장음표시 사용
491쪽
S. III. An, et qualem potestatem donandi habeant episcopi, aliique praelati,
vel rectores e lesiarum, et an etiam, ae quatenus reli9iosi pduod non possit praelatus, sive regularis, sive saecularis, immodieas, et in notabili qualitate , mere gratultas, et liberales donationes sacere, ex bonis, et proventibus communibus ecclesiae, sive monssterii eae e. Fraternitatem , 2. h. t. sumitur, tum quod talis donatio sit verissima alienatio, tum quod in generali administratione alieul concessa , non veniat donatio mero gratuita, et liberalis I si tamen titulo pietatis , eleemosynae, miseri-eordiae etc. tales donationes, ex talibus communibus ecclesiae proventibus fiant a praelato ecclesiae, vel Sint donationes remuneratoriae etc. non pro hibentur praelatis ecclesiarum , modo Sint moderatae, etiamsi stant sine iuris solemnitatibus ad alienendum requisitis. Immo etiam bona immobilia melesiarum , ad remuneranda obsequia praestita, donari posse, adhibitis tamen solpinnitatibus iuris eae c. Per tuas, 5. h. t. patet. Plurimum tamen ad harum donationum valorem facit recepta loci consuetudo, iuxta quam modi ea donare, ita ut ecclesia nihil ex talibus etiam mere gratuitis, et liberalibus donationibus laedatur, passim praelatis conceditur , ad vitandum avaritiae speciem, et hominum benevolentiam retinendam; quod ipsi etiam Melesias utile est. Quaenam nutem donati0udi modicae , ae moderatae censeri debeant , ex prudentum arbitrio varias attendendo circumstantias , desumendum videtur.
Religiosi , qui cum licentia Superioris Sui extra monasterium degunt, et beneflciu obtinent, possunt de redditibus ecclesiasticis, quorum libera illis permissa est administratio, aeque, ae saeculares henestelati inter vivos disponere, et consequenter de illis etiam, ius commune attendendo quidquid sit de bulla Clementis VIII. de largitione munerum ete . quam non ubi. que receptam multi asserunt, et multum limitavit, aut declaravit Urbanus VIII. J possunt sacere donationes honestas , et moderatas. Illi vero religiosi, qui ex praelati, aut ordinis eommissione bonorum monasterii administrationem aliquam Sibi commisSam habent, donationes sacere possu ut, iuxta licentiam illis a superioribus concessam , aut quantum ordinis statuta, vel consuetudo reeepta permittunt. Alii denique religiosi, quibus nulla talis, nee ex oni io, nec ex commiMione Rdministratio eompetit, nullas sine superioris taeita, vel expressa lieentia donationes sacere posse votum etiam paupertatis prolisti. S. IV. De quibusdam donationibus, seu concessionibus ecclesianum, seu benesciorum ecclesiasti rum , vel quae seri possint ali nis e celestis 'Primo quod beneficium nondum vacans, in titulum conferri non possit particulari alleui personae, uniri autem possit, seu in proprietatem conredi, ac donari monasterio alicui, dignitati, seu praelaturae etc. vivente etiam beneficiato, absque eo tamen , ut hie dum vivit, ea eeelesia , aut 'enestelo privetur, nisi delietum privationem inserens committat eae e. consultationibus , 4. h. t. patet, et satis etiam de hoc aetum m situlo R. De eonension pra henda , et in titulo 5. sectione 6.
