장음표시 사용
251쪽
dicus non nititur probare sanitatem esse finem.ii corpus humanum esse subiectum suae arcis,Vel quantitatem continuam geo ritetra, aut ciuilis politicus rempub ita neque legislator vel iureconsultus de actio nibus ciuilibu rac iustivae conseruationi quidpiam dubitant, sed haec tanquam coena artis suae principia sumentes, leges esctionibus tu ilibus ad aequalit tein illa iustitiae tendentes condunt, et conditas iam interpretantur Vel si quulpiam de ge nere subiecto aut fine propolixo disputant id non ex propriae artis, sed aliarum scientiarum, quae ipsam antecedunt, sumunt, Cum enim theoremata ac praecept i lico eiusdem artis vel scientjae principiis dein monstrentur fieri profecto nequit, ut ad principia extisdem conclusionibus cor bentur,c teroquini rincipiano essent principia,quia n qn essent prima; 6 coclusiones olentnc ibres principiis e sis eadem -- ima&ignotiorque denique daretur prog esisus in infinit una, quia principiti esset prin-
cipit,quod ab omni sensu duarioneabhorrens est alienum. Vt ergo seruetui crud endi indisciplinis rati', quaeda m citra demonstr tionem uiri en
252쪽
inepte illi faciunt qui nonnis rebus magna legum infinit te conclusi , idem as
Iuriscis incidis itabreuiter expositis ad propositu i
reuertamur 'Ma ratione actio ciuilis di legitima, propria rurec'suli &Iςgis latoris materia itidemonstratione tuinialosophica,tum legali ostendamus Aristoteles itaque omnis philosophiae princrep in libro Analyt posteriorum, quatuor res ad generis subiecti alicuius scientiae naturam necessarias esse &rscheid quid c mea sententia Iarbitratus est princi fiam iis itu. partes, re passiones seu proprias affectio β,quas m ηα. Mψών - α Graeci ppellant donique ut omnia illa quae in discia plina cuius subiectum esse ostenditur, ad illud tanquam primum quoddam principium referantur, ita quidem, Ut quicquid artifex moliatur, agat vel contem
fletur, id totum eius rei gratia secise de tur. Pri 'm appello, tum sua ele-iementa quae insunt, ii aliasiuit, mineri
253쪽
dcfamiaetum suascuitis,quaenon insent ut emensue finis Partes eas voco, quas nostri dialecticissaeus,barbari a russubie quod generi subiectae sint, nominant Passionesautem, propriae sunt asset iniones, seu propriaaςcidentia , quae de gonere subiecto eiusque partibus demonstratur. Principia ergo in omni disciplinam gnitu sunt necessaria Ruippe uex his monstrationes nectintur,qrciisque proprietpassionesoriantur. sed hia interest,quod nonomnisam Midisciplina, nia primcipiorum genera conismplatur; quaedam emim artes his omnibusconiunctim, qusdam duobus, quaedam notantum Vtiri otur Physicus nanque&materiam formam primam,diemciens: sinem cognoscit Metaphysicus eruiens primum in formam primam Mathematicus selam formam,vel ut alii volunt,huic adiunctam materiam , sed intellectione Armatam. Moralis phi sophus, itemque Iurem sultus, de simpliciter omnes ii qui reipubi velinoribus praesunt, praecipuE sinistati D
nen habent, interea tamen causam essicbentem dc materialem non negligentes.
