장음표시 사용
271쪽
TITULus X. DE ORDINE COGNITIONUM. 211
minandae sunt; lta tamen, ut in eonventione semper priorem locum habeat eonventionis causa, quBe prius in ludietum deducta nili; si vero per m dum exceptionis opponatur spoliatio ad Impediendum, vel disserendum pro-eessum ludietarium, donee restitutio laeta sit, prius de ex epilone spolit, velut de dilatoria ex reptione, quam de eausa principali cognoscendum est, eum reus in tali casu non teneatur actori respondere, priusquam restitutio laeta sit, e. ult. h. t. Et quamvis actor condemnari non possit ad abs lute restituendum , cum exceptio non stat ad impetrandam restitutionem, sed ad exeludendam tantum actoris petitionem , condemnari tamen potest ad restitutionem sub eonditione , si Milicet ulterius agere velit. Sunt tamen etiam plures casus, in quibus exceptio spoliationis contra spoliatorem opponi non potest, si scilicet perieulum sit in mora, si praecise onteium ludi eis imploretur ; si spoliatus conveniatur ex promissione Iuramento firmata , in ea amatrimoniali, et allis spiritualibus; si sacrum sit notorium , etc. videatur etiam c. Super spolistisne, 4. h. t.
S. III. An, et qua ratione, si in iudicio incidat quaestio praeiudicialis ipsi
musae principali, prius de caum, seu quaestione incidente cognoscendum sit, quam de causa principali pSi in causa ad iudicem saeeularem deducta quaestio incidat, quae quidem ad forum ecclesiasticum pertinet, Sine huius tamen decisione in causa principali pergi non potest, non debet prius iudex saeeularis cognoscere su per eausa principali, quam illa incidens quaestio a tussiee reclesiastico deelsa fuerit, eum ab huius decisione dependeat illa c. nam, s. h. t. ita ut ludi eis saecularis , quoad cauSam principalem, suspensa maneat lurisdictio, dum a iudice eeelesiastico haec praeiudicialis incidens decisa fuerit, ad euius tribunal tune quaestio incidens ratione spiritualitatis pertinet. Quin immo in causis per se, et ex obieeto suo Spiritualibus, seu ecclesiastieis, potest iudex eeelesiasticus, vel ex proprio motu, vel ad instantiam partis inhibere ludies seculari, ne in causa prineipali agat aliquid, antequam ineldens illa decisa fuerit. Quod si tamen musa prineipali coram ludiee seculari iam mota, quaestio praeiudicialis incidat ad sorum civile pertinens, potest quidem iudex s eularis etiam de hac lucidente quaestione cognoscere, si non exeedat lillus lurisdictionem , prius tamen de ea iudicare debet, quam de causa principali, eum illa probata , loeum nen habeat causa principalis.
S. I. Quot modis plus petatur pIn e. Consultum, unico h. t. habetur , quod quatuor modis plus peti possit, causa scilicet, re , tempore , et loco. Causa plus petere dicitur, qui in specie, et determinato a debitore petit, in genere tantum , vel alternative, aut disiunctive debet aliquid , sle si alter tibi promisit equum aliquem,
aut equum , Vel duodecim aureos , tu vero equum Beapolitanum determinato petas, vel omnino velis habere duodecim aureos, cum tamen penes te non
272쪽
252 LIBER II. TITULUB TI. DE PLUS PETITION BUs.
sit eleetio squae in debitis ex e tractu indeterminatis penes debitorem est, nisi ex verbis aliud appareat, ut ex ultima voluntate debeantur causa plus petere diceris , et etiamsi vilius quid petat, quam alter daturus Psset, pluseausa petere dicitur, eum non sit electio penes hune, sed penes debitorem, qui nonnunquam difficilius earet viliore, quam meliore. Re plus petere dicitur, si decem v. gr. aurei tibi debiti sint, tu tamen petas viginti, non quidem ut accessorium quid principali debito , sicuti non plures petere dicitur, qui landum V. gr. eum fructibus petit, cum fruetus in tali casu petantur , non ut principale debitum, Sed ut aceresorii lando, etc. tutius tamen est, ad omnem ea endam litem nihil necessariam , ut elausula tali petitioni aditetatur, petere Se Seilicet haee, salvo tamen iure supersul. 1.oeo plus petitur, cum quis alibi eonvenitur, quam ubi conventum erat, stipulatus v. gr. PS, quod Augustae Solutionem V. gr. sacere velis, niter immen Ulmae te de solutione laetenda convenit. Quo in casu ad id , quod interest, solutionem non in alieno loco petitam , et laetam esse, ex aequitate naturali, non in poenam tenebitur, qui l O plus petivit, nisi petitionis talis laetendae iusta causa Subsit, aut in alio quidem Ioeo petas solutionem
v. gr. quam conventum erat commodo tamen debitori, et laeta mentione loel, in quem conventum erat. Τempore denique plus petitur, cum ante diem, vel ante conditiones paeto adiectas conventum petitur; Sieuti enim qui moratur solutionem , et tempore suo non solvit, minus Sol Vere censetur, ita etiam, qui petit soluistionem ante praefixum solutioni laetendae tempus, plus petere censetur.
