Tractatus de Jure Regularium ubi et de Religiosis Familiis

101쪽

u Nihil contra sidem, neque contra bonos admiSimus moreS.. Quia si discutiatur ratio, licet liberis quocunque voluerintu pertinere l): si consideratur auctoritas, nulla adversum re nos antiquorum Dalrum desinitio profertur: si quaeranturre exempla, multos ante secisse irreprehensibiliter docemus. quidquid modo fecisse culpamur. Caeterum quod a pr κ Iirio subdiacono monasterium sicut audivimus) dicunt esse ii fundatum, quid praejudicat olim mortui persona viventibus u Quando etiamsi conditioncm clericatus alicui debuit, con-u ditio cum persona defecit . . . Neque ideo nos eum quiau subdiaconus, Sed propterea quia monachus fuit, abbatem ii habuimus. Unde etsi forsitan alicui Episcopo aliquando sub-u diaconus, nobis tamen monachus fuit; nec nos haeredes honoris ecclesiastici, quem eum habuisSe nescimus, sed ii sanctissimae professionis exstitimus. s Queruntur postea quod in ipsos tanquam in excommunicatos Liberatus animadverteret: si Cur ecclesiae simplex prohibetur accessus 2 Curu etiam in ecclesiis positi imprudenter jubemur foras a sau cerdotibus pelli Τ Timent salutare qui diligunt, etc. n Apud Mansi, tom. 8, col. 649. in Causa cecidit Liberatus Episcopus: laesa ab ipso suisse Carthaginensis sedis jura, atque injuste exagitalos dicti monasterii monachos pronuntiatum est. Sic in actis legitur :ii Bouisacius Episcopus dixit : ... cognovit sinceritas Vestra, u Fratrem Consacerdotemque nostrum Lilioratum de levissimis et rebus graVe jurgium Suscitare; captaque unius injustissime ii querelae occasione, privilegia hujus sanctae ecclesiae moliri ιι Subtrahere..., quotidianis minis Christi sumulos inquietans ...ii Ianuarius t piscopus ... dixit : dolemus satis, audientes quia i reverentiam sanctae huic sedi debitam Frater Consacemu dosque noster Liberatus audet in aliquo denegare. Miramuru quae Sic tanta pernicies repente Surrexerit, quae com- i pelleret monasteriorum turbari silentia. . . Episcopi dixe-u runt: stat omnibus notum quidquid in hac causa dignoscitur

il) Hujus phrasis sensus ex modo dicendis patebit.

102쪽

a gestum ... Bonifacius dixit: proserantur ex archivo hujusa ecclesiae scripta quae direximus, et rescripta quae sump-iι Simus, vel quaecunque ad praesentis negotii pertinent fr-u mitatem. i, Lectis do mentis et perpensis rationibus, Patres decreverunt in hunc modum :Εrunt igitur omnia omnim monasteria, sicut semper fuerunt,a eonditione clericorum modis omnibus libera; sibi tantum et Deoptarentia.

Quid ex hujus synodi actis concludendum veniat circa exemptionem monasteriorum Africae, meIius intelligetur post adductum documentum Sequens. V. DOCUMENTUM ANNI 5. 34. - In concilio Carthaginensi anni 534, sub lle parato Episcopo sic decretum fuit : u Feli- et oianus Episeopus ecclesiae Luspensis dixit : apud Ruspenu monasterium cst a domino Fulgentio praecemore meo con-u Slitutum. Poto sanctitatem vestram, ut aliquid de m a Dasteriis ordinetur : scire enim volo quid de heam custο-u diro. Folix Episcopus ecclesiae Zactarensis, provinciaeu Numidiae, dixit : de monasterio abbatis Petri, ubi nunen Fortunatus abbas constitutus est, quae temporibus sanctaeu memoriae Bonifacii in universali concilio, nobis etiam prae-u sentibus, acta sunt, inconvulsa permaneant. Caetera vero ii monasteria etiam ipsa libertate plenissima perfruantur; u servatis limitibus conciliorum suorum in haec duntaxat, utu quandocunque voluerint sibi clericos ordinare. Vel oratoria a monasteriis dedicare, Episcopus in cujus plebe vel civitate. locus monasterii consistit, ipse hujus muneris gratiam com-n pleat, salva libertate monachorum ; nihil sibi in eis praetern hanc ordinationem vindicans, neque ecclesiasticis eos con-κ ditionibus aut angariis subdens. Oporici enim in nullo moest nasterio quemlibet Episcopum cathedram collocare; autu qui sorte habuerint, habere : nee aliquam ordinationem,u quamvis levissimam sacere, nisi clericorum, si voluerinta habere. Esse enim debunt monachi in abbatum suorum p η testate. Et quando ipsi abbates de eorpore exierint, qui Diuili od by Cooste

