Cristophori Ehemii ... De principiis iuris libri 7. Quibus iurisprudentiam arte, methodo, ordineque tradi, propriisque finibus circumscribi posse, dilucidè ostenditur. Cum rerum & vocum indice locupletissimo

261쪽

ta, operationis actionisve partes esse ponsenta sed in quadam resatione con in vatione, quatenus ad se mutua habitudine referiuntur,o ex his homi num inter se eo tractus μαιοι, ἀμια prosciscitnturiata que legislator aum deae resest, nec de persena ut persena est, leges statuit est e vim haec contemplatio alterius artificis,qui corvin naturas a ri pis contemplatur;

sed quatenus res alii Ruir tur, aut comseruatur, aut amittuntur. Itemq; de pers,

nis disputat quatenus possident, Huc pii

tuina curamve girunt, seruiunt aut domi

nax .deniq; deae, ionibus qui, inter se sinae et de rebus, veId. lignitate barium, quiomnia'Hacquirere ibi, ric eruam. et amittere possunt . vel otra no possunt cote ut hoc in pacto omniavnoactionisi nune minetur di persenaeaesdractio me , sunt quasi fundamenta ex quibus --γtia ciuilia, operationesq, kacius hominum inter se, gignuntur. Quandoquidem n otium aut resipisi person 'dcconstituitius persenatum; aut respicit res,ac hinc Oriuntur praecepta dere , aut utrumque. cum videlicet persenae ves intersives der bus contendunt,4 ex hoc oritur ius de a

262쪽

hunc ordinem, ut priores quideari sint eos α ex quibus subiectis res veluti statuti unt: ex rebus ipsis peti isque musis actiones emanant. Verbi gratia, personaesi, dominus seruus, maritus, uxor, tutor, pupiuius. Inter haec iam Minc quaeaain comer εα amiα--s deprela cluntur, ut inter dominum di seruum: hic enim seruire, ille vero imperare visitur Parique ratione inter uxorem: maritum, tutorem de pupillium. non tantum commerciaquaead ip-uie sinam spectant, sed etiam res quae interce dunt reperititur, ex quarum perinutation

necesse est actiones oriri, atqueilaad iudiciu procedi, ut hic quidem accusetur,quoium la sidere domini vel pupilli gesserit,illevero contra vim di iniuriam defendatur ,hac ratione Iustinianus persenas, res actionea considerauit no simpliciter ωabseluteinedo quatenus incivili secietate spectantundiotarum mutua comparatione, omnesiniones, omniaqi dicta ac facta talptaveriuilia at prelegitimascaturiunt,oriunturque.ADqvehuic quidem nostrae sententiae adstipu- Mintur omnes iuri interpretes, qui opinionem Acciussi non tantum in Institutionib. deiure perfnrarum,sed inPandect de sim

tubos uast, ita lib. istis triplex haec

263쪽

in remve pei alii diritur. Itaq; falsum ct onu cum pauciora sint, Plura dica tur; satisque esse si lupartiti pro ponatur dr-

rum,cum actiones istae forenses in rebus nostris ruinerentur. Adhaee, quod si cuia Hiones. um eiusmodi sint, dignae videa in quae inter principes Iuris partes num rentur, nihil caus videri cur no&obligationes diiudicia eodem loco ponamus alla, cnim procedunt producunt actiones, ii se dicta sequuntur eas,&ad exitum perducsit. Sed haec quidem sententia mihi non satis probaturon ultas anh ob causas ac prina umquidein, quia non comuni tantum omnium Dd. atq; interpretum recte hac re seris titim opinioni, sed etiam Iustinianiam peri Pauli&Caii Iureconsuliorum vel bis plane ii situri Iustinianusmini chinitio suarum Institutionum,ius omneautad persi . nas,aut ad res, aut ad actiones pertinere dixisset;&primo libro ti as, secundores. di deinceps tertio, v q, ad sextum titulum quarti,copiam,conse uationem: amissionem ae simpliciter cirine genus conre muni plicasset,vltimum tand- tracta