492쪽
Meundo patet eae cap. Inter dilectos, R. h. t. quod possit locus aliquis plus alteri ecclesiae, monasterio, sive Ioeo religioso se sublicere, eum consensu saltem episcopi, si locus ille sarer sit, et subiectus episcopo ; vel sine illius etiam consensu , si plus quidem sit, ad pla Opera institutus , non tamen Meer , et religiosus, auctoriate Scilicet episeopi erectus. Tertio habetur eae cap. Apostolicae , s. h. t. quod possit episcopus , sl in dioecesi sua velit monasterium constituere, et de rebus ecclesia , cui praesidet , dotare, eidem dare, nihil requisito capituli sui consensu, partem
quinquagesimam census ecclesiae, vel centesimam, si ex ecclesiae saeculari, velit sacere monasterium, aut in ea Sepulchrum sibi eligat, modo per talem etiam donationem grave damnum suae ecclesiae non inserat; et semel tantum unam ex his, sive simul, sive successive donationem faciat, nisi valde abundantes essent illius ecclesiae redditus, quo in casu cum superioris , mn tineis sellicet, auctoritate, maiorem etiam quantitatem donare potest, ad sublevandam alterius ecclesiae inopiam , sive ad dotem constituendam, ad quam tenetur , si ecclesiam vel ipse, vel antecessor eius aedificavit, et non dolavit. Quarto patet eae cap. Pastoralis, 7. h. t. sub verbis illis, quibus consentiente patrono, ecclesiam aliquam concedit religiosis episcopus : Comedimus vobis hane eeelesiam: donari tali monasterio a patrono, quod suum est, lus scilicet patronatus; et ab episcopo temporales proventus , si quos in ea reclesia obtineat, vel si nullos proventus in tali reelevia habeat, donari omnes illius ecclesiae proventus monasterio sita tamen ut donatio talis cum consensu opituli stat, tanquam alienatio ut ne frustratoria videatur, aut ex parte patroni, aut ex parte episeopi donatio talis, si nihil per stam in monasterium v. gr. transferatur: exeipitur tamen in tali etiam donatione , quibuscunque tandem generalibus verbis stat cathedrati um, visitatio, et eorrectio, qune semper in tali ecclesia manet episcopo.
i. V. Oualis in dubio interpretatio seri Jebeat donationis, et quando praesumi possit donatio 'Donationis inter vivos latissima sapienda est interpretatio in favorem donatarii, prout constat eae e. Cum dilecti, G. h. t. cum enim donationes inter vivos ex mera liberalitate procedant, merito praesumitur, quod la gissime etiam voluerit donator eas intelligi, et nullo modo restringi, nisi ille id exprimat; non quidem quasi latissima illius explicatio facienda sit lupraeiudicium tertii, aut quatenus derogat iuri communi, quam extendi debeant mala regul. IS. in s. h. t. sed quando agitur de praeiudicio tantum concedentis. Et quamvis sit generalis regula , quod donatio praesumi non debeat , quoties alia interpretatio, vel eoniectura fieri potest, cum nemo, tam facile censeatur rebus suis se privare, patitur tamen etiam haec regula suas exceptiones, sic primo si vir nobilis, nut illustris, et dives det aliquid , donare praesumitur , Inodo summa , aut res data non sit notabiliter magna, cum liberalitas sit propria virtus nobilium , ut insinuat pontifex in c. Prudentes h. t. seeundo praesumitur donatio laeta, eum metita ex parte donatarii praecesserunt; tu isto enim eam praesumitur laeta fuisse donatio remunera-
493쪽
ria : tertio praesumitur donatio, cum venditor rem suam, nulla neeesSitate, aut dolo induetus , sciens lilius lustum pretium , leviore tamen pretio Vendit eis. vlde apud Menoehium plures easus praesumptae donationis de arb.