103쪽

96 mi ACTATUS DE IURE REGULARIUΜ.α in loco eorum ordinandi sunt, judicio congregalionis oli-u gantur : nec ossicium sibi hujus electionis vindicet aut prae-u sumat Episcopus. Si qua vero contentio, quod non optamus,u exorta fuerit, ut ista abbatum aliorum concilio sive judicion siniatur aut si scandalum perseveraverit, ad Primatesu uniuscujusque provinciae universae causae monasteriorum v judicandae l,erducantur. Inter sacrificia vero ordinatos suosa tantummodo idem Episcopus plebium, ubi monasteria sunt, u recitet: hoc enim convenit paei. Confirmetur etiam ab hocu sancto concilio, ut sine hono tostimonio abbatis vel con-u c SSione, nullus monachum in aliqua ecclesia teneat adu clericatum vel promoveat nil honorem. v Collectio conciliorum Mansi, tomo 8, pag. 84 l. in Ex tribus ultimis documentis jus quoad exempliones antiquitus in Africa vigens sic determinari posse videtur :l' Certum est Asriciae monaclios jure quodam exempti innis, Sub libertutis Domino designari solito, suisse potitos. De hac monasteriorum libertate quam frequens recurrat mentio tu modo citatis documentis, et quam aperte jus quoddam exemptionis exprimul, facile poliatu lector animadvertere. 2' Hoeeo jus libertatis seu exemplionis in eo consistebat, ut e Ierici nullam omnino potestatem haberent in monasteria, sive virorum, Sive etiam monialium. Atque id esse, quod incit alis documentis vocatur libertas a eonditione clericorum, et libertas a jugo clericorum, adeo ex ipSo tenore malit sestum est, ut probandum non existimemus. Illa vero monachorum libertas seu ex semptio ilistus oliam Episcopi loci jurisdictionem excludebat : nempe, 3' Cartilaginenso concilium anni 534, postquam sancivit ut monasteria plenissima libertate perfruantur, potestatem ordinarii seu Episcopi loci reducit ad haec duo : si monachi voluerint sibi elericos ordinare vel Oratoria monasteriis dedicare, id muneris explere ad Ordi .rarium pertinebit. At praeter hoe, nihil omnino, ut ne levissimam quidem ordinationem potest circa monachos sibi vindicare. Quia nempe ut ait s3 nodus, Duili su by Corale

104쪽

esse deberit monachi in abbatum suorum potestate. Et ad pari,cularia descendendo disponit synodus, ne possit Episcopus, in cujus dioecesi extat monasterium, neque in abbatis electione sese immiscere, neque cathedram suam in monasterio erigere, neque de monachorum dissentionibus aut scandalis judicare, neque aliquem monachunt, absque consensu abbatis, sibi in clericum assumere aut ad sacros Ordines evehere. Monachi porro sic a dioecesis Episcopo independentes ampliMima, ut patet, exemptione potiuntur. 4' Ius habebant monachi et moniales Africae quemcunque vellent, etiam transmarinum Episcopum adire, ad habendos, qui in suis monasteriis sacra ministrarent, preSbJteros. Et idipsum quod vocabatur ab aliquo Episcopo consolationem habere, nihil aliud erat quam ab ipso obtinere, ut aliquem c clero suo ad sacra munia monasterio concederet. Ut autem melius libertatem suam tuerentur monachi, solebant, non ab Ordinario

