장음표시 사용
51쪽
quod unum est quantitatis principium, me. concedi pol a lim Atum de υno lim: ato, non de illimitato, π formab, de quo nos imrendi s loqui vel dicatis, qδ inum, ut est confiderationis Mathematica, mpendens a materia, bene dicitur principium quan-ritatis il secretae, at unum, ut conuertitur cv csse Dei, nullare ha-Lns pendentiam a materi ecundum esse nequaquam ita poterit in proposito quantitatis principium. Eratsecundum argumentum, qδ υnum dicat pi tuationem, qaa ηoponitur in Deo: igitur De iunon unus. Ad hoc dici pol quὸd - dicere priuationem duobis potest copiderari modis: uno modo exparte nostrae apprehensionis, modiae apprehendendi: alio modo ex parte rei: primo modo nkllirsequitur incommodum,ut hic; asi ex parte reis eretur, tun naret imperfectionem,incurreret argumentum. Ad illud Pauli pro tertio argumento adducitum dicitur, quod ibi loquebatur de Dise nuncupatiue, non essentialiter.Ad quartum de magis tali,σminus tali, paucis rellinondeo uer bis, dic ndo, quod maior positio habet locum solum in essectibus positivis, non priuatiuis, huius rei ratio assignari potest, nam unumquodq; habet reduci in suam causam, a qua procedit, at efflus positivi, causem habet positiva, oe is luente, propterea positive in eam habent reduci. Ideo magist e,o' minus ta e sipositiae capiantur: tunc opora bis datre alia quia siumme tale : priuatiua uero, cum causam non habeantpositiauum, oe inguentem,sed magis deficientem: iccirco in caulam po- firmam deduci non habent. Ad ultimum argumentu deperfectione naturae in pluribusuppositis, habet concedi, quod esse in pluribus,signum Aupersectionis quantum at ad esse naturae, quo ad
52쪽
phres cari, nequaquam: hoc enim fecundum imperfectionis est,
nee non limitationis , at primum est signum illimitationis: quare hoc admittendum, m alterum contemnendum. Explirato primo
usto, alterumsubsequitur in tres distinctum partes; in quarum prima quςritur, Utrum in diuinis tres sint concedendae personae.
In altera notanda ponuntur. In tertia, m ultima argumenta fora ala diluuntur. Ex quo ergo vidimus, quo modo sit unus Deus
essentialiter, nunc inquireuum es, Utrum Trimis, id si, Utrum sint ibi concedenda plures persina. Mihisne videtur posse dici, quod non, nam in diuinis tantum sent duapersina, non rago tres; assumptum si negetur in hunc modum probatitur: Pater enim toritum, quod habet, e quodpotest, dat Filio, at qui das totum, clipotest, amplius dare non potes: igitur nec aliam producere persenam, cum illud sit dare e sunt ergo duae personae, no tres in unitate essentiae. Arguitursecundo adprobandum, quod ibi nonsint tres personae in diuinis, sed potius quatuor.Filius emanat per generatio-inem,m non per processionem, ideo quamuis non generet, si irando. tamen producit, hac eadem ratione videturpose dici, id Spiritus sentitus quamuis Lyrando non producat, possit generare, vel quod
generet, cum no generetur: quatuor ergo in diuinis erunt personae,
non tres, nec duae tantum. In oppositu se habet Athamasias dicens. Alia est per na Patris, alia Filij, alta Spiritus sanciti. Rursus. i essiunt,quit Amonium dant in cςlo,Pater, Verbum. σ SpLritus sanctus,m ij tres unum siunt: unus ergo Deus essentialiter, trinus persona liter. Pro determinatione huius quς bonis velim inoletis,in bacsecundaparte multiplicem da) trinitas e, ut inscris
53쪽
scripturis inuenitur. enim Trinitas increata, de qua in Sm bolo suo Athanasius vit: Increatus Pater, Increvius Filius, Imereatus Spiritus sanctus , summa, oe in O i est, de qua hic nos intendimus. Aliae Trinitatessunt creatae, inter quas una est, quae cecidit, scilicet rationalis, concupiscibilis, irasii-bilis. Alia est, per quam homo cecidit, scilicethggestio diaboli, deicdlatissensualitatis, m consensius rationis, quae tria ignificata Italper Serpentem, Mulierem, oe Cirum inparadiso. Tertia est, in quam cecidit, scilicet ignorantia veri, impotentia boni, mconcupiscentia mali. Quarta est, per qua resurgit, scilicet, Fides, Spes m Charisas. Insuper datur Trinitas, per quam ad aliam reparamur, scilicet, tripli abstantia , quae est in Christo, diuinitas, anima,stcaro. Deinde est alia, per qua regeneramur; scilicet, Spiritus, Aqua, m Sanguis. Spiritus inquamsancti- fleationis , aqua ablutionis, sanguis redemptionis, ut legere ea apud Io. in Epistolasua cap. L Est quoq; alia Trinitas, per quam ad gloriam reformamur,ut sunt tres animae dotes, T.