장음표시 사용
81쪽
so L. I De continenti adam firmamentum. Nam voluptatem corporis summum esse bonum, non alio crebrius ac firmius argumento prohabant, quam a natura in animanimus& pueris nondum deprauara in . regre atque incorrupte iudicantes omne animal imul atque natum ut vo uptatem appetere, eaque gaudere, ut summo bono, dolorem aspernari ut summum malum de quantum
possit a se repellere. Hoe argumentum longe ni validius, si quemadmodum in brutis o pueris, ita. in nobis numquam ratio lassi ad ratiocinandum , di indicandum , Meligendum expedita, ut nostri simus artut Dycompotes, spontanec quidemin voluntatie sed minime libere impellamur in volupta- . . isti tes, a Oloribus auocemur. Tum minis disputandum e. r. s. h. suunt sed anticipata quadam, ut aiebant, notione omnibus 3 Eth. compertum fui et voluptatem esse summum bonum, neque ullus unquam eam aspernari potuisset. Non diffletur Caluinus Philosophos summo cum consensu libertatem arbitrijdoto e. i. cuisse. De Peripateticis constat ex Aristotele De Platonicis O seque ac Stoicis tradit Nyssenus Eusebius multas profert tuna'. : Monee, tum auctoritate Sinnicorum iptum dogma TL. Cluistianum sexcentis locis exprimunt, demonstrant si .
Go,.s , cres iterae. Nonne=bene egeris recipies fautem male malim in Hora foribus peceatum tuum aderit sed sub re erit appetitus tuus, ct iis dominaberu istius Proposui in constectu tuo vidum sinoaum est . di cρtii rario mortemo malum,etuet ovit m v ct invisas. De sit asinitio cinissiti hominem rectum , ct reliauit eum in manu conii, o silissim. 94κa stauuntur. Qui siuit transiredat nanes transimi V gressus,facere mala, nonfecit. Si voluerit1Ict audieritis me,bona, Hic urr cemedetis, Ud sinoluerim c. inscite arborem bona, i , , Θ stuctum eius bonum, antμeire arborem malamis structum eis. I. Cor malum. Nox habens mee uatem Mestatem autem habens sua 7 D J Iuniatis, quod vult sectat. Ad eandem sententiam prurima, e
R fert&accommodatam xime testimonia S. Auiustinu libriss ι ι .sese hoc ipso argumen meonscriptis, reuelauit Deus per scri- ea O, vitianus sanctas esse a homine liber uis oluntatis arbitriu. Praecepta
82쪽
Praecepta diuina homini aron prodessent nisi haberet liberum arbitrium , quo ea faciens ad pro milia praemia perueniret. Nihilque tulit aegrius S Augustinus quam sibi a Pelagianis obij-ci , quod immodica&iucauta gratiae defensione liberum arbitrium destrueret, cum, ut recte ait, neque enim volunta)VA 'a tis arbitrium ideo tollitur quia iuuatur, sed duo iuuatur quia '. non tollitur. De qua calumnia plurimis locis. In e/ndem Lia L. x distentiam Heronymus aduersus lovinianum , liberi arbitri j nos 'ut condidit Deus, nec ad virtutes, nec ad vitia necessitate trahi ρ'. muri alioquin ubi necessitas est , nec damnati , nec eoro . A, ἡ
na est: sicut in bonis operibus perfector est Deus o non enim αι. era. eli volentis neclue currentis sed miserenti sis adiuuantis Dei δε eoo-Vt peruenire valeamus ad caldem, ite in malis iecta ij se
mina non ra sunt, incenti in persectio diaboli, quod in ν AL ut hero sane Caluinoque perspicuum est Cyprianus illud L. allegans Domini, numquidis vos vultis abire seruans scilicet D. 14. legem, qua humo libertati su et relictus, in artatrio proin prio constitutui sibimetipse vel mortem appetit, vel LIutem
Verum authoritatibus omissis, quas passim omnes contro .ueisiarum scriptores accumulant Arbitri j libertas duplici ra-.tione quae solo lumine naturae nitaru eat identer demonstrari
sotest tum a causa& a priori, tum ab effectu posteriori arior ratio deducitur ex praestantia dignitate naturae intes ligentis ex supremo gradu rationalis substantiae,quo proxime ad angelicam diuinamque accedimus, quo Dei in nobisex prellam gerimus effgiem cael asque excellimus animante , quibus hac una praecipue ratiocinandi facultate discrepamus. Inest quidem voluntati atque appetitu tarmaliroe ipsa liber tas, sed ex ratione tamen originem ducit, iraecipuas sciradices habet in intel ctu, qui res obiectas sub varia ratione ioniri mali proponere potest appetendas aut rei j ciendas' luntati, qui tum de fine, tum de naedijs ad finem accommo' datis iudicium ferre, eaque inter se conbrae valet ac velut Actu quodam rellexo in suadua et .volvitatis operationes
83쪽
6 T. I. D contismila inspicere, ea 'tre habere perspectas. Quamdiu igitur homini constabit haec naturae rationalis, de iis actionibus iudicandi potestas, necesse est etiam constet arbitrii libertas, suarum actionum dommium , sit ipsa sui compos , ac potens, libera in agendo natura intelligens, si uere ipsa liue ratione dumtaxat secernantur inter se intelligendi&appetendi faces tas,ui tamen est rationalisa ratione utitur appetitus, rabersit suique potens, necesse est Aristotestes brutis tribuit appetitam, homini voluntatem, quod haec rationalis appetitus.