S. II. Quae sit poena plus petentium polim poena plus petentium fuerat, ut eausa caderent, nec saei te in integrum restituerentur; S. Si quis assens instit. de dationibus. Hodierno tamen ture, qui plus re , causa, Vel loco petit, condemnatur in omne damnum, quod sua petitione debitori Intulit, ita ut post Sententiam etiam latam, nova possit institui actio. Et quamvis tripli etiam poenam lura civilia statuant, euviae illius, quae in iudieem , et executores iudicis numeranda fuerat; de iure tamen canonico huius poenae nulla sit mentio, neque ubique huius tripli habetur ratio. Τempore vero, qui plus petit in poenam pati debet, ut
adversario induciae duplicentur in solutionem V. gr. faciendam, neque eo-gatur litem suscipere, nisi prius expensae illi solvantur. Interim tamen, si quis plus petit ante litis contestationem, Vel Ptiam post, ante latam tamen sententiam a petitione hae desistat, non incurrit poenas relatas plus petentium, ut constat ex cit. c. unico, h. t. ubi poenae hae imponuntur perseverantibus in ludicio in sua plus petitione.
DE CAUS L POSSESSIONIS, ET PROPRIETATIS.
S. I. Quid, et quotuylea sit possenio , et quomodo a proprietate differat,
et quae sint commoda, Seu privilegia possessionis 'Possessio communiter desinitur in genere , quod sit rei corporalis apprehensio , seu detentio animi, corporis, et iuris adminIeulo. Dicitur primo
273쪽
TITULUS III. DE CALSA POSERMIONIS, ET PROPRIETATIs. 253
apprehensio, seu detentio, vere Milicet manibus apprehendendo rem , pedibus insistendo , fundando, vel nete, iuris scilicet fictione, iuxta quam nonnunquam in rertis circumstantiis, aut signi aliculus apprehensione, ete. res aliqua possideri inehoatur, et dieitur. Dicitur secundo, rei corporalis: incorporalium enim rerum, uti sunt iura, proprie iuxta luristas non est possessio, sed tantum quasi possessio. Dicitur tertio, eorporis, et animi admlnieulo scilicet: licet enim ad continuandam nonnunquam possessionem non requiratur corporalis detentio, ad aequirendam tamen, et inchoandam possessionem corporis, et animi Bdminiculum requiritur, et alterum sine altero non sufficit. Dicitur quarto , luris adminiculo : non quod omnis possessio lusta sit, sed quod ius tali possessioni non resistat positive, sicuti resistit, quominus latet res spirituales possideant. Dividitur autem possessio potissimum in civilem, et naturalem , harecorporalis possessio est, si sit st civili seiuncta, eaSu quo V. gr. unus rem aliquam ut suam possidet in Bhsentia alterius , qui tamen eorpore quidem absens est, animo tamen rem suam possidere pergit; et illa si a naturali
sciuneta est, solo nnimo, nbsque corporali detentione retinetur, in casu V. gr. quo quis a rebus suis absens est, nee per se, nec per Blium corpore res illas detinet, animum tamen nunquam abiecit, res eas possidendi, etc. Pe
sectissima possessio est, quae utrumque coniungit, prout loquitur possessionis desinitio. Sunt quidem et allae divisiones possessionis , sic alia iusta, alia iniusta dieitur; alia bonae , alia malae fidei; alia vera, alia colorata, et apparens ; alia violenta, alia clandestina, etc. quae tamen divisiones, quia alibi explieantur, vel per se clarae sunt, ulteriorem deelarationem non exigunt. Dissert autem in pluribus a proprietate possessio. Primo enim proprietas idem est, quod dominium , aut quasi dominium, possinsor Butem saepe nullum rei, quam possidet, dominium habet. Secundo proprietas nonnunquam
nequiritur solo animo, ante opprehenSionem res V. gr. ; possessio vero solo animo, sine omni Bpprehensione Vera, vel ficta nequiri non potest, e contrario vero solo nnimo amittitur possessio, non autem dominium. Tertio possessio ex
