장음표시 사용
211쪽
ces molles S modestae ricilis es pertinent, tunc praece dens acerbior confrictio remittit, adeoque spasmuscis: hinc citra partas inualem relaxation in vel sola mitioris & mollioris siensationis conciliatio ad tale mmmmt v peramentum conit riuauit: & dum partes internie sensibiliores sunt ac eXternae, ita Durn ecus oblata lenientis demul Centia perinde moderatiorem, mitiorem & continentiorem sensum excitant, Ut per consequens Praecedens acer bior immoderatior fensus ConnexuS motus tomicus petuosior mitescat Sc temporatior evadat: &haec ipsa consideratio minime hypothetica est, sed in actionibus humanis indies occurrit, ubi una s. alio & conj vineta ae fimati alteram vel exacerbat vel demulcet & te 'rat: sicuti gratorum objectorum oblationes tunC eχimie animum tranquillant , quando ipse incontinens & perturbatus est: eundem morem anima etiam servat in vitalibus negotiis, ut propterea obtesta, quae partes leniter & blande assicita uiat, praecedenteS molestiores& immoderatiorestiones hoc modo componant & temperem: &hoc eodem. modo Nitrumn cistoam is framem vim habet, quando
blandiori quodam modo partes strictas assicit, propter quam nitri e scaciam qua sensum praecipue assicit, na tura frictas partes mediocriter remittit : quod enim nitru ensum afficiat, ipsius sapor testatur, unde partibus ardentibus, prurientibus immediate applicatum hoc θnsu requiem affert & opem conciliat: & licet illud nisi uis
praeterea humores aliquando alteret, tamen hunc te erantem effectum in praedicto modo exserit: tanto magis vero
hoc evenit, si acriores quaedam herose, binose , salinae materiae in aliquem locum secesserunt , eundemque mole
assiciunt atque simulant, ut immoderatiores congestoriae aut da modicae commotiones si aperueniant, quae proinde
212쪽
demulcentur; hinc ditiιemia, mucilaginosa, lacticinia, ab .forbentia, emui Da&c in diversas casabiastem rantem hanc virtutem obsignant, sed eo ipso tanto magis securi&ingenui usus sunt, quo magis leniter & fim ulter operantur,& quo magis propter hanc simplicitatem oeconomiae vitali
conveniunt atque quadrant: hinc dantur temperantiare-- media, quae dum materias acres corrigunt, motus tranqui
tant, &quae molliorem & mitiorem sensum excitando ,pri- sinos, immoderatos motuum gradus componunt & mitigant.
g. XI. Nunc sermonem instituemus de STOMACHICIS &CARMINATIVIS, e quibus priora vulgo roborationi Conciliandae inserviunt, de qua roboratione ut- plurimum et immintestina connexa participant: pseriora vero patibus di pandis & excutiendis dicata sunt, quanquam etiam haeo satis saepe somachicam utilitatem & lacu tatem involvant: quod mutansomachica attinet, tunc Ἀ- atque proprio sensu dicuntur stomachica, quae justum& necessarium ventriculi tonum sublevant, promovent&restituunt, imo conuexam atoniam corrigunt: haud vero semper absiste lassis persa s deficit, licet interdum inordinatius administretur, unde stomachica ad il-- tam effectum etiam se extendunt, ubi irregaiaris adest peristo s : turbatur vero perist liis aliquando, quando crassa quaedam impuritates ventriculum & intestina detinent, quapropter ab ergentia, incidentia, resolventia & mitiora laxantia satis tape simplicium Romachicorum vices tenent & stornachicum effectum atque successium invol-VUnt : nonnunquam incongrui gradus motus peristolaici varias ventriculi & intestinorum amictiones causantur, quae cum remediis sic dictis stomachisis tractantur, sed qualia remedia, Mara genuinam causam non attingunt, etiam sint Me operantur, dum illorum modus operandi, non re-
213쪽
spondet dispositioni causae praesetitis: unde quandoqueant pasmodica temperantia, lenientia & mitia atquese secta sedatisasomachicum effectum post se relinquunt: communia vero stomachica sunt refomentia amaracidam impuritatem colliquant &abstergunt, ut eo facili-US ab eadem ventriculus & intestina liberari & peristalsis in ordine & gradu convenienti continuari queat: alio modo operantur stomachica, quaestinctionem in &cumrriculo praestandam promovent, hine nonnunquam acida temperata, aut1piritus ardentes somachica facultate praedita sunt,quoniam fermentativum motum in cibis assumptis adjuvant: denique aliasomachi operantur, dum nec sertim motum in ventriculo & intestinis allelant, quae sunt proprie sic dicta stomachica, roborantia, ut aromatica, sive exotica, sive nostratia, qualia operantur in insationem inventriculo praesentem : ratio vero prima subjecta ventriculo & intestinis grata existant, aeque minus reddi
