Tractatus de Jure Regularium ubi et de Religiosis Familiis

81쪽

7 TRAGANA DE IURE REGUL RIM . obtinentes teneantur eo uli, cum invito bone telum non detur

prout dicitur lege invito, ff. de reg. juris) sed dulitaxat eo sensu, quod aliis prohibitum sit, ne illud impediant. IVota. - LOeO vocis privilegium, frequenter in jure usurpantur denominationes istae : jus singulare, indulgentia, specialis largitas, praerogativa, concessio, constitutio personalis, lex propria, rescriptum, diploma, indultum principale, favor, gratia, immunitas vide Reissensi uel, in tit. 33. libri 5

decret. , n. 5 . QUAESTIO II'. - Omenam distinqui soleant privilegiorum

species ' - u Privilegium dividitur primo, in privilegium et contra jus, et privilegium ultra vel praeter jus. v Ferraris, Ioc Ocit., n. 3.ὶ Verbi gratia, exemptio a jurisdictione ordinarii est privilegium contra jus : potestas vero absolvendi a reservatis, vel dispensandi, est privilegium praetor ius. Attendenda venit praecipue distinctio haec, quando agitur de interpretanda alicujus privilegii extensione. Nam privilegium contra jus stricte interpretandum plerumque est : at privilegio praeter jus, utpote merae gratiae, lata interpretatio convenit. st Secundo, lirivilegium aliud est clausum in corpore juris :u aliud est extra corpus juris, Seu datum per Speciale re-u scris tum principis. η Reislan Stuet, loco cit., n. lo. In ea nempe legum ccclesiasticarum collectione, quae dicitur eorpus juris canonici, occurrunt plura, in favorem alicujus classis personarum, vel ecclesiarum, vel etiam alicujus religiosi ordinis, contra aut praeter leges generales sancita. Quando privilegium est clausum in corpore juris, non tenetur privilegialus suum privilegium probare, quia non debet judex illud ignorare. Unde si ordinarius aliquid jubeat contra ejusmodi privilegia, in corpore juris expressa, non tenetur privilegialus obtemperare. E contra si privilegium non reperiatur in corpore juris, et Orditiarius contra illud aliquid praecipiat, tenetur privilegialus instrumentum privilegii sui ostendere; et alioquin potest ordinarius cum cogere ad Obediendum ordinationibus suiS. Diqiitreo by Corale

82쪽

PARS QUINTA. 75

Tertio, privilegium aliud est reale, aliud personale, aliud mixtum ; reale est quod alligatur rei, loco. muneri, dignitati:

personale, quod consertur alicui personae singulari : mixtum, quod rei simul et personae conceditur; quale censetur privilegium communitati quatenus tali concessum. Privilegium reale transit ad successores : secus laersonale, si agatur de persona Singulari, non de societate : quod si agatur de pyrsona morali seu de communitate, privilegium perseverat, Perse loquendo, quali diu communitas ipsa non extinguitur. Dicitur per se loquendo, quia etiam communitas, quamvis non extinguatur, pluribus modis potest privilegium suum amittere, ut dicetur infra. Ouarto, privilegium aliud est per se, aliud ad instar. Privilegium ad instar illud est quod alicui conceditur eo modo quo jam alteri concessum est. Ouinto, aliud est communitatis, aliud privatorum. Privatus potest quidem renuntiare privilegio suo privato, at nequit renuntiare privilegio communitalis suae. Maelo, privilegium aliud conceditur motu proprio, aliud ad Preces. Quando conceditur ad preces, impuguari potest ejus valor ex eo quod falsa suerint exposita, vel omissa quae exprimi debuissent; Seu ex eo quod sit obreptilium, vel subreptilium vide Boissensiuel, in tit. 3, libri I decret. , n. 202 et Seq. . QUAESTIO IΙ . - n ad valorem privilegii requiratur seriptura '- I ' Regulariter loquendo non requiritur, sed susscit illud concedi viva voce. 2' Requiritur quandoque scriptura ad probandum privilegium. Contingere siquidem potest, ut aliter probari nequeat. 3' Ex regula 27 Cancellariae, Iratim quae ab Apostolica sede conceduntur, essectum suum in foro externo sortiri nequeunt, antequam litterae desuper confectae suerint. Quod intelligendum est, etiamsi Pontifex in libello supplici scripserit vocem fiat. An autem in foro conscientiae iis gratiis uti liceat ante litterarum expeditionem, disputant doctores. 4' Cortum est quoad nonnullas materias requiri scripturum ut valeat privilegium, nempe : primo sucultas ingrediuiuii Diuitiaco by GOrale

83쪽

76 TRACTATUA DE IURE REGULARIUM.elausuram monialium nulla est, nisi in scriptis obtenta fuerit. Seeundo, item nulla est beneficiorum collatio, confrmatio et unio, ante litterarum expeditionem. Tertio, Similitor nulla est facultas non residendi in beneficio curato, nisi seripta sit.