264쪽

im persequendi in iridici , quod sibi dabetur. quo licendum est, rerutri appenatio contractus etiam omnes, , delaba, ex ium descendentes obligariqne comprehedi de- Hre atque id hancia item, murin illi non satis expendunt, habet quia Ims consulti

dilegislatores, ut nuper dixi de rebus utres sunt n5 5sultant , sed quaterius acquirutus. ut amittuntur, utconsentantur, exiisque

' homines aut res sibi inuicem obligMitur et mania enim haec σχων comparari.ncatapienda sim ea minisqueterum ditia ad id tendit, ut quo pacto sim gulae nostio

dominio su Niciantur, aut ali Mentur, aue construetur perspicue ossedatiu. Et qua quam lappellationequandoque sera ontinem , tamen id perpetuum no est quodvi Accursiusvi alii omnes Interpretes mittunt, ementiam usi Δ. unperatoris riclinianicomprobames ideoque vera est eorum enumeratio ineque aliqua itiosa re-

Mundantia laborat, actionis in ita , i istri accipiMur, coni per ira atque ire distinguatur. Cur utem actiones, dono 'bligatione Gquia stiones producu. iudicia,quae easdem, uinx, infu-is

265쪽

iserri rationes. Nam denominatinalici iore fieri soleat,aut a praestatiori aut amo'tiori,o ab ea Mandoque quod maxime in aliquo excessit. Apraestantior quidem,ut tam res milites naturales a sermadmones arantur,etsi habeant adiunctam materiam, quae est altera substantiae pars; quia forma

datentii &materiam illud rati persi

citiis notiori, Ut cum Socratem philos phum dici 'us,&non Socratem Sophro iusti filium:quia quod philosimhus sit,plu, res fortasse quam quod Sophmiusci filaus, velewntra,intelligunt. Ab eoAu oq; quod in quavis repotentius atq, excellentius est, denothinata similolet, veluti cum iliciamus , rem esse acidam ves frigidam quanquam emm habeat aliquid adluctum duucedinis ves caliditati. tamen' aia alteriimoraeponet alteri , qualitate ua obscurato ilitatem alterius ab eo quoque denominatur. Sic ergo in proposita quinione etsi obligatis , actio di iudicium ad idem,

resemdicantur,eundemque scopum respis cere cutia actionum mater sit obliotio, e . an inquesequat uiudicium,tamen ma-msestiorest natura actionis quam obligationis,&areb. ac personis magis distincta.

266쪽

pterea quod est effect is obligationis, 3ces fectus sim nesiores silica usa,4ue ulmo dum filius est notior sua matre: ines e. 'nim homines filios esse scimus. at matres vim illico cognossennus. Est etiam amo

gis a re peisona dissita quam obliga - - tio: quia res personas statim s quuntur com mescia dc obligationes, iisq; perpetu, inhaerent atactiones non semper, sed tum demum,cum persona inter se de rebus, vel vitii dignitate: officio contendunt. Quoin viam ergo actiones lan gius disitae sunt a rebus as personis quam obligatione, merito aduersus eas diuiduntur. Neque, fert quod his pcn opponantur, ut divisionis lorequium videtur uesperies enim trici bus non opponuntur,sed differentiae disse tentiis:vtalomonon pugnat evin ue se 1 rationes cum irrationali. At haec diuisioin species facta est, non in oppositas disserentias. Quodautem ones non iudicia

connumerentur inter principes Iuris r res no mirum cuiquam videri debet:quirse cum iudicia.actionum causa intinuenta atque institutas cinante enim action cessarent profecto iudicia. Cum ergo la one tanquam satellite&milustra tutis-

267쪽

LIBER IIII. in iniuriam, suilides aduersitior i tue mur,nil absurdi res in se continetui iis quae vel ipsam pariunt,vel eam sequuntur,quε- queeius gratia inuehtalam, praeponatur. Sitis enim est in his disςiplinis, quae M acta mei di&scientiae ratione ac demonstrationem non admittunt, ita singulas quasique partes adinvenisse collocasuq quatemnus inconstans atque mutabilis rerum natura &circunstantiarum varietas patituri