pluribus causis haberi potest, dominium vero non nisi ex una aequiri potest. Quarto potest fieri, ut per traditionem cum iusto titulo nequiratur rei dominium, non autem possessio, si alter sciliret rem illum, quamvis iniuste detineat, ete. Commoda autem, seu privilegia possemionis etiam plura sunt. Primo, quod possessor bonae fidei, si alia necessaria praeseriptioni necedant, praescribat rem, quam possidet. Secundo quod in dubio, num res sua saeta sit, nec ne , si dubium tale praeseriptionis tempore occurrat, iuvare se possit ad rem relinendam titulo possessionis. Τertio , quod ius habeat administrationis , si rem bona fide possidet. Quarto, si rem , quam bona fide possederat , bona fide absumpserit, ad plus non tenetur restituendum , quam Inde locupletior laetus est. Quinto non censetur princeps dare privilegium , autheneficium eum praeiudicio alterius in possessione existentis. S. II. Quibus modis possessio aequiratur, vel amittatur pRerum eorporalium possessio nequiritur per apprehensionem talis rei veram , vel stetam ; ita tamen ut necessarium non sit, quamlibet partem rel
274쪽
aliculus, plures partes eoniunctas habentes, apprehendere, ut vera sit Binprehensio, sed Sumclat unam V. gr. partem domus, animo possidendi, totam domum ingressum suisse; et fieta apprehensio fieri possit per varios modos, qui a iure approbantur , qui a civilistis peti possunt. Berum incorporalium possessio aequiritur primo per exercitium talis iuris, sciente, et patiente antiquo possessore , contra quem ius aequiritur, ita tamen ut ad possessionem talis luris aequirendam unus nonnunquam stetus sufficiat, si raro V. gr. Et non facile talis usus ex gratia concedatur, nonnunquam plures Betus, et recto variis circumstantiis colligi debent , semper tamen requiritur, exercere talem actum, non ex gratia tantum alterius, sed ex iure quasi sibi competente. Amittitur autem possessio solo etiam animo non possidendi, ut si quis ex fundo suo habeat, animo eum non possidendi, amittit landi illius possessionem , non quidem, quod torporalem illius, sive naturalem possessionem non retineat, eo quod ex eo eorporaliter discedat, sed quod animum non amplius habeat, landum talem ut Suum retinendi, quo animo abiecto, civilem etiam possessionem amittit. Amittitur autem possessio immobilium rerum, si landum v. gr. quem eorporaliter occupatum non repetis amplius,
vel repulsam passus, nihil ulterius agis; mobilium vero, si ignorante etiam te , rem tuam mobilem , hac in posterum ut sua utendi, eripit aliquis. i. III. De iudiciis, seu remediis possessoris in genere, et in specie, coram quo iudice institui debeat iudicium possessorium in rebus spiritualibus 8Τriplex in genere ludicium, Seu remedium sive interdictum est possessorium, adipiscendae scilieet possessionis, quam nunquam habuisti; retinendae , in qua turbaris; et recuperandae, quam habitam amisisti. Quae inte dieta sicuti pluribus explicant et vilistae , ita ab illis ulterior subdivisio, et explicatio petenda est. Videri etiam potest auctor Method. hoe loeo. Illud hie adhue advertendum, si ludicium possessorium adipiscendae , vel recuperandae possessionis circa spiritualia, vel quasi spiritualia instituatur, circa beneficia V. gr. , ius patronatus, decimas, ete. quaestio sit de iure possidendi, tum apud ludicem reclesiasticum controversia talis institui debet, eum sit de iure spirituali quaestio. Si vero de solo laeto turbatae v. gr. possessionis , vel expulsi ex possessione clerici foret controversia, contra laicum turbatorem , aut repellentem, etc. etiam coram iudice laico agi poterit, eum quaestio haec laeti mixti ut sie fori sit, nisi illi admixta sit quaestio luris, prout frequenter neri solet. S. IV. In eauaa pcis3rasionis, et causa proprietatis apud eundem iudieem traetari d beat'
Ex e. Susceptis l. h. t. nsfirmative respondetur, ut ne cauSae conti nentia dividatur, et causae connexae inter se saei lius expediantur; nisi vel
litigantes sint omnino diversi fori, vel iudex de utraque causa POSSessionis, et proprietatis , cognoseere non possit: Et quamvis communiter dicatur, nihil commune habere possessionem eum proprietate, intelligi tamen hoc non debet, quoad eognitionem iudicialem, sed quoad substantiam, et essentiam utriusque.