ν. d. Et illinus: Conualtatio ad electionem refertur, ubi est vise Phil , consultatiua, ibidem est&electiva, quae ipsa est arbitri li- bertas. Expetientia auteni quotidiana docet in rebus agendis adhiberi consultationem Melectionem. Neque very delirishoesinibus, pueris, ipsis brutis animantibus ex alio capite denegari potest arbitrilibertas, qua quod persectet ratiocina-isonis copotes non sint, quod iudicio 5c dis arsit minime ut tur, quod imaginatiua dumtaxat sensu conamuni, qui respondet externis , ad obiecta da cantur. Ob eandem causam insomnis, dum minime soluta est phantasia, proinde, quae . ab ea pendet in hac vita, impedita vis intelligenai, necesse est enὶ tri intelligentem speculari phantasmata , tollitur quoque libertas arbitrii, quia tollitur persecta ratiocinandi facultas. Hanc igitur adimunt,4 ex illo praestanti gradu, ad quem nos
Deus evexit, ad caeterarum animantium , quae ratione sunt
destitutae, vilitatem abi j clupi: nempe ut vitam brutam agamus voluptatibus indulgentes; brutos nos esse volunt, expertes rationis Hibertatis instar pecudum solo nos sensu duci atque impedi, non ratione suimet compote gubernari pud. ros nos et se volunt, amentes, tinniantes , in ediscurui de iudicio, in obuia quaeque sensibus iucuhda grata praecipitantes. Posterior ratio ab effectu, si concedimus nullum esse
voluntatis arbitrium omnis humana vita subuertitur,frustra leges dantur' frustr obiurgationes, laudes, vituperationes, exhortationes adhibentur, neque ulla bonis praemia malis
84쪽
supplicia sunt constituta. Sublata libertate tollitur omne genus moris, omnis virta omnis culpa, nihil geri potest laude dignum, nihil vituperatione, nihil quod praemio iuste compensetur, nihil quod supplicio vindicetur. Vt quid enim 4 raecepta, consilia, monita dentur, si recte agendi libertas non est, ut quid inhibitiones minet vindictae, si necessitati parendum est. Neque ibri obscuri mihi scrutandi erant in L. δει quit S. August. Fncla discerem neminem vituperatione supplici oue dignum, qui id non facit quod facere non potest. nam ista cantant in montibus Pastores,in tu theatris Poets. ' &indoct in circulis, A docti in bibliothecis, magistri in scholis, antistites in acris locis,4 in Orbe terrarum genus humanum. Et alibi Adeo hoc est manifestum ut nulla Dotitctorum paucitas, nulla indoctorum turba dissentiar. Nimbisa retit. rum praeter Epicureos qui pecudes esse malunt quam homines Neque lubitandum, quin, non modo cum S.Scriptu Tae aut horitate in erum , cum apertainione pugnet hic deli rus error Lutheriis Calum denegantium liberum arbitrium. Ac quemadmodum prima illa summa veritas, Deum esse, non
fide tantium 'orthodoxa, verum S euidenti ratione ac demonstratione Uetu , ta haec altera, qua velut altera basi nititur humana vita , libertatem esse arbitrij, non tantum fide,
sed aperta quoque ratione conuincitui. Dicant hostes liberi arbitri j cur liberos suos, subdito sue admoneant reprehen vant iuniant ubi deliquorini,hortentur, hirudent, excitet, dent praecepta, monita reprehensiones, minas si nihiloisus libertatis habent quam ebrii, quam stulti, quam infantes,quam Esto sit inhn vestigium aliquod libertatis, rion tamelibertas quae laudis aut reprehensionis capaces reddat. Quamobrem error hic Lutheri ex malitia potiusquam ex inscitia, tus esse videtur si cum ope diuinae gratiae Luthei us concordare nequiuit arbitrium humanum, non ideo illud negare de huit quemadmodum Caluinus quia cum praescientia diu iam nequiuit, illud sustulit sed audiet ut heium pol multa, M