sed haec disceptatio quia a nostro propos, io, qui breuitatem avictamus, es alien . in locum comodiorem excutienda reiici tur Ad ream igitur reuersi dicimus, actio ne seufacti hominum legitima&politica, esse propriam materiam , propriumque Iurecoesulii di gislatoris genus su

ambigat, qua ratione actiones legitimae seu ciuiles esse possint materia seu g .nus subiectu Iurisprudentit,cu omni artis,

alvim disic linae , siue in cognitione

268쪽

inione posita ea M. unum viiiiimqά- propter esici vidctur, ut aut a ones solis. aut id quod legiti invii est,mati, in iuris

esse statuere oporteat sed alicui lamen .moduindubitanti,responderem non dum sed unumquid actione legitima indicari: etsi enim duae sint oces, eandem tamen e , unamum constituunt quae uno nomine

seu voce exprimi nequit. Neque enim a silvia actio a Iureconsulto aut id quod iis gitimum acciuila emosideratur, sed lin- te us haec duo ad se inuicem reseruntur, de quate uisamo qualitatem licine, legitima videlicetis et idque incie xiis scientiis aedisciplinis pq te omnib.inuenitur.Nam Musica numeri naturam coii ripiatur, at auin simpliciter, sed q tenus ad hamm, uam aptus est ut physi us,corpus quatia

nus mobile:geometra quantitatem,ut im- mobilisest, dimotione caret. Eo eunei dicam,quodlibetgenussubiectum propria notatur disserentia, qua a caeteris artium

Gine visim Atque id est qucklAristo-- et dixit, sesam metaphysicani ita pririniam philosophiam esse .um GKnota

tum ratione principiorum sed etiam ratio,

269쪽

LIBER IIII. avrit principia, quae ab aliis compti ri non

possunt,sed sunt simplicite xima, gemissu biectu sim plicissimu , Ens videlicet quatenus ensest aliis vero cientiae ae disciplinae omnes,sion tantumprincipiaeorum demonstrationes mutuantur a metaphlasumsedetiam genuasubiectum; quia earusibiwa, ut ille ait, per additamenta fiunt: veluti malliematicus enti addit quantum, materia mathematici physicus ent adiungit motum, Marithmeticus quanti discretu: sie aliae omnes adiuncta disie-tia propria sibi sumunt subiecta. Qua

Gque etiam se, viduae scientiae nodisti 13 My Mis N iu subi ,msi ia,t imrentia, quae eas disiungat, veruti ph suus cinedic considerant ambo miseri sed alter naturale, alter humanum,& -- bile, di aegrotabile iit ithmeticus&m

icu contemplantur natiuam numeri, ea hi quatenus harmoniamin consertantia efficit, ille quatenus ad res numerandas plusest Par profectoinnitio in nostra Iuri prudentia isquequihuic sint proximi atque cognatae scientiae. Nam disciplina de moribus,quae moralis,diratio admianistrandae similiae, qiueremumice dicitur,

a multas instituendaeacrinendae ciui m

270쪽

tis, quaepositice appellatur, ctio num humanarum, dictoritim factorimique sunt studiosae, de his praeceptaodi1tae commoditatem tilia tradunt, sed non eadem ratione. Ethice nanque actionum priuata: a etationem habet, quid in his laude vel xstuperio dignum se ostendit. spcq vomice, familiae atque domus actiones preceptis moderatur Politise, totius ciuitatis mores ciuiumq; facta contemplatin'. Tadem

que Iurisprudentia,quae politici potissima prosecto pum est, eiuste nutatis Aulum φ

eam inhabitamium actiones,quatenus te is vel prcinibentur vel iubentur conlide

aliquidque inlusitioinvestiuinum lagi timum vel illegitimiunsitie quirit. Haru

enim disserentia addita aetioniquae ante . Morarimn mulliis, hune emesturpe, culiaris propria iureconsulti, qua acaro ri eiusdem ordinis disti plinis distinguitur Generi ergo si adiuncta sitii semotia, efficitur steries; quae quandoque Uno nomine exprimi pol est,quandoque non potest, veluti si animali iungaturratioiuile,homo gignitW.; at in scientiis idram si venire solet, scd 'tpIurim uduabus genus subi ctum exprimi vocibus. Sed rursus quγ