De continentia christiana aduersus Epicuraeos huius temporis, impios Lutheri et Caluini asseclas, libri tres. Auctore Ioanne Bourghesio e Soc. Iesu

531쪽

so L. III. De Continentialibi indueant magis expedire a nuptijs abstinere, sed quibus datum est , id mente diuinitus illustrata consequi, &constanti atque ardenti voluntate exequi. Ex his coarguitur Caluinus, qui cum eo vertunt non me, non omnes capaces

sunt omnes enim capaces sunt, si petere a Deo velint id donum, neminique deest sussiciens gratia, cui si cooperetur reipsa capiat, & habebit continentiet donum. Par autem similis est ratio continentiet virginalisis coniugalis, neutra enim sine Dei dono habetur, inuod non habeatur culpa nostra est qui illud non petimus. Quod quis capiat, Dei est xhumanae cooperationis quod non capiat, solum humanae libertatis vitium, quod de fide, spe, charitate caeteritque donis consimiliter aueuerari potest. Iam quorsum tria haec Eunuchorum genera Dominus in medium proserat, haud est obseurum, ut quam laudem mereantur Eunuchi voluntari j qui se propter regnum cael rum castrauerunt appareat, qui quam abstinentiam ab omni

venere natura in paucis admodum sine testibus aut frigidis, aut hominum iniuria & vis imposuerit, ipsi ubi voluntate

generosa propter Deum&4Horum regnum indixerint. Tu

Domino pro positum fuit finem illium altiorem regni eaelestis ob ciuem suseipienda sit continentia, praestituercine dumis

taxat o hincommoda& molestias quas nuptiae afferunt ab ijςeenserent abstinendum discipuli. Si ita est causa hominis ita uxore ut dimitti non possit praeterquam admisso adulterio. nec tamen alia possit superinduci, potius omnino carendum est nuptijs omnino, sed multo magis ob regnum caesorum promerendum&capessendum. Quo e paruulis mox subscribit Dominus, hoc de eisdem Eunuchis dici potuit.Taliuenim est regnum caelorum .Hieron. Alios Eunuchos natura facit, alios vis hominu in , mihi illi Eunuchi placent, quo si strauit non necessuas, sed voluntas, libenter illos in meos sinus recipio. Qui se castrauerunt propter regnum ceteloruIn.&mei cultum noluerunt esse quo nati sunt. Quam grati

532쪽

ctrinia nata Op. X. ei sunt Eunuchi Regibus Principibus ranis ad uxorum M

pellieum suarum custodiam ad hi Diti, tam sunt grati Regi caelesti hi spadones voluntarij. Preclare Hieron proponit γω ν ulmi premium inuitat ad cursum tenet in manu virginita tis bravium, ostendit purissimum fontem clamitat: Qui sitit veniat, bibat, qui potest capere capiat, pugnet, vincat, superet,is triumpnetio dixit velitis, nolitis, bibendum vobis est atque currendum, sed qui voluerit, qui eo- tuerit currere, atque potare, ille vincet, ille satiabitur. Et laeolus amat virgines C ERIs T s, quia sponte tribuunt quod bi non fuerat imperatum, maiorisque est gratiae offerre quod non debeas, quam reddere quod exigaris. Et in Matth. I9. Quasi hortantis vox Domini est, ct milites suos ad pudicitiae praemium concitantis. Qui potest capere, capiat, qui potest pugnare pugnet, superetri triumphet. Grandis fidei granis disque virtutis est Dei templum esse purissimum totum in holocaustum, offerre se Domino,& iuxta eundem Apostolum esse sanctumcorpore spiritu. Hi sunt Eunuchi qui sits limim aridum putantes audiunt per Isaiam quod proflijsk' 'filiabus locum.abeant a caelis paratum. Horum typus est et 'Abdemelech Eunuchus in Ieremia, Ipado ille Reginae Candacis in Act Apost. qui obrobur fidei viri nomen obii ' 'nuit. Talem fuisse Eunuchum quem L s v s amabat plurimum Euangelistam Ioannem Ecclesiasticae tradunt historiae, qui recubuit supra pectus Iara , qui Petro tardius ambulante elatus virginitatis alis cucurrit ad Dominum, quidus creta diuinae se nativitatis immergens ausus est dicere,quod cuncta iacula nesciebant. In principio erat verbum. Quis non optet ad hunc ordinem, gradum Eunuchorum prO- moueri,ut ait idem Hieron. turris Domini essiciatur, In Sacerdotali consistat gradu, pro carnis filijs multos habeat filios spirituales.

