장음표시 사용
691쪽
DE NOMICIDIO VOLUNTARIO , VEL CASUALI
De homicidio voluntario in genere, et in speeis de homieidio voluntario iniusto.
S. I. Ouid sit homicidium in communi, et quomodo dividatur 'Homicidium, proprie loquendo, est oecisio hominis ab homine sueta,
sl enim a sera homo occidatur, proprie non dicitur secundum lura homicidium, sed pauperies, iuxta tiι. instit. et β. Si quadrupes pauperiem etc., et quidem eorporale homi eidlum , de quo hic est quaestio , aliud est voluntarium , allud involuntarium , seu casuale. Voluntarium subdividitur in illicitum , sive iniustum , et in licitum, sive iustum. Illicitum , Sive iniustum aliud est direete voluntarium, quod est per se intentum, et sit animo deli- rato oecidendi hominem , aliud est indirecte voluntarium in causa scilieet per se intenta, ex qua moraliter certo homicidium est secuturum. Lieitum vero homleidium est aliud necessarium, ac defensivum , eum quis se contra iniustum invasorem eum oceisione illius legitime defendit, aliud vero est punitivum, quod publica auctoritate magistratus sit, ad punienda delicta. Casuese dentque homicidium dicitur, quod casu praeter intentionem committentis , aut causam dantis contingit, et quidem si nullo modo sit voluntarium , ob nullam periculi fortassis praevisionem, et post sumetentem eautionem ad omne perieulum avertendum adhibitam evenit, mere casuale dieitur, Si tamen perieulum praevisum est, cui non sufficienter cavebatur, casuale quidem dicitur, per accidens tamen , et indirecte volitum. S. II. Ouae requirantur ad homicidium iniustum directe voluntarium, eiusque Poenam incurrendum, et quae poenae iure sint decretae in homicitas 'Requiritur primo , ut sit commissum per direetam , ae expressam , et
spontaneam voluntatem oecidendi, vel in se, vel in sua musa , intendendo mortem alterius. Requiritur secundo, ut mors actu, et re ipsa sequatur , Si enim mors non sequatur, sed per miraculum fortasse aliquod impediatur , poena ordinaria homicidii non incurritur, eum poena a iure deereta perse-Ctum , et tonsummatum actum requirat, ut incurratur, nisi aliud in ipso
Sunt autem poenae in tales homicidas de iure canonico i quid enim statuat ius civile, civilistae re docebunt statutae excommunientio squae mortis nomine in iure ea nim venit, quia mortem animae assert) irregularitas , et si elerieus sit, qui homIeidium dicto modo mmmisit, deponendus est ab ordine, et ometo, et post depositionem in aretum monasterium fluxta antiqua lura detrudendus est, ad agendam poenitentiam, vel ut volunt aliqui iuxta hodiernam consuetudinem , ad triremes mittendus in perpetuum, Vel ad tempus , pro diversitate homieidii , et privandus est omnibus beneficiis ecclesiasticis , si quae habeat, neque potest etiam post peractam poenitentium in ordinibus Susceptis ministrare etc., attendendo tamen in his, ac aliis p Diuii tred by
692쪽
nis, tilias etiam circumstantias , quae mitiorem nonnunquam eum hoc, quam eum alio procedendi modum requirunt. S. III. Quisnam tum in y nere tum in sprete propter homicidium voluntarium, et iniuste e0mmissum , irre laritatem incurrat, aut alias poenas, in iure lalus contra homici s plia genere dici potest, quod illi irregularitatem hanc incurrant, qui per seipsos taliter iniuste Occidunt alios sciam hi vel maxime sint homicidae
vel qui eausam mortis alteri praPbent cum intentione occidendi, cum damnum dedisse merito censeatur, qui causain efficacem damni dedit cum intentione prava nocendi. In speeie vero irregularitatem hane incurrit, primo qui laetus iam animati abortum procurat e. Sicut, 20. h. t. quia qui laetum animatum oecidit, utique homicida est. Secundo qui lethaliter alium percussit, etiamsi hic ab aliis postmodum fuerit omnino interfectus , modo susti eientem etiam causam mortis dederit , cum intentione prava eum occidendi, ita ut abstinere etiam debeat, tanquam irregularis, ab onteio sacerdotali, etiamsi dubitet , an ex suo ictu , vel potius posterioris , mortuus fuerit vulneratus. Tertio qui eum intendat ex proposito oecidere Titium, ex casu tamen occidit Calum, quamvis enim easuale sit hoe homicidium respectu personae occisae, voluit tamen occidens occidere hominem. S. IV. An maxulum aliquom occidi stat irregularis, aliasque poenas homicidii incurrat. Mandans o idi aliquem , etiamsi expressum mandatum non sit de occisione, sed tacitum tantum, sit irregularis, si mors ex tali mandato sequatur , et ordinaria homieidii poena puniri potest; quamvis enim causa physica mortis alterius hic non sit, est tamen causa moralis, et quidem principalis:
