De continentia christiana aduersus Epicuraeos huius temporis, impios Lutheri et Caluini asseclas, libri tres. Auctore Ioanne Bourghesio e Soc. Iesu

541쪽

vi solum et naturae ostia rum, quet haereticorum est sensentia,

qui comparant illud arti tonstrinae, textrinae, ut Orico non, incratur adeo praestans remedium, nam ipse ius conuigii magis accendit quam extinguit ardorem concupiscent ae Tale remedium est quale et busti potus esurienti iicietui oblatus, qui ad temporis aliquod interuallum edat quidem famen Sc sitim, sed non esset qui mox eadem fames itis asperior exoriatur. ad gustata iam remedia confugiat. Si libidinis ardor coniugi usu ad breue spatium ita extri, guttur si mo vehementius inflammetur. Si quis fistula laboret aut carcimis a te duplex est eius sanandi ratio altera eaque per secta, ut illo resecto caro plane redintegretur ac consolid tura altera ut aliquod 'lcus maneat, sied minor sit foeditas,

eaque fascijs contegatur. Sic in Continentiae statu . sanatu omnino morbus concupiscentiae in coniugatis non omnino

resecatur sed honestatur sanctitate matrimonij. Memini me legere in vita Thomae Mori cum adolescens ad D. Franciso institutum valde propenderet, hac ratione quod dissicilem crederet obseruatu castitatem, in saeculo retentum fuisse; at experimento comperisse mulio faciliorem futuram rationem tuende castitatis ante coniugium quam poli illud initum , de vulnereae, o suptatis expetimentum. Experientia sane quoti diana comprobat, idque etiam S. Chrysost asseuerat plures e maritatis adulteros reperiri, quam inter solutos aut ca libes fornicarios in anquam ut in candida veste mox appa rent nec dissimulari possunt maculae i ac sic silaiiis Lelero aut caelibum numero ccarit, latius mox emanat iri vulgus, ex uno omnes diiudicantur eorumdem flagitioruἡ ei. Constat fornient onis vitandae praesidium praecipuum in fuga

sionem cur liercissu consuerudinem damiliaritatem. At quis non auertit ad eam fugam ista exridi s est carin ibes quam cuivgatos qui coniugibus xij quei Tunt in

eorum obsequiori comitatu puellis utuntur quotidie famis N liarissime.

542쪽

liatissme. Abbas Theonas apud Cassianuin sic de ditanu,

tudine legis& gratia atiocinatur. In lege, inquit, ubi con-higalis rides seruatur, libido licet cohiDita uni modo scemis nae mancipetur, carnalis tamen concupiscentiae aculei nequeunt noti vivere. Diuacile ignis , cui pabula applieantur. praefixis ita terminis includitur , ut non extra se ex te,dendo. quidquid attigerit comburato suum enim licet obiectum sietem per occurrat, ut non sinatur extra ardere, incendit a men etiam dum cohibetur, quia culpabilis est voluntas, reconcubuus assuetudo ad adulteriorum excessus velocissime rapitur. Quos autem gratia Saluatoris sancto integritatis igne succenderit diuino charitatis igni earnalium deuderi tum spinas sic consumit, ut nec tepens vitiorum fauilla in teis

gritatis testigerium diminuat. Legis igitur famuli, coniugii amatores icitorum usu actuque ad illicita labuntur. At patitiacipes seu Euangeli ministri dum licita vitant, illicita non

committunt adeo non capti rerum inconcessarum delictaiatione, ut etiam concessis non utantur. Obseruat Basilius Gen.