potest, ac ratio latet, cur tinus homo seporem amarum, alius , nonnullus magis appetat: inde etiam est, cur quaedam subiecta ob idiot nera am& personalem sive individuas m sensibilitatem disieretam stomachica
ad Uentur & perferre nequeant, quae tamen in aliis jectis stomachisam illam virtutem exequuntur, neque negandum est, quod aromatica & quaecunque illis sunt, ob principia sua fulphureosatina, vel ingesta alimenta, Vel contentam saburram resolvant & ideo repurgati onem ventriculi adjuveni : siquidem haec aromatica&-generationem promovent, quae bilisoni, consuetae evacuationi alvinae, ob ersoni primarum regionum non exiguam utilitatem assert, unde variis modis
roboratio ventriculi & intestinorum praecedit; siquidem vel f bla aliquando congrui ejusmodi remediii oblatio eo usque afficit, excitat Arseit naturam neces
214쪽
farios in ventriculo & intenti iis omisybs iterum resuscitet: sicut initiis tape animus crescit, ob nudam grati & utilis objecti oblationem, de quo mox ani- ma adeo gaudet, quoniam cum eodem in futurum effectus producere potest: denique etiam stomachicam virtutem habent mitiora adstringentia, quae in ventriculo debiliori ita naturam assiciunt, quo haec
in eodem congruos motus exerceat Iovetque: qualiSmo
operandi, alibi fusus explicatus est, ut illius hoe loco & ordine reminisci haud debeamus: neque oblivioni tradere volumus, quomodo nonnunqUam remedia diluentia , lenientia , mutilagi su , temperantia Scabsorbentia stomachicam virtutem habeant, quando vide- qicet ventriculi nimis a eida Schinosa variis ventriculi calamitatibus ansam praebet, ut pro illarum emendatione & mitigatione aliquando proficua esse reputentur; hinc Ioniachi runa modus operandi variat secundum diversam constatutionem causarum, Puotiuaot rem mediorum sic dictorum stomachicorum usum medicum Vulgo requirunt: Carminativa vero quod concernit, tunc istiendum, quod communiter statibus opponantur, ne v xas suas exerceant, siquidem qui edam Carminativa operantur, ne flatus aliqua, quo flatus di pentur& eXcutiantur: de tuum geu si quod natus semper& ex omni concoctione oriri possint imo soleant, siquidem tron iratio-& subtilium sulphure arum substantiarum nunquam & cum nullo remedio ades ligari, coerceri & praecipitari potest, ne ulli plane flatus generentur, id vero impediri potest, ne partim natus nimium accumulentur, neve partim molestias inserant; accumulantur vero, si excretio OIvino in si scienter aut segnia ter succedit, aut si plane intestina crassastri dx ccasurat, hinc carminativum habent auxilia, quae excretμ
215쪽
tus deorsum successive duci, sed & successive exprimi it; alio modo carminativum effectum habent lenientia, Iubricantia, intestim a demulcentia & imprimis illa, quae soco & stricta sunt, emollientia & rela emitia: hinc cI mala probatum, ingenuum Sc praesenraneum usum & effectum Carminativum habent: perinde etiam esseclupraedita sunt remedia lenientia interna & onti*Umodica, quin temperantia & msrata , quae immoderatas hasemodi
cas commotioneS COrrigunt, quales non moda praesentes .fatus retinent, sed & ad superiores regiones constringunt Ecreprimunt, ut eo majora incommoda inserant: praeterea ad flatuum augmenta incommoda contribuunt, amissio ,
nes & remissones convenientis perissasos , hisc Carmin ,
rivum iasiam & effectum habent, remedia quae tonum an Uentriculo & intesinis conservant & revocant, qualia sunt praedi somnchisa aromatica, amara& tonica: & quoniam impuritates mucidae acescentes & biliota in toto tractu primarum regionum varia incommoda inferunt & rturbandam congruamperista n contribuunt, itast Ierini gentia, incidentia, absorbentia, amara reflventia, colhqMantis iumectantia & Iaxantia Carminativam efficaciam in variis casibus & occasioniblis obsignant: quaecunque at- iam alia adminicula digestionein promovent, ne languide, neVe impetuose procedat, illa praeoccupant, necopi- Osae exhalationes mulentae contingant: quare auXilia coctionem facilitantia, Carminativa etiam facultate instructa sunt: ex quibus facile liquet quomodo partim Caminativa dives m modum operandi habeant, prout circumstantiae discrepant, partim quomodo CarmiMativa medicamenta Cum somachicis multam convenientiam habeant: nimis vero nobis ille Videtur Conce-Prub, quo Carminativa quaedaian suppon tar, Ac natus tali
216쪽
modo displodant& discutiam, velut pulvis pyrius e bombarda plumbeos globulos projicit,
