장음표시 사용
21쪽
e est siernio de Deo. Theologias a duplex est Poetica, oeturabs: Poetica est illa cognitio, quam habuerunt Poeta de Deo, Di I irgilius, . Ouidius inter latinos, Hoym rus vero inser grς- cos. uratos aut illa cognitis,qua naturalesphilosiophi habuerunt smniantes, Deos csse a natura, φ oino falsum est. Theologia adhue vera duplex est, communis,re propria. Ista communis est nunci
panda, quam habuit Philosophus in sua Metaphysica per communia principia desiumpta ex his communibus. Sed dicetis. si prima Philo pia Theologia est dicenda: quo igitur modo a Theologia proprie siumpta distabii ' Ad hanc disticultatessicipoterit. dferre penes modum. Nam diuina Philosophia humano procedit modo, altera vero more iuuino. Theologia propria adhuc triplea est. Scholastica, textualis, m moralis. Scholastica dicithrid σf- Lia cognitio, qua per 'eculationem, puta per inue g*-nes, pris argumentationes-huiusimodi subtilitates habetur , prsuposita tamen fide. Textualis Theologia, siu liter alis illa est cognitis,quae secudum literam sacri Canonis Bibliae u in Canone Bibliae habetur. Hanc sequentes Theologi nuncupantur scripturales, siue inierales , sed non sicholastici. Moralis Theologia illa dicitur cogni-
tio , quae traditafuit in Homelijs a Patribus orthodoxis , ut puta a D. Aug. cir cςteris, qui conati sunt ducere nos in Dei cognitionem per moralia, sim per mores, ex quibus disicimus, Theologos
triplicis esse generis. Alij enim scholastici sunt, ubtiles, alij tex-
tuales, alij mor es. Quod si velitis hanc triplicem diuisionem ad duplicem reducere, ita dicetis: Theologiam esse, vel narrativam, vel inquisitiuam. Narrariua in Biblia habetur. Inqustiua adsue.
22쪽
duobus confiderari pol modis, det enim est per viam authoritatis, idea assumendo Bibliae authoritates , edi originalium, ut in Magistro sent. patet, vel est inamstiua per viam rationis, m argumentationis, fide non de 'ecta, θυιπο- fita, tunescholastica hςe censenda.Si vero Theologia habitualiter sumatur , sex modis diripo se , pronunciabitur. Primὸ pro habitu
Prophetarum,steorum, quin acra scriptura reuelatafuit. SN
eundo pro fide in bapti ate infusa. Tertiὸ pro fide acquista de fidei articulis, quam simplices Christiani habent. Θrtopro habitu ac usisso exfimplici sacrae cripturae studio, ut cu quis optime textus nouit. Qinntὸ pro habitu, quo quis scit unum ex alio deducere articulum s insiuper unum sicripturae passum per dum decim rare . Sextopro habitu, quo quis per argumenta, m artes nouit d fendere em. Hispotest addi,qu)d Theologia quandoq;βω- tuor acra scriptura in se, m aluiuando pro a tu intelligendi ea, qui duplex est, unus certus, alter incertus. Certus in Mnsi, σProphetissit, quibussacra reuelat uti friptura, s ex hoc certiferunt, quoniam Deus infudit intcilectibus eorum actus intelli gendi, m alentiendi,'conferuauit aritus illos, m noluit cooperari ad adlus oppositos, scilicet infidelitatis, erroris. Alter vero adlus incertus intelligendi soletponi in fidelibus alijs, qui
certus, eis in ertus ccnsetur. Certus, 1 ne dubitatione ponitur, incertus deinde dicitur per comparationem ad primum, cum non
sit ita certus, ut primus. Aperea adhuc Theologia via tur se triplex Dei, beatorum, oe viatorum. Prima est reflectu inteli ritus diuini Jecsida restetitu intelle ius beatorum, tertia rellem
23쪽
priate vocat Tr Theologia, ut vetus testamentum , clusdam The-ur a. i. de re operatiua,ut nouum testamentum. Datur quςdam
alia,quae dicitur proprie Theologia, a qua quis proprie Theologis ἁθnominatur, σ hςc est habitus discursutis, deductivus comclusionum Theologicarum exscripturis,c γ alijsprobabilibus. Ethscsatis pro prsenti.
DE SACRAE PAGINAE NECESSITATE.