tium sapientes hanc omnem corporis voluptatem hydrae coisparasse fero ac multiplici serpenti, qui in palude moraretur, cuius quod simpliciter caput abscinderetur tria pro uno soleret efferri quod autem cauterio ambureretur penitus inisteriret. Siquis adsitietatem suauitate voluntatis perfruendo caputiunum velit abscindere, pro no plurima germinare faciet in Continentiet velut cauterio exsciderit, id prorsus interimet. Accommodatin illam Basilius ex Moyse diuinae legis allagoria, quae vitulum pro Sacerdotio immolari man dabat fibram ecoris, non iecur totum,&adipem qui ventrem operiret, non ventrem ipsum, renum vero non solum

adipem rerum iptos quoque cum adipe renes incen i iubebat in holoeaustum. Ita multorum capitum hydram exscinis demus, de eo citam stra hostiam sanctam , Deo placentem, tamquam vitulum pro Sacerdotio offeremus, modo prauam concupiscentiam veluti fibram iecoris, modo superfluitatem

543쪽

cibi quasi adipem, quo venter operitur, modo totam simul cohus concupiscentia veluti renes una cum adipe semen illis ministranteramno coptinenti igne consumamus Fundamentum illud Lutheri non polIerirum femina, aut a viro Gininam magis quam a cibo&potu abstinere vli; 'adeo est falsum, ximn solum innumeri caelibes ex utroque sexu , qui diuina opitulante gratia tamdiu vixerunt, hodieq; luunt in sumia corporis apunique puritate, Verum N ipsae. pecudes aperie resectant, uet multos.die , menaei, annos abstinent bovisi conς ubitu. Quin d ipse Caluinus sexdeis vim annos vidinis irretprehensibilis Dei dei uus ex testimonio Bezat, plutes Annos in viduitate quam insooiugio peregit.

Ia, . . Nam eo duintaKat ad annos nouem truitus est. Laudat quoiaque ne Za Sturmium Aigentinensem patricium, excusat, quod in perpetuo caelibatu vitam egerit. Illud tam nins turmio, inquit, fortasse quispiam merito reprehe fiderit quod in perpetuo coibatu viueus, . haeredem suarum virtutum palliae videri potuit inuidusse a sed quid si veritus est vetus illudo quidem reipsa frequenter approbatum. Herouna

fili j noxet, si ignavae pollera latis metus Sturmio laudi tuit, aut certe perpetu cflibatus excusationem dedit, quanto magis laudi erit studium Depse se voto nuncupato consecrandi,

quod votum haud dubie longe plus habet virium ex Dei gratia, quam usus coniugiiquotidianus. Esterum quam inexplebilis sit huius venereae voluptatis

cupiditas pretier experientiam qua nulla certior testis, illud etiam indicat,quod uti interpretatura. Hieron Apostolus ad Ephes. s. ad sornicationem kimmunditiam iungit aua in iam non hanc qua cupimus pecuniam inquit Hieron sed eam de qua supra diximus, quod scilicet insitiabilis 6 inexpletus per omnia turpitudinum genera lasciuiaeque discutia sicut decet Sancto I. Ex quo sanctus non poteit appellari quicunque e Atrat ornicationem in aliqua imminuturaet auaritia vo

luptatumst delectauulsu, inueni u. Allegare hic possim

544쪽

christiana cap. XVI, MInrplmmam illam Messalinam, quae lassata viris non satiata

recellatri alteram Sagismundi coniugem Bohemiae Reginam quae se passerum proterviam quam turturum castimoniam imitari malle dictitabat, Me scripturis sacrisSalomonem cui Reginae trecentae, septingentae concubinae mille coniuges ad exsaturandam libulinem non sufficiebant, nempe quod de auaritiapecuniet id ipsum de hixuriae dc voluptatibus veneis reis dicere licet.