Vide quoad haec omnia Ruissensi uel sin tit. 33, libri 5 decret.

ii. 28 et Seq.). QUAESTIO IV'. - Ouotuplici modo acquiratur privilegium ' Acquiri triplici modo, nempe : concesSione principiS, conSuetudine legitime praescripta, et communicatione, tradunt communiter doctores. Vide Boissensi uel loco cit., n. 38 et Seq. .

QUAESTIO V'. - Num privilegium rite concessum habeat este-etum suum statim ac confertur, an vero duntainat quando pervenit ad notitiam privilegiati Z - De hac quaestione inter doctores valde controvertitur. Probabilior videtur sententia quae distinguit hoc modo : si privilegium concedatur motu proprio absque praeviis precibus privilegiati, non Sortietur essectum antequam privilegiatus de eo certior factus fuerit; quia nempe necessaria videtur acceptatio privilegiati, quae acceptatio adesse nequit antequam sibi concessum privilegium resciverit. Si vero concessio fiat O preces privilegiati, essectum habebit privilegium statim ac concessum fuerit; quia jam tunc adest dicta acceptatio. Iuxta hanc distinctionem, si postulatum ab Episcopo vel a parocho fuerit, ut possit sieri matrimonium coram Τitio sacerdote, et contrahatur coram dicto Titio post

concessam Sed ante cognitam licentiam, Valebit matrimonium,

si Titius ipse licentiam per se vel alios postulaverit : Secus non valebit. De hac controversia vide Beissensiuel in tit. 33, libri 5 decret. , n. 42 et Seq. .

QUAESTIO VP. - Ouid sit communicatio privilegiorum , et quinam ordines religiosi privilegia sibi invicem communicent 8

l' Communicari dicuntur privilegia, quando uni ordini religioso concessa, fiunt aliis communia; Seu quando concessio privilegiorum uni facta, ad alios extenditur. 2' u Ordines mendicautes omneS habent inter se absolutam,c persectam et plenissimam communicationum privilegiorum,

84쪽

PARS QUINTA. 77a prout omnes doctores hac de re scribentes unanimiter e u cent, atque ex variis constitutionibus Pontificiis, praesertim Iulii ΙΙ, Leonis X et Pii V manifeste patet .n Reissensi uel, intit. 33, libri 5 decretalium, ii. 55.ὶ Atque intelligendum est etiam de privilegiis concessis societati Iesu, quamvis adsit

clausula ne illis privilegiis per communieationem fruantur coeterimendicantes; u quia SubSequentes Pontifices de novo absquest dictis limitationibus plenissimam concesserunt mendicantiu bus et confirmarunt communicationem privilegiorum. 3ν

Reissensi uel, ibid. u. 64.ὶ3' u Haec communicatio privilegiorum currit de praelatis adii praelatos, de fratribus I rivatis sid est sine praelaturaὶ ad fra-u tres privatos, de conventibus ad conventus, de sestivitati- bus ad sestivitates. v Reissensi uel, ibid. , n. 59.ὶ Hinc, verbi gratia, si concedatur privilegium magistro generali Domiti ieanorum, privilegium illud erit simul acquisitum vicario generali Franciscanorum, praepOSit O generali societatis Iesu, etc. Item quod conceditur pro festivitatibus sanctorum unius ordinis, concessum censetur pro festivitatibus Sanctorum aliorum ordinum : et sic de aliis. 4' Locum non habet communicatio, si privilegium Sit personale alicui religioso : item si concessum fuerit alicui ccclesiae, ob rationem specialem ; verbi gratia, eo quod ibi ab antiquo soleant fideles aliquam B. Mariae Virgiliis imaginemve uerari.

5' Quando privilegium alicui ordini concessum, postea quoad illum cumilem ordinem revocatur, revocatio haec non asscit alios religiosos ordines, qui per communicationem illud privilegium acquisiere svido Boissensi uel, in tit. 33, libri bdecret . . u. 69).Qu mTio VII'. - Quid sit, et quosnam estpetus operetur privia legiorum innovatio seu conflrmatio 8 - l' u Confirmatio seu iu-u novatio privilegiorum aliud non eSi quam corrobatio privi-

. legii legitime jam habiti. η Reissensi uel, loco cit., n. 73.