quin immo si mandatarius sines mandati excedat, Oecidendo V. g. eum, aut mutilando, quem alter verberari tantum mandavit, cum expressa intentione ne occidatur v. g. incurrit tamen mandans iri Paularitatem, si mors alterius Vulnerati v. g. sequatur, et iniuSta suerit ulneratio, quam mandavit, c. Is qui, 3. h. t. in s. cum mandando in culpa fuerit, et debuerit Ogitare, hoe evenire posse, ut ait pontifex incit. cap. quam etiam incurrit mandans, si praeter ipsius intentionem mandatarius occidatur, eum hoc praeter intenti nem mnndantis esse quidem possit, non tamen praeter praevisionem , tam periculoso easui exponendo mandatarium. Et quamvis si mors, vel simpliei ter non Sequatur, vel non Sequatur ex mandato hoc , vel revogatum suerit mandatum tale, et huius revocationis notitia ad mandatarium pervenerit , non incurratur ex homicidio irregularitas, eum rigor menarum hane exten-Sionem non permittat, possunt tamen mandantes , pra Sertim si per assi inos iussulules homicidia committi mandant, de aliis poenis a iure canoni eo Statutis sibi subinde timere, iuxta c. Pro humani, l. h. t. in s.
693쪽
DE BOMICIDIO VOLUNTARIO , VEL CASULLI.
673S. V. An sicut mandans, ita etiam consentiens in homicidium iniustum, vel illud approbans, seu ratum habens, incurrat irregularitatem , et alias poenas homisidii
Consentiens in caedem alterius, aut ratam eam habens, postquam commissa illa fuit, sine ulla tamen cooperatione, et quae nullo modo fit ex nomine consentientis, irregularitatem, aut alias poenas homicidarum non incurrit , cum talis nullo modo sit causa influens in homicidium, qualis tamen esset i et consequenter irregularitatem, ae alias poenas homi eidarum incurreret si consentiret in homicidium , ut ab alio quidem neret, fleret tamen Sus nomine, quo in casu causa moralis absque ulteriore mandato haberetur; et quamvis in easibus quibusdam ratiliabitio mandato aequiparetur , in ordine tamen ad poenam incurrendam, causae physicae aut morali impositam , non potest aequiparatio locum habere, cum ratthabitio talis nullo modo in delictum commissum innuat. S. VI. An eonsulens homicidium iniunetum incurrat irregularitatem pSi homicidium committatur ex vi dati consilii, in casu scilicet, quo qui consilium alterius audivit, non suisset alterum occisurus, vel certe non ea celeritate, aut crudelitate, etc. nisi consilium tale datum luisset, irregularis sit, easu quo mors alterius subsequatur, uti sumitur ex can. Perniciose, 22. dist. l. de poenitent. et ean. Si quis, 8. dist. 50. ae e. Sicut disnum, s. S. Oui verum , et S. Inal. h. t. quia talis est eausa lassuens in tale homicidium. Quod si tamen consilium , quod dedit consulens , reu et ante eius executionem, non ideo statim liber est ab irregularitate , si mors illius , eontra quem eonsilium datum suit, sequatur, cum innuere possit etiam consilium re-V atum , et intellectus semel imbutus aliqua opinione, non lacile ab illa dimoveatur , sed insuper debet consuleus ad evadendam irregularitatem conari
ad dissuadendum homicidium, ad quod prius consilio suo iuvit. S. VII. An qui cooperatur ad homicidium praestando opem, aut auxilium, sit irregularis pSi auxilium , vel opem serens sit causa propinqua homiei dii commissi, vel directe ad illud e perando , percutiendo, et insigendo vulnera v. gr. Vel