275쪽
DE CAUSA POSSESSIONIS , ET PROPRIETAT s. 21sn hine eul delegata est in genere cauSa cognoscenda, vel in specie eausa proprietatis, Intelligitur etiam causa possessoria illi delegata, ut docet etiam glossa in e. Pastorali, S. v. Requisitus h. t. Allud autem est, si cui eommissa sit causa possessionis Ggnoseenda , bie enim super causa proprietatis
cognoscere non potest, ut d et sm3Sa recepta in cit. c. i. h. t. v. Indistinete i nisi per viam reeonventionis, si haec locum habeat in quia mirum non est, si proprietas, velut magis dignum, trahat ad se possessionem, non autem vice versa possessio , minus dignum , proprietatem. S. V. An, et quomodo causa possessionis, et proprietatis possint cumulari in iudicio, et quo ordine traetandae sint pSimul tractari posse in eodem ludicio causam proprietatis, et possessionis si moveatur interdictum adipiscendae, aut recuperandae possessionis, non
autem si retinendae tantum moveatur, quod cumulari cum petitorio ordinarie non potest), ita tamen ut iudex receptis probationibus super utraque causa, prius examinare possit probationes Super cauis possessionis, illamque terminare, ex c. Ad ultimum, 2. h. t. patet: nisi de utroque liqueat, In tali enim casu, utraque causa debet simul una sententia terminari, ita tamen, ut prius pronuntietur super possessione, in executione tamen proprietas praevaleat, e . Cum dilectus, si . h. t. quia in pronuntiando Servatur ordo, qui habitus suit in cognoscendo; et in executione absorbet essectum sententiae latae pro possessione proprietas.
S. VI. Oua ratione spoliatua instituere possit iudicium possessorium, et petitorium coram eodem iudice ZSpoliatus, qui possessorio , et petitorio ludicio simul agit quamvis non semper consultum Sit , ut possessorium simul eumuletur cum petitorio) si pOSSessionem, et spoliationem probet, non autem dominium , seu proprietatem , obtinet in possessorio, eique restituenda est possessio , non autem lupetitorio quia possessionem, et spoliationem probavit, non autem dominium, et ab una possessionis ad alteram eausam proprietatis velut distinetam non sit bona illatio, e. Cum ecclesia, S. et c. Cum super, 4. h. t. Et qui ab initio agit iudicio petitorio , de proprietate , sive rei Vindicatione , potest, si
necdum in eauSa conclusum sit, suspenso ludicio petiturio, interdictum possessorium adipiseendae , vel recuperandae possesSionis intentare, non autem Stquam in causa conclusum est, nisi iudiei ex iusta causa id expedire visum fuerit, prout statuitur In c. Pastoralis, G. h. t. ubi inlus te spoliato ita sue- curritur contra odiosum spoliatorem, si petitorii prohationem non videatur POSSe evincere, ut tamen via fraudibus non apprinlur. Quin immo etiam limst sententium in petitorio latam, quia niter in probatione dominii desedit, potest hic transire adhue ad possessorium , et e contrario od petitorium n ρομα- sorio , quia sunt distincta, et separabilia iudicia, quae quoad hoc nihil commune habent. Haec autem , quae dicta sunt de utriusque iudieii cumulatione, Iocum etiam habent in causis beneficialibus, Clement. unica. h. t. etiamsi
ad papam appellatum fuerit a causa proprietatis v. gr. ita tamen, ut etiam ea advertantur, quae in duobus ultimis evilutis h. t. adveriuntur. - liguo by Gooste
276쪽
