장음표시 사용
111쪽
l cum eaedem quoad principalem & formalem suam ratio-l nem in certa motus tonici directione coia sistant, ita ad ρ-s vocandas has commotiones inflammatoria S, non alia con-l ferunt, quam quae in motum tonicum operant : quoniam l vero sensatio Cum hoc motu arcte convamcta est, ita faciles quei ratio, Cur frictiones , cucurbitiarerum cie arrem appli-l Cationes, rubefactiones, aut interne adhibita diophoreticas ad harum inflammationum revocationem in supersciem cors poris conferant: idem sentiendum esst de Dasmorum retroisi Prus6rum revocatione, ita quibus motus magis in iliis locisi excitandi sunt, e quibus spasmi illi retropulsi sunt, quodl eodem modo contingit, uti hactenus dictum fuit: & cuml spasmi frequenter humorum abundantiae opponantur, ital etiam evenit, ut si in eundem locum per balnea apta hul morum copiosior accessus invitetur, eo ipso etiam pristii nus spasmorum reditus provocetur & adjuvetui;
Progredimur ad FL LTUUM retentorum & occloso-l evacuationem & quomodo diversa adminicula hanci eXcretionem promoveant: antea vero significandum erit,l quomodo flatus retineantur ut deinde eo magis lucullantal sit demonstratio modi, quo remedia flatus profligantia os perantur : enicacissime ad occta Quem cora erupiti hosticae intestinorum strinia rae , tanto magis si exitas uni l obrigescit, nec non si intestina ex ccantur, aut si faeces al-l vince sicciores & duriores in intestinis haerent, ut&si peri-il sollicus motus irregularis 4 dum in intestinorumi tractu tonus laxior Sc remissior, in altero vero rigidior &l rigorosior est, ut propterea natus in aliquo intestinorumi tractu ocet si deprehendantur: ob id non semper veritatii respondet, si in Theoria flatusentiae nuda & absoluto ciο-l nia accidatur, quoniam tapi US rm: gulam toIri administra .l tio in culpa est, ubi tonus quidem non penitus deficit; sedi tantum λίπ' αις hisce circumstantiis adhuc di a ilia
112쪽
illa annumeranda est, quod in Cura flatulentiae etiam eo advertendum sit, per quae subj cta nimirum flatus copiosius generari queant, ut deinde artifex per remotionem talium subjectorum flatu lentiae futurae & imminentis mole Riam praeoccupare pollit: ast cum hoc loco sermo nobis sit de tuum evacuatione, non acquiescemus in ultima hac circumstantia : quod Vero omnium optime citast res lenientes status educant, variis moris contingit: dum partim alvum aperiunt leniunt, scybuIa emosiiunt stricturam intestinorum mitigant & sub apertione alvi inversiam peristat si in iterum in ordinem ilias lum ducunt : proinde recte medelius in Amoenitatibus Materiae M -
ae Nitrum carminativis remedii S annumerat, quod non tam laxando & evacuando alvum , quam irregula res motus temperando ad flatuum emissionem & evacuationem contribuat ; quando enim irregulares commotioneS mitiganIur,tunc evenit, Ut reliquae functiones injustum ordinem redeant, adeoque molosi ssatus deorsum promoveantur: CI 'Odpositiva carminativa attinet, tunc illorum Virtus in eo consistit, quo tonum in intestinis adjuvent & sublevent, & dum tulentia ex irreguluritoni administratione oritur,ita tantum contribuunt carminativa remedia,quo tonus ille denuo aequaliter distribuatur, ne Dauna regione intestinorum jortior in altera debilior sit & cur talia carminativa medicamenta primis regionibus conveniant,non seque & Perspicuae rationes ph;-
eae subministrari possunt alsi iterum hic sensui aliquid adsignandum sit, qui per diversas corporis partes disicrepatr&cum carminativa remedia communater humores resoLsani & attenuent , ita ad primarum regionum repurgationem eo magis contribuunt,ut tanto minus impeditae hae viae,
eo facilius almae lubentius justo motuum gradu a natura instruantur; inde etiam evenit,ut ob motuS per altici eoni. Erasm iurectionem fluxas contenti per ordinariam viam δε-- orsum
113쪽
orsim transferantur & educantur, vel iterum in ferosami colluviem recipiantur & sub ordinaria alvi depositione nuncs inconsistentia humida excernantur, cum sit bjectum humi, dum in vaporem & ex vapore denuo in humidam consili stentiam converti queat; secundum declarationem mosi quo flatus profligantia remedia operantur, dijudicare etiam licet, in quonam casu talia remedia per discrepantem suum modum operandi conveniant; ita facile liquebit, quod in illo casu , ubi statulentia arget & simul commotiones Aanguinis translatoriae & eluctatoriae concursant, acriora carminativa minime quadrent, quae hosce immoderatos sanguinis motus eo magis augebunt