indirecte, detinendo v. gr. eum , qui oeeiditur, ne fugiat, vel comitando oecisorem , et sua praesentia animando, etc. irregularitatem incurrit, cum ad mortem alterius verissime, physice, vel moraliter cooperetur , uti colligitur ex c. Sicut dinum, s. h. t. Si vero plures ad Meldendum aliquem eoncurrant , et dicto modo opem serendo cooperentur , omnes sunt irregulares , Sive ex e dicto , et proposito aggrediantur aliquem ad eum occidendum , Sive subitae rixae V. g. occasione in unum aliquem insurrexerint plures, Sive selenter eum vulneraverit aliquis , sive ignoranter , sive vulnus lethale inflixerit, sive non lethale, etc. quia omnes sunt velut una causa moralis oecisionis talis.
694쪽
S. VIII. An non impediens homicidium , cum possit ae debeat, sat irregularis pSi non impediens praecise teneatur ex charitate illud impedire, non sit irregularis in foro conseientiae , etiamsi non impediat ex odio interno , et desiderio mortis proximi, cum in tali casu non sit causa inlusta homieidii, nihil contra Iustitiam pereans. Si vero ex iustitia teneatur impedire homicidium , et possit illud sine gravi suo incommodo impedire , nec tamen , et quidem voluntarie, impediat, irregularis est, si mors alterius sequatur, cum sit causa moralis inlusti, respectu Ipsius , homicidii.
De homieldio casuali , et de omnino tu voluntario.
S. I. An eae homicidio casuali, quod eae opere licito secutum est, contrahatur irregularitas pCasuale homicidium hie dieitur illud , quod per se quidem, et directe
in se Nolitum non est, indirecte tamen, et in sua eausa volitum fuit: casus enim, qui praeter intentionem operantis contingunt, et ab eo praevisi non sunt, imputantur tamen illi ad eulpam , saltem in soro externo si ex opere illo per se , et necessario sequantur , vel saltem ut plurimum evenire soleant. Potest autem duplici modo contingere, ut homicidium casuale ad culpam nli-cul imputetur, si diligentia non adhibeatur sumetens ad praecavendum illud, et si quis operam det rei illicitae. Si proinde rei lieitae operam quis dedit, et adhibuit sumetentem diligentiam ad cavendum homicidium , per necidens tamen , et praeter intenti nem , aut praevisionem huius , homicidium ex parte tali Sequatur, non mu- trahit ex eo irregularitatem, quia in tali casu nec ob negligentiam aliquam in praecavendo periculo, nee quod operam dederit rei illieitae , imputari potest ad eulpam illi homieldium tale , prout probatur ex c. s. la.. 14. 15. 16. 22.23. et 25. h. t. Quod si tamen operam quidem dedit rei lieitae aliquis , culpam tamen seu negligentiam In amovendo perieulo homicidii committat eo secuto, in urrit irregularitatem c. T. et 8. h. t. quia homicidium illi imputatur , qui periculum , ex quo facile homicidium , et saepe sequitur , non
S. II. An in dubio eommissi homicidii, quis censendus sit inregularis, vel non pIn dubio commissi homicidii, sive in dubio laeti, ubi certum ius est de irregularitate statuta, dubium tamen est, utrum Ille , vel ille homicidium commiserit, censendus est in utroque soro, talis dubitans irregularis, c. Ad audientiam, 12. h. t. quia debitam diligentiam hie non adhibuit ad praeca vendum homicidium. Si vero sit dubium iuris, id est, si dubitatur, utrum pro hoc , vel illo casu irregularitas in iure statuta sit, in neutro foro censeri quis debet irregularis, e. Is qui, Is . de sent. Geomm . in s. cum irre
695쪽
DΕ noui IDIO VOLUNTARIO , VEL CASUALI. 675laritas non ineurratur, nisi sit in iure statuta. Et quamvis in aliis etiam ii regularitatilius praeter irregularitatem homicidit, nec in dubio laeti , nee in dubio iuris incurratur irregularitas , eum in dubio delicti favorabiliores rei partes semper Sint ad absolvendum , quam ad tondemnandum , et in materia odiosa ultra casus lure expressos non Sit extensio facienda , t et hinc non debet in serri, quod etiam irregularitas incurratur in dubio saetae mutilationis speciale tamen hoc a iure habet in dubio facti homicidii irregularitas , ubi tutior pars ad multa Scandala , et inconvenientia cavenda, Observanda