85쪽

78 TRACTATUS DE IURE REGULARIUM.u muni Seu ordinaria, alia in forma speciali seu eae certa scien

a tia. B

3' Confirmatio in forma communi seu ordinaria privilegium roborat quale et quatenus hic et nunc existit. Unde, Si sorte privilegium fuerit ab initio invalidum, vel si aliqua de causa valere desierit, per confirmationem in forma communi factam nullatenus reviviscit. Quia nempe confrmatio haec semper relativa est ad hypothesim, quod hic et nunc existat et valeat privilegium ; nec intendit Pontifex illud tribuere, si forte non

exStet. Non ergo jus ullum novum operatur confirmatio informa communi concessa. Estque id extra controversiam apud

doctores. Et nihilominus inutilis non est ejusmodi privilegiorum confirmatio vide Boissensiuel, in tit. 30 libri 2 decretalium .

4' At vero si confirmatio fiat in forma specifica, Seu eae certa scientia, non solum roborat privilegium hic et nunc Validum, sed illud validum reddit, etiamsi valere desierit. aequivalet proinde novae concessioni, et supplet omnes desectus qui suppleri possunt vide Barbosa, de clausulis frequentibus, clau-

Sula eae certa scientia).5' u Quod confirmatio facta sit in forma speciali, colligiturii ex variis signis, videlicet: si in ipsa confirmatione appo-u natur clausula eae certa scientia, aut clausula non obstanteu guacunque lege et conscietudine in contrarium, vel clausulau supplentes Omnes juris et facti defectus ς aut in litteris consir-st mationis inseratur telior totius privilegii aut instrumenti; u sic passim doctores .n Ferraris, Voce privilegium, art. 2,n. 6; vide ibid. , n. 35 et seq. QUAESTIO VI ID. - Quomodo interpretari privilegia debeant 8- 1 ' Distinguitur interpretatio extensiva et comprehenSiva. Interpretatio eaetensiva seu per extensionem est illa per quam legis alicujus decisio extenditur ad alium casum aliasVe per-wnas, ultra Verba legis, et Simul ultra, sed non contra mentem legislatoris. Interpretatio comprehensiva est illa qua decisio legis exten-

86쪽

PARS QUINTA. 7sditur ultra ipsius verba, sed non ultra mentem legislatoris vide Ferraris, Verbo privilegium, art. 2, n. 20 . 2' Iterum dividitur interpretatio iii auctoritativam, quae sta legislatore aut ipsius superiore, aut ab Eorlim dein SucceS-soribus, et doetrinalem, quae sta viris doctis ibid. n. 22). Prior certum facit sensum qui legi tribuitur; et juxta illum sensum lex intelligenda est, sive in judicio, sive extra judicium : posterior plus minusve probabilem facit sensum textui legis, seu privilegii attributum, prout major minorve est

doctorum interpretantium auctoritas, et gravitas rationum quibus nituntur.3' i Ubi verba non sunt ambigua, Don est locus interpre-u lationi; sed ubi sunt dubia, necessaria est interpretatio. nIta glossa in caput eum dileetus, de consuet. , ab Omnibus re-

4' ii Privilegia quae non sunt contra jus commune, Sed SO-u lum praeter veI ultra, nec cedunt in praejudicium alterius,u sunt late interpretanda : communis. υ Ferraris, Voce pri vilegium, art. 2, n. 27. 5' u Privilegia autem quae sunt contra jus commune, et η quae cedunt in praejudicium alterius, sunt stricte interpre-u tanda : communis. ἡ ibid.)QUAESTIO IX'. - An et quomodo cesset privilessium per ret' eationem p - l' Privilegium sive praeter, Sive contra jus Subdito concessum a principe, potest a concedente vel ab ejus succeMoribus revocari; excepto casu quo fuisset concessum

tanquam remuneratio, aut haberet vim pacti vide id probatum a Reissensi uel, tu tit. 33 libri 5 decretalium, ii. 120 et

Seq. . 2' Duplex distinguitur revocatio : e ressa et tacita. Est pressa quando expresse dicitur privilegia revocari: est tacita quando id uou dicitur, sed ponitur a principe aliquis actus privilegio directe contrarius, ita ut actus ille nequeat effectum suum habere, nisi sublato privilegio.