S. VI. An, et quando donatio inter vivos revoeare possit, ob ingratitudinem pDonatio inter vivos semel legitime laeta, et acceptata revocari regulariter non potest i quia semel legitime aequisitum, auferri huic non potest, nee quidem a priueipe, nisi ex luna publicae utilitatis v. gr. causa si tamen donatarius se exhibeat erga donantem, implas v. gr. et violentas manus in illius personam, aut proxime illi coniunctam inliniendo, almeibus iniuriis , sive verbis contumeliosis , et iniuriosis in eum invehendo , grave damnum ipsi in rebus suis inserendo , grave vitae perieulum , et insidias vitae lilius struendo etc. poterit ob ingratitudinem talem, a donante de rigore iuris, sive luxta ius scriptum, donatio laeta revocari, ita ut probata ingratitudine , et sententia pro donatore a iudice lata sine eulus sententia non sit ipso iure ob ingratitudinem revocatio donationis in fructus etiam ex re donata, a tempore contestatae litis pereepti, restitui debeant. IX eque tamen quaelibet donatio ob ingratitudinem revocari potest; sieprimo remuneratoria donatio, vel ob causam laeta revoearl non potest ob ingratitudinem, tum quod non sit proprie dicta donatio, et eouSequenter sub odioso revorationis verbo non comprehendatur, tum quod vim habeat potius iustae compensatioula, quam mere liberalis donationis, si tamen merita praesuta non multum excedat. Seeundo revocari non possunt donationes saetae ecclesiis, monasteriis etc. ob ingratitudinem praelati, seu administratoris, vel capituli, aut utriusque simul, quia tales donationes rensentur saetae Deo, in quem nulla ingratitudo cadere potest. Tertio revocari non potest donatio pro dote assignata illiae, ob eius, aut mariti Ingratitudinem, post contractum matrimonium, cum donatio talis ob causam necessariam saeta , non videatur habere sumetentem liberalitatem ἰ sicut et donatio propter nuptias facta. Quarto revocari non potest collatio benesieii ob ingratitudinem beneficiati in collatorem, quam is enim talis collatis , donationis aliquid videatur habere, proprie tamen donatio non est, cum collator , etiamsi non necessario huic conferre debeat beneficium, absolute tameu ad nescium conserendum obligetur. Quinto si donator seivit ingratitudinem donatarii, et tacuit, Voluntatem revoeandi donationem nihil declarando , non potest haeres illius , nut successor post mortem illius revocare laetam donationem , tum quod ius revocandi sit ius personale, ex speetali ratione donanti eonveniens, quod cum illius morte, sicuti alia iura mere person, ita , extinguitur; tum quod remisisse talem revocationem censeatur donans, qui solvit donatarii ingratitudinem, eontra eum tamen nihil moxit. S. VII. De aliis duabus causis revocandi donationem inter vivos, ob supervenientiam scilicet liberorum, et ino ciosam dorationem pSi quis liberos non habem, omnia sua bona, vel partem eorum notabi-
494쪽
474 LIBER III. TITULUs XX l . DE DONATIONIBUS.
Iem donavit, donatione proprie dicta , quae non tam remuneratoria est, aut piae causae laeta, ne postea inopinato, et praeter spem liberos legitimos suseipiat , etiamsi unicus illo tantum filius esset, revorare potest donationem lactam, eo quod censeatur donatio laeta talis , naturali iure sic praesumet te, nisi liberi nascantur, eum nemo censeatur, extraneos posteris suis, seu liberis praeserre, ita ut etiamsi ecclesiae , aut piae causae laeta sit talis donatio , saltem usque ad legitimam liberorum revoeari possit. Denique etiam revoeatur donatio inomelosa , quae nimium laeta est contra omelum paternae pietatis in filios ad minuendam legitimam , qui per
querelam apud iudicem institutam , post mortem parentis donantis, saltem usque ad legitimam , revocare possunt donationem laetam e de qua querela, et inofficiosae donationis revocatione plura civilistae.
Peculii nomine hie veniunt bona elericorum , seu heneseiniorum saecularium ; quae bona in tripli et disserentia sunt, alia enim sunt hona patrim ni alia, quae clerico benestelato competunt ex haereditate v. gr. ex donatione, aut allis contractibus civilibus ete. quae bona etiam pecullum custrense dicuntur. Alia sunt hona quasi patrimonialla, bona sive peculium quasi ea1trense, quae clerici beneficiati aequirunt, ut Stipendia suorum laborum, omelorum , et ministrorum ecclesiast leorum. Alia denique dicuntur bona mere ecclesiastica , sive Metilium prolaetitium , aut redditus benestelorum, quos hahmi tales benefletati clerici, vi suorum senestelorum reclesiastieorum. De his ergo bonis elerieorum sit. S. I. An clerici sint veri domini bonorum , ac reddituum ecclesiasticorum , quos ratione benescii percipiunt, etiam supersuorum ; an vero sint administratores tantum eorum 8 Certum est primo, quod cleriet benesse tali saeeulares domini sint suo.