quam iniquus vero sit modus in flatus operandi purgantium & narcoticorum, facile liquet, dum illa mi nis immoderate praesentem irregularem peristalsin aggrediuntur, haec vero eandem magiS confundunt, dum senseum molestiae quidem obtundunt, sed motum peristallicum minime In ordinem justum convertunt, & licet his posteriora remedia aliquid ad flatulentiae sublevationem confine videantur, tamen illorum modus operandi in hac amictione non est ingenuus &securus, quia futuris gravioribus damnis ansam praebet: ex hac nostra declaratione facile liquet, quod nulla dentur remedia, quae directe inflatus operantur, nimirum quae vel flatus praecipitant, Vel discutiunt, vel plane excutiunt; sed quod methodus huc requiratur, quae superiori naturae directioni subjacet; ut ita haec species evacuationis, quia & necessaria & utilis existit, omnino naturae oeconomiae mereatur,
neque a nudis causis phi cis pendeat. g. XVIII. Non oblivioni tradere lubet hanc considerationem, quo videlicet modo UIR ULENTA & sic dicta VE NE NOS A subjecta ingesta, cooperentur, ad si eXpeditam : de ejusmodi materiis itaque notan
114쪽
dum est, quod lut plurimum vehementi corrosivo effectu in texturam partium, quas attingunt, operentur; id quod latius demonstravit in ferus de Cicuta aquatica: quo loco illa repeti possunt, quae in Specimine Primo de vomitorii, & Purgantibus dicta sunt: consequaretur talium Venenosorum usum, eXtremae angusta cardia icue, nausea, internus tormina horrenda, suffocativi conatus vomendi, actualis denique vomitus extreme impetuosuS, aut horrenda compathemata & vehementes dejectiones;
missis pluribus talibus phaenomenis, de quibus in universum agere non lUbet, quia tantum relationem et USsnodi veneni ad efectum subsequentis intuebimur: iam notandum est, quod venenorum essectus siti summe perniciosus & quod propterea illa a corpore Duo longe abesse debeant, aut si ad parteS vivas Scintegras translata sunt vix rationabilius aeua praestantius consilium suppeditari potest, quam ut sine ulla mora & cum maxima ossicacia illud ingestum venenum rejiciatur , quo oblato, reliqua jam inducta noxa paulo facilius emendari potest is consequuntur itaque Venenorum ingestiones ejusmodi evacuationes, quae e rationali plane inventione consilio fluunt; unde si legitime succedunt, exoptatam salubritatem &mortis evitationem post se trahunt: quoniam itaque haec excretio tam salutarem scopum prosequitur, quis ita alienus erit & virulento subiectio imputabit, quod vomitum
aut alvi iluxum efficiat: etenim venena laedunt , hae excretiones vero resistunt iasioni, quare hae ab illis dependere neque possi mi neque debent: venena enim nihiI aliud operantur , nisi ventriculum intestina acerrime arrodant , hanc noxam natura sentiens, ipsa spoliris ad evaeuaiionem subsequentem collimantibus commotionibus huic damno resistit cic mortis periculum contendit; quare illae exentiones ex prima sua desinatione non ad interitum
hominis, sed ad illius salvationem & liberationem sunt
115쪽
susceptae; ubi irrituna crithyrustistianaeo effectit atque eVentum totum reliquum actum condemnare velle; liquidem parallelum specimen indie, in moralibus negotiis Occurrit,
ubi certae operationes ad salutarem scopum pr.evisae quidem suscipiuntur, quae tamen non semper ad eundem finem pertingunt: reliqui concursantes motus nodici, ilias evacuationes nunc praecedunt, nunc Comitantu perinde viX ita turbulenti & omnis rotis alis scopi expertes sunt , iat seque ad tempestivam veneni eXtre me a .rrst atque noxii strenuam exteraninattanem properent& colline ent; quemadmodum alias in genere spas modi Cae commotiones ad adversorum, molesorum& noxio rum subjectorum remotionem & expugnationum tendunt.
quare etiam in cura administranda optima illa est methodus, quae ingestorum illorum virulentorum subjectorum tempestivam, efficacem & modestam evacuatio nem promovent aut facilitant: hoc enim est optimum &Certissimum antidotale conssilium & auxilium, quod sicut ipsum non per se operatur, sed per principalem naturiae con-Cursum, ita tamen vel venenum ingestum sussicienter,
luit, involvit, emollit & quantisper in nimio suo corrosis vo enuctu temperat, quo postea promptius & facilius a
natura exturbari possit: imo quando contingit, ut Venenorum ingestioiaem eonvul vi motu S consequantur, tunc
neque hi adeo sani, steriles& confusi sunt, sed seque extremum & universale quoddam conamen naturae constituunt, quo sumi ne perniciosi veneni excussonem urgent: &licet hoc auxilium non satis accurate respondeat effectui& eventui impetrando , tamen quem Vel leviter in cognitione morum humanorum versatum latere potest, qualia inconvenientia consilia & auxilia capessat anima, si in extrema asi ione, periculo & damno Versatur ; quibus tentaminibus vero in hac desperatione & extremitate aliquale emolumentum prosequitur: ct ita per tot demonstrationeἔ
116쪽
ro DE LACTIS ET SPERMATIS EXCRETIONE.