533쪽

L. III. De Continentia

Calibatum quioque conssuluit Apostolis Paulus. Expiscatur po Dema pars cap. 7 prioris ad Corintin aversu F.

Apostoli Pauli eaelibat ei sputat prolixilis

Cardin Baron. Non potest res esse dubia si quis ad eius verba hae in Epistol a Corinth attendat. Volo autem omnes hommes esse sicut meimum. Ad continentiam omnes sui exemplo cohortari tis, idque id ipsum planius explicantis, dico autem non nuptis est viduis bonum est istis e permaneantscutis ego Neque enim sint audiendi, inquit Hiero'mus qui eum uxorem habui Dia confingunt, cum de Continentia disserens, suadens, perpetuam castitatem intulerit, atque haec sententia ρε eae te ιε rorum Patrum qui in eam Epistolam commentarios edidere, quorum aliquot Catalogum texuit Hieronymus. Nec nisi a corruptoribus ad libidinem conuersis aliter intelligi posse, a si erit Epiphanius. Unus Clemens Alexandrinus Pau-Hινs tum coniugatum facit ex eius verbis, nunquid non habemus ρο- testatem sororem mulierem eircumducendiscinis reliqui 'οΠΟ- 'in Ninateamen ut uxores, sed ut sorores circumduxi e per

534쪽

Chrιν iana Cap. XI. 13 quas in gynecaea docarina Domini ingrederetur, em locum

Nouatotes intelligunt de uxore abusiani biguitate vocis,an, quae tam uxor quam mulier Latinc dicitur. At si v xciem,

Paulus dicere voluiiset, qui Grace scriptit, Graeci sermonis regulam seruasset nec simpliciter,uυαλα , sed necessarium articulum addidisset την, αλα ideoque non de uxore. sed de sorore antiqui scriptores interpretati sunt Ex quo apparet, inquit Hier eum de alijssianctis mulieribua dixisse, quae iuxta morem Iudaicum magistris de sua lubitantia ministrahant, sicut legimus ipsi quoque Domino factitatum nam ordo verborum hoc signincat, nunquid non habemus potestatem manducandi re bibendi, aut sorores mulieres cir eumducendi Vbi de comedeiido bibendo ac de administratione sumptuum permittitur, de mulieribus sororibus infertur perspicuum est non uxores debere intelligi, sedeas, ut diximus, quae de sua substantia ministrabant. Eadem ς ε habet Tettullini se August. quia neque mulie rem tantum modo ait, sed is rorem mulierem, neque ducendi sed circumta ducendi Chrysost Trieodor.&alii Consuerant Iud et suae

ventis seminassbrores nominare&viros fratres, quanquam

de propria lorore possit intelligi cuius filius insidias Iudaeoru detexerit. Act. 13. Allegant abj verba illa ad Philipp. Etiam Philipp.