rum bonorum patrimonialium, et quasi patrimonialium, et de his plene disponere possint tam in or vlvos, quam per ultimn m voluntatem non ininus, quam inici, prout constat ex e . Ouia nos, s. De testament. neque enim per ordinem , nut eleri eatum sunt incapaces dominii, aut eo se abdieant. De honis ergo, seu de redditibus mere ecclesiastieis, quos ratione suorum bene ficiorum habent, est quaestio innium , utrum horum etiam sint domini. Qua in re eenum est secundo , quod eorum proventuum , quos ex honis ecelesiasticis ratione suorum henesseiorum pereipiunt, verissimi sint domini tales eleri et benesoluti saeeulares quoad illam partem , quae ipsis ad vitae honestae Sustentalionem , neeessaria eSt, ut possint etiam de hae parte pro suo arbitratu , nd profanas causas , dum vivunt, disponere, si quid ob parsimoniam propriam , de his honestae sustentationi necessariis Duelibus , compareant ; habent enim se hi fruetus ad sustentationem honestam neeessarii , si 'uti iustum stipendium, quod numerari solet, ad certa obsequia obligatis
ergo sieuli hi verissimi domini huius iurii sui stipendii fiunt , ita etiam
495쪽
persectum dominium suorum fructuum, nd honestam sustentationem sibi no-
cessariorum , habent hi clerici benefletati. Urtio denique valde probabile est, quod pleni, et persecti etiam domini sint hi clerici saeculares benestelati ,
reddituum beneficialium , etiam superfluorum , qui scilicet ad competentem clerici talis sustentationem necessarii non sunt, ita tamen, ut Ohligationem habeant hi eleriel in pios usus eos expendendi ; dicitur enim in cap. unico De elericis non residentibus in si . et in Trident. sessione 23. cap. 1. De reformat. quod absentes a divinis ossiciis, sine iusta causa, vel non residentes , fruetus suorum beneflciorum non laciant suos, et privarI debeant lauetibus , quos lucrari poterant, si ultra tempus constitutum a beneficio absumrint ; quae verba sRtis probant a Pontrario sensu , quod dominium suorum fruetuum aequirant beneficiati , si quoad residentiam suae obligationi satisfaciant , cum si uetus sacere suos, aut luerari, idem sit ae dominium aequirere : quod autem hule dominio etiam adsit obligatio expendendi in pauperes , aut plas eausas si uetus tales Superfluos , ex variis luribus probatur, et ex mox dicendis patebit. S. II. Utrum cleristi benesoluti eae Lege iustitiae teneantur redditus suρersDorum beneficiorum erogare in pios usus, uu Drro eae alia lege, vel praec Pto, sine On re restitutionis 'Obligari tales clerieos ex iustitia ad fruetus hos superstuos expendendos in pauperes, vel ni as plas causas plurimi docent, ita ut ad restitutionem laetendam ex aliis suis bonis lenPantur, si supersuorum suorum reddituum aliquid in profanos usus expenderint tanquam sententiam valde probabilem, omnibus benesciatis in praxi consulendam, latentur etiam nil qui, qui contrariam sententiam tuentur , tum quod satis em citer ca probetur , non tau tum ex variis iuris antiqui textibus, sed ex Trident. etiam se . 25. Cay. . De reformat. et ratio etiam probat, quae eum hoc onere, pacis, et modo , data haec heneflciatis, putat, ut superflua In pios usus expendant, neque ostendi possit, contra quam legem pereent benestelati, superflua haec in profanos usus expendendo, nisi obligari eos ex iustitia dieatur. Contraria lamen sententia, quod non obligentur ex iustitia , ad superfluos hos fructus inpias musas expendendos, sed ex charitate tantum, quae obligat ad subveniendum pauperibus, ut volunt aliqui; vel ex religione desumendo obligationem talem ex ipsa honorum talium , Deo et Sanetis oblatorum , natura , qua expendi volunt, ut sanetos decet, prout putant alii, vel ex alio iuris positivi humani praeeepto , ex variis iurium textibus petito ete. , communi hodie usu , et consuetudine recepta est, ne ob plurimorum Auctorum auetoritatem valde probabilis, cum obligatio iustitiae non facile probari possit ex landatorum , nut haec hona conserentium voluntate, qui tam rigidi ad cleriem , sub hoc onere, obligandos , vix Videntur praesumi posse, absque Irreverentia in statu clerieali: neque conscientiam sibi facile faciant restitutionis , dantes elerici haec bona ad profanos usus , conSanguineis V. g., nutaeeipientes latet talia bona ad prosanum usum ipsis ex usa; et facile etiam
