Beiträge zur Sektengeschichte des Mittelalters

671쪽

Zwingliani habent. Et ille seductor non videt quod uno teodeni die resurrectionis Christus sui in diversis Iouis. Item tenent, quod sacramento non debeat cultus et honor fieri. Jam argumentantur et dicunt Assumptus est in eoelum, ergo non est apud illos nec visibiliter nec invisibiliter. Cui repugnat quod ipse Christus et ipso die, imo se ipsa hora et o ipso momento , quo assumptus est ab apostolis, dixit ad apostolos: Ecce go vobiscum Sum Omnibus diebus usque ad consummationem saeculi. Num plus erodendum est Christo et jus ad apostolos ultimo verbo, quam Picardo impio Nolo hic commemorare, quae de hac o Christus suis praedicavit apostolis in coena O

Itoni quando Christus in eoena dixit hoc est Corpus moiam, hoc est id est signis a corpus meum. Ergo quando vox patris ad Jordanem et in molito habor audita os di- cons hic si lius meus dilectus: Intolligemus hic est, idos significat filium meum dilectum. Itoni dicunt ibi de pascha, quod phase significet transitum, et miseri Ominos volunt ex proprio capit declarare scripturam et interim non vident quod hoc ipsum socerit Paulus dicens Pascha nostrum immolatus est Christus. Dieunt illi quod Christus in his, quae instituit, semperpor similitudinem loquutus sit. Quare si hoc verum est, ad quid ergo valet aptismus et quare Picardi etiam per veram ac realem et lumentalem aquam baptizant Quod si staret

haec regula, tune pater in divinis non esset pater, filius non esset filius, ne spiritus sanctus esset Spiritu Sanctus. Quod si omnino legendum est, hoc St Oi Pu meum

id os sigurat vel significat corpus meum, ergo figura et umbra pro nobis tradita est. Et quia dixit quod pro nobis tradetur, si ergo antehaei erimus o di uinus, Christum non habuisse verum sed phantasticum corpus. Et hoc quod de corpore dicitur, hoc otiam de sanguine dicetur. Sod quod dicunt se Elia o Joviano, non intelligunt, nam

quando Christus ait o Elia, quod Elius votiit, intelligitur qu0d Elias non in porsona sed in viri ut venit.

672쪽

Itom dicunt quod sit memoria duntaxat corporis et sanguinis et non advertunt, quomodo dixit Jesus: hoc adito

in meam commemorationem, quasi veritas cum memoria

subsistere non possit. Et nondum didicerunt quod agnus paschalis vera victima fuit et nihilominus memoriale. Item aliquoties dicunt quod hoc sacramentum non sit corpus Christi, sed figura corporis Christi et propterea differat a corpore Christi, sintque duo ac diversa sed indocti illi homines non vident quod postolus ad Hebraeos primo dicit, filium ess figuram substantiae patris. Quod si hic

filius os alterius essentiae et substantiae quam pater, ergo in divinis sunt duae diversae essentiae et duae diversae substantiae o sic duo ii et non unus Deus. Quod vero allegant pro se contra sacerdotes et monachos, ut illi dicant Collectam de corpore Christi, non video quonam pacto suffragari ossit oratio haec, quae dicit Deus, qui nobis sub sacramento mirabili passionis tuae memoriam reliquisti, tribue quaesumus, ita nos corporis et sanguinis tui sacra mysteria venerari, ut redemptionis tuae fructum in nobis jugiter sentiamus. Nam collecta dicit de sacramento mirabili. Quod si nihil aliud, quam panis et vinum

est in illo sacramento, non dicitur vere mirabile saeramentum. Nemo enim de pane et vino miratur, nec est contra nos quod collecta dicit Corporis et sanguinis aera mysteria. Pro nobis ergo et contra Picardo est ollecta haec.

Quod vero allegant Tertullianum dicentem: hoc est corpus meum, id est figura eorporis mei, nihil contra nos, quoniam etiam filius est figura substantiae patris, et interim tumen

manet una Ssentia. Sic in coena noviSsima unum atque

idem orat corpus, quod sedebat in mensa cum apostolis, et quod erat a serebatur in manibus Christi. Item allegunt pro se Augustinum et Hieronymum set nescire se simulant quod in sexcentis locis Augustinus et Hieronymus praedicarunt et scripSerunt, corpus et Sanguino in Christi vere esse in sacramento altaris; et quod porsacramentum hoc daemones expulsi sunt multi et praediarufacta miracula.

