장음표시 사용
201쪽
In quo consistat conceptus vita.
BReviter examinanda est praesens dissicultas, ut plenita intelligatur allata definitio animae, cum enim anima sit definita in ordine ad corpus habens vitam in potentia , necesse omnino est seire quid sit vita. . Dim. Conceptus vitae in actu si eundo eonsistit in hoc, quod sit mintus substantiae a se , & in se secum
Prob. quia vita in actu secundo est id , quo posito , & intellecto, aliquid intelligitur vivere, dc quo non possis , & non intellecto , licet ponantur omnia alia , non intelligitur vivere : sed posito , dc intellecto ., quod aliquid se moveat, dum est in statu suo naturali, intelligitur vivere , dc hoc non posito , dc non inteuleao, licet ponantur, di intelliga tur omnia alia, non intelligitur ubvere 3 ergo vivere consistit in pra dicto motu . Min. est manifesta, quia statim ae aliquid intelligitur se ipsummovere motu dilatationis, di constrictionis in respirando , motu nu
202쪽
Di p. I. II. Iostritionis, augumentationis ab intrii, seco, de similibus, intelligitur vivere: statim vero ac hi, dc similes motus intelliguntur non adessὰ , licet adsilit catera omnia, intelligitui non vivere , sic dicimus non vivere lapidem, cadaver, dc similia, quia omnibus iis positis , quae ad naturalem istotum statum spectant, non movent se ipsa; ergo in praedicto motu consistit vita in actii secundo.
Ex his facile intelligitur quid sit
vivere in actu primo , nempe, In quo substantia primo est proximὰ potens movere se ipsam in statu suo naturali existens . Intelligitur etiam quid sat vivens, scilicet , Id quod in flatu suo naturali seipsum movetisob. Etiam gravia , & levia movent se ipsa secundum suam naturam , cum sit ex natura gravis movere se deorsum , ex natura levis movere se sursum, dc tamen non vivunt; ergo in tali motu non consi- sit vita. Resp. Gravia , di levia movent se ipsa, sed non secundum suam naturam , quia mo eri secundum suam naturam est moveri substantiam ,
quando est in sua persectione, dcst,
203쪽
Io 6 De Animatu naturali: gravia autem; , & levia moventur solum , quando sunt extra statum , seu loeum sibi connatur lem, sic videmus gravia in suo cem tro existentia nunquam movere se,& idem patet de levibus: at animata movent se in sua persectione, &statu naturali, imo quo magis ad talem persectionem , dc statum accedunt, eo magis se movent, sic an malia , dc plantae quo magis persaciuntur , eo magis se movent; quare motus gravium,& levium est motus per accidens, fit enim in ipsis, supposito Quod per accidens removeantur a statu sibi eonnaturali , nec proprie tribuitur ipsis, sed generanti; cum enim qui dat esse, det consequentia ad esse, generans praevidens fore, ut gravia, di levia possent a suis locis connaturalibus removeri , tribuit ipsis gravitatem, α levitatem , per quas ad sua loca in
eo 'casu possent reduci: animalium vero , dc plantarum motus Competunt ipsis non periaecidens, sed ex propria natura, cum omne vivens habeat ex propria natura nutriri, augeri , dcc.
Ob. II. Deo competit persectissi-
204쪽
' cudst. II. IO gna vita, & tamen non competit la movete, cum sit immobilis; ergo 'ariolvitae non consistit in praedicto et tu. Resp. Distinguo antecedens, Deo 'non competit se movere motu, quiisit actus imperfecti concedo, motu qui sit actus perfecti nego. Adver- tite igitur , quod vita creaturae consistit in motu , qui est actus si mul persecti , dc imperfecti: est actus per
secti , quatenus creatura vivendo agit , unumquodque enim agit in quantum persectum est : est actus imperfecti, quatenus per actum vi-ualem mutatur , cum se melius ha- heat , cum actu vitali , quam sineta ς illo; unumquodque autem mutatur quateriis impesectum est ; quare creaturae vira in actu secundo est actus
simul, moventis,in mobilis In Deo cum sit vita perfectissima est demptis omnibus impetfectionibus, alioquin persectissima non esset, eum ergo mutari intrinsecissit impersevio, est in Deo vita secundum qd , quod est actus persecti , scilicet seciandum is quod est agere , non autem e secundum actum imperfecti , scilicet m rari; Deus ergo agit, seu immanetla E si tet
205쪽
ios De Ammater operatur , di per hoc vivit, nouainem mutatur agendo , sicuti miniatur creatura z dum autem dicitur
Deus immobilis intelligitur de m tu , qui est imperfecti alius, non autem de motu , qui est actus pers
cti. Ex his facile estintelligere actum vitalem Dei non esse quid distinctum ab ipsa substantia Dei , ut est distimctus actus vitalis cieaturae a substantia ejusdem creaturae, quia si etat distinctus a substantia Dei, Deus perficeretur moducendo talem γctum , & sie immutaretur intrinse-ce, quod Deo convenire non potest. Similiter intelligitur 'cile curactus vitalis creaturae non polsit idemtificari cum ipsa substantia creatur , quia videlicet cum sit de ratione actus vitalis esse a principio intrinseco, substantia autem ercaturae esse
tialiter sit a Creatore, quod est principium Rus extrinsecum, est impossibile , quod talis substantia sit actus . vitalis : econtra vero eum Dei esse . a nullo alio . sit , sed sit a se, actus l. vitalis ipsius est maxime vitalis per. hoc , quod identisicatur cum eius essentia , quae est intrinsece a se . i