Quare similes sunt haeretici medicis imperitis, qui volunt hydropem semper aquae potu largiore per curare: dum neminpedisrumpanturqgroti venae ullius aduersus eos qui, delatius philosophandum esse contendebant, nec tantamineo studio operam ponendatis: Dissicilem, inquit , quam r. aridam temperantiam postulanthi, eo quod semel iam mitam .m coerceri reprimique non potest; ut propemodum iustiora hus et amur ij g,qui omnino auocent a philosophici quam ijs qui

rebus infinitis modum constituant, in reque eo meliore, quo maior sit, mediocritatem desiderent. At quanto dissiciliorsit, ea temperantia in usu coniugii, cum quis libidine superatus illi incnaget, quanto iacilius fit ab eo protis se abstrahere. quam mediocritatem tenere; quanto securius, longius diffistum esse, quam huic incendio libidinis propinquare, atque in ipsemet aestu versari. Non igitur ex matrimonio nisi qu parte Sacramentum est, gratiam confert, non certe qua parte continentiam violat&infringit, eius tuendet petenda sunt pretudia Uerum ex alijs illa rontibus ovibus re grassa Dei in nos derivatur elicienda sunt Amor Ormae etiam in ην coniugio, rationis obliuio est , insaniae proximus foedum minimeque conueniens an, o sospiti vitium, turbat consiva, altos re generosos spint frangit, a magnis cogitationivbu

545쪽

bus ad humillimas detrahit, querulos, iracundos, temerarius. dure imperiosos, similiter blandos, omnibus inutiles, ipsi nouissime amori facit, nam ea fruendi cupiditate insatiabilis flagrat, plura tempora suspicionibus. acrymis conquestio,

nibus perdit, odium sui facit, & ipse nouissime sibi odio est

Tota amoris insectatio apud Platonem exposita est,is omnia eius commoda Lysias explicat, quod non iudicio sed furore ducatur & maximet uxorum pulchritudini grauissimus custos accubet. Refert praeterea Seneca cognouisse sequendam ornatum hominem, qui exiturus in publj cum fas i uxoris pectus collig ibat, ne puncto quidem horae praetentia eius carere poterat potionemque nullam n sit alterius tactam labris vir uxor uriebant;alia deinceps non minurinepta faciei. tes, in qua improuida vis affectus erumpebat origo quidem amoris honesta, sed magnitudo deformis. Nihil autem Interest quamq; honesta causa quis insaniat. Unde mistus in lenient ijs, adulter est, inquit in suam uxorem amator aris, dentior In aliena quippe uxore omnis amor turpis est, in sua nimius, sapiens vir iudicio debet amare coniugem non asse iactu. Reget impetus voluptatis, nec praeceps feri tur in co intum. Nihil est foediusquam uxorem amare quasi adulteram.

Certe qui dicunt causa reipublicae generis humanivxoribus iungi, &liberos tollere, imitentur saltem pecudes, de postquam uxorum venter intumuerit non perdant fit nec

amatores se uxoribus exhibeant ted marit O . Quo ruimram mas

imonia adulter ijs cohelerunt i rem improbam ijdem illis pudicitiam praeceperupi qui abstulerant.Itaque cito eiusmodi nuptia Isatietas soluit, cum primum lenocinium lihidinis abscessit quod libebat euiluit. Haee paulo prolixiora ex Hieronymo ac Seneca in seruusse non poenitebit, uet condem

546쪽

Christiana cap. XII L M,

CAPUT XIII. De praecipuis adiumentis seruanda

continentia.

ENTATI omnisquet sit infesta continentiae

aut ex corpore progreditur ad animam , aut ex animo dimanat in corpus, aut oritur excia Tmia tione ait illatione corporis cum lautius ac steli icatius habetur humorumque ac sanguiniscim

primis abundat copia, ex qua crebri, vehementes exsuscia tantur aestus ac motus concupiscentiet permolesti aut ex anime,suggestionibus malignis ac foedis imaginibus,quas ingerit malus daemon in corpus redundat, animaque primum ipsa turpibus agitata cogitationibus in carne pruriginem ac titillationem in appetitu gignit inferiore. Aut denique utraque haec animae corporisque commotioin tentatio nascitur ex rerum X ternarum quae ad venerem inuitant atque excitant occussu, ut ex aspeAu ac consuetudine similiari mulierum, ex lectione Poetarum, aut librorum eiusmodi impurorum, ex otio de desidia, qua tentationi late patens aditus aperis

tura

Hinc tria communiter assignantur remedia aduersus eas tentationes, tria singularia tuendae castimoni ei praesidia. Ieiunium, oratio, oti,in occasionum omnium fuga. Quae

