장음표시 사용
111쪽
BRvNON Is SE IDOLII LIBER nolim contendere , quamdiu scilicet remedia
vera vel alexipharmaca ignorabuntur: utroque enim modo exemplo nobis erunt, non omnes esse semper curabiles arte & virtute humana.
Nimium tamen peccant multi mea quidem sententia, qui quoties obscurior aliquis & malignior morbus gras ari incipit, abjecta sedula inquisitione & consideratione, statim ad novi mombi appellationem & praetextu eonfugiunt quemadmodum his annis de febribus continuis accidit quanquam sane morborum tam infinita est multido, ut Pherecydes Syrus copia serpentum
ex corpore ejus erumpente expilaverit, & inauditas antea morborum species oriri posse non eam inficias. Nihil autem obstet huic sententiae, quam defendo, si interdum tam ex his, quam ex ante dictis morbis , convalescant homines, satis est 3c proposito nostro proprium, quod albquando imo ut plurimum , cum in talem statum res devenerit, auxilia adferri amplius non post sint, quae enim raro praeter ordinem fiunt, artes non turbant. Hippocrates etiam ipse parripendit id quod raro evenit, quemadmodum a. Αph. q3. de strangulatis aut suffocatis, quibus circa os sp
ma collecta fuerit,ait Galenus: Ac sertasse Hipp. non quod necessario intereant ita pronunciavit, sed quod aliter eveniet rarissime. Audivimus item quam saepissime excellentissimos hujus s culi medicos in consultationibus de quibusdam aegris ita pronunciantes: Curari nequeunt, sed in
112쪽
Ds MORBIs INCvRABILI Bus. 99 meliorem flatum deduci poterunt. itaque horum S exemplum & autoritas nobiscum facit. AEGROTANT IvΜ quoque vel in primis magnae multaeque sunt in hoc negocio partes, S peccata plurima. Hippocrates in praeceptionibus vult, ut aegri medicis se subjiciant. I. Aph. I. ait:
Non solum medicum seipsum prabere oportet facientem qua decet, sed etiam agrum. Similiter Galenus inquit : Veteres medici agris ut Duces militibus imper re Poluerunt. Hoc itaque universale est & commune in hoc capite, ut aegri medicis sint obtemperantes, quod nisi secerint causa perpetui vel Iethalis morbi in ipsos merito reseretur.
Vulgus quidem & literatores quidam semidocti non credunt medicinam artem esse, quae causarum, e Retuum,affectuum, corporum, tem p Tum, elatum, remediorum diversitatem methodoecerta & naturali consideret, sed putant peritiam tantum quandam esse, quae miraculose sciat,praedicat, & tollat omnia mala, atque semper &ubique unum remedium uni morbo opponi sim pliciter existimant, per quod nullo alio respectu adhibito morbus statim quilibet depellatur: pe inde ut carnes solo igne percoquuntur, & humiditas siccis linteis facile abstergitur: & remedia eiusmodi, quae somniant, secreta atque artia ficiosa sola appellare solent. Hoc si verum esset, sequeretur in Iortuna positum esse, ut quis fiat in
medendo peritus, & nec in studio habituque d Eltimae atque usu exercitii , & stultos fuisse Imperatoreis
113쪽