Mentionem etiam hoc ord1ne injiciemus de talibus Asterantibus , quae Malignam aliquam materiam corrigunt& coercent, ne i myubito perniciosum aut lethiserunt sumn effectum exserant, qualia vulgo ANTIDOTA vocantur; quo vero hic modus operandi manifestior sit,necesse erit. quo indolem malignae materiae brevibus describamus: non quidem in potes te vel phusici vel medici est, quo vexam & propriam inritem & essentiam materiae malignae in quolibet anctu denominet & ex vero atque solido fundamento describat illud quidem verum esse potest, quod materia illa vel Iannaevel Inlphurea indolis sit, cujus vero essentia sit invarissis, morbillis, peteehiis, pse, febribus piademicis, purpura, adeo exquisite determinari non potest, an videlicet seulphureae, ansimae essentite existat: neque etiam ulla certa, evidens atque selida demonstratio suppetit,quam do circa indagationem & dmoxninationemprincipalis litatis materin malignae,corro visas illista accusatur, cum ex fprincipiis abunde constet, quomodo ma teris asinae in summam volatilitatem redacitae,corrosivitatem suam amittant: interim ora quidem salia perinde adeo' pelli possunt, Mom trans titis sua non erasiam consistentiam habeant,sed nefulae instar transpirent & posthac inirapulmones inis Uraita corrosivitatem suam exerceant, sed deialibus salinis spiritibus notandum, quod adhuc sint,& utplurimum v bisses,qui etiam per inspirationem intra pulmones excipiuntur: ateriae malignae vicissim sunt sumane volatiles,quae non modo per respirationem eXcipiuntur, sedquae ob tenuitatem suaporos cuti s ingrediuntur&per hanc sese intra corpus insinuant: neque teque necesse est,quo Umpraesupposita sua corrosivitate malignitatem suam testen
217쪽
rhar, id assi propterea genus 1 lembos,m imuor, alii asn hii atq; convulsio es es itiale & perpetuum signum affectuum mali gnorum ement, quia materiae netalignae essentialis qualitas illa supposita corros vita; estet, id quod tamen experientiae medicae absolute repugnat : iniunc longe .lia indaganda &agnoscenda erit materiae malignae conuitutio; etenim nil a deo eximie refert nosse,an sit Diphureae alia me essentiae eiliud magis ex variis luculentis demonstrationibus inclares cit, quod sit materia summe subtilis δέ volatilis, pneterea etiam summe mobilis, quod subtilissime, intime &celerri
rime mixtionem animalem penetret, adeoque petitri In cor ruptionem subito causetur, quod hanc noxam eo citius exserat, quo magis libere humoribus interfluetuat, quo magis ad intestinam commotionem contribuit, quo intensi
impellium quo Jbtilior at ae fridior est ipse Dnguis& quo majori copia in aliquo individuo haeret, secundum
hos succinctos fundamentales tamen respectus, jam perpendendus erit ille quo remedia quaedam operantur, quando malignitati materiae morbificae resistunt: ubi non sermo est de remediis hanc materiam evacuantibus, sed alterantibus, praeparantibus & quantisper corrigentibus : sunt itaque quaedam remedia quae materiae malignae subtilitatem & mobilitestem in tantum corrigunt, dum it tam materiam involvunt m mucilaginosum Vel iaculum recipiunt &hac ipsa consistentia viscidiori coercent , ne tameito intesinae commotioni illa obtemperet, ne ve in pristina sua subtilitate mixtas substantias sive sividarum, sives- Iidarum partium subito ingrediatur, penetret atque disjOL
t ob id malignitatem materiae morbificae asterant absor-hentia, mucilaginosa milutiora & interdum Temperata gelu tinosa: porro ejusdem utilitatis sunt remedia, quae nimis o ridam , quidam & tennem sanguinis consistentiam quantisper alterant , ne partim 1anguis impulsum &motum materiae malignae augeat sustentet, neve
ingressui materiae malis nae pateat, sed ob pis Disculam,
218쪽
a Iotemperatam tamen suam consistentiam livi id itaneo accessui, infultui & ingressui materiae malignae resistat, quare aes fata remedia optime materiae ina nae repugnant,dum massam sanguineam in tantum inerassant, haud vero talia remedia tantam utilitatem afferre possietat, si materia maligna propter corrosivitatem quandam noceret, dum apida remedia hanc causeisitatem augerent : quod vero illa pei ca remedia attinet, quae certis specialibus malignis de virulentis materiis resistere dicuntur, tunc eX parte de υ ritate seuoce sus in talium remediorum diversorum usu admodum dubitamus & judicamus, quod talium medicamentorum experientiae non respondeant, adeoque ulteriori confirmatione, opprobatione δc usu indigeant, ex parte vero etiam non negamus,quod speriali ratione atque modo, quaedam remedia sibi invicem contrariari possent,