Agitur potissimum hoc titulo de interdicto, unde vi, sive de remedio recuperandae possessionis, si ex rei immobilis possestione per vim , sive publicam, et armatam, sive per privatam, quae sine armis insertur, deiectus fuerit. Sit ergo S. I. Ouibus eompetat interdierum unde vi, seu recuperandae possessionis' In genere diei potest, non conredi hoc interdictum , nisi illi , qui videiectus, seu spoliatus suit possessione rei immobilis, sive naturaliter, Sive civiliter tantum rem illam, quae sol l est, sive iuste, Sive iniuste possederit. In specie vero primo si colonus lando, vel conductor domo, ab altero vi eupata eiiciatur , nou ipsis, Sed domino interdictum unde vi competit; cum enim interdictum possessori competat, hi autem non tam possidere, quam detinere rem illam dicuntur, quam nomine alterius tenent, consequenter non tam his , quam domino talium rerum interdictum unde vi competit, nisi eolonus V. gr. , iam prius possessionem interverterit, et non nomine domini, sed Suo nomine fundum v. gr. possederit. Quod si tamen ad longum tempus, ad decennium V. gr. , eonduetori v. gr. landus locatus suit, competit ei interdictum unde vi, si tali postmodum laudo spoliatus suit, sicuti et em- Phyleutae , et usu fructuario, usuario, et cui habitatio eoneessa est, quia hi censentur esse in quasi possessione iuris aut dominii utilis. Conceditur autem hoc interdictum unde vi non tantum illis, qui simpliciter, et absolute possessione spoliati sunt, sed illis etiam , qui libere possidere non possunt, uti sumitur ex e. Pisanis, 19. h. t. cum plene, et integre restitui debeat quocunque modo spoliatus. Secundo si alicui liber homo , aut laico res saera, Sive ecclesiasti ea , beneflcium v. gr. ecclesiasticum, deeimae spirituales etc. per vim eripiantur, Iocus non est interdicto unde vi, cum haee talia , vel simpliciter non POMsideri possint, vel saltem ab his possideri non possint, et consequenter interdictum possessorium his non potest competere ; nisi ex titulo aliquo Sua libertate ille exciderit, vel ex privilegio speciali lateo concessa sit spiritualium
S. II. Contra quem compelut interdicium unde vi, vel non, et quando respiret pNon competit, nisi eontra eum, qui alium possessione Sua deiecit, aut delici mandavit i modo laetum suerit secutum aut deiectionem talem suo nomine laetam ratam habuit c. Cum ad sedem, l5. h. t. Sicuti enim hi in
genere moris Saltem spoliare cenSentur, ita contra eos etiam interdictum sp Iiatis conveniens conreditur; et quamvis hoe interdictum etiam haeredi, et eaeteris successoribus spoliati competat, non tamen competit contra universales haeredes, aut successores spoliantis, eum poenale sit, et consequenter non extendendum, ut ne tamen continodum habeat haeres ex stelieto tali al-
277쪽
lerius , euius haereditatem obtinet, ullam contra eum actionem eoneedunt civilistae, et aliud etiam remedium P Sessorium contra Suee Sorem etiam particularem canonistae, ut videbimus. Potest autem hie interdicto etiam contra iudicem iniuste spoliautem experiri spoliatus, c. C inquerente , 7. h. t. Si, e exti niudicialiter, praetermisso Milieet iuris ordine, et abriue causae cognitione, ubi tamen haec necessaria
fuissent, vel quod hic in iudicio quidem nulla tamen iurisdictione in tali
casu praeditus , per Sententiam quidem, nullam tamen , sive iudieialiter spoliaverit nilquem sua possesSione, substantiale tamen vitium admittendo, aut manifestam iniuriain committendo, ex quo sententia nulla est; ita tamen, ut pro iudice iudicialiter procedente sit praesumptio, quod iuste processerit. Liberis tamen contra paruulos, et Iibertis contra patronos non competithoe interdictum unde vi, quia sueinoris atrocitatem, et consequenter aliquam laeti infamiam apud viros honestos continet, Sed in vicem illius datur aetio in laetum , de quo plura civilistae. Exspirat autem hoe interdictum, si intra annum i utilem tamen, et non continuum i spoliatus non egerit : quoad rei vero persecutionem, de eo, quod ad spoliatorem pervenit, etiam post annum datur, et per modum exceptionis perpetuo durat, cum ea, quae sunt temporalia ad agendum, ad exeipiendum perpetua Sint. S. III. An, et qua ratione spoliatus possessione restituendus sit, et quando non pSpoliatus ante omnia restituendus est, si Iegitime prohata fuerit spoliatio, vel de ea constet, et hoc