Togo te germane compar Nouus interpres germanam interpretatus est, contra receptum sensum Orthodoxorum, meque ver,non tantum de Viro intellexerant Chlysost & Graeci omnes, sed, nomen proprium cuiusdam ei Se censuit Ceeumeniusvi Theodoretus stultos eos vocat qui vocem,

compar, quod communis sit ram masculo quam Limina de eoniuge Pauli intelligerent non attendentes ea quae scripta sunt in Epistola ad Corinth quod se retulerit in numerum caelibum. Chrysost illum comparem fuisse fratrem illarum

mulierum quae illic nominantur aut fortasse virum ae marmtum alicuius ex illis Syntychis aut Euodiae. Afferunt denique nouatores testimonium Ignatij ex deprauata ad Philadelesios

535쪽

ηs L. III. De Contiis emi Epistola,qua inter coniugio obligatos tecelet Petrum Pa luim, alios Apostolos sed antiquiores omnes codices Graeci, qui Rome in Bibliotheca Vaticana, Ssertianais alijsalseruantur, sc antiquissimi Matthiae Coruini Regis Panno uniarum nomen Pauli non habent, si recentiores id habent. haud dubie a Greetis, qui quod uxores in Sacerdotio reti

neant Paulum suae inoontinentiae defensoren ac consortem habere volunt, adiectum est. Antiquiores omnes tum impugnatores tum propugnatores continentie: nullam matrima

Apua ij Pauli mentionem fecerunt Ebion ipse Princeps hostiirin Σρ ρ, virginitatis narrat quidem Paulum ambivi e filiam cuiusdam. 'a Sacerdotis Iudaei, sed cum eam auferre non potui et relictis Iudos ad Christianos confugisse. Quae tam et ii tabula est; tamen probae caelibem fuisse Apostolum cum inter Iudaeos

ageret, multo autem magis continentiae totum se addixerit, factus gentium Apostolus, per orbem uniuersum CR RI- set Euangelio deferendo destinatus Idoc, Opinor, insinuat

dum de virginitate consilium dat vG fide is De virginibus autem prae tum Domini non habeo, coUlium

detu. De virginibus quae nondum Continentiet voto se altri

Nerunt,& eadem ratio de omnibus a vinculo coniugali liberis nullum habeo pret ceptum a Cis traditum, sed dico quod sentio, quod melius iudico , consilium do, γνωμην sententiam meam profero, sicut decet Apostolumin intemnuntium CHRIsT , qui ne hac sua misericordia digna stus est ut sim fidelis dignus cui fides habeat ur, Ctililiarius ti stedignus Theodoretus. Quia fidelem me existimauit ponens in ministerio do ad Apostolatum me sua misericordia voin cauit August.neque inuidere debeo fidele consilium qui non meis meritis, sed Dei misericordia sum fidelis Domini mei. y ' seruitio semper occupatus Hieron Ambr. PreTeptum non grato hab , consilium habeo; non enim praecipitur quod suprale strati. getae it ted magis dato suadetur concito nec auctoritas

praesua

536쪽

pressumitur, sed monstratur giatia nec a quocumque z- monstratur, sed ab eo qui misericordiam Dei meruit Existi .mo ergo hoc bonum esse propter instantem necessitatem , quoniam bonum est hominis ejis. Existim, Ad , arbitror, modestiae eausa cum de re certa loquatur Bonum non qualecunque, sed eximiumi praeelarum, quod per tria genera bonorum breuiter explicat S. homas. Bonum honestum, propter puritatem, delectabile, propter libertatem, utile propter mercedem, quia debetur ei fructus cente sinus, vel bonum pro meliori posuit, ut alias propter instantem necessitatem se molestias incommoda quae plurima secum trahit coniugii status, quem mox appellat tribulationem carnis, unde coniugati comparantur molentibus in mola. Considerans Apo M N .stolus eiusdem necessitatem tanquam impedimentum quo 'minusquis expedite ac libere Deo possit inseruire ut obseruat S. August. ecprobat Paulus haec scribit prouidens&con Li. Gsulens in futurum cum omnis eius disponsatio non nisi ad vi tam eternam vocet. Quo sunt ad eum finem ultimum referenda. Nihil igitur fauet hie locus Iovinianistis huius saeculi qui mirabili insipientia ac sententis vanitate ait S. Augustin. virginitatem ob id solum colendam&coniugio pie ferendam censent, ouod hominem liberet a praesentis vitae molestijs, non quod hominem Deo gratum efficiat, aut ad regnum cs-leste promoueat, fugatus es uxori, noli quareresolutionem, solutiisti ab uxore. r noli quarer uxorem. Intelligit de eo qui consummato main

