장음표시 사용
371쪽
rum , ut ad salutem & concordiam ciuium
inter se retinendam conducant, conscruatione atque propagatione. Quid enim, ut ille inquit, iuuaret, multastudio ac diligentia quaesiisse, si eorum quae iam labore parisi a Nacquisita sunt, nulla esset utilitas, nulla
conseruallo, nullumque eorum incrementum Atqui lictores cum pulcherrima
aliquod animal pingere volunt, non prima illa atque rudi obscura lineament rum designatione contenti sunt, sed in dies magis atque magis artiriciosa coloru deumbratione eoisque adiectione detractione, imaginem speciosiorem pulchriorem que reddere conantur. Quid est autem in hac tota rerum uniuersitate piae statius, quid magis secudum naturam optabilius, quam societas&coniunctio hominum inter se,cuius neque congregandae, neque conseruandae agenda terminus ullus reperiri potest acete ergo Plato non tantum Tena pub bonis ac salutaribus legibus instituendam fia&in iisdem retinenda atque- adeo omnibus temporibus ad felicitatem promouendam esse exis amauit. Cum autem fieri nequeat ut legislatores, ac primi illi ciuitatis conditores cum mortales sint,
Ierpetuo vivant aut si qua maxime
372쪽
ius tamen ciuibus administra legumque praeceptapindignitatemaequi, quandoque etiam constituta in meliorem statum traducere&emendare non possint; idcirco demigistratu, qui iura reddere in praestripta alegislatore ad effectum perducere valeat, di succetare aliquo,qui partim nonnulla in prima positionelegum pereatadierni vis di experientiarerum edoctus,emendareat que corrigere, partimuero legislatoris ine remis equo, bruioad commoditate Mi. Fub. explicare,necessario requiri opinatim est. Unde recte Pomponiminiis auorii Iuris
ait: Pereosqui iridiculi lapis lint, hoc est, magistratum, Effectum rei accipi s p rumq; et eius in ciuitate esse, nisi quoque sint qui iura reddere possint. ari, constare ius non posse nisi sit aliquis aurisperium per quem possit quotidie in mesius prodis. o. Et Aristot librosexto Polit. scribit, nihil prodesse delebus iustisiudiciadare auise tentias se nisi quoque sint quie executioni mandent ideoq; νει s*υλα rati id sucustodes legum aereipubl. tum a Plato intum a iureconsulti, hi appellantur quod alter constituta a legislatore qua autorii te adtinctum deducatin executioni mandet,
373쪽
interpretetur, que omissa vel ex ignoran etia vel rerum imperitia ab eo sunt, adiiciat, atq; interdum etiam mathconstituta corrugenda suadeat Haec tamen singula propter ea in ciuitate reper1rymatiifestum est ut sta: istas hominum, atque is hac ipsa, iustitia 95c felicitas, ut Plato inristi t. pr cipituit, Monseruetur,4 augeatur semper: dc ad hanet quam istopum reserrantur consilia delo herationes,abiunesq; dc studia,&instituta huius vitae uniuersa Marcus Tullius Cice- HKlib.primoDe Onitore, aper ius Iurem
quo ιι iri plina dirigitur. Iustitia AE.s aquota e quada cernitur, in arithmetiea. xumgeometrica.at aquissita est legitimo Mi ν-- autemomne, iussum Uinem peris de
374쪽
Est enim sine dubio domus Iurecosulti, toti or culum ciuitatis Testisest huiusce inutii ianua divestibulum, quod ineius iiinrmissima valetudine assectaq; iam aeta' te maxima quotidie frequenti civium ae summorum hominum splendore celebr tur Eodemq, in libro Iurisconsulium illum esse inquit, qui legum ccosuetudinis eius, qua privati uiriuitatevtuntur, ad rqspo dendum.&agendum,&cauendum peritus est. Ex in lib. de Legib iurecosultos esserit. qqi insuluntur, ω espondentae iure, ius interpretarii'pulo a respondere solent. b comtenit Stoicorum descripti qui legisperitWm eum esse volunt,qui legerem interpretari calleat uis enim omnibus o se scium ac si nisaureconsulti vere exprimitur: suntq; Ciceronis: Platonis dogmatii. strorum ureconsultorum placitis de decretis consentanea. Nam&Vlpian iusti ivstitia appellatrum esseait, quod ius nihil aliud sit, quam ars boni, ρequi; 6 Iuris ciuilis scisentia iustitiae conseruandae causa inuenta 3 meritoqi Inreconsultossacerdotesappellari
375쪽
LIBER V. naturan profiteantur, aequum iniquo separantes dicitum ab illicito discernentes,b'nos non sol in metu poenarum, Verum
etiam praemio ii exhortationeefficere cu8.entes, 'eram nisi fallor philosoph Dane-
ctantes. Quos hic Vlpia. sacerdotes, eos Im-iperator constit secunda,vtimsu reipubom ' Vt ergo sacerdotes Deo optumax dicati ad
saetificia faeielida sun , it aureconsultri ' stitiae omnium virtutumreginae,c principi .mancipati, illam quasi deam solunt,in Iure velut in sacro quodaridi tem plo elui sacro sancto versantur,vi responsa instar Apollinis saceidotum clare solent boni&iusti tam ciuilis quam naturalis, honesti&legitimi
iacituralis cognitionem profitentes,aequi in ab ilia quo,oc natura&conuention iustum. ab iniusto discernentes bonos iustosque., ves, tam propositis virtuti,nemiis, Vin noribus,dignitatibus, pecunia,quam poenis corporalibus &pecuniariis ad vitia coercen- da,efficere cupientes:veram profecto phil
Ophiam cuius iustitiavi felicitas humana