S. III. Oualis culpa , site Myligentia praecedere debent ad ineurrendam irregularitatem , quae oritur ea homicidio casuali faeto ab eo , qui operam dedit rei licitae 'Latam culpam iuridieam , Seu crassam negligentiam sufficere ad ineurrendam irregularitatem , d ent plerique omnes, cum in casu talis negligentiae, quam homines medioeriter prudentes adhibendam putant, Satis voluntarium rensetur homicidium ; et quamvis putent aliqui ex c. continebatur, s. h. t. de levi luridica culpa etiam probari posse, quod, si ea in praecavendo homicidii perieulo intervenit, irregularitas incurratur, et velint etiam ob eulpam luridicam levissimam , non quidem in omittendo , fit tamen ineommittendo haec admittatur, ineurri ex homicidio casuali irregularitatem ;alii tamen probabilius pro irregularitate ex culpa levissima incursa , nihil tu iure reperiunt, et sunt etiam , qui nee pro culpa iuridica levi statutam irregularitatem putent, propter glossam in c. Ouaesitum, de poenitent. v. Ne-yligentibus, si quis operam dedit rei de se licitae , et velliit ad ineurrendam
irregularitatem hane in foro conscientiae requiri veram culpam theologicam gravem intervenire . cum tales poenae Spirituales non incurrantur a privatis,
nisi propter peccatum grRVe. S. IV. An, et in quibus easibus is, qui dat operam rei illicitae, sive prohibitae , eae qua reipsa sequitur homicidium , saι irre laris , quamvis omnem diligentiam adhibuerit ad illud vitandum 'Sunt, qui putant, Semper incurri irregularitatem ab eo , qui dat operam rei illicitae , et perieulmae, si homicidium ex ea sequatur , ob varia iuris rapitula , et sunt, qui putant, nunquam ab his ineurri irregularitatem, si diligentiam debitam adhibuerint ad praecavendum homicidium, quamvis
illud praeter opinionem fgeniis subsequatur , quia non apparet, quomodo in tali casu voluntarium dici possit homi eidium tale. Probabilior tamen media sententia est, quae pro se iuris capitula habet, et rationem modo allatam , se ilicet incurri ab illis irregularitatem , qui operam dederunt rei illicitae ex se, et natura sua, cum propinquo periculo mortis conluniae, quamvis debitam ali hane praecavendam diligentiam adhibuerit, si mors ex ea actione sequatur : non lare autem irregulares illos, qui nctioni quidem prohibii ad Operam dederunt, ex se tamen eum periculo propinquo mortis non coniunctae, si diligentiam debitam ad hane praecavendam adhibuerunt, etiamsi per accidens aliquando mors ex tali operatione sequatur; sicut enim in priore casu satis
696쪽
apparet, quomodo voluntarium sit illis. saltem Indirecte homicidium, dum causam ponunt voluntarie, quae ex sua natura conlunetum habet mortis perieulum , et propterea prohibita est; ita tu posteriore casR non apparet, ex quo capite diei possit homicidium illis voluntarium , dum operam quidem rei illicitae dant, non tamen ex natura sua trahentis secum mortem alterius, neque propter coniunctum propinquum periculum mortis prohibitae, c. Tua nos , 19. h. t. S. V. De homicidio omnino involuntario, et inculpabili. De hae quaestione in Clement. Furiosua, h. t. statuitur, quod nullamineurrat irregularitatem furiosus, si durante surore, etiamsi sua culpa in hunc inciderit, octi derit aliquem: insans sanie septennium sellicet expletum aut dormiens, Si oeciderit aliquem , cum hi usum rationis non habeant, nisi in hoc postremo casu sciat dormiens , quod in somno soleat surgere , arma arripere, ne obvios percutere, neque tamen ad praecavenda haec debitam diligentiam adhibuerit, et mors exinde alleuius sequatur , cum in tali casu homieldium hoc tuerit satis in causa illi voluntarium. De ebrio tamen dubitari potest, utrum occidens aliquem in ebrietate , irregularitatem incurrat, eum enim neque hic habeat tum temporis rationis usum , Videatur eam non Incurrere , sicuti prius relati; probabilius proinde ob hanc rationem videtur, non ineurrere eum irregularitatem in foro canonico ob saetam hominis caedem , nisi praevidens ante ebrietatem periculum occidendi inimici v. gr. in ebrietate, periculum tale debita diligentia non praeeaverit, quia ut sic ho-mleidium tale huic salis voluntarium est, sicuti de dormiente Paulo ante dictum.