trimonio persecte ligatus est, aut non ita se commendare virginitatem ut diuortiumri separationem hortetur. Si autem acceperis uxorem non peeeasti, dis nupserit virgo

non peccauit, tribulatιonem tamen carnis habebunt huiusemodi. Ego autem vobιs parco Nuptiae non sunt peccatum, sed res boisna a Deo instituta, si bono fine ineantur non ad expletionem libidinis, sed ad prolis propagationem irgo quae non sit astricta voto, ut monentPP. alio capite producendi. Afficti

537쪽

is L. III. De Conimentia Alit ictionem carnis, qua vita conivgilis pletis est, in eo m. modorum, molestiarum, moerorum, angorum de quibusti, δε Basilius. sniugium vocans dolorum officinam, Chrysost. V U S. August. maxime quod ossiciant Dei obsequio 8 spirituali Gi i profectui, ipsam tribulationem carnis, inquit S. August. est od quaa nupturis praedicit Apostolus suscipere tolerandam

perit ultuna esset, nisi metueretur in continentibus ne tentanis te Satana in peccata damnabilia laberentur. Nolo plur)bus conamemorare eoniugi incommoda ne incontinentes cum

periculo suae salutis absterreantur a coniugio. Sic August. accipit Apostoli illud : Ego vobis parco Gretc probabidius. Ego tanquam pater iiij parco cupiens vos molestiarum, quas consequitur coniugium esse expertes, ideoque illud dilluadeo. Idem quod infra Volo vos sine sollieitudine

esse.

V. 19. Hoc itaque dico fratres, tempus breue esu reliquum esῖ qui

Ada. s. habeηt uxores, tanquam non habentes sint Graece tempus con-

Duin tractum est. Hieron legit, tempuria anpusto est, sequutus Tertuli tempus accisum breue. Plerumque spe nostra de e pectatione breuius non permittit indulgeamus voluptat eum totam studio salutis ei ternae debeatur. Imo qui se cogitat de uxore ducenda non cogitabit nec de rebus saeculi turbos animus auocatur a Deo. Qui utuntur uxoribus parci iis tantur liberorum procreandorum causa dumtaxat&debiti redde di non voluptatis. R. do Et quisent, tanquam nonflerites, est quia ιdent tamquam nom uJ gaudentes, qeri emunt , anquam non post dentes, quibua triuia aut laeta accidunt, aut qui licite aliquid acquirant non ijs

ad dicant animum rebus transituris. Elam νι untur hoem indo stanq-- non tantur. Tertuli ex Graeco texet inmm abutantum praeteris en- R. linius mundi,

rorma&racies secundum qu am deseruit viro us nostris mox celsabit succedente alio statu perpetuo semperque duraturo. Succedet tempori aeternitas prae oculis menti, semper haben

538쪽

da non peribit substantia sed tot mari, dispositio praeteriis bit Metaphora scenis comicis aut tragicis limpia quae subit cum personis mutantur.Graeca vox his significat etiam seducit, decipit cis sensu, quod etpe hommes blanda

pol relurrectionem coniugia,etu nonge

annis ut antiqui homines, tamen breue putandum quod haberet aliquando finem ει esse cessaret. Reliqui versus a. 33. 34 explicati sunt -- f ορ adin dii-tem non ut laqueum Nob ni - . s.

eiam . . ruatit hone nam e facultatem rabeal sine mpedimento μ- num obsecrandi. Hortari se ad caelibatum nς preci re i ne praecepti necessitate laqueus incontinentibus inijciatur, honestum, decorum , pulchrum, Gra

xerat, vivacitis orationi, ILI. Pet. 3. non impediantur Ox Ni itiones ρstret. Sunt qui legunt Dominum obseruandi. Ter a ad tuli. Queiuis fidelis mulie Dominum observet, necesse est, uxor. . et Domino obseruiendi quomodo legit Greg. p. curae Pamstor. admonit. 28 S quia autem ιurpem se videri existiniat, De viuine sis, icquodsi superaduila cyma horte fleri auodvulifaera Non peeis eas, nubat, quia dixeraiae hortari ad id quod honestum

catum remouet.