*Cognitio, Dilcctio, σ Comprehensio, de quibus hic non es sermo ,sed tam tum de illa increata, o ines dili diuinarumpersonaru, qua uni tres cum unitate diuinae essentiae, irar tot credendas nobis fides c ibolica proponit. Nunc argumentasoluenda tertio occurrunt loco, deinde erit finis. Ad prima ergo quando probabatur, duas tantum esse diuinas persinas, eo quia Pater det Filio totum, quodpotest: re londi tur: hoc dupliciter posse accipi, ino modo absolute, Et modo cum addito. Si primo modo argumentu curreret,at secundo, modo nui sim est, nam Pater licet det filio totum, quod potest nou.
54쪽
tamen dat ei omni modo,quopo:: ideo in illatione est accides,dum dicitur, quod non potesn amplius dare, ergo nec aliam persona producere: hoc enim non est amplius dare d alio modo . Ads eundum argumentum, quo probari videbatur quaternitas , india uinisper illud, quod Spiritus sinctus debeat generare acile r pondetur. Nam non est simile, quispersona filii prςcedit 'irmtione: ideo habet rat ionem primitaris: persona aut Spiritusncti sequitur generationem: ideo non Senerat. Unus ergo Deus, in personis trisus.
FM ituri tertiam in ordine huius lib. imi distinctionem,
de nexu primo uerbafaciemus: in seper distinctionem diauidemus. Quantum ad primum. Is nexin dicitur esse, ex quo enim Magister sent. in prςcedenti distinctione, ostendit diauinarum personarum Trinitatem , γ' unitatem per sacrassicriapturas: consiquenter hoc idemper rationes,mcreaturas manis
flare intendit, Gr hςc de nexu una cum intentione Magistri in 'ς senti. Nunc ad diuisione sinantes, dicimus in punόia P tuor .odiernam consim posse distinctionem: in quorum primo rationibus nasumatibus diuinae essentia unitas ostenditur; In seper similitudine desumpta a uestigio diuinarum personarum pluralitas inquiritur . Tertio utrunq; per assimilationem imaginis mentuc creata.
55쪽
ereatae. Quarto detegitur, ac depronitur oli assimilatio creaturarsi ad De . Circa primum de quatuor propositis, duo vobis polliaceor: axioma primo, insiper eiusdem declarationem, axioma fit tale Diuinae essentiae unitas, et ijs quodammodo naturalibus indagari pol.An ita ressese habeat, audite: Apost. enim ita fatur: inuisibilia Dei per ea, quaesectasint, intellecta colliciuntur: homo Vtin creaturaΥum inspectione; nec non rationis aiaxsio in Dei tognitionem eleuari potest. Insuper, rarionibus quatuor hoc idem manis lari posse videtur: quicunq; en fecit, fit nulla creat' pol, ille potentissimus, atqui Deus crium,interra ex nihil erit, solus igitur potentissimus Deus. Pro cuius rei confirmatitae, extat testimonium Ambr. dicentis, quod Deus qui natura inuisibilis
est, ut ausibilibus posse iri opus fecit , qu)d visibilitate sivi opias ce manifestavit : Deus ergo cognoscibilis, qui fecit,cli ab homine impossibile erat fieri. Prςterea, qui ora mutabili ecit,solus immutabitu est,at nullus hoc fecit,nisi Deus solus igitur immutabilis. Hπ ratio uerbis D. Aug. in tib. de ciuitate Dei confirmari pol. nam inquit ipse summi Philosophi viderunt nullum corpus esse
Deum: bine cuncta corpora transienderat quςrentes Deum,
Odentes nullam mobile posse esse siumum bonsi, omniumq; princia
pium,sed oetale oportere esse-alio, hinc mente humana Deum eo nostere potuerunt; Pr terea, qui Ora bona, oe meliora fecit, is optimus est. Ai a Deo ipse, nullus hςepotuit,sive J iritualia ,siue corporalia facere: solus ergo Deus optimus. Tandem, qui omnia
pulchra, o pulchrior erit, ipsi pulcherrimus est,sed lus Deus is est,pulcherrimus igitur, σμ ea dictispotest concludi, disinin
56쪽
, entia unitas. Nam Dcus fluspotentismus est, immutabilis mus, optimus, ct pulcherrimus, atqui impossibile est dareplures immutabilissimos optimos, o pulcherrimoso klm Ggo Dcus talis,c us essentiaciter. Quod si duo tales ad minus costdcrarentur, procul dubio unus supersuus foret, alter diminutus, sed utruq;άissonum e unus ergo Deus. Et bςc de duobuspunctis satis.