petiverit spoliatus, ita ut ante restitutionem non audiatur spoliator, etiamsi in eontinenti probare helit dominium sibi competere , sed post restitutionem, si iudicio proprietatis experiri velit, c. I. et e. 5. h. t. in hoe scilicet interdicto umie vi in favorem spoliatorum , et odium spoliantium , ita statuente iure, ut ne , dum propria auetoritate sito upatio, magnae in republica perturbutiones oriantur, et ex delicto spolians sentiat eommodum. Quod si tamen praedo, aut alius notorius iniustus spoliator, a domino x et bonae fidei possessore, quem re sua Spoliavit, vicissim ex intervallo re illa spoliatus sit, naturalis aequitas videtur requirere, ut domino mBgis poSterius Spolianti Succurratur , quam iniusto prius spolianti praedoni, quin plures esse easus , in quibus spoliatus non est ante omnia restituendus, ex ture, et quidem ex e. Licet, 5. h. t. patet. Si Milicet spoliatus expresse, vel tacite consenti ut, ut de exceptione dominii, seu proprietatis ante restitutionem factam cognoscatur; cum possit in tali casu iuri suo cedere spoliatus, quod in lavorem illius introductum est. Secundo non est ante omnia restituendus spoliatus, si ex actis iudieii constet, nullum
ius competere spoliato , sed spoliatori quia aeta iudieii faciunt notortum vel ex consessione iudiciali ipsius spoliau, qui latetur spoliatorem dominum esse quia consessio est probatio probata j vel si de dominio, aut iure spoliatoris constet ex instrumento publico , quod paratam habet exeeutionem; vel si constet de eo per testes , qui rem evidenter notoriam faciunt; vel denique , sl per sententiam latam in Petitorio constat de dominio, seu iure II
278쪽
spoliatoris. Tertio non est restituendus ante omnia spoliatus, si ex tali restitutione periculum nnimae timeri possit, aut irreparabile damnum , vel publicum scandalum , Vel perturbatio in populo timeatur quia in his, et st- milibus casibus periculum animae, et publiea tranquillitas , etc. praevalet privato commodo spoliati j Vel denique si rem notorie suam , qua spoliatus
est, et quam per viam luris nequirere non poterit, propria auctoritate Occupavit, praesertim si Sine suo damno restituere non potest, cum in tali casu alia via non sit rei suae recuperandae, qua tamen iuste, et luridice privatus non est.
S. IV. Quae probanda sint a spoliato agente ad restitutionem rei spoliatae pDuo probare debet, qui agit interdicto unde vi, possessionem sellicet, et spoliationem, sive quod rem illam immobilem, qua spoliatum se queritur, tempore spoliationis possederit i praesumptive saltem hoc probando et quod
hac possessione deiectus sit, uti patet etiam ex c. Consultationibus, 10. iuncta gloss. v. PosSenionem , et deiectionem. De esto. et potest. ivd. deleg. Ethlne qui hoe interdicto experiri vult, non nudiatur, etiamsi probare velit se dominum huius rei esse , nisi probet rem Se possedisse, et ea spoliatum suisse, uti habetur ex e. Olim , 17. h. t. Cum Saepius non sit idem p sessor , et dominus: neque in causis profanis necessarium est, titulum probare possessionis, cum etiam praedo In his restituendus sit, c. In literis, 5. h. t. S. V. Quae a spoliatore, seu violento invasore restituenda sint spoliatori 'Non tantum rem una eum Duelibus naturalibus, qui pereepti sunt, et percis etiam potuissent, restituere debet spoliato violentus Spoliator, seu invasor res alienae, ideductis tamen expensis, quae In relligendis, et conservandis Ductibus v. gr. fieri debebant) sed omnia insuper damna resarcire etiamsi spoliatus non omnia haec petiveriti ae de iniuriis integre SaliSsacere, e. Gravis, i l. h. t. Quod si tamen spoliator, et ipse spoliatus suit, nee ob inopiam habeat, ut restituat omnia, nisi et ipse restituatur, cogi non debet ad restituendam rem una cum fruetibus , nisi prius restitutus et ipse fuerit; e. Olim