Nam sivi statuis in cordes firmis non babens necessitatem . V. 3 otestinem autem habens sta volunιMQ, o his iudieauit in eo e suoserMare virginemsuu benesecis: In voluntate patris aut curatoris intelligitur voluntas filii siue sua no potest constare aut caeIeba vita. aut matrimύmuua, sed patrem hic dumtaxat o

Ppsi minauit

539쪽

m inauit Apostolus, quia solent hone ita puellae negotium se matrimonisparentibus permittere. Sunt qui visu initatem inviterpretantur loco virginis sed minus recte nusquam enim alibi virgo pro virginitate ponitur sed que requiruntur in parente aut tutore, id in ipsa virgine filia multo magis exiguo tur vi firmo proposito nulla necessitate sed liberrime virginistatem suam Deoitudeat consecrare. Igiturictam matrimonio iungit virginem suam bene is, ct quo non auVιι anelsus fuit. Quare abii inentiam a nuptiis, recimeliorem absolvi e consulit, rim babet consti quod dicit, melius facit si bonum intellis tur de commodum quod opis

Initur molesto, coniugium erit malum incommodum, stum, mul connubium init benefacit sed melius qui absti iret. Sequitur noua doctrina de vidulsi priori non abfiis

Ris ... a culter Miligata est legi quant ν tempore vir eiuευ-ι videtur inductum ex illo ad Rom. I. Quous dormieri viretis, ab rata est , ut vult nubat tantum in Domino , homini Christi mo, dormire dicuntur homines ex luscitandi non ali animanistia cum ortem obeunt coiugia cum infidelibus inhibita sunt. V. Beatior ainem erit, 'perma ri sicundum, um eossitim. . Futo autem quo ego θιritum Me habeam. Habes omninoo S. Apostole Dei spiritum, neque ne cella est quaeramus experimentum eius, qui in te loquitur BRIs Tu si minus. Eius spiritu cuiust Apostolus virginitatem contiis . nem iam suadet, mutinam persuadeas quam capse suasit omnibus, tamantissimis quibusque di ipulis suis persuasit&inspirauit, sed quem Spiritum habent, qui te CARI- fetu Dominum aiunt dissuasisse continentiam. an non, .l mendaci vertiginis& erroris e an non malo spiritu agis tantur, quo plurimos secum in tartarum trahant qui ex tuo Clara , praecepto non dicam consilio nu ptias incertas persuadere conantur; qui ut totam legem.

continentiam re ipsa, inquiunt, obstruatu impossib

540쪽

christiana cap. XLI. 439

lem ut mirum,ohlitui ne coniugalem quidem eastitatertirquam profitentur, obseruerit, veneris&libidinis non l.tia tummodo inama mancipia sed myste ae Magistri imp λdentissimi.

CAPUT XII. caerimonium non esse praestantissimum

nec unicum remedium tuenda

pudicitia.

tate mcoibatu dissentanea ac secum pugnantia proserant pronuntiata tamen omnium concors sententia est, matrimonium unicum re praestantissimum tuendae castitatis esse remedium , ad quod confugiendum est omnibus qui urantur, hoc elti v In terpretantur ipsi qui tentantur, qui subinde repugnantes concupiscentiae motus experiuntur. Non dissuentur orthodoxi matrimonium ad sedandam concupiscentum valere non parum qua parte est sacramentu,&adiunctam habet CERIIT Domino gratiae promis sonem,qua ginta Unciliatur mutuus amor coniugum , Acinaxime sed iuc concueiscentia, atque intra Chiitraneia iam Iinent Iae limites coercetur Verum si detrahas sacramenti dignitueta, in hanc gratiae essicientiam, si spectes matrimoniu,