tiones & operationes paratulas animae humanae usitatas, asserimus & defendimus, quod harum Venena ingesta consequentium causa primaria efficiens sit eadem natura.
g. XIX. Inter alios humores qui propter certos usus eXcretoriis etiam functionibus tractari solent, adhuc occurrunt LAC & SPERMA: pro utriusque augnventatione & evacuamne vulgo in Therapia & Materia medica Certa remedia commendantur, quorum modus operandi, hoc ordine, ubi hactenus de fi vacuationibus sermonem habuimus , inquirendus & explicandus erit: quando vero hi humores non defiCiunt, sed abundant, tunc experientia teste illorum excretio eo facilius succedit, haud tamen pro- . pterea sponte elabunturii, aut ob quantitatem suam. tantum nituntur , sed quia abundant eo facilius sine aliquo impedimento & damno evacuari possunt: ita enim de Lacte v. g. constat, quod in feminis ablactantibus eo usque
coacervari Paeat, ut mammae intumescant, asscitaras vomeructationem; hinc lac, in mammis secretum, denuo re-forberi & in reliquam massam sanguinis recipi debet; vicissim constat, quomodo interdum sponte lac eXprimatum subtili & titillatoria mammarum intimiori constriactione: unde cum hoc motu tonico , qui naturae & non eorporis potestati & directorio subjacet, ladiis excretio ab solvitur & cohibetur: interim quantitas si eiens singulorum humorum &secretorium Sc depuratorium Sc excretorium actum invitat: deinde partium perinde adminiculum est, quo intra tuas tales humores se& excernendi sussicienter transferri queant: denique harum partium simulatio speCialior, eundem motum exorsiorium eo facilius provocat; Lactis itaque excretionem promovent alimentosa subjecta, quae chylum augent; hinc
propter hujus humoris tanto magis proclivis &facilis
117쪽
DE LACTIS ET SPERMATIS EXCRETIONE io;
facilis est natura ad ejusdem lium oris niselentem sequestratum m & evacuationem : ita enim nuda abundantia chyli non absolvit negotium in hoc actu ; dantur enim taminae in lauta & plena diaeta viventes, neque vitio quo dam mammarum amictae, in quibUS tamen δε- & exerem lactis non succedit, ut propterea Omnino rationem inveniamus, quo in hac functione etiam naturae principalem concursum & activitatem accusemus porro promovet Lactis excretionem fomentario dc frictio mammarum partim iiiii torio effectu & modo, quo I tus tonicus in manimis & assiuxus copiosior humorum intra illas invitetur, partim relaxatorio modo, quo Ob majorem porota texturae mammarumcingressus humorum eopiosior
Irovocetur, adeoque se- & excretioni lactis promptiori
majori occasio praebeatur : de reliquo Varia pastim in materia medica remedia allegantur, quibus virtus Dog nerans & augens adscribitur, plus in titulo, quam in esses gerunt: dantur tamen medicamenta, quae lactis copiam & consequentem promptiorem se se excretionem adjuvant, qualia videlicet concoctionem adjuvant & ad L, giorem obli sequestrationem & praeparationem contributa unt, ut sunt aromata , σπyum, foeniculum , petroselinunt, eorminativa varia: Idem ferme sentiendum est, do remediis Permotis exoretionem adjuvantibus: ut sunt talia, quae humores θmphaticos S anuales augent, ex quibus spernia vulgo constat: unde geiatinos, tu inia, Φinguia, mucia Aginosa spermatis copiam & eVacuationem augent: hue porro contribuunt talia remedia , quae vias urinoria, si
mulant & exeretionem Larinae σπrnt ; cum Vero visenor ii & Jermaticae, ut & urinae atque spermatis evacuatio exquisitam harmoniam habeant, propterea diser arenaedi, permatis excretionem augent & incitant: & sicut tu-lia remedia intrinsecus has Vias stimulant & assiciunt, ita
118쪽
aliis Cantur remedia, qtiae ab extra loca genitalia irritanti& eo ipso bd spermatis evacuationem dij ponunt, quo ni am alius genitolium locorum irritamentum hanc peciem eXcretioniS facilitat.