De homi idio necessario, sive ob defensionem facto, et irregularitale
s. I. An qui ob defensionem suae propriae personae ac vitae alium occidit, vel ob defensionem Droprii honoris , et sumae , stat irrestularis 'Qui occidit aliquem ob neeessariam i ob quod etiam necessarium tale
homicidium dieitur J eorporis sui , seu vitae defensionem , Seructio moderamine inculpatae tutelae, non sit irregularis, lit tamen irregularis , si in modo defensionis notabiliter excedat, occidendo v. g. in vasorem , quem aliis modis facile repellere potuisset, Clement. cit. Si furiosus , etc. quia contra iniustum invasorem vim vi repet Iere ob sui tutelam , iure naturae eone sum ret, et quamvis videatur etiam in hoc casu iniusti invasoris, vim vi repellendo eisi, Trident. sess. 14. c. 7. De reform. irregularitatem inducere, dum episcopis dat dispensandi in tali casu facultatem, intelligi tamen debet i oncilium iuxta declarationem cardinalium de eo casu, quo quis excedit moderamen inculpatae tutelae , quod diligenter obser, andum est, ita ut etiam sugere teneantur, ad evitandam oecisionem, cui fuga graviter dedecorosa non est. Quod si vero propter defensionem proprii honoris , et famae oecidatur alter , qui iniuste infamat, aut inhonorat, sit oecidens irregularis , prout colligi videtur ex cit. Clement , eos tantum ab incurrenda irregularitate exci-
697쪽
plente, qui mortem aliter vitare non possunt: cum ergo fama laesa, aut laesus honor aliis mediis reparari possint, consequenter occisio infamantis , aut inhonorantis , magis ad vindictam videtur pertinere, quam iustam , et
S. II. An is , qui ob defensionem bonorum temporalium , quae possidet, occidit aliquem, sat irregularis p
Fieri irregularem talem , multi docent luxta stylum curiae romanae, et ex multis iuris textibus probant: probabilis tamen etiam est sententia eontraria , negans eum fieri irregularem, qui pro defendendis rebus sui magni valoris alium Meldit, tum quod bona talia temporalia ad vitae sustentationem neeessaria, quodammodo vitae comparentur ; si ergo lieita est defensio ad vitam conservandam, etiam cum occisione iniusti invasoris , servato tamen moderamine inculpatae tutelae, licitum etiam erit, std res Suas magni valoris defendendas, eodem moderamine servato , iniustum rerum suarum invasorem Occidere, tum quod in ture nulla sit pro tali occisione statuta idi regularitas , tum quod ea, quae ex iure asseruntur , vel tantum a eontrario sensu probare videantur, quod tamen in materia poenali, praesertim in materia irregularitatis , non licet, vel disiunctive intelligenda sint, vel ostendant excessum inculpatae tutelae. S. III. Ouae requirantur ad licitam defensionem cum moderamine inem patae tutelae, et quomodo puniatur exerasus in defendendo sine hoc moderamine pUt observetur moderamen inculpatae tutelae , requiritur primo, ut quis sit iniuste invasus, vel certe in eontinenti sit invadendus iniuste, ut oecidatur , allas non esset defensio, sed stggressio. Secundo requiritur , ut defensio non possit fieri cum minore laesione proximi, et hine si ad vim iniustam repellendam sufficeret vulnerare alterum, aut mutilare, non liceret talem occidere. Tertio requiritur , ut sat talis defensio sine gravi culpa, ne transeat in aggressionem potius , quam licitam defensionem. Quarto requiritur, ut alius modus honeste evadendi iniusti aggressoris manus, non supersit, de quo ludieahit prudentis viri aut iudicis arbitrium. Quod si tamen moderamen hostinculpatae tutelae in sui , vel rerum suarum magni valoris defensione exedideret , occidendo, cuius iniustam vim alio modo repellere posset incurrere hie oeeidendo irregularitatem , c. Signi asti, 18. h. t. Cum in tali easu ad culpam ipsi potius imputaretur tale homicidium , et consequenter etiam ad poenam irregularitatis.