interim modus endi adhuc physicos 3c medicos valde latet, ut eapropter tamen medici melius sibi consulerent, si de vera talium remediorum escaeiaplus solliciti essent, quam de curis & intricata illa indagatione, illa remedia operentur: nos brevibus significamus, quod in rebus a L ute oburn s medici theoretici rectius insicitiam suam confiteantur, quam ut cum sigmentis , dubiis speculation bus, contraiuctoriis opinionibus&-imaginationibus animum suum torqueant, insuperque utiliora negotia negligant & contemnant
Reminiscimur etiam quod vulgo in Materia MMDa& Therapio medicamenta ad ianguidam venerem simulandam & nimiam extinguendam aut compescendam allegentur de quorum modo operandi impraesentiarum aliqua dicturi: agitur vero hoc loco de concupissentia carnali sye affectu Sc motu pothetico , quo subjecta cum eximia αbidine congressium venereum appetunt & desiderant, aut viceversa, nullum singularem pruritum &simulum ad talem
219쪽
Iem actum eXperiuntur: Sermo itaque est de APHRODISIACIS; dum vero appetitus venereus animae operatio est, hinc in praefanti consideratione, duplex inaes trio & dubi-bitatio occuri it, quae brevibus attingenda est: primo an remedia sive materiae in animam operari, eidemque certas commotiones extorquere possint; deinde quod omnino medicamenta secundum diversam mestivitatem dc eis-caciam phi eam in corpus varias tales commotiones inessiciant, operationes dici solenti quoad primam animadversionem, verum quidem est, quod medicameuta commercium hi ineant caim anima sed falsum est , quod commercium hoc per contactum phasicum remedii & animae succedat; medicamentum quidem Contingit corpus Sc anima per motus activa est in corpus, unde anima percipit, quod &quomodo medicamentum corpusat; hac ratione anima cum medicamento commercium habet: proinde medicamenta non phimice animam nec tant, quo diversas morales operationes administret: interim anima humana utplurimum cum subjectis corporeis consortium habet; haec vario modo aestimat &tractat: quare objecta materialia movent , afficiunt & alliciunt Sensus adeoque ipsam animam, quae hentis: haec diversa obseestadio 1 simode aestimat & secundum hanc diversam aestimationem, diversimode operatur: obffecta alliciunt animam : &licet interdum quieta & tranquilla anima ad hunc vel alium affectum non pervenerit, tamen irritamenta, caeusae externae & objecta animam assiciunt, offendunt, seducunt & ad varias commotiones alliciunt: & haec quidem indies contingunt: interim objecta extranea non efficiunt talem operationem mentalem, sed anima
dum horum objectorum aestimationem & dijudicationeminas operationes deinde instruit & exercet; unde unum idemque objectum aliquando animaegratu Π, nonnunquam
220쪽
ungetegener Blittomini: quod itaque non obiecto, sed animae
adscribendum est : quod alteram dubitationem attinet, tunc in subjectorum materialium capacitate nou est, aliquid immateriale, uti cogitationes &commotiones sunt, efficere vel producere; neque ulla ratione de- in onstrari potest, quod materiae senimue communicent aestimationem & dijudicationem , siquidem hae operationes
non sunt in mat ria Mid in anIma, imo cum eseciem absente etiam materia exerceri possint &c. e quibus animadversionibus nunc concludimus, quod anima appetitu venereo nunc nunC moderatior siti prout occasiones in corpore suo variant: quod itaque Aphrodisiaca concernit, tunc quaedam illorum operantur, per augmentum nermatis aut liquoris genitalis lem humorem alias naitira ad actum venereum usurpat: & cuanima in suo corpore aeque sentiat, ita propter abundantiam
hujus humoris libidinosis cogitationibus facilius indulget: eadem ratione quosdam homines allicit visus & conspectus B Hinc με si subjectorum:hoc ordine aliassensus assicit & oo movet animam,videlicet perceprio copiaespermatis in genitalibus . uti seque nonnullos auditus de rebus libidinosis irritat
Sc. neque tantesm abundantias permatficiliqvioris salt1slaciti sed ad venerem contribuunt Concurrentes
commotiones humorum, sive ita dicti Orgasmi, qui naturam ad evacuationes suscipiendas eo magis alliciunt: si itaque iam spernia non modo majori copia augetur, sed & imuli vacuatorii coric sint, quidni eo magis in id is & speculationibus lascivis & connexis aliis operationibus eo magis σα Ilva fruerit anima : unde vinum & aromata vulgo ex hoc fonte Aphrodisiacis annumerari debent ; quo adhuc alia pertinent,quae cum sulphureo suo principio orgastisas commotiones in massa Kanguinea eXCitant , ut mδchus, ambra&c. quin testimonia satis numerosa constant, quomodo