547쪽

-qς L. III. De Continentia tria praesidia citi sectari longissime re ij ciant, quis miretur, ii continentiae donum negant se habere posse , si se totos impudicitiae dedant , neque ipsam quidem marita leua

observent castitatem. Ieiunium in primis valet ad edomandam de coercendam carnem ne lasciuia ac proterviat. Subintrabitur igni tartareo quam in nobis praua succendit concuripiscentia materies, exhausto debilitato corpusculo, ut de cibo magis cogitet quam de libidines, de explenda potius fame atque esurie, quam de voluptate. Oratio plane repugnat prauis suggestionibus mali det monis mens Deo coniuncta, sanctis occupata meditationibus, ignea tela aduersaru aut non sentit aut facile refellit, nihil in quod hostem illum etsi potentemin fortem timeat, addicta Deo tib i . suo potentiori, ut aiebat Iob: Pone me iuxta eis cmu .m

De occasionum fuga nihil crebrius S. Patres in Concilijs

ac suis scriptis commendant quam ne cum altero sexu versen ut ne mulieribus cohabitemus, aut cum ijs consuetudine ulla domestica iungantur homines continentiam profusi. Vulgatum illud Hieron Ama scientiam scripturaruin, vitia

carnis non amabis, cillud, semper aliquid operis facito, ut semper te diabolus inueniat occupatum. Nota est&illa Adoleventis hi storia exagitati a suis iussu Abbatis Papae viuere non licet.& fornicari libeato Praeter ieiuni ji orationis subsidia, quae tollunt haeretici, dum leges omnes Eccle uasticas de ieiunijs abrogant, horasq; Canonicas ac prolixas preces ex Ecclesiei consuetudine damnant. Reperio Malia quaedam tria castitatis praecipua mhnimenta ab eisdem sublata, ut toti luxuriae praeda fiant, eiusq; imperium ac regnum stabiliant ac propagent. Deipare in pram incultum ac venerationem, quae tamen est singularis pret ses,

custos, nutrix, adiutrix protectriae continentiae, quae suis cultoribus eam maxime virtutem, cuius est amantissima, solet inspirare ac conciliare Deinde Sacrosanctae Euchari Itiae crebri

548쪽

Christiana v. XIVI. 46

erebriorem usum quoiu uomeit praesentius aduersus prauam Concupit centia, antidotu hac enim diuina carne percuratur aegra nostia unguida, morbida caro. Per eam fit ut in minimis quotidie sensus imminuatur in maximis tollatur omnino

consensus Quo pertinet etiam factificium isset longe potentissimum callitatis, omnis innocentiae munimentum.

Denique aliud haeretici praesidium tollunt quod in ea qua sacrae nobis ex nascitant imagines Sac saera Domi ni passionis mysteriorum, cruciatuum invulnerum recor datione ita est, put&ipsa plurimum potest ad arcendas.r pellendasque saces hostis infernalis. Ad ea tria praesidia re uocari quoque potest cultus Sanctorum Angelorum nostrorum, diuorum tutelarium,quorum multi saepe praesentem opem in hoc discrimine sunt experti. Multos ab omni da voluptate inhibuit sola haec Angeli praesentis mcoram intuentis recordatris. Deqnde nouissimorum quoque memoria plurimum potuit apud nonnullos, mortis Iudicij ignis tu tartarei, tum purgato liquo minimae etiam labes in eo genere impuritatis erunt expianda . Denique confessionis faciendae sacerdoti pudori urpitudinis istius exponendae verecundia, poenitentimi exoluendae metus nonnullosa relapsu con tinuit, quibus omnibus adiumentis cum Lutherani calis uiniani seipsos destituant, nihil mirandum si nequidem inconiligio castitatem tueri queant. Non omittendum tuendet continentiae praesidium non vultigare a S. Augustino ceriseri obedientiam superioribus debistam, quam Aduersarij prorsus euertum,qui nullis Ecclesiasticis aut ciuilibus legibus in conscientia velint obstringi, quo conscientiae libertatem Euangelicam in eo constituant, ut nemini subi j tantur, nullius imperium serant, ex quo iustissime