Lectio II. IN proximo prςterito nostro sermone de multiplici huius r. iminis Theologiae significatione fumus loquuti , confestucriter nunc inquirendum erit. Virum homini viatori pro hoc statu. sit alipia doctrinaspernaturalis necessaria, ut Theologia. Hie primo titulus clusionis examinandus , secundo argumenta in oppositum adducenda, tertio veritas detegenda, quarto rationes soluentur addu D. Circa primum qu ritur. Utrum, oec. 6 Utrum
Psionem denotat, qusio vero est dubitabilis propositio,bςe quadruplex est, qμςrimus enim de siubie io, de pri dicato, de materia, m de modo, ut hic, dum dicitur. Vtrum, oec. nece A. mel nec paria fit, me. homini. θ semo quandoque sumitur proidςmone, aliquando pro Deo, tirtio pro animali rationali, quarto pro tertia entitate, ut hic,os finitur. FL mo est animal rationa ,habens disicursum, beatitudinis capax. Viatori: Varij vario modo viatore describere consueuerunt, ego aut aresim dicere: illa
24쪽
esse viatorem, qui non is in termino beatitudinis , sed tendit ad ipsium per fidem, Jem prςcipue, ita ut beatificetur in Deo, qui est obicta , m formatis beatitudo. Pro hoc flatu nostis vos quadruplicem inueniri statum: Innocettit scilicet, in quo Adam, Eua positi fuere; Natura destitutae, in quo fuerunt primip rentes post peccatum. Gratiae, in quo nos sumus.Gloria tandem, in quo sunt modo beati. Hic Psio intellige la venit destitu naturae lapsae, quislatus est viae. .rtus terminus declaran ius ea necessarium, quodsumitur quadrupliciter, primo dicitur necessarium,sne quo non contingit animal ese, ut anhelitus, m nutrimentum re ' Ela vita animalis.Secundo,fine quo non contingit bene esse, ut potio amara,ress edis hominis infirmi, oesic capitur hic. Tertio diad dicitur nec semium, quod fit per violentiam, ut impetus in
hostes. Quarto dicitur necessarium simpliciter, illud est, quod
nonpotest alitersese habere, ut Deus, menti empiternasecundum Arist. si nius terminus es doctrina, oe est notitia communicata per atiquem doctorem extrinsicum, π per hoc excluditur doctrina acq ta per inuentionem virtute propria intellectus, qui intelle ius dicitur dodior intrinsicus.Sextus terminus esti' riadis, dum dicitur aliqua do trina, necialis quidem in eo, quod habet speciale obie tum, puta Di usitis ratione Deitatis. Ultimus terminus est i supernaturalis, ubi venit notandum, ql uerstates Theologicae dicuntur doctrina θecialis supernaturaliter tradita. In verillae ueritates Theologicae dicuntur, quae sunt necessa iae, ad vita Gernam consiquendam, oes hςc pro tituli qusionis declaratione fini dicitastis primo. Nunc argumenta in oppositu
25쪽
eundo loco apponeta, arguunt enim quidam, ut probent ; aliquat 3 dodi ranam supernaturalem nobis no esse necessariam, dicentes; ois notitia cuiuscunq; obiecili naturaliter Acitur accius bilis a nobis: non igitur do trina supernaturalis necessaria. Antecedens pi imὸ sic manifestatur, quia ens in communi, ut patet per Avicennam, naturale obienium nostri intellectusponitur,asab tali comprihenditur Deus , ad quid ergo doctrina supernaturalis ' Prςterea in anima nostra, ut per Arist. in 3. de anima patet, principia ista duo ponuntur, aftiuum,mpassisum: activi est ola facere re ste Dcuiuscunq; cognitionis epassivi aut oia fieri: igitur nulla doctrina supernaturalis nobis necessaria. Pro ueritate tertio loco ponenda, quid dicat Apos/.ad Thi Σ. audite, habet enim hςc verba: Omnis doctrina diuinitus ini rata utilis est ad docendu ,'ad argue
dum : quare, G c. Nunc quarto loco rationes in contrarium sommasae boluendae,deinde erit finis; illud tamen silentio non inuoluam confideratione dignum, quodpertinet ad intellectum, qui vel ad axenssupernaturale, vel naturale,vel ad notitiam pol comparari: hoe mltimo modo, idest quatum ad notitiam, nulla ei dicetur esse
supernaturalis cognitio necessaria, quoniam naturaliter dicitur informari notitia cuiuscunq; intel ibilis,ad quam naturaliter inclinatur. Si vero comparetur ad agens imprimens notitiam , tunc illa dicetur naturalis notitia, quae ab agente natur i imprimetur
proflatu isto. At si ad agens supernaturale comparetur, resspectu cuius ponitur in potentia obedientiali, hoc modo licet capax sit intellectus,njbilominus eget doctrina vernaturali adpnfecta ui ultimis is cognitionem habendam, ad qua nollus unquam Philo-9 phorum
26쪽
LECTIONES LIB. PRIMI. 7sophorum distincta siui finis deuenit, nec et Arist. ipsi: nobs itaq;
doctrina, sec. necessaria. Demum rationes diluendae, G primo prima. Dum ergo concludebatur, ens nostri intestedius esse obie-dium, ad hocpot dici, hoc duobus posse confiderari modis, Uno modo quantum ad inclinationem, alio modo quantum ad attingemtiam: argumentum ab aduersario addu tum primo modo conceditur, at secundo modo negatur. Ad alteram in ordine sicundam rarionem de intesiectu animo, σ passivo debet dici: hςe duo, ut paritalia in anima inueniri principia: ulterius vero requiratur obiectum, quod pro hoc statu, cum nostri intellectus facultatem excedat, iccirco via natura non potest in ipsum: aliqua ergo supera naturalis doctrina viatori necessaria.