explieentur sancti patres et M. canones, qui contrarium videntur asserere , aut
restitutionem faciendam insinuare , loqui selli et illos, de illo tempore, quo
496쪽
476 nondum hona Melesiae in quatuor partes distributa suerunt, una sellieet rederet episeopo ; altera clericis aliis ; tertia labrieae ; quarta pauperibus : hodie tamen post divisionem hane legitima auctoritato suetam , cessat haec obligatio iustitiae. S. III. Ad quem pertineant bona aequisita a elerico benesciato, et meliorationes faetae in rebus ecclesiae; num ad ecclesiam, an vero ad ipsum beneficiatum p Prima quaestio non ex regula aliqua generali, sed ex variis conlecturis, et circumstantiis decidi debet; si enim praelatus, vel rector Melestae , aut allus beneficiatus, nihil , vel parum patrimonii, eo tempore habuit, quoad praelaturam talem aut beneficium promotus fuit, praesumitur meteris paribus in ea bona , fundos V. gr. praedia etc., quae postmodum Bh eo aequisita sunt, ex redditibus ecelesiae suisse eoempta, et ad ecelesiam pertinere, prout statutum habetur in cap. Investigandum, 1. h. t. neque enim docens est, ut qui nullum , vel exiguum patrimonium habet, sibi patrimonium aequirat ex redditibus reclesiae , per prohibitam v. g. negotiationem. Si vero proprium matrimonium eo tempore habuit, et hoc quidem amplum , eum tamen redditus tenues beneficii essent, ex propriis potius , quam ex ecelesine redditibus , comparasse sibi talia bona censeri debet, quae praesumptio etiam tunc locum habet, quando beneficiatus v. g. proprio nomine talla bona emit, et quiete, ne pacifice aliquamdiu possedit, ita ut in tali easu, pro possessore , elusque haerede praesumi debeat , cum delictum in dubio non sit praesumendum. saepius tamen easus contingere potest, vel ratione patrimonil habill, vel ratione industriae adhibitae, ut hona taliter a elerico hen sciato coempla , sive proprio, sive alieno nomine mempta sint, inter ecclesiam, et haeredes henesciati, sint dividenda, nisi elare constet ex bonis patrimonialibus tantum comparata hare suisse, quo in casu ad haeredes he-nessetati taliter comparata transibunt; vel nisi eonstet ex redditibus tantum
Melesiae comparata ea fuisse, quo in casu , nd est lesiam taliter mempta pertinebunt sive proprio, Sive alieno nomine mempta sint, prout etiam habetur in eap. Inquirendum, 4. h. t. et quamvis in eap. Presbyter, 2. h. t. statuatur , ut in casu, quo res Bliqua ex redditihus ecclesiae emitur v. gr. instrumentum emptionis, nomine ecclesiae, conficiatur sub poena adimendae administrationis, poenam tamen hane non incurrit, qui monitus , ut rem tallter emptam ecclesiae incorporare saeit, quod monetur, etiamsi instrumentum nomine ecclesiae conse tum non sit, cum dolietum non censeatur in tali casu in essectum deductum. Meliorationes vero, si quas in ecclesiae houis saeti beneficiatus, landus v. gr. steriles ad sertilitatem, vel saltem ad maiorem fertilitatem reducendo,
relinquuntur quidem beneficiato, ut illis Dul possit, dum vivit; post mortem vero illius tales meliorationes, aut illarum aestimatio , non transeunt adhaeredes heneficiati , sed penes ecclesiam manent, si ex redditibus ecclesiasticis meliorationes illae saetae fuerunt, ita ut nec impensae saetae restitui debeant si euil enim aequum est, ut illi relinquatur terra possidenda , et fruenda, quam sua industria excoluit, ita aequum etiam est, ut quae ex
497쪽
reelestasticis redditibus , mellorata sunt, ecclesiae maneant, post mortem illius, qui meliorationes tales sumptibus Gelesiae secit j si vero meliorationes tales saetae suissent sumptibus proprii patrimonii, aut ex quasi patrimonialibus honis, haeredes talis beneficiati deiuneti petere poterunt talium meliorationum aestimationem nisi appareat, aut probari possit, animo donandi Selesiae suae saetas haη meliorationes suisse, ut ne ex alieno, sine meliorantis voluntate, diteseat Gelesia.