85쪽
alia, unde non dubium sathana magistro in Ecclesiam ventia se hoc nomen liberum arbitrium, ad seducendos homines avia Dei in vias proprias. Et rursum, maledixi, quodlibe- .rum arbitrium ante gratiam sit res de solo titulo sed debui dicere, liberum arbitrium est figmentum in rebus seu titulus sinere, quia nulli est in manu sua quidpiam cogitare boni aut m li, sed omnia de necessitate ablblutae ueniunt. In caeteris artiari . . culis de Papatu , Concilijs, Indulgenti js,caeterisque non ne- Aa cessari j magis ferenda est leuitas esul Hia Pape re suorum, s. sed in hoe alticulo, qui omnium optimus, & rerum nostra rum se tima est, dolendam ωflendum miseros hic insanire. Miseopse Lutherus qui in eo doctrina suae summam , caput constituit,ut insanire omnes credantur, qui non se insanos aut bestias id est, liberi arbitri,& rationis ex paries esse credid κ. i. r. rint. Miuuaus non diffitetur hominem in statu integritatis ..i,.s praeditum suisse libero arbitrio,ciuo, si velleri adipisci posset ε. aeternam vitam potvisse que Adam stare, si vellet, quando non nisi propria voluntate cecidit, in utramque partem fuisse flexibilem eius voluntatem Dat post peccatum liberta . tem in homine non permansisse. Qui vero ast Is T discia pulos se esse protes si in homine perdito in iritala exitium demerso liberum arbitrium adhuc quaerunt inier Philosopho , nam placita&cfestera doctrinam partiendo plane desipiunt Vt nec cestum nec terram attingant. Nec fere uspiam ahas magis stomachatur Caluinus, quam cum aduersus liberum arbitrium pugnat, optatque penitus nomen illud aboleri Wim
L .DI serui arbitrii commutari. Semper apud Latinos liberi arbitrijε. f. nomen exstitit, Graecos vero non puduit arrogantius usurpare vocabulum, siquidem μαγ.'σιον dixerunt: non arrogan
tius ted expressius, quod tamen ipsum usurpauit antiquisi
trio. d. mus aut Dia acri ullianus. Iterum caluinus: Erunt sorte quiisai, credant voluntatem a bono,suopte ingenio auersari solam ι a. e. mini voluntate conuelli, sic tamen ut praeparata suas deinde
ui agendo partes habeat, quemadmodum docet Λugustinus,
86쪽
omne borium opus gratiam praecedere, ad comitante, non τος. ducente, pedissequa non praeuia voluntate ac voluntatem mouet, non qualiter multis saeculis traditum est & creditum, vi nostrae postea sit electionis motioni aut obtemperare aut refragari , si illam essicaciter afficiendo, illud vero toties a Chrysostomo repetitum repudiari necesse est quem trahit, vo se . dolentem trahit Praecipuum argumentum quo tanquam Achil tuum . te nituntur euertere liberum arbitrium, ex certa, quae Deo ' sim inest actionum nostrarum praescientia ducitur, nulla igitur in ' 3js libertas existit, plane est infirmu, quia certitudo illa consequentiae dutaxat conditionatari ex hypothesi non absoluta,ut supra est explicatu cum res aliter posiet euenire. S. Aug. aride .m-- peccato disserens,non ideo hominem peccaturum, quia Deus/ Q. praevidit sed ideo praeui dicte Deum, quia homo vere erat peccaturus, alioqui nec in primo paretite ante peccatum, nec in Angelis nec in C, Ris To Domino,nec in ipse Deo con staret arbitrij libertas
mustiplici libertate, struitute e necessitate .