vobis, Isi. h. t. Cum inanis sit actio, ut ait pontifex, quam inopia debitoris exeludit, ita ut saltem executio sententiae latae de solutione fructuum laetenda, suspendatur. S. VI. Ouando, et quia ratione spoliatus agens interdicto recuperandae possessionis , in causis beneficialibus, vel aliis spiritualibus restituendus sit pSpoliatus henesteio , sl magna adversus eum praesumptio sit, quod sine titulo, aut cum titulo vitioso benenelum ecclesiasti eum obtinuerit, restitui non debet, priusquam titulum institutionis suae exhibeat, ac iustisseet sobperieulum vitiosae intrusionis j aut saltem putativum titulum ni leget, et e loret per regulam v. g. eaneellari ne de triennali possessore, etc. Si tamen nulla contra eum sit praesumptio, restitui debet, etiamsi institutionis Suae titulum nee iustis averit, nec eoloraverit, uti colligitur exe. In litoris, 5. h. t. et ine. 3. De procuratoribus, cum possessionem beneficii obtinere possit clericus, Bbsque eo, ut huius proprietatem habeat, aut in hoc canonioe
279쪽
DE BESTITUTIONE SPOLIATonu M. 25s
iat institutus. Si vero in aliis causis spiritualibus, lure decimarum v. gr. lura eligendi, iure patronatus, etc. spoliatus aliquis sit, cui lus commune rest-stit , assistit vero spoliatori, restitui hie non debet, nisi prius titulum suae possessionis, vel saltem praesumptionem tituli ostenderit. Prout sumitur ex c. Ad Uecimas, 2. h. t. in s. eum favorabiliores sint paries illius , qui iuris habet assistentiam , contra eum, cui lus resistit: iura quae in contrarium asseruntur, vel non loquuntur de casu, ubi utrumque si, ut lus v. gr. a sistat spolianti, et refluat spoliato, vel loquuntur de notoriis, in quibus Iuris ordo servari non debet. S. VII. An is, qui renuntiavit benescio, post vel ante spoliationem petere possit restitutionem, et restitui debeat pN post spoliationem laetam benefleto illi eum iuramento etiam renuntiet, restituendus eu, non obstante exoeptione secutae post spoliationem renuntiationis, c. Mulcite, 2. h. t. quia verisimile non est, ut ait pontifex, renuntiationem in tali casu libere laetam suisse, et iuramentum naturam actus principalis Sequitur ; ita ut haec praesumptio sit turis, et de iure, contra quam non admittitur sacile probatio in contrarium stlossa hic v. Eum spoliatum. Nisi renuntiatio laeta fuisset coram iudire eompetente, qui de ea causa cognoscit, cum auctoritas iudicis in tali casu tollat omnem violentae spoliationis suspicionem ; aut certo constet, sponte Bbsque vi, aut metu renunti se spoliatum , cum per talem libertatem praesumptio illa elidatur; aut procuratorem ad resignandum, ante spoliationem tam constituisset, cum in tali casu retrahatur renuntiatio ad tempus dati mandati de renuntiatione laetenda, quo tempora nulla fuit coactio , aut post longum a spoliatione tempus nihil unquam de Spoliatione facta conquerens resignRSSet, quo in casu , cum conressam sibi querelam de spoliatione tanto tempore omittat, sponte videtur renuntiare ; quod adhuc certius est in eo casu , quo interdieto possessorio ad beneficium sibi recuperandum expresse renuntiasset in tali casu, et tu talibus circumstantiis, ut de coactione nihil praesumi possit, hie enim non audietur , si de spoliatione cognoscere velit, uti nec illi, qui ante laetam spoliationem sponte beneficio renuntiaverunt; c. accepta, a. h. t. etiamst tantum simplex renuntiatio fuerit. In interdicto vero retinendae possessionis in causa beneficiali reo, Sive turbatori qui extraludicialiter turbat possessorem opponi potest exceptio spontaneae renuntiationis, si probari possit, quod is iuramento promiserit, se posseswrem non turbaturum, aut molestaturum super certo henencio, quia in tali casu sponte renuntiasse iure suo censetur, quod in tali benesteio praetendere poterat, e. Audita, 4. h. t.