673쪽

Quod vero Erasmum pro Se citant, mirabile est quod homines illi fingunt se nescire, quomodo EraSmia scripserit in hac materia contra Zwinglium et Oecolampadium. Si per longum confutatio locum habere posset, jam in promptu esset, omnia illorum vana argumenta po8Sent Solvi, quemadmodum Zwinglii, ex quo haec omnia habent, dudum

soluta Sunt.

Ridet et rejicit quod aliqui communicant sub una, aliqui vero Sub utraque specie, quodque sacramentum hoc offeratur pro vivis et mortuis et ab utraque parte asseritur esse corpus et Sanguis Christi, cum tamen, inquit, pro se et sua opinione ac sensu nulla authoritas scripturarum illis Suffragetur, duntaxat habeat summos pontis es, episcopo et aliquos doctores, etiam aliquos in magna dignitate constitutos regum, principum et baronum. Quod dictum valde temerarium est. Nam ut est in Matthaeo, Marco, Luca et

Paulo, quid potuisset expressius diei a Christo, quam hoc

eSi corpus meum, quod pro vobis tradetur, et et hic est sanguis meus novi et aeterni testamenti, qui pro vobis et pro multi essundetur in remissionem peccatorum ΘCeterum quid expressius dici poterat in synagoga Capharnaitarum, quam hoc panis, quem ego dabo, caro mea est Et quis crederet unquam, hoc sensisse Paulum, quod in coena novissima Christus nonnisi materialem panem et vinum de vite oderit, et propterea dixerit et pronuntiaverit, indigne eeipientem esse reum corporis et Sanguinis domini, sit sibi manducare udicium, id est damnationem aeternam Inquit Paulus panem, quem frangimUS, Olme communicatio corporis Christi est; et calix, cui benedicimus, nonne participatio sanguinis Christi est Quod si panis est in Sacranient altaris, ergo panis pistorius traditus est pro nobis. Quod si vinum est, ergo vinum offusum est pro nobis, et nequaquam pretiosus sanguis Christi in remis

sionem peccatorum.

Docet nova synagoga, quod, qui docent, Christum 88 eduntaxat Significativo in sacrani sento, bene docent; sed libenter velim audire scripturam o vidor doetorem aliquem,

674쪽

ubi ab ascensione Christi sophisti eo modo legeretur hoc est, id est, significat corpus meum. Confidenter gloriantur, se non sequi multitudinem aut consuetudinem Christianorum in hoc sacramento. Sed velint suam et praedictam opinionem sequi et primitivam ecclesiam, quasi primitiva ecclesia pro eis et non contra eos sit. Et multis verbis ejiciunt consuetudinem ecclesiae Circa

communionem.

Iterum circa finem XIIII. rticuli contendit, panem non esse corpus Christi, et allegat pro se Paulum di dentem: unus panis et unum corpus multi sumus, omnes qui de uno pane edimus et calice participamus cum tamen sicuti videre licet in omnibus exemplaribus graecis, Paulus hic nihildo calice dixit, sed haec sunt illius verba: Unus panis

et unum corpus multi SumuS, omnes qui de uno pane participamus. Ille vero panis supers ubstantialis, quem graeci εοσιουσιον Oeant, de quo in Luca.

Insuper in XV Articulo in quaternione C. multa diuit, sed pauca probat de tripliei pane spirituali et invisibili Christo ot quod ille panis non possit esse in sacramento. Sed nesei homo ille, quomodo catholici dicunt, Christum in sacramento altaris esse visibilem, sed invisibili modo, hoc probant etiam miracula saeta temporibus Cypriani, Augustini et Gregorii Magni. Et quicquid hic dicitur, praeteret contra Scripturam te.

Citat hie dieium domini dicentis caro non prodest quicquam. Id quod etiam fecit Zwinglius, et procul dubio Zwingliani ad confirmandam impietatem suam darent decem millia soronorum, quod Christus dixerit Caro mea non prodest quicquam sed Christus hoc non dixit, sed haec sunt illius verba Caro, id est carnalis intellectus, carnale desiderium et vita carnalis, non prodest quicquam, Si enim Secundum carnem vixeritis, inquit apostolus, moriemini. Somnium praeterea dicit, quod antiqui Doctores de saeramento tenuerint id quod ipse doceat; nam inter millo

unum Irenaeum.