a Deo poena talionis atticiuntur, ut rebellionem quoque car nise 'perlantur,i tumultuantem carnem aduersus animam

nonfacile sedare queant. Tu te Deo subde,, tibi caro subindetur, alioquin si Deoin superioribus Dei vicatijs relucteris,

549쪽

63 L. III. De Continentia&tibi quoque earo,is inserior appetitus superiori relucta

bitur. I

Iue. s. Recte scriptum est ab Hieron. dissicile esse haereticum imos 4 venire qui diligat castitatem. Lutherus ipse inexplicat praecepti. g. rationem reddit, hoc castitatis opus ut victoriam obtineat, agit nos ad multa

opera bona ad eiunia, temperantiam cotragula in ebrietatem , ad vigilias& matutinam surrectionem contra pigritiam Mimmoderatum somnum, ad laborem fatigationem contra otium. Nam comederes, potare, inultum dormire,de

sidere,& otiari sunt arma impudicitiet,quibus castitas statim superatur. Rursus D. Apostolus ieiunium, vigilias labores diuinam vocat armaturam qua impudicitia in ordinem redigitur domatur. Hanc nempe armaturam Lutherus nunquainduit, sed longissime a se remouit, alluetus ad expletionem ventris comedere, potare, dormire Motiari atque ut suis exemplo quoque, praeiret impudicitiae , excucullatus Monais chus cum monacha Catharina Borrea sacrilegas inij nuptias, Ioviniano longe deterior ac pestilentior. Ut finiamus de continentiae praesidijs;Quemadis odium da plex est ratio qua caro possit incorrupta eruari, si multo sale Perfricetur ac de liccetur, aut v saccaro condiaturri concoquatur; ita videtur continentia, aut per ieiunium summamq; vitet austeritatem conseruanda; aut per Orat Ionem rerumque caelestium ac diuinarum meditationem, Verum ut nihil magis carnem a putrefactione conseruat, quam quae vitam illi tribuit anima dum vivit caro non atteritur quidem aut D qvid dein perdit mox instaurari ita continentiam nihil magis tuetur quam Dei gratiari charitas, exercita consuetudo cum Deo; , Deus ipse mentem castam inhabitans Quoniam tu es patie

tia mea, continent a uada uusericordia mea Deus meus.

CAPUT

550쪽

christiana cap. XIV. 46'

Tertim error Epicursorum ex Lutheri s Lini Schoia aduersis abbatum

satin Ecclesiasticis Religiosi

X priore duplici errore virginitatem non esse praeferendam coniugio, , viros omnes ac semianas Dei Praecepto, im ipsa naturet necessitate ad ineundas nuptias astringi, sequitur haud obscure tertius error aduersus caelibatum sacrorum hominum, Muniuersum statum religiosum. Sacerdotes, omnes Monachos& sancti-moniales posse, adeoque debere castitatis votum infringere S matrimonium inire; eo quod votum istud inconsiderate, & imprudenter editum, non sit de te meliori, sed de impossibili .Hinc Caluinus Sacerdotum cetlibatum vocat foetidum,&quod ijs coniugium sit interdi in ctum , id factum impia tyrannide, non modo contra Vet' 'bum Dei, sed etiam contra omnem aequitatem. De votis dis serens, in quo genere, inquit, primatum vesane audaciae tenet caelibatus sacrifici enim Monachi QMoniales suae infirmitatis obliti, caelibatui separes esse confidunt,inno autem oraculo edocti sunt constituram sibi tota vita castitatem,