DE TESTAMΕΝTls , ET ULTIMIS VOLUNTATIBUS.
De ilesinitione , et divisione testamenti, et solemnitalibus ad illud requisitis
S. I. Quid, et quot upleae Sit testamentum, et quae solemnitates requiruntur ad illud spectato iure communi Testamentum re te desinitur, quod sit nostrae voluntatis iusta sententia, persecta scilicet, quae continet directam haeredis institutionem , et in qua omnes iuris solemnitates , ad valorem testamenti requisitae, adhibentur, ut
ait stlossa in l. 1. 17. Oui test. facere possint i de eo, quod quis post mortem suam seri velit: ita ut origine, sit iuris gentium Icum apud omnes gentes antiquissimus usus fuerit, ut de rebus suis in casum mortis dispondirent in quoad formam vero sit iuris civilis, oh solemnitates ab hoc ture, ad valorem testamenti introduetas. Dividitur autem testamentum primo , in persectum , et solemne , in quo nulla deest solemnitas , a lure requisita; et in minus solemne, ae privit glatum, tu quo etiamsi non omnes solemnitotes a lure requisitae interveniant, ex privilegio tamen suum valorem habent, qualia sunt testamenta ad pias causas , testamenta inter liberos, testamenta apud acta , tempore pestis, a milite in militia et e. sacto. Solemne testamentum subdividi solet in Seriptum, quod in scriptis exhibetur, adhibitis requisitis solemnitatibus ; et nuncupativum , quo scilicet testator coram requisitis testibus voluntatem suam voce exprimit, sive deinde notarius voluntatem hane testatoris in seripturam re digat , ad faciliorem probationem , sive non, cum ad formam nuncupati vi huius testamenti non requiratur scriptura. Ad seriptum autem testamentam plures solemnitates de iure ei vili requiruntur , quarum exactior explicatio a civilistis petenda est: ut tamen non omnino sint incognitae , requiritur Primo , ut expressis verbis haeres instituatur , et nomen haeredis, vel propria manu testatoris In testamento Scribatur, vel si aliena manu seriptum sit testamentum, subseribatur a testatore propria maiiu, vel Oetavum testem adhibeat, qui nomine, et loeo illlus subseribat, et sic subscriptum testamentum testibus ostendat, dicens in illo contineri suam ultimam voluntatem. Secundo requiritur, ut in solemni tali testamento, septem testes adhibeantur, et lilsint rogali, sive ad hoc vocati, et invitati, qui sint liberi masculi, et puberes , qui sint extra suspicionem falsitatis, et ipsi vel haeredes, vel legatarii institui possint, et ad testisse dum in Iudicio sint idonei, ae praesentes
498쪽
Icoram intueantur testatorem. Tertio requiritur, ut Omnes, et singuli subseri-hant propria manu , ne subsignent proprio , Vel alieno sigillo. Quarto denique requiritur, ut totum negotium testandi, uno eodemque tempore, et i O , uno contextu , nullo alio negotio interveniente peragatur, nisi modica sit tantum interruptio , ob urgentem causam : ad nuncupativum tamen testamentum sumeit, si testator coram septem testibus idoneis , quales modo descripsimus, ad hoe specialiter V atis , suam voluntatem , cima haeredis institutionem , et legata palam articulata, et distincta voce aperiat, ut intelligi possit; et quamvis etiam in hoc nuneupativo testamento scriptura adhiberi possit, haec tamen non est de Substantia talis irata menti, sed conducit tantum ad meliorem probationem. Vide civilistas. S. l I. An solemnitates iuris civilis requirantur etiam oui testamentum de iure canonico ZRespondetur certum esse, quod de iure canonico in terris temporali iurisdictioni summi pontiacis subiectis , non requirantur solemnitates omnes de iure civili requisitae, sed sumetat ad valorem testamenti , ad profanas causas saeli a parochlano coram duobus, aut tribus testibus idoneis, et parocho , aut in vicem parochi, duobus aliis testibus praesentibus , laetum id suisse, proni ci re id constat ex c. Cum esses, 10. h. t. non quidem, quod malor numerus testium contra legem divinam , sanctorum patrum instituta, et generalem consuetudinem ecclesiae positive prohibentem, sit, sed quod nulli hi talis mulor testium numerus in lege divina , aut fis . patrum institutis, aut n generali ecclesiae eon Suetudine requiratur. Quod vero clerici etiam in terris imperii, nitorumque regnorum , valide testari possint i caeteris paribus i iuxta relatam dispositionem iuris canonici in cit. cap. Cum rases, relatam , probabile quidem est, cum non videantur esse obligati ad dispositionem iuris civilis, nimium restringentis, nd certas solemnitates testandi licentiam , et quia in clericos lurisdietio laicorum tam facile materia odiosa non admittitur , monent tamen passim Auctores attendendam esse in praxi loci consuetudinem , iuxta quam in terris imperii, in testamentis etiam clericorum ad profaniis eausas lactis , luris civilis dispositio attenditur; sicuti enim in materia contractuum aceommodare se debent clerici legi hus politieis saecularibus, ita etiam in materia testamentorum.