De liomicillio publica auctoritate a tu lice , et eius ministris , et irregularitate ex eo contracta.
S. I. Utrum omnes, qui iuste, et licite cooperantur ad prolationem sententiae Sanguinis, seu mortis, vel ad executionem illius , sint irregulares pQuod ex lusta etiam , et Iicita hominis occisione , per iustam Sententiam ludicis laeta, publica auctoritate, quamvis nullum erimen interveniat g Sed
698쪽
notus sit iustitiae vindieativae, irregularitas, quam vocant ex defeetu lenitatis , contrahatur, certum est, eo quod iudieet e lesia , non posse satis lenitatem, et mansuetudinem Christi, Summi saeerdotis, repraesentare eum, qui tali etiam iustae oecisioni ex ossicio cooperatur , ut adeo haec irregularitas non tam sit poena , ob culpam aliquam praecedentem , qualis nulla est in tali casu administratae ex officio iustitiae vindicativae , sed macula aliqua moralis , et inhabilitas ad ministerium Bltaris ob desectum mansuetudinis. Incurrit aulem hane irregularitatem ex desectu lenitatis , in primis iudex, summo pontisiice inserior, sive clericus , sive laicus ille sit, qui seri sententiam mortis , aut praecipit, talem determinate morte puniri, modo essectus sequatur, can. l. dist. St. iuncta stlossa v. Ad meerdotium, e. Ea literis, Io . de recessibus praelat. Deinde a SMMores , consultores, notarii, et Omnes alii, qui eum iudice concurrunt ad serendam mortis sententiam, vel ad eius ex Mutionem , non autem qui delegat tantum iurisdietionem criminalem in genere, ad cognoscendas Omnes cauSas criminales, vel etiam in specie ad cognoscendam hane causam v. g. homicidii, et e. quo modo praelati Gel stastici delegare eriminales has causas cognoscendas solent, qui per delegationes tales aliud non intendunt, quam iustam gubernationem , Sive exercendam iustitiam ὶ aut qui remote valde ad talem iustam punitionem cooperatur; et hine opifices, qui gladios carnifiei conficiunt, aut iuves, vel qui sumam satiricarunt, sealam , aut ligna attulerunt, etc. ad Suspendendum , vel comburendum , vel plectendum reum , non sunt, ex hoc capite, irregulares, eum nimis remote , et non ex ossicio concurrant. Inquisitores tamen haereticae pravitatis, alii iudices ecclesiastici , qui reos de crimine convictos , tradunt curiae saeculari puniendos , non incurrunt irregularitatem, etiamsi ultimo supplicis hi puniantur cum nec ipsi sententiam mortis in eum pronuntient, nee iudici saeculari iurisdictionem ad hane inserendam tradantὶ modo pro eis emeaciter intercedant, ut citra mortis perieulum puniantur, ad ostendendam mansuetudinem , et iustitiam ecclesiae, quae ita permittit iustitiam vindicativam , ut lenitalis convenientis non obliviscatur.