loci, sed potius ab aliquo longe posito I piscopo eonsolationem habere. Ex quo facile intelligitur dictum istud Petri abbatis in supra transcripta ipsius defensione, licet liberis quocunque voluerint pertinere; licitum nempe est monachis, utpote liberis, id est, exemptis, a quocunque voluerint Episcopo dependere pro habenda consolatione, id est, pro habendis presbyteris qui sacra in monasteriis ministrent. Quod ut firmaret dictus abbas, multa adducebat exempla monasteriorum, quae, praetermisso dioecesis Episcopo, ab aliis procul distantibus potius dependere volebant, quoad habendos ejusmodi presbyteros; ne scilicet dioecesanus Episcopus, Sub praetextu quod sibi subderetur presbyter in monasterio deserviens, quidquam in monachos sibi vindicare tentaret. 5' Hocce jus libertatis seu exemptionis cum ipSomet mona chlamo in Africa incoeperat. Id saltem persuasum omnino fuit concilio Carthaginensi anni 525: siquidem ita ex preme san-

civit: Erunt igitur omnia omnino monasteria, SICUT SEΜPER ERUET, a eonditione elericorum modis Omnibus libera.

6o Imo ex ipsa Christi, statum religiosum instituentis, di-

II I

105쪽

98 TMOATus DE IURE REGULARIUM.

vina dispositione, fuisse hanc libertatem monachis debitam, existimasse videtur dictus Petrus abbas, dum, pretesto sibi esse asserens Patrum dicta quibus exemptionem probet, ita subjungit: Eae quorum Detione cognoscant nempe ipsius adversarii

ς- congregationibus monachorum fuerint a Domino eoncessa.

7' Caeterum non ego solus, sed eruditissimi et maximae in re critica auctoritatis viri aestimarunt, merito prorsus ecitatis monumentis argui antiquorum Africae monasteriorum

exemptionem. et Ex iis actis edocemur, inquit Blanchi, Africae a monasteria omnia libera fuisse ab ordinari a jurisdictione u Episcoporum, in quorum dioecesi landata fuerant; libe-u rumque fuisse monasteriis et eorum abbatibus, ut, praeter-u misso dioecesis Episcopo, protectionem, sive ut ipsi diceu bant) consolationem sibi quaererent ab alio Episcopo, etiam n longe posito, qui nempe monachos ordinaret. v Potestudella Chissa, tom. 4, pag. 370, odit. Romae 1746.ὶ Nec minus certum id visum est praeclarissimo Zaceariae Antifebronio, parte 2, t. 5, cap. l . 8' Praelata conciliorum africanorum statuta solebant in Galliis allegari, quando alicui monasterio libertas, id est, exemptio concedebatur. De quo abs re non erit nonnulla exempla breviter subnectere. Anno 647, monasterium Fossatense ab Ordinarii jurisdictione exemptum fuisse, auctoritate Audoberti, Parisiensis Episcopi, narratum occurrit in vita S. Baboleni apud Duchesues, tom. I. Script . Frane.) in hunc modum : u Contulitu idem Praesul Audobertus sancto Baboleno privilegium suae v auctoritatis, ut tam ipse quam successores, liberi et securia ab inquietudine tam ecclesiasti eorum quam laicorum ibia dem manere possent. Si quis vero contra Patrum statutau eum fecisse causatur, legat canones a sancto Bonifacio a Carthaginensi Episcopo et aliis Episcopis factos. . ., et inve-u niet quod monasteria, in quibus regulariter vivitur, libera α esse debeant ab omni infestatione Episcoporum et cleri

a eorum . .