Lectio XVI. Haec se secund pari principalis huius distinctionis, quae
in tres subdiuidipol, in quarum prima apparebit ue gium Trinitatis in creaturis , in altera modus diuinat essentiae unitate contemplandi, in tertia uerὸ ex dictis principale intentu concludetur. Gantum ad primum. Videtur, cit Trinit. diuinarum personarum quodammodo per uestigium creaturamum inuestigari possit, quae enim diuina virtute sun adta, ετ arte: unitatem quandam proferunt in se: ordinem deinde, atq; 'eriem , quae tribus personis appropriantur , nam sicut sunt naturae corporum, os mimarum, ita quodbbet horum creatorum,malia quid unum erit aliquallecie formatum,ut simis ura,m corporuqualitates,m doctrincac Mimamum artes: deinde talia ordinem diquem petunt, ac tenent, ut sunt pondera, collocationes corporu, amores, vel delectationes animarum, quae tria tribus diuinis Iersonis appropriantur,. ita in creaturis relucet uestigium Trianitatis,
57쪽
nitatis, quo intellectus noster ad Trinitaris cognitione eleuaripo non tamen si scienter absit; inIerior s in pirationis reuelatione, Et bςc deprima parte. In aetera ponitur modus contemplandi diuinae esuriae unitatem, ac personarum Trinitatem. Qua ergo in imagine creata vid niurposse cognosci, militer illa ei,de increata imagine, lumine rationis naturὼ is, poterunt 'eculari, atque in me:e nostra quatenus imago est deitatis, cognoscerepossumus, quodammodo unitatem in Trinitate, Trinitate in unitatee igitur in mente hostrapoterimus expresse contemplari, ac meditari Trinitatem in unitate,'vice versa. Quo autem modo hoc nobis I 'os brie appareat, audite: mcns nostra nonne ad Dei imaginem
producta ' in*per nonne meminit βι intelligit, π diligis es qui
tria ad se collata dicuntur, nec u id sint tres vitae , βὰ una vita, non tres montes, sica una mens. In diuinis quoq;personis excessentiori tamen modo, ita loquendum, quod ibisse una e sentia, Gr vitamna: non tres vitae, nec tres essentiae ,sed bene , quod ibi sint trespersionae, interse instinctae, G hoc sicundum varias processionen Nam Pater intelligendo sieper modum naturae producit verbum. In ver cumsilio Pater diligendo se ipsos per modum voluntatis in at Spiritu anritum. Non secus meus nostra, cum se actualis
ter in cygit ex memoria, dicitur intellectum producere, γ' eae memoria, O intellectu voluntatem. Et sicut diuinae personae inmter se ςqualessunt, ita qu)d una non sit minus, filiam ori, neq; oes magis, quam una et ita quesibet harum potentiarum capit oes tres, o oes tres unam quamq; ipsarum capiunt: quare in tertia parte
ri sentis sermonis Erotostumirincipale videtur posse concludi,
58쪽
uodper imaginem mentis creata initas diuina essentiae, personarum, Trinisaspes it inuestigari, quod nobis conceda: bcncaecias
. . QVOD IN ILLA SIMILITUDINE EST.