87쪽

3' Bevocatio e ressa subdividitur in specialem, qua nempe revocatur aliquod privilegium in specie determinatum; et generalem, qua generaliter revocantur privilegia omnia decreto

alicui contraria. 4' Bevocatio generalis iterum subdividitur in commune , quae sit per clausulam communem, non obstantibus quibuScunque privilegiis p et eaetraordinariam, quae sit per clausulam, non obstantibus privilegiis sub quacunque verborum forma conceptis, etiamsi eorum mentio ad verbum fieri deberet.b' Circa revocationem generalem communem hae statui solent

regulae : primo, non tollit privilegium in corpore juris clausum. Secundo, nec tollit privilegium in corpore juris non clausum, Si huic privilegio insertum sit, quod non possit ei derogari nisi facta de ipso speciali et e ressa mentione. Unde ad tollendum ejusmodi privilegium, opus est vel speciati, Vel

generali eaetraordinaria reVocatione.

6' Circa revocationem taeitam statui solent SequenteS regulae : primo, per legem generalem, privilegiis contrariam, sed de ipsis non loquentem, censentur revocata privilegia in corpore juris contenta. Ratio est, quia legislator cenSetur cogDO-scere privilegia tu corpore juris clauSa. Proinde cum ferat legem ipsis contrariam, merito praesumitur velle iis derogare. Secundo, per dictam legem non tolluntur privilegia, in cor pore juris non clausa : nam legislator censetur illa ignorare :proinde ex eo quod ferat legem ipsis contrariam, immerito concluderetur ipsum velle sublata haec privilegia. Tertio, Si princeps concedat privilegium contrarium alteri

privilegio jam concesso, quin de hoc anteriori privilegio quidquam exprimat, novum privilegium pro Subreptilio ac invalido regulariter loquendo habendum est. Dicitur regulariter loquendo, quia excipiendus casus quo privilegium auterius

foret generale, et posterius speciale vide Reissensiuel, inlit. 33 libri 5 decretalium, n. 130 .

Quarto, quando princeps fert Seu tentiam, ex qua sequitur

88쪽

PAM QUINTA.8lab ipso non agnosci ut validum aliquod privilegium, non cen-Sendus est revocare ejusmodi privilegium; sed potius illud tanquam subreptilium declarare sibi d. , n. l. 2 . QUAESTl O v. - Ouaenam restularium privilegia revocata fuerint per concilium Tridentinum p - Quaestionem hanc poculiari cura excussit saepe citatus Iluissensi uel in lit. 33, libri 5 n. 135 et seq.ὶ: quapropter ipsius doctrinam summatim rese

remus.

l' Falsum est omnia regularium privilegia fuisse a Tridentico concilio sublata. Imo plurima in suo vigore reliquit. atque etiam confirmavit dicta synodus; prout constat hisce verbis caltilis 20 semionis 25 : In coeteris omnibus praefatorum ordinum privilegia et facultates, quin ipsorum personas, loca, et jura eoneernunt, Arma sint et illissa. u Ponitur conclusio, in- quit Reislansluci, ad juste confundendos quosdam, in hoc . Sane imprudentes, qui, dum regulares in certis causis sua se privilegia humiliter et recte allegant, ea statim indiscri-u minatim explodunt dicendo, regularium privilegia postii concilium Tridentinum non amplius valere, sed omnia abu co suime revocata. D2' Privilegia Tridentiliae synodo anteriora, quae sessioni 25, de regularibus, adversantur, revocata sucre. Constat dictae sessionis capite 22 : Omnia et singula in superioribus deeretis contenta observari princepit. . . non obstantibus eorum omnium risingulorum privilegiis, sub quibuscunque verborum formulis con-eeptis, ae mare magnum appellatis, etc. Nolet lector verba haee concilii, omnia in superioribus decretis contenta. Dubium non est voces istas in superioribus decretis, Sa lom reserendas esse

ad decreta illius sessionis 2b : an vero ad aliarum etiam quae praecesserant SeSSionum decreta omnia, negat Boissenstu oleum multis auctoribus classicis, ut ipsos vocat. 3' Revocata etiam censenda Sunt regularium privilegia, contra quae Tridentini Patres in aliis etiam praeter memoratam sessionibusὶ aliquid decreverunt cum clausula derogatoria, non obstantibus gitibuscunque privilegiis. In aliis nempe praeter u iiDuili su by Cooste