Via miretur quispiam Lutherum caluinum qui nobis arbitrij libertatem adimunt, quo nulla
habet natura nostra a Deo praestantius donu, nullum maius ornamentum Est enim,ut ait Berna dias,diuinum luiddam praefulgens in animo tana gemma in auro, quodvi summum natu rei nostrae splen- matque ornamentum adfert, nullis criminibus abo si ' r
87쪽
s L. I De continentia teri, nullis calamitatibus minui, nulla externa vi labefactari destruive potest pro conscientiet , ut aiunt, Euangelica libertate viribus omnibus decertares: nam quemadmodum gratia consistere nequit absque natura , haecque illi velut basis fundamenti loco substernenda est, ita mihi satiae libertas Euangelica non videtur absque ipsius naturei libertate consistere posse, si nullum sit genus moris generatim, nulla quae conueniat homini, qua homo, vitae instituendae ratio, nulla quoque virtutis Christianae ratio consistet si nulli sint mores,
nulli erunt mores Christiani si nulla sit libertas iudici atque arbitrij humani, que potest esse libertas Euangelica fidei&charitatis ui nec ratio fide, nec libera voluntas informari, atque animari charitate potest, si non constet sibi ratio, nec Voluntas libera, certe hedic infusa virtute nequit ad altiorem Euangelicae gratiet gradum dignitatemque promoueri. Haetretici plane sunt homines prophani, uiuiores omnis religionis, s a peccatc temperandum, virturi danda opera, negant sibi esse liberum arbitrium , si legibus humanis aut poenis coerceantur&ad officium adigantur inclamat conscientiet liberi tem Agnoscit dumtaxat Caluinus libertatem a coactione, eamque sententiam magistro sententiarum attribuit,sed plane falso, cum magister libertatem a necessitate statuat potestatem agendiri non agendi: nemo nescit diamerti rationem volun istari & spontanei,aliam liberi actiis, exerciti, voluntatem ne a Deo quidem vim pati posse proprie cogi, non enim fieri potest ut eius actio non sit actio voluntatis spontanea, potest tamen necessitatem pati lactio non esse libera Puerorum, amentium, brutarum pecudum actiones sunt sponist taneae non tamen liberet, quare nemo delibertate a coactio-sjar. ne dubitauit Aliam triplicem libertatem distinguit S. Beria ιib. Qt nardus A necessitate, quaesit naturae, siccato quae gratiae, denique a miseria que gloriae: peccato primi parentis deperditam utramque posteriorem, sed non priorem naturae, quae
mansit illasa quoad vim suam naturalem gratuitis dumtaxat iustitis
88쪽
iustitia originariae donis exspoliata. Quot modis dicitur libertas totide quoque modis seruitus dicitur,&cui idem peccati
miseriae seruitutem per peccatum incurrit primus parens, sed non eam seruitutem, qua brutet pecudes premuntur, agendi ex necessitate solo impulsu naturae, quam non potuit incurrere nisii penitus interuersa&deperdita ipsa natura rationali. Qua ratione S. Augustinus intelligendus est cum ait,libero ar- In burio male utens homo Te perdidit ipsum. Et iterum , --.c. cum libero peccauit arbitrio, victore peccato, amissum est 30 liberum arbitrium Liberum arbitrium ad diligendum Deum E . ad Primi peccati granditate perdidimus. Et magnas arbitri vires homo cum conderetur accepit, sed peecando amisit. Haec φ' enim verissime dicuntur non de naturae libertate, quae neces Ata sitati opponitur sed miseriae, quae seruitutemis necessitatem is ρο- ea cludit peccati. orioli. Multiplex hic a Theologis notatur obseruanda necessitas e primaeuo peccato proueniens; na patiendi motus concu. Piscentiae repugnantes legi mentis. Altera peccandi ex ignorant a Minaduertentia, . Peocandi ex infirmi ate. q. Uenialiterio genere. e. Aliquando mortaliter in eo , qui nondum est per u Isae gratiam liberatus. 6. Necessitas
mortis in Cenarum huius vitae. 7. Determinatae nece struatis
ad singulas actiones, quae sola postrema pugnat cum arbitrii libertate, qua potest, uti dictum ex iudicio rationis homo sui potens agere&non agere. Cum igitur S. Augustinus ait,
Primum parentem peccato amitasse liberum arbitrium. intelliis
git de libertate quae est a peccato miseri , allegans plerumque illud Domini dictum, vos filivi liberauerit vere liberieritis Et illud Apostoli, ubi Jiritus Domin ι, o libertas P . Gν. quae eadem doctrina est sacre Synodi Tridentinae ex Arauli I cano Can. I; Arbitrium voluntatis in primo parente infirma' 'rum, nisi per gratiam baptismi non pores reparari. Quod amissum, nisi a quo potuit dari, non potest reddi, quae verba sumpta ex Iq. Ciuit. c. II. cum permitiiset arbitrium volun- a talis