9AE BRVΝONIs SEIDELII LIBERratores, qui dignitatem & privilegia olim medicorum ordini contribuerint, nimirum cuicumque fortuna plurima. talia remedia osseret, is statim medicus erit. Quod ne quis fingere me putet , circum spiciat quaeso quot impuros homines Doctorum nomine celebret vulgus, qui quocunque modo medicinae faciendae famam habent, cerdones, monachos, histriones, agyrtas, & quos antea ejusdem farinae homines nominavi, unde inter prudentiores olim quaestio exorta est, utrum sint in civitate plures medici an stulti. Horatio teste abrotanum aegro non audet, nisi qui didicit, dare: nemo quidem audet, probus stilicet & sapiens. Sed tamen in hac artium sola evenisse videmus, ut cuicunque medicum pro- sessio statim credatur, cum sit periculum in nullo mendacio majus. Id suis quoque temporibus Plinius fieri conqueritur. Hinc illa infelicis monumenti inscriptio. turba se medicorum perisse. Sed audiamus Platonem absque omni dubio sapientissimum virum, quid in Phaedro scripserit: SOCRATE s. Si quis ad sodalem tuum Eririm chum, aut ad patrem tuum cumeum progressus diacat , ego scio talia quadam corporibuι adhibere, ut is
calefaciam, F velim, ct frigefaciam, o si videatur
mihi pomere faciam, rursus videatur esciam , ut deorsum per atram flat egestio , ct alia multa hujus modi: ct cum hac sciam, pro medico haberi volo, ct alium medicum facere rosei mrjacto, cui harum rerum
114쪽
ram scientium tradidero: Quid patia his auditis disturos esse' PHAE. Quid aliud, quam interrogaturos , an insuper etiam sciat, ct quibus oportet, ct quando, ct in quantum singula hac facere e S o C . Si igitur dicat, quod nequaquam hac sciat, sed oportet eum, qui hac a me didicit per seipsum facere pube ea,
qua tu proponis: quid dixerint' PHAE. Dixerint , arbitror, insanit homo, ct ex libro alicunde doctus. aut in medicamenta collapsin medicum se factum esse putat, cum nihil in arte sciat. Ecce, nihil assirmavtalem impostorem scire in arte , cum tamen multa nominaverit,quae revera ad medicum pertinent. Fit igitur ex tam prava atque insulsa opinione : quam de medicina passim homines conceperunt, ut eam non artem, quemadmodum
dixi, sed nescio quid leve tantum & fortuito collectum es se putent, & nullo discrimine, nullo judicio, nullo delectu, quibuslibet, qui pro media
eis se venditant,se suamque salutem committant, ac plerumque deterioribus. Hi enim, ut supra dicebam, artificia tenent aucupandi rumores, favores & applausus imperitae plebis. Sed econtra in I. epidem. 2. secto. I. Aph. dicit maximus Hippocrates: Aurum una cum medico morbis adversari oportere, ac ibidem tria ese pronunciat , qua artem o curationem perficiam, morbum, medιcum, agrum. Morbus atque mediacus cita interpretante eum locum Galeno inter sese mutuo concertant & bellum gerunt animoliostili, medicus depellere morbum conatur smorbu
115쪽
6 BRvNONIs SEIDELII LIBER morbo ne vincatur propositum est. Tertius itaque aeger utri ex his accedet illius sane vires augebit. Etenim medico bono si crediderit atque imperata secerit, huic certamine socius essicitur atque morbo hostis: & tum magna est futurae victoriae expectatio, duobus scit. hominibus adversus morbum unum pugnantibus. Si vero a
medico defecerit & morbo obsecutus fuerit , duobus modis medico injuriam facit, primo quidem quod solum eum in pugna reliquerit. De de quod secundum vel geminum fecerit morbum scilicet qui prius unus esset: ut autem duo validiores sint uno, necesse est. Ac tum nihil spei reliquum erit, si aeger morbi partes secutus
medico reluctetur, solum enim medicum a duobus facile est vinci.