106쪽

M QUINTA. 99 Pariter, privilegium libertatis monasterii saneti Dionysii eo ressum a Landerico Episcopo Parisiensi, anno 658, africanam disciplinam memorat his verbis: Ouanquam sancta Carthaginensis synodus facta a Malae memoriae Domino Bonitatio, ejusque successoribus, non prohibeat monachos sub privilegio proprio v

vere vide apud Bianchi, Potesta della Chiem, tom. 4, pag. 373, edit. Romae 1746ὶ. iisdem fere terministi bertatis monasterio corbeiensi concessum a Bertefrido Episcopo Ambia nensi, anno 664, mentionem facit de Carthaginensi concilio: Liset saneta Carthaginensis synodus a bonae mem&riae Bonifaeis ejusque Gepiseopis faeta, vel ipsius Sacerdotis epistola ad Liberium Liberatum) porrecta non prohibeant monachos sub privilegis proprio residere vide Bianchi, loco citato . VI. D uMENTUM ANNI 598. - Exemptum nempe fuit hoc anno monasterium .i, S. Ioannis et Stephani de Classe, a jurisdictione Mariani, Bavennatensis Episeopi, auctoritate sancti Gregorii Magui, prout constat ex libro 7 epistolarum dieii Pontificis, epistola l8. Cum autem idem sanctus Gregorius, dispositionem hanc ad omnia monasteria extenderit, in concilio Romano anni 60 l, statim ad illud percelebre decretum gressum facimus. VII. D uri TuM ANNI 601. - α concilium Romanum III, u sive Lateranense, tempore Gregorii Papae I, in quo, anno e Domini 601, pro monachis sequens constitutum edidit. a Gregorius Episcopus, Servus Servorum Dei, omnibus Epi- a Scopis. - Quam Sit necessarium monasteriorum quietia conspicere, et de eorum perpetua Securitate tractare,u ante actum nos ossicium, quod in regimine coenobili exhi-u buimus, informat. Et quia in plurimis monasteriis multa au Praesulibus praejudicia atque gra amina monachos pertu-κ Iisse cognoscimus, oportet ut Vestrae Fraternitatis provisiou de sutura quiete eorum salubri disponat ordinatione. . .

. Interdicimus igitur in nomine Domini nostri Iesu Christi,u et ex auctoritate beati Petri Apostolorum principis, cujus a vice huic Romanae Ecclesiae praesidemus, prohibemus ut

107쪽

100 TRACTATUA DE IURE REGULARIUΜ. et nullus Episeoporum aut saecularitim ultra praesumat de red-u ditibus, rebus vel chartis monasteriorum . . . minuere, Vela dolos vel immissiones lacere... Desuncto autem abbate cu-

a jusque congregationis, non extraneus eligatur, nisi de ea- a dem congregatione, quem Ri propria voluntate concors fra-α trum societas elegerit: et qui electus fuerit, sine dolo vela venalitate aliqua ordinetur. . . Pariter autem custodienduma est, ut invito abbato, ad ordinanda alia monasteria, aut adu Ordines sacros, vel clericatus ossicium, tolli exinde monachin non debeant. Descriptiones quoque rerum et chartarum . monasterii ab Episcopo ccclesiasticas fieri omnino Votamus. u obeunto quoque abbate, Episeopus in describendis provi-u dendisque rebus monasterii acquisitis, vel datis perquiu rendis, nullatenus Se permisceat. Mimas quoque publicasii ab eo in coenobio fieri omnino prohibemus. . . Neque audeatu ibi cathedram collocare, vel quamlibet potestatem habere u imperandi, nec aliquam ordinationem quamvis levissimamu laciendi, nisi ab abbate loci fuerit rogatus; quatenus m ii ii achi semper maneant in abbatum suorum potestate : nul-u lumque monachum, sine testimonio vel concessione abba- , lis, in aliqua eccleSia teneat, vel ad aliquem promoveatu honorem. Hanc ergo Rcriptorum nostrorum paginam omnia suturo tempore ab omnibus Episcopis firmam statuimus. illibatamque SerVari ...

