Pastor, sive, pastoris optimvs vivendi agendiqve modvs, Autore Nicolao Hemmingio

141쪽

hunc sum propos ait Dolitinus exemplum dissipe satoris,e: Paulus eorum qui in stadio currviat. Ostendendum quod cessatio, aut segnities non multum a defectione disterat.

Qirare quotidie magis magisque excitandus

est inmus ad cursum.Sic futurum est ut quae in principio fuerunt dissiciliora, cdsuetudine fiant

faciliora.

Hypocrita cum mouendus est, detralaenda est ei externa larua,qua se ostentat, Mostendendae internae brde quibus foetet. Et quoniam conscientia hypocritae est Veluti sopita,excitanda est flabello legis,&prouocanda ad tribunal Dei exemplo Ioannis Baptistae Christi. Sunt autem hypocritae durius tractandi,pr pterea quod hoc hominum genus securius sibi blanditur, ac se quodammodo titillat propriae iusticiae opinimae. Et quia maxime haeret hypocritae in operib. externis,ostendedum est iis quam procul absint, cum a legis iusticia,tum a Christi. Illam habere non possunt, quia spuitualis est lex, illi autem

caritales Hac excideriit,quia nemo iusticia Christi particeps esse potest,qui suam tanquam reic- tamentum non habuerat, quemadniodum diuus Paulus suo exemplo docet, Philip .s. Qui males flagitiose vivunt, Vt qui perpetuis lictuationibus se dederiit, aut avare re agiit, aut libidinose uiuunt,aliter tractandi sunt. Nana qui in horum niana ex est, 'ocandus est

ad examen legi Dei, ex ostendendum quam aperte se opponat Deo.

142쪽

Deinde,conainationes legis sunt proponedae Tertio,ostencienda sunt exeniplai ae Dei a GVersu peccatores, quorum multi abrepti sunt in perpetuas poenas, i Cain, Saul, Achitophel, itistiiti abi. Quar is,docendus est talis,quod frultra glorietur de Christo, qui vitam in melius non com

mutat.

Quiritd, quὁd seipsum priuet benediistione

Ecclesiae precibus. sexto,quod ut proditor castrorum Christi, militet Satanae.

Septim ὁ, quὁd quo diutius disterati tutet tiam, ὀ sit difficilior. )istat b, clubd subit,exardescat ira Dei,

quod nesciat homo quo mometo quo medio sit hinc tolletidus, quid c ccatum num Ovaliud suo pondere secun trahat. Haec sunt diligenter inculcanda gagitiose viventibus idque animOSe4 prudenter,exemplo Nathan propiaetae,Heliae, Baptistae, Christi. Qui putant satis esse vicia in gelaere arFuere, vehementer erraiit &officium non redhius f ciunt,quam medicus qui de morbis quide multa facit verba, sed laesis membris, medicinam non adhibet. Et quia in hac re laon parum plerique minia siri peccant, excitandi sunt comminationibus Dci,qui minatur se sanguinem eorum,qui pereuut,requisiituram a palla ibus, a peccate Sion

arguerint

a ii premuntur aliqua cruce, alit cr tradiandi sitiit:

143쪽

sunt ad i.pro crucis diuersitates eiusde causis.

poss

crucis cimerautem hic medicina recte applicari

obseruanda sunt tria. Primum quis sit ille qui cruce premitur. Secundum, quid sit luod prenu scu quale crucis genu S. Tertium,praesenti dolori rite medicinam ac

commodare.