89쪽
63 L. I De continentiatas vere liberum, cum vitus peccatisque non seruit Tridenistinum ait, inclistatuis alternatum viribus, non quod ipsa saeuitas in se diminuta sit, sed quantum ad vires bene agendi, diligendi Deum , sicut oportet. Non potest simul eme infirmatum Mamissum . ea recte dicitur amissum , quoad
vires supernaturales gratis superadditae, infirmatum ob vires raturaliν, qua in ipse egent gratiae excitationes inspiratione eiusdem generis&ordinis, ut quis ex virtute vitam traducat, tentationes superet, diuri perieuelanter opereis ex honestate. Quod ait in Enchiridio S. Augustinus hominem peccato seipsum perdidis non ut non ellet,led ut deterior euaderet, quomodo dicuntur homines quidam moribus perditi,itavi perdidit liberum arbitrium non ut non esset liberum, sed ut deterius esset, deprauatum , destitutum ope diuinae gratiar,
qua sola potest a peccati miseria liberari. Quo pertinent
, . . illae eiusdem August. sententiae , voluntas nostia in tantumli- fractos, bera est inquantum liberata . Per gratiam sanatio animae avi-LM J tio peccati, a,eranimet sanitatem libertas arbitrij. Nec libera: dicenda est voluintas quamdiu& vincentibus , incientsbus i. . cupiditatibus est subdita, sexcentis alijs locis sese cIatiuiniea A explicat Arbitrium seruum potius quam liberum appellan- .dum, ex quo Lutherus libri sui titulum&inscripti onem m etia tuatus est aduersus Erasmum, sed perperam S. Augustinuma interpretatus, de seruitute a peccatis ad naturae seruitutem transtulit. Et ramen si fuisset Augustinum secutus, pergratiam ira I s T I homini libertatem restitutam confiteri deis huisset. Ea enim libertas restituta est er C A RHAET V M, quae 'per Adamum amissa. Quare ad haereticos qui id pernegant, nihil pertinent Augustini sententiae. Ac fere ad opera pietatis quae ad salutem pertinent, diligendumque Deum super omnia sicut oportet, intelligit S. Augustinus amissum liberum arbitrium peccato primi parentis, hei retici volunt in ciuili Bus, . p. messis indifferentibus officijs Denique obij cienti Iuliano D ..., respondet. Quis nostrum dicet quod primi hominis peccato
90쪽
perierit liberum arbitrium de humano genere: libertas qui . dem peri jt, sed illa, que: in paradiso fuit, habendi plenam
eum immortalitate iustitiam, propter quod natura huma-
. a diuina indiget gratia, dicente Domino , s τοι fili
liberauerit vered beri eritis, utique liberi ad bene iusteque vi uerum, nam liberum arbitrium numquam adeo in peccatoreperi jt, ut per illud peccent maxime omnes, qui cum delectatione peccant sis redipum se erum ex multiplici illa ne essitate Ieriutute quam per primi paretis peccatum incurrimus tra-z ducta in nos originaria culpa est perspicuum , quin nos continentis poenitentiae studio , quanam exercitatione virtu . tum omnium ieiunij imprimis, orationis misericordie; di inuinam gratiam promererii conciliare oporteat, cum illius preisidio tantopere indigeamus, ad peccatorum omnium fugam , tentationumque victoriam. Quam alienos atque abhorrentes deceat ab ea, quam haeretici depraedicant ac pro scopo
sibi praestituunt , ut monet S. Fulgentius, noxiamserui liliis bertate, libertat inquam, carnis, qua cupiditatibus4 voluptatibus habenae laxantur, de qua illud est apud Iob patientem Prophetam: Uir vaninins erbiam erigitur , Tranquam C m. v. νιllum onagriseiberum natum putat, cum nullius omnino legis 4. iugum obligationem ferant, nec ciuilis, nec Ecclesii asticae, nec humanae, nec diuinae, ne quidem ipsius legis naturae: nam quo fine libertatem arbitrisclinantur euertere, niti ut omnem conscientia remorsum exmnguant , nec ipsi rectae rationis
dictamini sub ij ciantur qua in obruenda synte rei ac con- scientia decennium se laborasse confitetur Lutherus, anteis quam ad persectum obe ita culmen attigisset Iut potius in barathrum summae huius impietatis sese immersiisset, de quo sapiens Impim istheus scit cum in profundum venerit, . . . iacontemnit: Haec sane libertas omni seruitute detector est, i ι.bertas mancipiorum diaboli, non filiorum Dei, no qua gratia
sua Custi fetus deperditam restituit quam nec ipsi gnos salis .cunt liet tetici led quam illis Cacodaemons, uissim uo tyrannus .is.