a Universi Episcopi respondere : Libertati monachorum v eo; gaudemuS, et quae nunc do his statuit Beatitudo Vestrau firmamus. η Apud Mansi, tomo l0, col. 486. VIII. DOCUIira Μ ANNI 628. - Sic Zaccaria, in Suo Αntifebronio, parte 2, libro 5, capite l, u. 6 : a Anno 628, B a biense monasterium molestiis exagitabat Tortonensis Episc a pus. Qua de causa, cum ad Romanum Pontificem Honorium Io recurrimet sanctus Bertulsus abbas, privilegia obtinuit. prout in ipsa Bertuis vita refert Ioannes monachus , vi η quorum nulli jam Episcopo liceret in dictum monasterium a quidquam potestatis sibi adscribere : Privilegia sedis Ap Duiligod by Corale

108쪽

PARS QUINTA. l0la stolicae largitus est, quatenus nullus Episeoporum in praefatos eoenobio quolibet Dre dominari conarem . nta. DOCUMENUM ANNI 64l. - u Duo alia ejusmodi privia a legia inquit Zaccaria, citato loeo , postulante clodoveo II a Francorum rege, expedivit Ioannes Papa IV : alterum sci-u Iieet monialibus sanetoe Cotombin e alterum vero monasteriou sancti Colambani, seu Luxoviensi, in Burgundiae comitatu.

a Utrumque monasterium praelatus Pontifex prout viderea est in diplomatibus a Mabillonio relatis, Anmi. Bened. , t. l, a append. 2, n. 17 et l8ὶ sub immediata sodis Apostoli a jurisdictione ita reponit, ut in casu etiam quo abbas velu abbatissa delicti alicujus rei larent, non possent ab Episcopo a dioecesano corrigi, sed deberet totum hac de re judicium v ad Romanum Pontificem remitti : Si autem et ipse fueritu deprehensus in aliquam vel sinistram partem inelinatus, a Sede. Apostolica, sub evjus ditione est, constituimus corrigendum :u Nee enim euiquam Episcopo damus licentiam, sub obtentu repre- hensionis, aliquam in monasterio mo eaetendere dictionem p sed et ejus eapiti, id est, Apostolieae sedi, pertinere cognoscas. v X. DOCΠM TUM ANNI 674. - u Aliud nobis Gallia sup-

η petit exemplum anno 674ὶ subtracti pariter ab Ordina-u riorum jurisdictione monasterii. . . Consilium iniit Crotpertus et Turonensis Episcopus, accedente et aliorum Galliae Epise a porum assensu, abbatiam Sancti Martini a sedis suae jurisu dictione liberam facere... Croiperti diploma, a caeterisit subscriptum Episcopis, Bomam detulit abbas Eoricus, utu ei Adeodatus Papa auctoritate Sua vim conferret. . . Prea cibus annuit Adeodatus, ita tamen ut ad Episcopum Tu-u ronensem pertineret Sacerdotum et diaconorum ordinatio. a necnon chrismatis consecratio. En emo ab Episcopis gala licanis agnita Romani Pontificis auctoritas ab episcopalia jicii isdictione monasteria eximendi. Alias enim cur ad η Adeodatum recurrissent pro confirmando Croiperti pria vilegio 2 n Zaccaria, Antistbronio, p. 2, lib. b, c. 1, D. 6.