Qui premitur cruce aliqua, aut pius est, aut impiuS. Si pius est, statim indicata communi filiorum Dei sorte consolationibus erigendus,confortat diis ac fouendus est. Ac prumum ostendere oportet malitin istud, aion casu, sed voluntate Dei contigisse iuxta illud: Non est malum in ciuitate, quod ii moper tur Dominu S. Loquitur autem proplieta non de malo culpae, sed de malo poenae. Deinde,ostendat pastor, quod Deus promiserit se astuturun iis, qui sub cruce ad se cla-anant, iuxta illud: Inuoca me in die afflictionis, ego exaudiam te. Quare pastor hortabitur pium. ad seria in-uQcationem,ut Deus crucem vel tollat,vel leuet

aliquo modo Minitiget. ad constantiam ia

tientiam, ne cruci acerbitate iactus abiiciat confessitonem.

Huc addat sanctorum exempla, quorum nullus adhue fuit m mundo, qui morsum serpentis non sensit.

Postremo adiungat commonefactionem causis crucis, cdferat exesto Pauli, piaesentes

144쪽

aerumnas ad futuram glcriam, Pae reuelabitur erga salios Dei. Huiusmodi cosolatio1ubus erigatur pius,qui cum aliqua cruce luctatur. Et hoc sit generale

catholicum remedium. Sin impius fuerit qui si igitur, maiorem curam, tun te raviori morbo adhibere necesse est. Nam qui statim impium hominem conatur erigere consolatione, perinde facit ac is qui foris obducit vulnus . intus relinquit saniem,unde

maius periculum imminet.

Quare pallor bonus, 'bi in impiu& impoenitentena, tui fiuigitur aliquo malo,incidit omnium primum fulmine LeSis huiusmodihonii-

item dericiat, nec prius cesse quima , cum quo agit,falliis fuerit sine hypocris suam impietate,d irani Dei in se concitatam agnouerit,clamaueritque cum Manasse,se multis modis reum esse. Atque ita producenda est foras peccati sanies, pri is quam foris medicina adhibetur. Secundum,quod in consolationibus spectandum dixi,est crucis genus.Nisi enim hoc diligenter X pendatur, non poterit medicina petate satis adhibem.

Malum ergo luod premit,aut sua culpa quis

sibi accersivit,aut aliena culpa illatum est. Si quis autem sua culpa sibi malum accersivit, ut infamiam paupe talem, morbum, exilium, mortem, S c uon statim medicina est adhibenda,nili sorte reu Sserio peccatorum sensu tangati ir.Tum enim iste peccati sensu magis, si videbitur opus est e,est excitandus,ac biiriliuidus

145쪽

verb Dei Deinde ad consolationes descenden- duna est,hoc modo. Ostendat pastor in huiusmodi cruce iudiciu misericordiam Dei declarari. Iudicium est, quod Deus punit peccatum, quod omnino rectum iustu esse fatebitur reus.1deo dicit Christus:Noli peccare ne cluid det ritis tibi accidat. Misericordiae testimonium est, lubit Deus castigat errantem. Nam ideo hoc fit, ut conuertatur,iuxta illud I.COr.II. Cum iudicamur , a D mino corripimur, ne cum laoc mundo danemur.

Hoc iacto fundamento inanimo eius, qui sua culpa crucem sibi accersivit, adbibendi sunt loci consolationum,de quibus modo memini. At si v et hvpocrita fuerit qui cruce premitur, aut alioqui inpius,tatisper maledic' ione legis &declaratione irae Dei est deiiciendus, donec peccati sui atrocitate agnouerit,&illud sibi ex animo dolere coselsus fuerit inod si eb lege Dei

minis irae Duinae adigi ne lait, non est margarita proiicienda ante porcos, neque sanctum dandum canibuS.