Quinim innis demonstratio quae in his secultatibus aitur, exsiae, I ciente
254쪽
m plurimum peti solet quia omnis acti'
alicuius nigratia fit,&a fine diiudicatur. Propriaeautem assectiones ideo sunt in di sciplina necessariae, quia ex his generi suo ιν partibus eius adiunctis,demonstrationes colliguntur: in silentiis quidem, ut generis subiecti ac passionum natura cognoscatur tantum; in artibus vero habitibus animi activis factivi, ut ita dicamo ut modus agendi essiciendive inuestigetur ut in m thematicis affectionem propriam rivuli, scientiae di cognitionis gratia demonstram usa in medicina passiones corporis . Vt eas
vel praesentes propellamus custodiamusve, velabsentes reuocemus. Eadeq; ratio est in
Iure ciuili, di disciplina morali bin his enim affectiones animicis reipub actionii e ciuia aruin ideo contem plamuru cognocamus tantum, sed ut ves vitiosis fugiamus, vel bonas&laudabiles imitemur. Rectem dia ULAristoteles in fine decimi libri Ethic
ο ν μεθα. Verba enim sola, di solae dispi rationes, bonosti ciuiles reddet enos non
255쪽
Partes insuper species generis subiecti ' adhu epotissimum usum cognoscuntuti ut ex iis praecepta ac theoremata constitua- tur. Denique non satis esset haec decentiae conuenienti methodo ac ratione inuenisse, nisiadrnum aliquem finem,unumve principium, ferrentur omnia quae enim fiunt aut cognoscuntur, ditatuta prorsua sunt,nec sibi invicem haerent ataque vio-mnia coniuncta sint in disciplin ,ordoq;α series pi ceptorum costans&aequabilis ha- beatur, nihilque sit redundans aut superua- caneum, necessariu omnino est genus sub- lectum, doctrinae, ut phil'sbpta aiunt, esse adaequatumi hoc est,omnia quae scientia traduntur, ab illa tanquam rege dc supremo principe dependere adynu extremum rinem res ad omne genus subiectu necessirias,in eoquo, que quod nos Iurisprudentiae subiecimus, reperiri,sarisapparet quippe cum di prim Vpiorum, partium, passionurn ratio 'ehgbeat,&omnia praecis ac theorem
tau nam actionem ciuilem tanquam receptaculum quoddam referax Versetur
256쪽
teris quadant,eaque aut is, persona, aut tertio quodam,quod exhorum relatione &habitudine, ut de inceps d. cam, oritur m
teriaenim ex qua aliquid sit non est huius instituti sed restri ad res natu rates &artificiosas,de quib. non loquimur. Necsolum contem platur hanc it ateriam Iureconsultus sed etiam causas efficientes, finales, formales. Eificietes quidem, ut naturam rationem ciuilem a qui b. tanqua fontibus homines as agendum impelluntur. Sinem 'er5,Vt iustitiam ac inquillitatem reipub. Forma seu formale principium reducitur ad finem, perinde ac in reb naturalibus,ubi finis forma in idem redundant. De par tibus ac specieb actionis, nihil est quod dicam,oim eius sint prope infinit ut, tutela,cua a Vsucapio,praeimptio,obligatio,iudicii Perse utio,&quaecunq; tande actionis nomine continentur Palsionesquoq; or prietates eius a Iureconsultoconsiderantur.