109쪽

AmnΜ 700 TEsTANTIA. - Brevitatis causa citabimus Thomas. sinum, qui fateri coactus est, jam a septimo saeculo frequentissimum fuisse in ecclesiis orientalibus, ut monasteria essent ab Ordinariorum jurisdictione prorsus libera, et Patriarchae immediate subjecta : et Insicias ire non poSsum, ait, quinu saeculo jam Septimo essent in patriarchatu Constantino-α politano bene multa coenobia, ab Episcoporum dioece-u norum spiritali jurisdictione prorsus absoluta, et unia immediate subjecta Patriarchae Constantinopolitano, etu exarcho patriarchali si , quem ille ad omnium omnino m v nasteriorum administrationem delegabat. n eius et nova disciplina, parte i, lib. 3, cap. 3l, n. 15.ὶ Id Thomassinus variis documentis probat. XII. DOCUMENTuM ANNI 75l. - In decreto, quo Papa Zacharia Fuldense monasterium sedi Apostolicae immediate subjecit, Sic statuitur : Et ideo omnem cujuslibet Melesiae sacerdotem in praefato monasterio dictionem ullam habere aut auetoritatem, praeter sedem Apostolicam, prohibemus sapud Baronium, anno Tbl, n. l6; et apud Mabillon ., Annales Benedict., tomo 2, I. 22, n. 60). confirmatum est lioece privilegium a rege Pipino, assentientibus Episcopis et magnatibus, in hunc modum : Ideo hane nostram praereptionis seriem conscribi jussimus, per quam privilegium sedis Apostolicos a beato Zacharia tibi αἰ- latum , cum consensu Episcoporum cunctorumque fidelium nostrorum per Omnia roboramus e principientes ut nullus sacerdotum in pro fato monasterio jurisdictionem aliquam vindicet, praeter

sedem Apostolicam apud Duchesiae, Hist. Franc., t. l, p. 662 .

1 noe Marchi patriarehalia nomine voeabatur generalis virarius a Patriarcha deputatus, ad exereendam iurisdictionem in omnia illa monasteria patriarchatus quae Patriare hae immediate subjieiebantur.

110쪽

PARS QUINTA.

I II

Exemptio monasteriorum eum ipsis monasteriis enata videtur; et prioribus Ecclesias Meeulis generalior exemptionis disciplina, quam non exemptionis.

Adducta superiori paragrapho documenta omnino evincunt, non media aetate, non Octavo aut nono saeculo, non ex falsis Isidori decretalibus, non ex nomanorum Pontiscum ambitione, inductas monasteriorum exemptiones; sed a remoti sima antiquitate amplam ejusmodi monachorum libertatem latissime viguisse. Id omnino certum atque tenendum existimo.

Quod autem hic additur, cum ipsismet monasteriis incoepisse exemptionum disciplinam, ita ut monachi primum facti gint, non e subjectis exempti, sed e contra e liberis subjecti, privata mea opinatio est, quam sicut modeste eruditorum criti subjicio, ita libenter rejici perseram, si minus fundata videatur. Quae me moverint rationes, Subnecto :I. Primitus subjeeta ordinariis mon teria fuisse, non evincunt monumenta, ad id probandum adduci solita. - Praecipuum, ne

dicam unicum, ejusmodi monumentum, valde tamen in hac quaestione attendendum, est dispositio cecum euici Chalcedonensis concilii, anno 45l celebrati, quae subsecutis temporibus frequenter recurrit in conciliis provincialibus Occidentis allegata. Habetur in actis dictae generalis s nodi, actione 6 apud Mansi, tomo 7, col. l7b estque tenoris sequentis:

Placuit, a nullo monasterium sediticari propter voluntatem Episcopi civitatis p neque in possessionibus. praeter voluntatem domini possessionis. Eos vero, qui per singulas civitates atque provincias Cilam solitariam agunt, subjici Episcopo, et quietem amplecti, et intendere solum jejunio et orationi; et neque ecclesiasticis, neque publieis rebus sese implicare; nisi forte jubeatur eis, propter Meessuriam cau3um, ab Epi4copo civitatis. Sed neque potestatem