Tum autem aeger medico relicto ad morbi imperata se accommodat, cum scilicet medicus
aegrum sexempli causa a frigida potione abstinere jubet, is autem a febre ustus ab eadem, ut bibat persuadetur. Ita si lavetur, quod ne fieret prohibuit medicus, morbum sane augebit, si quatilli placent secerit, medicumque prodet, si quae non jubet egerit. Gravis prosecto adversarius est morbus, qui saepe non sinit curam finiri cum victoria. Insanabilis affectus esse solet, ubi par
pugnantium robur est, quia in sanatione nat ram tanquam agens sortiorem esse oportet. Quid siet ergo, ubi aeger morbo accesserit λ Ejusdem rei testem habemus etiam Gal. a. com. 6. CPid. . dicen
116쪽
DE MORBIs IN CURABILIBUS. 97 dicentem: Plurimi fallaces morbi agros messicis haud obtemperantes epertunt, sicut pauci admodum tollent, si neque delinquerat medicus, neque ager, neque minister, neque aliud quippiam externum forte fortuna nocumento adyt. In omni actione, ut agens eff-caciter operetur docent Physici subjectum oportere prauispositum esse , & ad recipiendam ωργειαν agentis idoneum. Plus satis autem molestiae Medicis facessit natura ipsa morbi: si accedat vero insuper rebellis voluntas hominis cum corpore subinde prius disposito ac disponendo, quid ibi boni sperandum prosecto aliud nihil, quam si actionibus medici refragatus fuerit aeger & ossicium facere nolit, quod morbum illipsi creabit dissicilimum, ac non infrequenter
An vero non deploranda res est ; cum per se alioqui incumbant nobis graves atque insanabiles morbi, quod nos culpa etiam noltra ac sponte multos alios mitiores illis pares essicimus I stissime Hesiodus pesiimum eum appellat, qui nec ipse siciat qua facienda pnt, nec aliorum etiam prudentium monrtis confulsique obtemperet. In hac igitur classe summo ure ponuntur aegri inobedientes, intractabiles, indociles, praefracti & durae cervicis, ut straptura sacra loquitur, vel nimis etiam rustici, avari, sordidi, inconstantes atque inscientes vel quovis modo medici actionibus contraeuntes, easq; cum remorantes negligentesve, tum,in nihilum ut cadant, sua culpa procurantes.
117쪽
98 ' BRvN NIs SEIDELII LIBERHaec in genere etsi satisfacere poterant huic capiti, ut magis tamen obvia omnibus fiant at que conspicua, ad faeta hominum descendentes quaedam docendi causa adjiciemus, quae fortasse aliquibus saniori judicio piae ditis non erunt inutilia. Hippocrates lib. de Arte scribit , Se eos mirari, qui quod multι moriantur, ideo artem esse negent Medicinam, ct quanam memorabili causa
commoti, intemperantiam mouentium causam mortis non statuam , scientiam vero medιcorum accusent: tanquam sane medicι quidem ea, qua non conveniant, imperare posint, aegrι Pero, qua imperata recte sum
transgredi non possint. Et addit ibidem : Longe magis rationi consentaneum esse, ut agri interitus sui fiat causa quam medici. Ηι enim sana mente sanoque corpore Turam aggrediuntur, praesentia coni derant, ct de prateritis juxta praesentia ratiocinantur, adeo ut
agri quidam palam gloriari soleant, se illorum opera
sanitati restitutos esse. At aegri neque qua parte laborent, neque ob quam causam laborent,ne quid ex praesentι-busfuturum sit, neq; quid ex borumsimilibrubet sciunt, dolent ob praesentia, timent futura, ct pleni quidem
morbo, inanes autem ciborum,ea qua morbo grata sunt, absumere malunt , quam qua ad sanitatem faciunt. Utrum igitur per milius est, hosne ita assectos alias i cere, qua medici non jusserunt, aut medicos praestantes non convenientia imperare e Nonne multo magis hos quidem, qua convenιant, jubere, illos autem temereo impotenter nolle Obedire e atque sic inobedientes in mortem incidere 2 Qua sane, qui non recte co0iderant,
118쪽