S. II. An ac Sator eriminis morte digni contrahat irreguliaritas in ratione homicidii publica auererittite Deli pAreusans aliquem de crimine , morte puniendo, si eum criminaliter aecusat ad publicam vindietam , et non tantum ei viliter ad privatum interesse ac mors ex illius accusatione sequatur, irregularis sit, non obstante inutili protestatione , quod non petat, ut morte puniatur , t neque enim in aecusantis talis potestate est, qua poena aeeusatus puniendus sit, sed vel a iure Statuta est, vel in arbitrio iudieis posita, eum sponte, et libere hic talis in iudicio eriminaliter acto sententiae iudicis , iustae quidem , ad mortem tamen condemnanti cooperetur. Quod si tamen clericus iniuriam a lateo paMuS, eo ram ludice saeculari, de crimine tali, Iaicum accuset, civiliter quidem , petendo damni illati reeompensationem , iudex autem contra eum ad morti S usque Sententiam procedat, non erit clerieus ob mortem accusati huius irregularis,
699쪽
DE HOMIClDIO VOLUNTARIO , VEL CASUAL l. 679
etiamst praeviderit, a iudice mortis poenam instigendam , modo expresse, et exterius protestetur in ipSo iudieio , quod non velit agere criminaliter, neque petat vindietam criminis, sed civiliter tantum ad damni sul reparationem , c. Postulasti, Il. h. t. e. Praelatis , 3. eodem in G. sne si omnino suos malesaetores accusare non possint clerici , nimia detur laicis lieentia ad vexandos clericos; et protestatio talis in ludicto civiliter intentato interposita satis caveat lenitati, et mansuetudini status clericalis , unde etiam ipse clericus reum lateum detinere, iudici tradere , locum , ubi lateat, indie, re , etc. potest, ad damnum Settieet Suum repetendum , et cum expressa, exteriore protestatione , absque irregularitatis incurrendae periculo , eum enimaeeusatio in tali casu , et eum tali protestatione sit licita, erunt etiam alia media ad hune finem necessaria , prout etiam colligitur ex c. Tua nos, is . S. ad ultimum h. l. et quamvis cit. e. I. in g. tantum de clericis loquatur , quod non stant irregulares, si civiliter tantum ad sua damua reparanda necusent, etiamsi iudex aceusato mortem per Sententiam iustam inserat, recte tamen alii constitutionem hanc etiam ad taleos extendunt, qui civiliter tantum ad ius suum prosequendum aceusant taleum , quem postmodum iudex mortis sententia punit, modo etiam illi dicto modo protestentur, quod ad vindietam sanguinis nolit agere , sed et viliter tantum ad sua iura retinenda , vel damna reparanda ; neque tamen talis protestatio iuvabit illum , et ab irregularitate securum laetet, qui de iniuria , vel damno, non sibi, sed alteri illato aecusat aliquem , cum iura tantum eum velint ab irregularitate excusatum , qui de suis malefactoribus etc. emendiam sibi fieri, et prouideri Dult. Cum enim defensio proprii iuris sit maxime naturalis , consequenter sacilius etiam a iure conceditur. Sunt tamen plures etiam casus, in quibus protestatio necessaria non est. Primo scilicet quando necessaria est Becusatio, vel denuntiatio ad impediendum v. gr. reipublicae damnum, quod aliter impediri non potest. Secundo fit quis accuset aliquem de crimine levi, ex quo tamen oecaSionem sumit iudex propter alia crimina gravia, aliunde nota , eidere accusatum. Tertio si ludex ex propria malitia , et culpa excedat limites iustitiae punitivae in oecidendo reo , qui ad muletam tantum pecuniariam fortasse condemnandus suisset. Quarto si ob contumaciam condemnatus accusatus, quam praevidere non potuit ac uinior. Quinto denique si ram inquisitionis tribunali, vel coram alio ludice Melesiastico aeeusatio instituatur, cum enim hie ad sanguinis sententiam pro dere non possit, frustraaca esset protestatio. S. III. Ouaenam personae praeter iudicem , et