Lectio XVII. EX tμorpartibus, in quascosumebatur hςc distinctio,
has tenus tres enodatas habetis. Superest quarta, oeno uissima explicanda; quae in duassicari habet partes,in co- elusionem primo, G inprobationem sit eundo. Si ergo memoria tradidistis vestrae , in superiori parte loquebatur Magistersent.
de imagine creata, qua mens humana in Deum poterat eleuari: hinc ne quis arbitraretur talem mentis humanae creatam imagine
absq; dissimilitudine iuueniri, propterea Magister sent. hanc T luit apponere conclusionem. Nulla imago Trinit. creata est fine magna dissimilitudine Trinit. increatae. Ad quam probandam, ita erit ratiocinandum ; Ubi est dare rea em diserentiam cu n labili dissimilitudine, ibi e E concedere similitudinem cum deseramitare, siue cum magna dissimilitudinesed inter imagine Trinit. creatae, eis Trinitatem increatam, datur talis disserentia realis canotabili dissimilitudine , una igitur, non erit alterius adequale representativa. Quoniam minor Pposi is videtus erita quantum adisi articulam de dissimilitudine, iccirco dupliciter habet in
ηfesti ri, σprimo sic. Deus Pater, Deus Filius, Deus Spiritus es t sanctas
59쪽
sancius aeruntur Trinitas increata, nostra vero creata, ecce crPprima dissimilitudo I isiuper in diuinis, Pater, Filius,m Spiritis sanctus tres unipersonae at memoria, intellectus, atq; voluntas nosunt in nobis tres peryonae, sed tantumpote. iae unisspersonς patet itaq; dissimilitudo reperta inter Trinitatem increat 'Creara, qua mens nostria, ut alias tacti uit, videt releuaripos ad creaturis sui notitiam, nam in anima nostra conceditur mens, notitia, cor amor, qua tria, Trinitatem increatam nobis reprsentant: mens ehim si habeι, ut parens,'eius notitia, ut proles. Nomens c e cognostis sui notitiam gignit, m ita siua notitiae parens dicitur. Extat tertio, amor, qui de ipsa mente, notitia procradit, quibus tribus, anima rationalis in Deum creatorem suum elevuatur, sui trinus, o unus in personis est, ut perbelle docet D. Aug. b nono de Trinitate, his uerbis. Dicιmus credendum esse unum Drum , uniuersae creatura conditorem, in rectorem, nee
Patrem esse Filium, nec Spiritum sanctum, vel Patrem, vel Fialium esse. Nam sides Patriarcharum,st, postolorum, unum Deum, e in per nis trinum prςdicat. In sititias; sanctissima, in in ividua Trinitate unus eri Pater, qui siolus desuasubstan tia unum fili genuis, m unus est filius, qui natus dicitur. σ unus Spiritus sanctus, qui siolus esentialiter, a qPat re, filios proceditem hςc de tota distin
'sinis , quam in sequenti Deos cnie examina mus.
60쪽
LECTIONEs LIB. PRIMI DE QUINQi DEUM REPRAESENTANTlBVS.
EX τ' ii sint. in prideclarata distinctione
occasionem nactus silentio minime, illa quinque Dium
repromatia inuoluam quorum primum est vcstigium. Alterum imago. Tertium ad ima inem esse: quartum similitari. Demian ςqualitas. Vestigium e imilitudopartis. Vnde impressis pedis in puluere relicta ab equo, vestigium nuncupatur. Im vero est smilitudo reprocntativa totius, ita aescrimen inter bςc duo apparet, quia vestigium non reprscntat totum, cuius ea vestigium, nis fecundum partem, nec ex vestigio pol immediate cognosii totum ea coniectura tantum pro quanto illud, quod prsentatur per vestigium, cognscitur aliquid etsi totius. At per imaginem illud clare, cor exprese reprsentatur, a quo diciturdi Ela clare, cir exprese imago,quod duobus euenit modis: vel in peciei, vel in figurasimilitudine, vipat et de Regis imagine ex pressa in si sto, vel namo, vel in natura identitate, ut HI de R is imagine inflio. Ad imagine uerὸ esse attinet ad rationalem creaturam Deum reprsentatem. His additur, quod similitudo reprsentat eamdem qualitatem, sed non ut expressam, I .g.ouum alteri simile: non tamen dici por imago.Demum ςqualitas illa est,
quae habet reprsentare aud, a quo expresum est perfecte, qualis est mi filius, qui s uera Patris imago in propria natura inuentae ex quibus colligi potest, quςdam dari, Pae nessunt imago, nec ad
imaginemproducta, ut irracionalis creatura, qua Dei tantum a