Posteaquam hactenus abunde Macuantians remediorum modo operandi actum fuit, ita placet pro Colophone praesentis tractationis, brevibus adhuc annotare
Errores Naturae circa talem remediorum operationem OC-
Currentes : huc usque enim sussicienter & perspicue demonstravimus, quomodo principalis effectus medicamentosus , non a remediis evacuantibus sed is natura humana pendeat; quemadmodum vero in moralibus anima necessariis adminiculis non semper me utitur, sed potius iisdem plane j; ita similes aberrationes invitatibus negotiis eadem committere solet: non quidem sermo est, quomodo super us remediorum talium usus ad excessimas commotiones naturam seducat , sed quomodo ἡ pr prio naturae directorio medicamenta interdum inverse &perverse applicentur: etenim interdum evenit, ut ob nimiam naturae sensibilitatem & activitatem mitior remediorum effectus phra cus, tantas commotiones post se trahat, ut eventus admiratione dignus esse videatur: hinc in infelici tali effectu & eventu communis est provocatio ad
usu recept aim formulam, aut remedii, ex quo medici a se culpam omni modo declinare contendunt; neque etiam remedio imputare volunt ; Unde nescias cui intervenienti accidenti attribuunt: in quo casu judicio med1co opus erit, ut antea subjecti personales conditiones re- perquirantur, Quas in simplici commendatione dosium 1criptor quidam adeo specialislime annotare non potuit: sed quis ea propter adeo nil de & temere naturam
accusabit, quasi hoc contingati neque quidem
119쪽
negamus, quod primario natura proxima hujus effectus causa sit , quae nimirum eundem exe i litur; nisi Vero causia fuistiet, quae eandem eo se taxisset, vix isia si latam facile hunc inco gruum effecti iam produxit let; quare omnino remedi 2 ct imperitus aut minus providus hii jus ad iniurator accusari debent: aliquando evenit, Ut Certa remedia non nimii, sed plane alii estedius consequantur, quando V. g. vomitorii usum aDi XAb co 1 sc tu i tu r, qua te eXemplum inter alios Bartholinus Aef. ID 1n. Vocu ob
a . recenset, Ut aliorum sussi'agiorum non reminiscamur: ita non raro Contingit, Ut purgans remedium oblatum, vomitu rejiciatur : quam1 S converso evacuationum omni
no irregulari interdum naturae dire ni adscribenda est, licet aliquando ex accidenti salutaris esse elus δc eventUS illam consequatur: quidni etiam remediorum apreplicatio fuerit, quando ob oblatum vomitorium aut purgans remedium natura alvum rigide occludit , ubi ob angustiam loci & temporis non lubet speciales casus eX authΟ-ribus conquirere, quod suffragium, tibi ex experientia me 'dica fluit, ita ex observatoribus proprio studio suppleri &colligi poterit: aliquando etiam obtingit, ut natura errorem, sed salutari omnino scopo cujusdam effectum coerceat & ad aliam evacuationis speciem procedat, qualis affectus deinde robori naturae vulgo adscribi somlet; tale quid aliquando obtingit, quando inopportune Q-
vacuans quoddaim remedium offertur , quo tempore na tuna jam in Ursia1neXcrutionem propendet, qUa te eXemplum vero, uti specialissimum est, ita minime ultra suos extendi debet: proinde etiam evagntur Ο-mnino natura, quando eX oblatione remedii, unicam evacuationis speciem , praeternecessitatem utilitatem plures excretiones exequitur, testimonio complicationis emeseos & catharseos, aut variarum specierum memor-
120쪽
hogiarum Sce . ita otia in error est, si natura ad evacuatio nem Dandam modestius invitatur & ipsa tunc ad illam cum immoderata congestione ruit, neC non loco debitae, otionis , incongruos infarctus & praeteritarum excretionum tenaciores oppressones committit: error etiam est, si ipsa post admini rationem aliquius eVacuationis, ad quam por remedium Oblatum inducta fuit, praegre sam unam vel alteram ordinariam eXCretionem praeter ordinem, necessitatem & utilitatem retinet; Velut si post praegressam emesin aut eoiharsin alvi ob ructio aut urinae suppres sequitur: quales plures errores naturae notando S & corrigendos com mendamus: Suffecerit haec , hoc etiam loco & quidem 4 Zeundo Specimine de Medicamentorum modo operandi in cor pore vivo , pertractasse: qua occasione etiam doctrinam de fouuantibus hactenus perlustravimus, obsignamus: Deo benignissimo etiam hunc laborem humillime consecramus, insuperque rogamus, quo eundem adeo promoveat, Ut Medicinam tam Theoreticam, quam Pra .
Elicam in sui gloriam, proximi commodum & artis emolumentum adjuvet & confir