DE SACRAE PAGINAE SUFFICIENTIA.
EX 3 suis abunde verba fecimus de sacrae Theologia
necessitatepropterea, iure merito in prsentiparte pertractanda, os examinanda erit illa qusio desus ientia. P. sens igitur lectio in pandia quinq; diuidcinr , in quoru primo ponetur quoio. In altero argumenta pro parte negativa. Tertio loco veritas per D. Aug. patebit. QDrto notanda. Quinto argumenta diluentur. Quatum ad primum flet quπi. trum dodirina supernaturalis ficientersi tardita in sacra sicriptura Mihi primo asstem videtur esse dicendum, φ non. Namssus 'lenter tradita ,proculdubio in lege naturae fillet, at tunc temporis non A etrat:
27쪽
erat: ergo, Deinde in sacrascriptura multa inueniuntur, de quibus certa non extat notiria, an sint peccata mortalia, aut non, nihilominus hoc saluti hominum expedire videtur, non ergo talis di ctrinasii scienter insecrapagina es radita. Hic D. Aug.tertio loco in opposis ille habet, diim dicit descriptura Canonica Hanc silem habemus de his rebus,quas ignorare non expedit, nec per nos scire idonei semus. Clario loco pro maiori, ac uberiori doctrina notanda quinq; prmittendasunt, ciliorum primum est prophetarum vera narram iam. Secundum re picit scripturarum concor-dram.Tertium s authoritas'ibentium. rarium est diligentia lib. Canonicos recipientium. Quintum s rationabilitas contentorum; quid enim rationabilius, quam Deum tanquamsinem v
timum super o7a dii gere,'proximum sicuis ipsem, idest ad id, ad quod se ipsium es cum itaq; tot signis, ac tantis sint hςc confirmata,c maXIme miraculorum claritate, dicendum erit nonpotuisse fieri, nec se, nisi a Deo Opt. Max. Abeant igitur paganisuarum manuum opera colentes, qui ulti. Abeatsecta Machomet uis disiciplinis promittensflicitatem porcinam, gulam videlicet, σcoitum. Sed q:ιid manius, quam error Iudeorsi, nouam damnantium testamentum, quod tamen in sivo veteri continetur, ut aperte
declarat Paulus Aps. in Epistola ad Hebr. Est igitur do trina supernaturalis suscienter tradita insacra pagina, ipsa enim ost dit,quissit ultimus finis hominis in particulari,videlicet visio,σDeimitio. Docet insuper media ad hunc finem nos ducentia. His igitur in hunc modsi positis argumentissatisfaciemus,sterit finis. Ad primum iamformatum, cuius minor erat sistetita ,sic dic em
28쪽
quod lex naturaeporioribus erat contenta , m hoc, quia in naturalibus erat magis instructi, quapropter modica L Trina illis diuinitus in phrata Ulciebat. Ahera ratio concludens multa in sacra scriptui a inueniri e quibus non siumus certi, an si tpeccata mortalia, nec ne: poterit m hunc morim dilui. Si primo dixerimus, nutu cientiam os cienda explicare, sed bene illa,ex quibus aliasiis cient er possent elici, atq; deduci. nde dantur multa bearitates necessariae,quae licet expresie non ponantur in sacra sicriptura, ibi tamen rarti aliter includuntur,m licet uppositasacra siriptura, ac et expositionibus eius, remaneant aliqua Δbia, an sint mortalia, necne,via salutis no ob id remanet dubia a resibus enimi cicum apericulosis debet homo cauere, ne sepericulo exponendo inci dat in peccatum. Hςc in tantum sint dicta.