accusatorem sant irregulares ratione homicidii talis puhliea auctoritate, et iuste commissi. Primo dubitatur de testibus , utrum illi, si in causa sanguinis testentur, irregulares sant 7 eui dubio Res p. sieri eos irregulares, Si in musa eriminest, criminaliter nota , contra accusatum , testimonium serant, et mors exinde sequatur, Sive clerici , sive latet illi fuerint, sive protestati suerint, sive non; cum protestatio in tali casu, ubi quis serendo testimonium movet iudicem ad serendam mortis sententiam, et consequenter moraliter in mortem condemnati instuli, sit contraria sacto, non autem fiunt irregulares , si pro
700쪽
etiamsi ex allis deinde motivis ad mortem eondemnet accusatum Iudex, cum in tali easu non sint eausa moralis movens ludicem ad serendam mortis Se tentiam. Meundo dubitatur de ad voeato, an si contra necusatum in musa Saninguinis patrocinetur pro areusatore , irregularis nat, si postmodum sententia mortis, et mors necusati Sequatur. Resp. fieri irregularem in tali casu , etiamsi inutiliter protestatus fuerit, eum in tali rasu valde emeaeiter ad sententiam innuat, prout sumitur etiam ex cit. c. a. h. t. in o. Si tamen pro reo stet advocatus , et eum defendat, reus autem nihilominus condemnetur , immunis est ab irregularitate, ob eontrarium iundamentum: aleuti etiam non sit irregularis , si pro reo stetit, meusator tamen , eo quod succumbat, poena talionis puniatur , cum in tali easu non tam ad punitionem accusatoris, quam ad innocentiam rei defendendam e currerit. Tertio dubitatur de illis, qui in loco supplieli assistunt executioni sententiae capitalis , utrum incurrant hi irregularitatem. Resp. si assistant tam tum spectandi eausa , nullam incurrunt irregularitatem ; si vero assistant, ut sua praesentia auctoritatem praestent executioni suppileti, Vel cooperentur , lneurrunt irregularitatem, quia in illo casu nihil ad occisionem illam concurrunt, Poneurrunt autem in casu posteriori : putant tamen aliqui , clericis e. pen. Ne eteriei vel monachi ete. simplieiter prohibitum esse, non quidem graviter, secluso scandalo , sine rationabili eausa assistere , et Spectare er entae talis Sententiae executionem.
S. IV. De homicidio contingente in bello, et immularitate
Qui in bello iniusto pugnantibus cooperantur, qualecunque auxillum serendo , arma praebendo , adhortando eos ad pugnam , sarcinas militum e stodiendo est. sunt irregulares , si vel unicus occidatur, et ipsi propriis manibus non pugnaverint ean . Si quis, d. distinet. St. e. Sicut dignum, s. S. Mai. h. t. et c. Quod in dubiis, 5. iuneta glossa v. Incitant. de poenis. Cum omnes isti velut una eausa moralis, nd occisionem occisi concurrant. Qui vero Iaiel in bello iusto pugnant, aut taliter pugnantibus cooperantur, si bellum mere defensivum sit , ad patriam suam, suorumque ullam, et magni momenti bona defendenda etc. non incurrunt irregularitatem , quamvis plures oecidant, cum ob necessariam defensionem haec talia fiant, quae si privatis personis licita est, etiam cum oeeislone iniusti invasoris, modo moderamen inculpatae tutelae non excedatur, ut dicium, longe magis erit talis necessaria defensio licita contra iniustum aggressorem, si publica auctoritate nat. Dixi lateis hine non imminere periculum irregularitatis, de clericis enim dubitatur, si propria manu occiderint alios , etiam iustae defensionis Pausa, propter c. Petitis, 24. h. t. ubi dieitur, ut, si de intersectione cuiusquam in illo constera , defendendae patriae causa , suseeptis , conscientia illum remordeat, ab altaris ministerio lut irregularisὶ abstineat, cum in huiusmodi dubio , ut ait pontifex, consultius Sit abstinere, quam temere celebrare ; quamvis enim in tali bello, alios ad pugnam hortari pos-