Verum si perduct iis fuerit reus in sui cognitionem, vero doloris sensu ob peccatum admisi una tangatur:tum demum arte medicina adhibenda est . exponetida sunt ordine haec tria:

Lapsus,poena, fini Vtriusque. Lapsum ex eo primum prouenisse docendus est, luod timore in Dei abiecerit. Hoc ostendi potest ex primo ad Romanos capite. Deinde docendus est, quod abiecto timore Dei, facilius in ipsum tanqua in uacrine, uisidia Diaboli caro,

146쪽

improbitas mundi praeualere potuerisit. His causis lapsus indicatis confirmatis,po nam ostendere oportet, nequaquam parem esse reccato commissi, sed esse tantum testimonium duarum diuersissimarum rerum, nimirum irae Dei, eiusdem paterni fauoris clementiae.Irae quidem,si non egerit reus poenitentiam non sciverit se corrigi ferula Dei. Paterni vero fauoris, si correptus emendetur plaga Madpoenitentiae portum confugerit. Finis postremo loco excutiendus est, cum lapsus,tum p nae:lapsus quidem, ut posthach mo sit cautior: poenae vero, quod singulari consilio Dei cli interim multis impiis sceleratismi citur sit castigatus,non ut pereat, sed vili Deat paratu testimoniu paterni fauoris erga se. Verum quia hoc dissicilius persuadetur laboranti sub cruce, testimonia c& exempla ex verbo Dei clari perspicua,producenda sunt.

I. Corint. II. dicit Paulus Dos rebus aduersis a Domino corripi, ne cum hoc mundo damnoniur. Ecce sinis crucis hic statuitur, ne damnemur:si scilicet admoniti cruce, egerimus pinnis

tentiam.

Prouerb.3. Fili mi inquit Salomon ne resupuas correctionem Domini , neque afficiatis taedio cum ab coargiteris. Quem enim inligit Deus corripit, quem castigat,velut pater fili-

una amplectitur.

Hebrae. r. dicuntur puri esse non filii qui sunt extra disciplinam. Hiiiusmodi plura testii nonia coaceruabit pa-

147쪽

paterna

stor,quibus persuadebit reo,quae sit I

voluntas in cruce.

Exempla sunt complura ut Manassis,sororis Mosis,Dauidis, regis Vsiae populi in captiuitatem abducti, plurimorum aliorum, qui Oocerta peccata punita sunt , postea per poeta, tentiani sunt reuersi. Insigne prae aliis latronis exemplum est,qui praeclarum poenitentiae X fidei exemplum edidit. Hic non ideo putauit se abiectum,quia morte ista infami,crat ob sceleri sua afficiendas: sed spe in Christum concepta, patienter commeritam poenam subiit. Porro si aliena culpa illatu est malit,duo fac e-da sunt. Consollatio , adllibenda est,sicut supra praescriptum est. Et ostendendum,hanc esse sortem filioriim Dei,ut iniuriis Diaboli mundi sint expositi. Iam postremo sequitur di tinctio eius quod premit. Aut enim animam attingit solam fatuo

Corpus affligunt morbi, carcer, exilitam β c. inibus accomniodantur ea,quae de c6nsolatio-ii bus diista furit. Animorum autem cruciatus, habent varias causas:Vt sinat,error, lubitatio, tentatio, desperatio,metus imminciatis mortis, dolor ob amis. sas res. His malis non succurritur eodem pharin

niaci genere.

Errori medebitur pastos, si nidiastrata veritate erioris causa euerterit.

148쪽

lollit Paulus, sublatis erroris causis, monstra

ta Veritate ex verbo Dei.

Errauit Nicodemus,sed hi istus eum ab errore liberauit, ostensa veritat S confutata errone Plaarisaei persuasione. Dubitationi facilius occurritur. Nam dubitatio est quum in utrunque pronus cuc se habet animus.Hic ubi pastor ostenderit alterius partis falsitatem,acquiescit qui dubitauit m altera.

Tetatio praecipue oritur ex cogitatione praeteritorum peccatorum, ex imaginatione sto ca de particularitate. Si tentatio Oritur ex cogitatione praeterit

xum peccatorum, duo faciat praochil S. Primum instituat collatione peccat iam is ei icordiae Dei .Quantumuis a num fuerit peccatum,tamen Verum est quod dicit Paulus: Pecc tum exuperat gratia. Et illud Dauidis:Misericordia Domini super omnia opera eius. Deinde cumulet exempla misericordiae Dei erga maximos peccatoreS:quales fuerunt Adam, Manasses,Latro,David: dicat ista edita esse,ut sint testimonia misericordiae Dei, tuae testantur quomodo Deus velit cum poenitentibus agere. Si tentatio Oratur ex imaginatione stoica de praedestinatione,ea superabitur,si pastor has sequentes regulas commendauerit et,qui se tenta

ri conqueritur.