semius& finis esto, simulata, imagina tionibus speculationibus, sedactionibus dicarum,neq; ad opes,potentia,Voluptates
376쪽
demis iure publice respoiaendi multa'
liquit, ante tempora Augus i, non a reno pib. dabatur, sed quifiducianis suorum mi eliorum habebant,consulantibu responde bant: neq; responsa utique signata dabant, sed plerunq; iudicibus ipsis scribebant, aut testabantur,qui illos eo uiuerant. Primus diuus Augustus, ut maior hiris autoritas f haberetur,costituit ut autoritate eius respo derenti& exillo tempore petilio probriis seio cepit. Et ideo optimus Princeps Marianus,cum abe' viri praetorii petetent, ut sesisteret respondere, rescripsit eis, Menon
neste peti, sed etiam praestari solere; ε ideo squi, fiduciam sui haberet, delectari se pulo ad respondendum se praepararet. Idemerm hoe nostro tempore ureconsultorum deaureaespondendi ossicium , eandemque iustitiam illis, quam scopum' ositum esse debere in dandis consiliis,quis non videt Sed hoe interest, quod veterum illori Iureco'sultornm respons vix legis habe frint, ut Iustinianus annotat quibus rece dere noniicebat nostiorum vero Dd. sententiae probabiliter iudici persuadere pon
377쪽
in lassit da iure naturali, sanitam es etail hem, L C. GLe b. admoniin Quintino omnes quinquaginta Pandectarum libro ex variis,auorumresp sorum libris, Imperator in epistrili veteri iure enucleando collectosatque copositos ait. Ex his omnia bus veritas nostrae de fine scopo Mosacio aureconsulti sententiae perspici potest si tuamus ergo, finem Iureconsulti nullum ' lium esse posse, neq; Vnquana suisse, qua - conseruationem dc adeptionem iustitiae; quitatisque in rebus usisque ciuilibus, ei rect idolegitima legit in interpretatique, re sponsionequedriusdam-
SM hoe loco statim rogauerit quispian
qua ratione hispossit sefinis Iuraconsecti, itur,eas ruatur sedquado, 'sa 'Uratur. . Huicue interroganti respondendu esse pa si Meduplicem, ii terior-,exte Ariorem. Interior est idea exterioris, in lum via respicit in amone artifex sevus dici vir Exteriosicinus gratia quidpiam fit. v
378쪽
pellatur. Fine igitui interiore stam te conceptu retinet,quis est constanidi per
petua volunta iussivim viaeiq; tribuo di. Exxerioresne nonsemper potis artis potest,sed quand*q; a rectoaberratin q; audlabi nunqua hominis artifici sed quam m,opus G existimatur Aepramlare Iustino
quit: siquid autem in tanta legum eo rimne, qua si immenso lumbinum mι-- eost i s. tuforsan ram insumasur, nemo mituperandam existimat,sedprimum quidem . imbecillitati humana, qua naturaliter inest hoe m ibat quiaOmnis- hau rememoria penitinim Ego pereare,diuinita tis
quam mortalitatis est quod maioribus dictumest Atque diu cosivelmessic inciserandi 'centum hominibus semel aut iterii. - LC. liquoties respondendo consulandos reces, a proposito si opo aberret. venia dignites eiudicandi sunt, im quod semel aut bis accidere solet vel accidit in villaconsidetationetaberi debeat. -
men animaduertere oportet, artificem suo. sine frustiari plerunq; non ratione artis cu-ii Gomprehensio certa est, sed raticuis in
379쪽
quibus Vtitur; quae quia mutantur variant,.sua inconstantia ac mutabilitate actionem artificis impediunt veluti medicus et si diligentissime omnia quae ad comparan-idam sanitatem pertinent, admouca atta-lmen saepenumero vel aegroti vel asta litium,itio,vel proprietate coiporis,adeptione sanitatis potiri nequit. Quod etiam in ipsa natura locum habet: ea enim non ex semine mare, quod tamen propositii habhesin essi, ciendo animali, gignere potest semper, sed quandoque vel foemina vel monstruetus loco producit; quod quidem accidere videtur propter vitium Sc culpa materis, quihuiusmodi formae capax esse non potuit. Sic Orator non semper persuadet, quoniam animi auditorfi&iudicii, affectabus,amore velinvidia praepediti,vel pecunia&honorib. co rupti de rebus no recte iudicare solent. Itaq; I.C. etsi aliquando suo fine frustratur nihilominus tamen bon is artifex esse , quia vi plurimum id quod voluit assequitur Audicandus atque censendus est. Hanc ego mea ouidem sententia,arbitror esse veram scopi, tinis atq; officii Iurecosulti explicationem, eamq dc veterum philosophorum4 Iure consultorum placitis, ipsique adeo rerum veritaticonformem atq, consentaneam.
380쪽
VM ars ac disciplina omnis fine quodam ultimo, ad quem pri- cepta do theoremata reseruntur uniuersa, materia seu genere subiecto, cuius vel passionesin affectiones contemplaturi, Vel modum aequirendi fugiendi eas ostendit , constet, fit ut ex ho 'rum duorum consociatione atque coniunctione, eius natura non coalescat tantum sed etiam persecte cognoscatur. Cognoscitur autem naquaeque res, quae vel ex his definitur, vel in suas partes ac proprietates ditatuitur. Definitur, inquam, ac dis tui . tur, quia duo sunt praecipua cognoscendarum rerum instrumeta des nitio&demonstratio quae ita inter se disserunt,ut res quae cognosciitur di queruntur, Cognos utur αἰ