206쪽
VT propositae quaestionis veritas
magis elucescat, praenotandum est , quod cum ex dictis praecedentiquaestione dicantur res Vivere qua- . tenus agunt ex se, seu quatenus m vent se ipsa , non vero ab aliis mota , quo persectius competit .alicui agere ex tanto persectior .vita in ipso reperitur. ε- Dantur ergo quaedam , quae itata agunt ex se ipsas ut tam forma, quae est in ipsis principium agendi, quam . sinis, qui est extrinsecum principium agendi sant ipsis a natura praestituta, hujusmodi sunt herbae, plantae, dc omnes substantiae puris vegetabiles, quae non intendunt finem, ad quem . moVentur, nec habent formam a se, sed a generante, qui modus vivendi propterea impersectissimus est. Rursus dantur alia, quae se m . Veni ad finem per quandam formam a se aequis tam , scilicet per cognitionem non pure ab aliquo agente
. extrinseco, sed a se ipsis produciam
207쪽
etro De An a 'ita tamen ad finem se movent, ut
non percipiant proportionem , quae intercedit inter knem ., ix media ad ipsum conducentia et se se movent bruta , quae non pure determinantur ad motum ab anima , quam ace, piunt a genetante , sed a cognitione Iensitiva, quam ipsamet producunt , ut patet in cane se movente ad ins ctandum leporem, quem ipsemet cognostit , es in aliis , qui modus vivendi est persectior , quam observatus in plantis. Denique dantur alia , quae ita agunt ex se , ut se moveant ad finem non niodo per formam , seu cognitionem a se productam , sed e n scant proportionem mediorum cum
fine , di illa ad ipsum ordinent det ocpacto se movent intellectivae substantiae , qui modus vivendi est aliis duo bus obser vatis longe persectior . , Non est tamen in substantiis intellectivis creatis persectissimus iste vivendi modus , quia non 'est omnino, de perlactissime 'ab initinseco , sed ', aliquo pacto pendet ab extrinseco ,
scilicet a Deo , qui animam intelle- .ctivam creat i secundo se movent
per sormam , seu cognitionem ita l
208쪽
Dio: l. III. MI productam a se ipsis , ut simul sit ab alio, scilicet ab obiecto: Tertio ita
suas actiones producunt , ut simitates actiones producantur a Deo, qui ad omnes motus , de actionea secundarum causarum concurrit . Quarto denique , quia moventur ad operandum a fine extrinseco, de ab
ipsis distincto, & ad ultimi finis intentionem determinamur ab agente extrinseco, scilicet a Deo. Econtra modus vivendi divinus persectismmus est , quia Deus agit se ipsum, per suam naturam , dc cognitionem, o veluti per formam , quam omnino a se ipso , non vero ab ullo alio hahet , nam ad intelligendum, dc amandum non habet aliud objectum sor- male, dc motivum, quain ipsam suam essentiam. Denique non habet finem extra se, sed ipse sibi est suus
finis , atque adeo dum movetur fine, movetur a se ipso. His positis. Dico I. Tria sunt animaru genera. Prob. quia tot sunt animarum genera , quot sunt principia vitalium operationum magis , aut minus materialium : sed haec principia triata sunt; ergo tria sunt genera animarum. Mim patet ex dictis , nam datur
209쪽
IIa De Animatur unum principium vitalium operationum omnino materialium , . ut
in herbis , dc plantis: datur aliud primcipium operationum omnino immaterialium , scilicet intelligendi , dc viniendi in hominibus: datur denique principium aliud medium inter o vino materiale , dc immateriale , qu Ie est in brutis cognitione sensitiva praditis ι ergo dantur tria genera principiorum vitalium operationum,
. Dico II. Tria sunt genera anim
Prob. quia non possunt esse plura
constituta, quam uni constituentia et sed animae constituentes animaturn sunt tres; ergo animatorum genera sunt tria, scilicet vegetativum, sensitivum, de rationale . Nec huic veritati repugnat Philosophus, dum quatuor recenset animatorum gen ra , subdividendo sensitivum in illud, quod non est loco motivum, ut sunt ostreae, Eoophita, drc. dc in illud, quod est loco motivum, ut sunt bruta , quia loquebatur ex mente vulgi, hon autem secundum propriam . . Praeter haec assignat Aristotelesti, a. teX. ara quinque Potentiarum Κω
210쪽
Di p. I. Quast. II 3nera dicens: Poeentias autem dixit svegetativum , sensitivum, appetitivum, moitivum secundum locum, cogitativum . Quaeri posset, cur inter potentias non asi signaverit volitivum t ad quod facile resp.ndetur, quod cum velle sit is maliter appetere, sub nomine appetiti vi intellexit etiam volitivum, dc hanc ejus fuisse, mentem patet mani. sesth ibidem dum addit : Appetitus
enim concupiscentia est, O ira, Ur voluntas. Hic unum placet advertere , quod hie enumerantes genera animarum, animatorum, & potentiarum , nomine generis non intelligimus genus logicum, sed intelligimus genus late acceptum , scilicet ordines praedictorum a
Vtrum una, vel plures anima sint m . eodem vivente.
ΡLato in Timaeo , & 4. & s. de Republiea doeuit plures ih
dem vivente animas reperiri: in hormine quidem discursivam residem tem in cerebro: concupiscibilem et sidentem in hepate, & irascibilem residentem in corde. In brutis vero loco