S. IlI. An sicut testumentum sine so nitatibus iure positiro requisitis faetum , ad profanam ea Mam , in foro eaeterno invalidum est, ita etiam sit incalidum in foro eonscientiae ZOmnes in hoc eonveniunt, quod lex humana, sive eeclesiasti ea, sive civilis illa sit, possit certam formam , ac solemnitates praescribere actui, qui hus non observatis , netus Sine talibus requisitis suetus, in utroque tam conseientiae, quBm externo soro, nullus Sit, ante omnem iudicis sententiam; quomodo autem de facto forma , et solemnitates in testamentis requisitae , se hubeant, multum quidem, probabiliter lamen in utramque partem disputatur. Probabiliora videntur:
Quod haeres in testamento minus solemni institutus , uti et legatarius,
499쪽
sl eertus sit, quod testator voluerit ipsi haereditatem, vel legatum aequiri, retinere possit in foro conseientiae haereditatem talem , aut legatum tale, si sine vi, et Dauda ea eonsecutus sit, donec in iudicio ab ipso repetatur , eum enim naturaliter sit debita, ex voluntate defuncti, et tantum civiliter, ex defeetu solemnitatum indebita , repeti quidem poterit in iudicio , si errore
laeti soluta sit, ad nullam tamen restitutionem in foro conscientiae, ante sententiam ludi eis obligatur haeres talis, vel legatarius, cum ex obligatione naturali ea soluta sint. Si tamen contra haeredem talem, in testamento tali minus solemni, et non privilegiato scriptum, sententia a iudice seratur, qua ad restituendam haereditatem haeredi ab intestato v. gr. condemnetur, tenetur in conscientia restituere haereditatem , si eam iam adsit, et legatarius
legatum, tum quod naturalis Obligatio inemeax sit , quae per exeeptionem legis civilis elidi potest, tum quod testamenti Valor a iuris positivi solemnitatibus dependeat, et consequenter haeres, aut legatarius esse non possit , qui contra se ius positivum habet, saltem post sententiam iustam ludi eis consormirer legibus positivis latam. S. IV. An solemnitu es iuris civilis requirantur in testamentis ad pias causas pnespondetur negative , ad horum enim testamentorum Valorem in utroisque soro, in savorem piarum causarum , plus non requiritur, quam ut habeantur ea, quae de lure naturali, ne gentium requiruntur: voluntas scilicet testatoris , et potestas testandi, ne de his constPt, prout sumitur ex e. Relatum, 11. h. t. Ita ut testes etiam , qui hoe capitulo requiruntur, non tam requirantur ad valorem testamenti inlis, quam ad probationem , si de voluntate testatoris aliunde non constet, neque enim causae tales, ut ait pontifex , secundum leges civiles tractari debent, aut ecclesiis ob luris ei vilis dispositionem praeiudicari: et hine valida sunt testamenta ad plas causas , si solo nutu, aut signo externo voluntatem suam declaravit testator, etiamsi nulla in tali testamento fuerit laeta haeredis institutio ; etiamsi testes , qui in talibus testamentis ad probandum interveniunt, rogati non sint, aut sint foeminae; etiamsi in alterius arbitrium sit laeta commissio , ita ut legata pia in testamento tali non solemni, aut imperfecto saeta , solvenda sint etiam si testamentum quoad haeredis institutionem nullum sit, et valeant etiam legata pro sana in testamento ad pias cauSas facto , quamvis non omnes solemnItates a iure ei vili requisitae intervenerint ete.