89쪽

Vigesimam quintam sessionibus, occurrunt decreta, regularium anterioribus privilegiis contraria; et ex his decretis alia habent dictam clausulam derogatoriam, alia non habent. Porro quoad ea decreta Τridentina quae sic derogant regularium privilegiis, non est dissicultas : conceditur perempta fuisse ipsis adversantia regularium privilegia. An autem idem dicendum sit de aliis Τridentinis decretis, hac clausula derogatoria destitutis, assirmarunt nonnulli; sed negant cum Suarosio et Anacteto Rcissensiuel sanioris doctrinae scriptores. Nempe 4' Tridentina decreta dictam derogatoriam clausulam non

habentia, non censenda Sunt Sustulisse regularium privilegia, luibus adversantur. Nam primo, nulla lex generalis censetur

derogare privilegiis, nisi id exprimat : atque id ab omnibus

tanquam certa regula recipitur. Ergo neque Tridentinae leges, derogatoria clausula carentes, regularium privilegia sustulerunt. Secumdo, sFnodus in aliquibus ejusmodi decretis clausulam derogatoriam adnectit, nou in aliis : porro id signum est noluisse Synodum per haec posteriora derogari particularibus locorum aut perSonarum consuetudinibus, vel privilegiis. Tertio, est recepta doctrina SJ nodum per decreta sua, derogatoriam non habentia clausulam, haud derogasse particularibus locorum et personarum consuetudinibus et Statutis: ergo nec

regularium privilegiis. Quarto. Τridentina Synodus decretum tulit omnibus omnino regularium privilegiis contrarium; his

nempe verbis : Sciant universi sacratissimos canones exacte ab

omnibus esse observandos Sess. 25, de res.); quae verba procul dubio cuilibet privilegio adversantur : ergo Si perimerentur privilegia per decretum ubsque derogatoria clauSula, dicendum foret, a synodo sublata fuisse Omnia omnino regularium

privilegia. Sed hoc admitti nequit; quia alioquin synodus sibi

aperte contradiceret; cum ipSamet Sanxerit ut, in coeteris Omnibus ... ordinum privilegia firma sint et illaesa c. 20, sess. 25, de regularibus . Objicies.- Synodus praecipit observari omnia in superioribus

90쪽

PARS QUINTA. 83

eretis contenta, idque intelligendum est de decretis totius concilii; et ubi hoc dicit, ponit clausulam derogatoriam remo caetera etiam decreta clausula illa muniri censenda sunt. - Respondeo : Gratis asseritur verba haec in superioribus de-eretis intelligenda esse de totius concilii decretis : intelligenda esse duntaxat de decretis illius semibnis 25, satis evincunt

deductae rationes.

5' Clausula quae concessioni privilegiorum annecti solet ,

dummodo sacris canonibus et decretis concilii Tridentini non adversentur, intelligenda est de canonibus et decretis Tridentiliis, non aliis; et non de omnibus Tridentinis canonibus et do- cretis, sed de iis solis quae clausulam privilegii derogatoriam habent. Quod verba sacris cononibus intelligenda sint de Tri dentinis, non de omnibus omnino canonibus, seu quod idem est) do jure communi, patet: siquidem alioquin absona et inutilis foret privilegii concessio. Cum omnia proprie dicta regularium privilegia juri communi adversentur vide Reistensiuel, in tit. 33, lib. 5 decret. , D. ii 3). Quod verba modo Tridentinis decretis, etc., intelligenda Sint de solis Tridentinis decretis, derogatoria elausula munitis, Sic tradit laudatus Boissen-stuet sibid. n. ll6ὶ : u Plures, iique elaSSici doctores ... prO-u habilissime et solide defendunt, quod per praefatae clau-u sulae verba illa dummodo decretis concilii Tridentini non amii versem tur, non intendant Ponlisices exinanire omnia et

u singula regularium privilegia. quae concilio Tridentino velu decretis illius qil alitercunque adversantur; sed illa dun-u taxat quae a concilio e resse fuere revocata squalia suntii omnia quae contraria Sunt decretis Sessionis 25 de regular u bus , sicut et illa quae adversuntur praecedentium sessionumst decretis positis eum clausula non obstantibus privilegiis, scua alia simili privilegiorum derogatoria seu revocatoria : aliare vero sine hujuSmodi clausula, merito colligere licet, praea fatum concilium Tridentinum quoad haec decreta ..., non inisu tendisse privilegia eis contraria revocare, sed potius inten- disse ea relinquere in suo valore : alias frustra et supersiue