S. VIII. Quando, et quom udo restitutio spoliati Iaaelencla sit
in causis matrimonialibus ZNon tantum agere potest coniux ludicio possessorio , SI a coniuge eie-etus fuit, et petere se restitui, sed etiam si propria auctoritate a coniuge se separavit, discedendo ab eo , potest hic agere interdicto recuperandae posseMlonis, quia in utroque casu tam ei reti, quam sponte diseedentis coniu-
280쪽
gis censetur alter iure matrimoniali spoliatus, ita ut quae propria a toritate a marito v. gr. disgessit, et e. redire non vult, per vim capi possit, et ad domum mariti reduci, nisi per consensum de praesenti contractum mair, monium nondum fuisset, quamvis nd domum sponsi deducta v. gr. suerit, et illi cohabitaverit, e . Ex parte , Id. h. t. neque enim Sine legitimo titulo, saltem colorato, liberi hominis possessio nequiritur, qualis in nostro casu ti tutus non est sola in domum traductio, sed consensus de praesenti: debet tamen in his causis matrimonialibus spoliati restitutio mute fieri, ut nec iniuriam patiatur spoliatus, nee perieulum animae spestans; hinc si mulierv. gr. POSt contractum , et consummatum matrimonium , praesumptione Saltem probatum, a Viro propria auctoritate diseessit, impedimentum directe eonSanguineitatis v. gr. nut aliud divini praesertim iuris Oppouens, qu0minus matrimonialiter cohabitare possit. et tu eontiuenti probationes paratas osserat, quamvis viro repetenti eam iudicio poSsessorio, quoad domum, et mensam, et alia eoniugalia obsequia restitui debeat, ob communem regulam Spoliati ante omnia restituendi, quoad thorum tamen, ob perieulum so nieationis restitui non debet, sed recepto ab illa iuramento de malitia, prius probationes requirendae sunt, quam 1iat ad thorum restitutio; si vero prinbationes non sint in promptu, tum plena quidem etiam quoad thorum mulieris restitutio marito spoliato non est deneganda , ipsa vero mulier, Si e0n seia sibi sit impedimenti dirimentis, a copula abstinere debet, et censurm potius ecclesiasticam tolerare, si sub interminatione talis censurae ad usum matrimonialem cogeretur, donec impedimento probato, ab illa absolvatur, prout sumitur ex prolixo e. Literas, h. t. nihil enim obest pati ad tempus censuram talem, in facie quidem ecclesiae, ob desectum verae notitiae, non tamen coram Deo omniscio obligantem, plurimum autem obesset re cato fornieationis se contaminare. Si vero spoliatio talis fiat post contractum quidem in facie ecclesiae, sed ante consummatum matrimonium , restitutiose separantis coniugis fieri non debet spoliato restitutionem petenti, quoad thorum, Sed tamen quoad domum, men Sam, et alia obsequia coniugalia, de quibus in o. Ea parte, 14. h. t. ad quam post matrimonium contractum sola deductio in domum mariti requiritur, et sufficit; cum per talem deductionem , necdum quidem plenam coniugis possessionem, quae habetur per copulam , aequi Si verit spoliatus, sed tantum mimis persectam quoad do mum, mensam , etc. quae tamen omnia et rea restitutionem spoliati intelligenda sunt, nisi viri v. gr. saevitia, cui caveri satis non potest, aliud tu heat, quo in casu nulla fieret restitutio, sed in loeo tuto eollocaretur spoliaus,
Quodsi tamen uxor, quae a marito sponte discessit, illi eam in pos sessorio repetenti obiiciat erimen adulterii ab eo commissum , plene, et quoad thorum restituenda, si adulterium publice notortum non sit, etiamsi proba tiones illis in continenti osserat uxor spolians ; cum in hoe casu ex plena tali restitutione nullum periculum animae immineat, sicuti sequeretur ex plena restitutione impedimentum dirimens praesertim divinum obitelenus; neqque enim peccat uxor adultero reddens debitum, sicuti peceat in gradu diimnaeute contu ueta reddens debitum.