De iis, qui testamenta sacere P Suut, vel non p
S. I. Ouinam iure communi prohibeantur testamentum facere pomnibus concessum esse de honis Suis ante mortem disponere, per ultimam voluntatem , nisi Iure naturali, vel positivo, ob gravem causam pro hibeantur , habetur ex lege l. cap. De M. ecclesiis. Prohibentur autem ob impedimentum naturae , qui usu rationis carent; impuberes , muti, et surdi simul a nativitate, e et , qui testari non posSunt, niSi nuueu pative ete. ἰ
500쪽
iure positivo vero prohibentur servi sive manet pia; prodigi, quibus interdicta honorum administratio; captivi, sive obsides apud hostes retenti; damnati ad mortem naturalem , vel civilem; illulamilias, sub patria adhue potestate existentes, qui non possunt de bonis adventitiis testari; usurarii manifesti, nisi prius de usuris satisfecerint; excommunienti propter haeresim, vel ob percussionem cardinalis , elerici eis. , de quibus tamen plus dicetur M. smquentibus. De aliis vide et vllistas. i. II. An, et quibus bonis episcopi, alii e praelati ecclesivitiei, et b nesciarii testari possint, vel non 'De honis suis propriis , sive de patrimonialibus , testari hos, et eleri somnes saeculares posse, Sive ante praelaturam, aut susceptum beneficium , vel ordinem , sive postea patrimonium tale aequisiverint, ut et de bonis quasi patrimonialibus, quae ut iustum sui laboris stipendium, aut praesentiae praemium ex bonis etiam ecclesiasticis obtinent, aut in compensatione certorum obsequiorum ecclesiae praesularum , aut sactarum ex patrimouio suo ex a-sarum in pias causas, aut ecclesiae utilitatem, vel denique , quae ex bonis his suae congruae Sustentationi concessis comparaverunt, passim omnes docent ; et ex variis luribus patet: quia in his bonis verissimi, et persecti d mlni sunt, ad instar laicorum , et consequenter de illis instar lateorum, tam inter v lvos, quam per ultimam voluntatem disponere possves; aliter tamen loquendum de illis redditibus ecclesiasticis, quos ex vi tituli sui, aut bene- seli , suae congruae sustentationi nihil necessarios percipiunt, de quibus , uti et de illis, quae ex talibus redditibus comparaverunt, quod testari non possint, sed relinquenda Sint haec reclesiae , t nisi ad pias causas , vitae tempore, redditus illi donati fuerint j plura iterum iura asserunt cap. 7. 8.D. 1 l. etc. h. t. ut a Sueeresore v. g. cui bonorum ecclesiae illius administratio competit, in pios usus expendantur ; vel a capitulo, si ad illud talia hona devolvantur, velut legitimis administratoribus, aut in communi massa profuturis necessitatibus reserventur , aut inter capitulares distribuantur, vel alios pauperes praebendatos, prout ex cit. cap. Relatum, patet; ulsi in tali ecelesia sit usus receptus , ut quae post mortem beneficiati remanent, sint spolia sedi, Vel camerae apostolicae applicanda , de quibus tamen spoliis in nostris partibus parum Seitur. S. III. An per eonsuetudinem saltem immemorabilem introduci possit, ut beneficiarii de redditibus ecclesiasticis superfluis, et quae eae illis e-- parata sunt, libere, ae licite testentur etiam ad profanas eausas pAmrmant aliqui, et hanc eonsuetudinem etiam in quibusdam nostrae Germaniae locis vigere putant, saltem quoad clericos benesteiarios, episcopo inseriores : verior tamen est negativa Sententia , non tantnm respectu episeoporum , et Similium praelatorum , sed etiam respectu aliorum beneneiatorum , si superfluos redditus non tantum in modica quantitate habeant, de quibus ut testentur etiam ad profanas causas concedi fortassis potest eousuetudo, cum in moralibus his modicum non Soleat observari, neque tam exstete distingui possit, quantum alicui ad necessariam Sustentationem , aut tonu