuit barbariem , ad veritatis , 3c sapientiae lumen facile assuescit , dc ItigeriuI, artinciis exculta , sic

ad illud accedit , ut in illud quam saepissime se convertat. Non secus ac cometae

circa Solis axem se se moventes , qui sic prope accedunt , ut ab eodem attram in Solis naturam transeant. Haec intima , atque arcana cognitio. Cui bono haec ρ Ad distinguendam scilicet & arcendam naturalem & simplicem ignorantiam ab ejusdem nominis , sed diversae naturae altera , quae tamquam bellua fera , immanis , intoleranda , quo intendit caedem designat ; quam non ratio , non veritas , non experientia impediunt , quominus vi sua penetret Uenerabiles sapientiae recessus, & puriora , quae

45쪽

. XXV s, quae in iis continentur, sua quasi sanie

contaminet. Quousque enim arcere illam naturalem ab hujus contagio valeas , non

solum nihil tale metuendum tibi est , sed immo nihil illa pretiosius habes , non tam pro eo quod est , quam quorum causa e se potest. Qualeui uitique enim disciplinam profitearis , neque enim pro hodierno instituto ad peculiarem ullam licet descendere monitorem habes in illa perpetuum, ne opinionem pro scientia , verisimilitudinem

pro veritate admittas ; nec quantum curiositas humana patet , tantum δc cognitionem patere putes ; quarum altera in immensum pertingit ; altera angustis finibus est circumscripta. Et quod omnium maximum duco, ne te efferas ultra modum per ea quae assequutus es , illa tibi quasi triumphanti extergo adstat, non aliter ac Publicus ille ,

de quo Poeta Ex sibi consul

Ne placeax , curru servus portatur eodem. Quae

46쪽

XXUI Quae sene adepta moderatio inter clariora intellectus facinora jure collocari posse vid tur , quippe quae non sine magna difficulta te & labore paratur. Superanda enim sunt duo maxima impedimenta , nimia confidentia , & nimia secordia , per quarum alteram plane tollitur, por alteram in quamdam veluti desperationem degeneratur. Duo Ueluti infames scopuli , quibus intelligentia frangitur , coadia propterea morari cursum, ubi viae superest spatium majus o Et ecce quomodo res ipsa nos manu duxerit ad patefacienda , quae de ipsa oportet supra ce,

tera memorare.

Debilem & infirmam esse humanam Intelligentiam vetus querela est, & ab omnibbus passim usurpata .- Sed vi ejus perpensa quousque procedat infirmitas noscunt pauci, &ignorando plerumque ita naturam vertunt, quae hominum culpa esst ; quibus si dixeris industriam potius, quam intelligentiae deesse vim

47쪽

vim , a Vero certe non aberraveris. Non ego sum , qui velim , aut possim humanae antelligentiae ambitum praefinire . Affirmabo quidem cum clarissimis viris , partem quam in intelligibili hoc mundo plerique sibi eligunt occupandam, unicuique fortasse visam quem enim amor sui non obcaecat P ad columnas , ut ita dicam , Herculeas usque productam , nil revera esse aliud , quam punctum , in quo semetipsos coercuerunt, si

comparari cum rei totius vastitate liceret. Punctum hoc in aliis, ut notat Lochius, a est genus unum homnum , quos audiunt , in aliis genuS unum librorum , quos Versant ; in aliis idearum genus unum , quibus assuevere ; ars , disciplina , institutum , in quo se exercent , posthabitis reliquis , quasi non essent. Equidem non repugno : admitis a De Ia Conduite de P esprit.

48쪽

- XXVIII mitto etiam , si ita placet, & homines , &libros , & ideas , & reliqua. Sed non ea prosecto sunt , quae intelligentiae capacitatem exaequent ; non ea ,

quae pariant utilitatem , quanta potest ab intelligentia parari. Quinimmo , si proprie loqui volumus , iiihil aliud hoc est , quam velle in copia esse inopem , & in propria veluti regione exulare. Expergiscimini igitur, Adolescentes , & mature discite figere oculos ultra limites , qui humanae intelligentiae nimis damnatae , quia parum cognitae , ab ignorantia , segnitie , commentis hominum , praeceptoribus , populo, aliquando etiam ab ipsa sortuna , quae in omni re dominatur , praefiniuntur : hinc alios noscetis homines , alios libros , alias ideas, disciplinas & artes alias , in quibus si intelligentia libere expatiaretur , sileret somtasse , sileret nescio quae verbosia sapientia,

ut verbis utar Dionysii perperam jactis in

49쪽

XXIXPlatonem , otiosorum senum ad juvenes

inexpertos , a in qua distentes vel post

mille annos , si tantum Vita produceretur, semper pueri , neque habent antiquitatem scientiae , neque scientiam antiquitatis. Vbderemus contra in ejuς locum suffectam scientiam , quae a rebus oritur mutationum nesciis , uno eodemque modo semper se habentibus , cui soli convenit scientiae nomen ; quippe quae sola vim , nobilitatem,

atque extensionem mentis coaequare potest.

Intelligitis opinor quo de genere scientiae loquar. De illa nimirum , quam Aristote. les Pseriorum Anastticorum libris perstrinxit , in quibus versari hoc anno debemus , sine qua nec veram demon strandi artem habeas , nec persecte quicquam de rebus intelligas ; & quam nostrates Philosophi plerumque non noscunt , interrogati

50쪽

ud XXX 2 despiciunt , inter inania reponunt. Quos 'tamen ego memorare non possum , quin statim de habitatoribus cogitem insularum, quae Marianae dicuntur. Hi nimirum tractu perquam longo maris a terra dissili , se solos mundi incolas , & habitatores putabant ; quinimmo vitae commodis ita novi accidebant, ut non prius noverint usum ignis , quam ab Hispanis Catapulco ad Manilam navigantibus fuerint edocti. Sed hoc parum est. Mirum supra cetera vides ri debet , quomodo in tanta commodorum vitae inopia , 3c rerum sere omium igno.

ratione , fide ab Hispanis jam facta , reperiri alias nationes , & populos , penes quos artes , & disciplinae vigebant , &omniae vitae commoda abunde erant , se

adhuc pergerent omnium fellaissimo; & sacpientissimos praedicare. Traducite voς hi storiam , Auditores , quo traducenda , & si ad rem nostram videtur facere , plaudite etiam