Prima.Non e ratione,sed ex solo verbo Dei iudicandum et de voluntate Dei. Dicitur ciuin ideo verbum testimonium Domini fidele, quia

149쪽

quia certo testatur de voluntate Dei. Nunc aurtem hoc verbuni dicit Deu ni velle omnes hormine saluos fieri, iussos perire. Hoc igitu verbum omnibus imaginationibus stoicis oppo

natur. Habetur auten hoc Verbum expresse l. Tun .2. 2. Pet. ., sepe alibi. Secunda. Promissio gratiae est uniuersalis, ut habetur Matth .ii. Venite ad me omnes qui laboratis Monerati estis Ioan . . Sic Deus dilexit mundum ut silium situm, ni enitum daret, ut omnis qui credit in eum, non pereat, sed habeat Itam aeternam Rom.3. Iusticia Dei per fident Iesu Christi,in omnes &super omnes qui crediit. Adhaec,mandatum Claristi Matthaei 28 .vnmer sale est: Ite in mundum uniuersum praedicate Euangelium omni creaaurae in crediderit&baptizatus fuerit saluus erit .QE Vero Ilon crediderit,condemnabitur.

Tertia. Non est personarum acceptio apud Deum. Oma.2. Actorum O. Ephes. 6.Gal.2.sed causae bonae comprobatio , causae malae coi dem natio: idclae iuxta hanc immotam regi iam Deus poenitentes Omnes recipit: omnesim poenitentes reiicit, nulla per tiarum habita

ratione.

Quarta. In Deo non sunt ponendae contradictoriae voluntates'. Nam ipse Deus duplex cordamnat. Et Paulus inquit: Deus Verax est,omnis homo inendax. Cum ergo scriptum est Deus vult omnes homines saluos fieri, Deus nori vult vllos perire, non sunt recipiendae prop'stationes quae contradictoriam Volumate Deo tri-

150쪽

buunt. Falsae sunt ergo Deus vult aliquos sed Mos fieri, de non innes, si consilium creatioin donati filii respicis Aliter de euentu iudican dum est , de voluntate Dei consequcnteio ininum facta. Quinta Gratia siperat peccatum, ROm. . Hac regula significatur Magnitudo illiseriscordiar,&praest alitia sacrificii pro peccatis peracti.Vt enim conclusit Deus omnes sub peccato,ut omnium misereatur ita Christi victuua sufficiens est adhinnia quatum ut enormi Peccata expianda. Sexta.Vt in primo parente nostro Adam, i tum humanu in genus est lapsum ita promissio facta Adamo ad totam eius solleritatem pertInet. I. Cor. Is Sicut in Adam onane moriuntur, ita in Christo omnes vivificabuntur. Hoc dictum non tantum de resurrectione intelligetidum est .verumetiam de salutari vivificatione

iis, qui Christum amplectuntur Vt igitur Adam

promissione seni inisse erexit: ita 1iOS porretiam nobis dexteram Dei, Dominum nostruiri Iesum Christum , firma fide apprehendanaus, quo eius vita iusticia donati, promistam im mortalitatis spem consequamur.

Has regulas pastor diligenter xSebit ac eas pluribus scripturae testunomis,si opus videbitur,

confirmabit. Audiui de quadam muliere, quae cum durius ageret cuiuis, admonita est de iudicio Dei fi iuro,Vt isto padio ea reuocaretur a saeuitia. At illa inquit,si sum praedestinata ,salvabo quicquid