Dς MORBIs INCvRABILIBUS. 99 causas mortis ad hos qui inculpabiles sunt referant, eos Pero, qui maxime accusandi sunt, a culpa liberantct defendunt. 'Haec Hippocrates , quibus nihil verius dici poterat, atque ad haec nostra tempora accommodatius. Quid igitur per inobedientiam aegrotorum hoc loco intelligamus , particularibus exemplis aliquot declarandum censeo. Inde autem exordiar: Cum medicus indicat methodum, qua in curatione procedendum, & quibus rebus opus sit, una scilicet post aliam, quodque cum pharmacis conjungi oporteat diligentem obser- 'Vationem certae ac convenientis diaetae: nolumus ista, inquiunt, tam longa & intricata, dic vel propone aliquid breve & ἐυπρριτον : quasi in manu aut voluntate medici sit mutare ordinem rerum in natura atque arte. Sunt quidam morbi tardi &χρονικοὶ , quorum motus non nisi longiori perficitur tempore, sunt quaedam cauis materiales, quae subito vinci aut tolli nequeunt. Id igitur tempus pro libito breve aut brevissimum facere non licet, sed licet brevius solito reddere, quantum id natura rei tolerat atque concedit. . Inde exortae sunt appellationes medicamentorum incidentium , attenuantium , detergentium, concoquentium , evacuantium , digerentium . revellentium, &c. quorum sane περγειοta non nisi in tempore ab Alvuntur,nec unum absque alterius δpe quicquam utile praestare solum potest. G a. Non
119쪽
aco BRVNONIs SE ID ALII LIBERNon igitur, quod initio diccbam, credunt plerique Medicinam artem esse, quae per indic tiones procedat, indicationum autem non uno est ratio. Prima a morbo morbique causis sumuntur. Interdum symptoma cum nimium ingravescit curam ad se pertrahit, vel ad praeservationem medici intentionem abducit. Aliae deinde indicationes sumunt uv a viribus corporis, a loco aD secto, a temperatura, habitu, natura, aetate, comsuetudine, sexu, proprietate individuali sui vocant) ipsius aegri, a regione, tempore anni &aere: Ex quibus omnibus .iscit medicus , &quid , & quantum , & quo modo, quo tempore, quo loco agendum sit: modus enim agendi in plurima alia observatu necessaria dividitur. De hac re legatur doctissima Cornelii Celsi in opus suum praefatio. Haec omnia isti pro nihili rebus reputant, &cum in istis vel omnibus, vel plerisque, multa
enormia errata commisserunt, & necessitate u gente coacti, tarde tamen, medicum advoca.
runt , nihilo minus postulant, atque flagitare audent, ut modicus statim omne malum depellat, perinde ac si illa priora plane nihil nocuerint, aut quasi morbus sit tale quiddam, cujus nulla sit vis, vel actio, vel ossicacia, ad male assiciendum vel resistendum. Nec volunt ferre, cum quis dicit ipsos sibi mali causam esse , nullumque suum agnoscunt erratum , & malunt cum mendacio in
120쪽
DA Monars INCvRABILIBUS. Iormedicum mori, quam vera fatendo & 'bona fata ciendo paulo serius convalescere. Postouam ergo ita tarde advocant medicnm, in valelcentibus
sympto maribus gravissimis morboque laviente,
quis tum temporis ex augmento vel statu morbum ad principium revocare queat: aut ex principio statim declinationem generalem essicere pIsta vero non medicis solum, sed naturae quoque impossibilia sunt, nam qua praeteriit hora revire ne quit, occasioque praeceps, & sola fronte capillata , qua prehendi possit, a veteribus dicta est. Quamobuem cunctatio istiusmodi cum magno saepe malo conjuncta est, & abusus ingens est artis, usitatissimus tamen, quod raro patiuntur homines curam integram institui methodicamq; cui rei non negarim , quin medici multi magnam olim occasionem ipsi dederint , primum sua avaritia, cui pauperes satisfacere non potuerunt, secundo quod totam artem imperitissime ad unicum genus divinationis urinariae contulerunt. Verum de hoc alibi. Frequentissime hoc etiam fieri expertiamr , ut aeger pertaesus morae, quantumvis iaecessariae atque salutaris, & quadam erga medicum dissidentia ductus, squem suspicetur vera remedia ignorare alium subinde medicum quaerat, nimisque varia tentet, ubi fieri non potest, quin multa di-Versa, contraria , pugnantia & inconvenientia adhibeantur, ignorantibus videlicet posteriori bus, quid & quantum perfecerint priores medici,