pore,&quo loco qu liber suscipienda sit,de. monitiatur. Tandem quid obsecro in toto Iure ciuili, tam amplo atque vasto pelago, disputatur, quod no Vitam actionem respiac 't, deam, referatur ima cum 'in ne ius
aut Personas, auir , aut actions iudici
257쪽
aias contineat, nihil prosecto in his inuenin relicet, quod nonaqUi qm ciuilem per tineat: nam& qua ratione pers ae custo, iuendar sibi invicem iungendae, separ indet ve, quae his sunt i ilia, in prima Iuris par 'quae ad personas pectat, traditur. Et quomodo res vel acquirendae vel amittis Gin secunda,quae ad respertinet,docetur. Et in tertia, quae actiones &quales in iudi '. intem d. vel omittendae:Ooimia que vel personarum, vel rerum iura nobis sunt consiouanda, copiosedish utatyr ut o mnia, nostrae actionis inulis nomineti
frehendaturiumque diripvisi Iegitimam seu politicam, vel sim uis, aride Ati politica, esse propriam materia seu
genus subiectum, quuadaureconsulti Is gislatore eontemplantur. Eadem sentemetia confirmari potest multisae prope insi nitis ratio risiis, ex media urisprudentia desumptis. Nam ut defini ione illas legis, quae vel solae nostram hae de re sententiam tueri possint,superimiloco recitatas, sit timi,audiam loqu*umVlpianuvi Iure consultum, qui sic inquit: Ius est ars bonis Iustitiam nan v colimus bonus a quino
258쪽
rantesaieituin ab illicito diis nentes, boat nonsitum metu poenarum, veruetiam praemiorum quoque exhortatione es erecupientes, veram nisi sessor P philoso ' phiam assectantes Bonum aute aequum, liritum&illicitum, iustumatq; iniustum, in quibus obsecro rebus cernuntur, qu indictis isve hominum quaes1 bonare honesta sint, laudantiit si mali inhone M,Vituperantur,metuque,cen rumcoer centuri atque in uniuersum, ut virtutes ita vitiain actione consistunt. Idem scribit. tria esseluxis praecept in luti tri omnis iustitiae principau fundameta,ad quεomnei reducatur: tan'ὸ nimirum vis re, αι--- - --,-- - --- --mibus saneomnes rimitis irartes Vnu uersasvitae nostrae actiones est complous*'ita enim hae nostra ciuilis politica nota ociosa dcinanis est,sed totainastionererum honestarum,utilium atque contrariaru
fuga&abstinentia posita est. Quapropter recte Modestinus Q vir-- esse ais,--
259쪽
i' vita cono tu is eo sese, eontinereturque, riseruntur. Tandemque Vlpianos, totum ius alit in acquirendo, aut in continiin struando, aut inminuendo cosistere testa ur;
aut enim hoc agitur, quemadmodum quid cuiusq; fiat,autqua ratione quis rem suam, vel ius suum conseruet, aut quomodo alim ne , vel amittat Exquib. sane omnib. muru maliis. tuae conssili praetermitto luce meridiana Harius apparet, nostram dem telia genereque subiecto legum cIurispru- dentiae sententiam , non tantum riterum Iureconsiliorum opinioni, sed ipsi adeo rerum veritati in consorinem atque comi sentaneam.
Opinionum contrariarum refutatio. Porro autem hoc in loco non immerito quis a me quaerat qua ratione actio legitimi ciuilis,leusim dictaque hominu politica,tiat uantur propria-ateri Iluis,cum
Imperator statim ab initio suarum Institu'tionum. Huius IK i . DuuM 'πι--, omne ius quo utimur disia peltinere, per- senas nimirum,Vel res, vel actiones, dicati
260쪽
LIBER IV. a tum antiquitate recepta, sed etiam a nostrapaetatis Iu reconsultis uno ore comprobata,
qu tandem paeto cum nostra consentire atque conuenire poterit Eaee obiectioetsi speciosa est, tamen nihil in se continxi dissi. cultatis quinimo si diligentius a nobis e curiatur, plan uni nostra hac de re sententia conspirare, id inque sentire inuenietur Quandoquide illi facilioris doctrinae gratia pei siricuitati rerum studenses. pilites milva generis subiccti , quod 'iones esse dixininus, loco materiae ac sebiecti posuerunt: hine enim,ut nuper dixi, genus subiectum 'habet proprias partes seu species,quihi uno genere conueniunt,&de quib pretcepta imtheoremata indisciplinis costituunturive luti in scientia naturae, cor a partes sunt quaeda simplices,quaedam copositae; dchae
rursus Vari ac multiphces,ut in physicis do cetur Et indisciplina de moribus, cui ina teria est homis, eius partes fiunt an iis a Modi pus; animae au vis intelligedi vis irasc didi coeupitandi Eade ratio est in ca teri tib ac scietiis omnib. ut in illis,acnostro Iu re ciuili,in quo partes: spe ies actionis politic sinupersenae,res&iniones sithesii 'qua paries, no simpliciter arsi cosideratae