DE SACRAE THEOLOGIAE SVBIECTO.
Lectio IIII. Hodierna die statui verba facere de Abiecto totius sacrae
Theologia, quia sestet habere veluti ianua in domo volentibus ipsim ing edis Nos quoq; aditum facilem ad Theologiam quςrentes ,prius de illo genere circa cli versitur, loquemur. Diuidatur itaq; pr ensi iis in segment ex eis dubium primo. In argumenta pro parte negativa secundo. eritas tertio apponetur loco. Significata diuersa nominis Dei quarto. Imsuper acceptiones multa nominis Subiecti. Tande ultimo rasiones
adducta soluentur loco. Circa primum quςrunt scholastici D
29쪽
ctores; virum Theologiash de Deo,tanquam desiubiecto primo
Hic Boetius libro de trinitate radetur unico medio pro parte negat tua argumentari ,sic dicendo. Forma implexbubiectum esse non pol, at Deussic se babet,non igitur hic poni poterit Abiectum. P,ςterea subiectu sicientiae debet habere principia, partes, mpassiones, at Deus non habet principium, quia est simpliciter ens primum , neq; partessubiectivas, quia est pngulare, neci ;passiones, quia in ipso nulla datur imperfecilio: igitur non erit hic Abie lum. Deinde nonne Theologia est de credibilibus es certe sic; credibile igitur hic ubteritum, c non Deus. Postremὸ Christus a quin sedam ponitur hic Abie lum, non ergo Deus D. Aug. ut habetur in hoc tertio puncito, in oppostum se habens ait, quod Theologia esssermo,vel ratio de Deo: Deus itaq; hic subieetum eris,qui Deus,
mi habetur in quarto loco,quatuor capi solet modis,naprimo Deus
dicitur a Theon grec . quod latinesonat ardere, hoc propter
eius intensam charitatem, es cil amq; operationem, qua circa creaturas bub t, π exercet. Secundo Acitur a Thein grςce, qδs fuere latine propter creaturarum conservatronem. Tertio a
Theaste, quod idem est, quod contemplari,sive confiderare, videt enim, ac ora Deus intuetur.Quarto solet dici a Theo verboΠςco, quod idem si quod curro, in hoc propter eius siempiternam, melocem a Bonem, quasimul OApot,ut aliaspatebit.Deinceps ab alijs Deus septem solet conmerari modis; primo naturaliter, σhoe dupliciter: uno modo essentialiter, ut puta , pro hoc Deo fi-gulari, qui realiter tribus diuinispersonis communis est; alio modo personaliterici hoc dupliciteretrimo P tota Trinitate,ut quado dicitur:
30쪽
itur: Deus creat. Secundo sigillatim, ut chm dicitur: Deus genuit D m. o Delis capitur pro persona Patris, s 6 Deum Iro Filio. Zando vero dicitur , quod Pater, Filius 'irant Deum: Deum capitur pro Spritu sancto. Secundo adoptiue, ut legitur Psal. s i. Ego dixi Dij estis. Tertio nuncupatiue, ut Dijgentium Dςmonia Quarto dignificatiue, ut habetur Exodi. 32. Diys non detrahes. Quinto potestative. Exodi. 7. Constituire Deum Pharaonis.Sextopro sacerdote Exodi. α I. Oserat eum dominus Di'. Septimo simitu molieitudinaliter, Tt quoru Deus venter est. Nunc quinto loco funificatasiubiecti diuersaperpe damus, nam solet hoc nomen subiecti decem capi modis ;primo Psobiecto propositionis: Secundo prosubiecto locationis, viscabi Llum: tertio pro subiecto, de quo passio demonstratur: quarto proprςdicato minus communi reflectu comunioris, ut homo reste tu animalis quintὸ δfamulo, vel famula: siexto pro re inquantum cognoscitur,vel appetitur eptimo prosubiecto accidentis: ca 3 pro ente positivo, ut habetur Porum ouinto, cum dicitur: Mutatio quςdam est a subiecto in nosubiectum: nono P subiecto mutationis rearis, C. g. quando ab uno ente reali abjcitur una forma, π alia inducitur: ultimὀpro subiecto scientia, qt aliqua- do vocatur materia, circa quam: aliqua genus,repectu suarum 'ecierum:postremo obiectum, re pectu potentia, quastri*r millud, ut visua in lucem, vel eo rem. His ita positis in quinque feretis: in sexto,stultimo nostrisermonis Assicile minime erit rationes adductas diluere.Ad illam ergo Boeti, in ordine primam
dici terit, quod Boetius loquebatur de subiecto accidcniis, quo