Videant hic Pieardi oravi, quid dieant de doctoribus

675쪽

primitivae ecclesiae. Ego produco doctorona, qui fuit discipulus discipuli Joannis Evangelistae, Polycarpi scilicet, Episcopi Smyrnensis, manifeste docentem, quod Christus ex pane, qui creatura fuit, secit corpus suum. Et similiter ex

vino secundum nos creatura suum sanguinem secit, et confessus est. Docet insuper et probat per Malachiam, prophetam ultimum, quod Apostoli dederint occlesiae ad os

serendum in universo mundo. Neque contemnendus est auctor ille; nam posteaquam Sub temporibus Apostolorum Photinus, primus Lugdunensi Episcopus, martyrium paSSus est, tunc communi voto orientalis ecclesia et maxime de consonsu discipulorum Joannis Evangolistae missus est ex Asia in Galliam. Ergo salsum est, quod hic contra aeramentum ex doctoribus antiquis somniant malevoli persecutores Christi in sacramento altaris. Quodsi pergerem, reliqua Sanctorum doctorum autoritates adducere, dies med oficeret.

In XVI. Articulo tractat de templis et ecclesiis christianorum dicens multa contra ecclesias Christianorum inania et contra Scripturam, quasi peccaverint Apostoli, qui post ascensionem domini regressi sunt in Jerusalem et semperorant ibi laudantes et benedicentes Deum. Quasi denique male factum fuerit, quod Petrus et Joannes ascenderunt in templum ad horam orationis nonam, et quod Apostoli diluculo venerunt ad templum ita jubente angelo, set quasi fuerit abominatio temporibus Pauli ecclesia, in qua convenerunt Corinthii. Quodsi Picardi viderent et evolverent ecclesiasti eam et tripartitam historiam, invenirent, quod in primitiva ecclosia per totum orbem terrarum undique pro christianis tum fuerunt exstructae ecclesiae sit illorum soli Picardi, genimina viperarum, abhorrent loca sacra. Quibus tamen omnes imperatores et reges catholici sub gravissimis poenis

prohibuerunt Conventicula sua.

676쪽

uorba Veluti Christus tempore peregii nationis suae in eorpore mortali, ita Apostoli cum omni primitiva ecclesia nulliani cultum aut servitium in exterioribus caeremoniis peregerunt. Sed quam salsum et ementitum hoc sit, undique sacra docet evangeliorum historia. Vix enim Christus unum ac alterum sine caeremoniis edidit miraculum Tangit manu sua leprosum, tangit manum febricitantis socrus Petri, tangit heretrum mortui, tangit linguam muti immittit digitum

in aurem surdi, scribit in terra, lutum tacit ex sputo, linit oculos oeci, insufflat in discipulos, et annus me deficeret, si caeremonias Christi recensere voluero. Sed forte Pieardi putant, Christum sine caeremoniis in die, quem Palmarum dicimus, venisse Hierosolymam, et quod Sine caeremoniis fuerit sanctissima haec et humillima pedum discipulorum lotio, quando surrexit a coena dominus et posuit vestimenta sua linteo praecinxit se et misit aquam in pelvim.

Jam de Apostolis quid dicam Hoc unum brevitatis causa dixisse volumus, quod Paulus ille sudaria et semistinetia sua super aegrotos poni fecit. Sed pudet tam manifestum mendacium oportere convincere.

In 17. articulo et in quaternione C. dicunt, quod diebus,

quo nos festivos vocamus, possent laborare et quod omni tempore esculenta omnia liceat edere, in quo pejores sunt omnibus schismaticis Georgianis, Nestorianis, Jacobitis, Ruthenis, os ovilis, qui omnes tempore jejuniorum abstinent ab esu carnium, quemadmodum a primitiva ecclesia usque huc observatum est. Et bis falsa scripturas in hoc loco, mirabiliter inserens, quasi Paulus dixerit, quod si quis ob Servet aliqua externa opera, Christus ei nihil proderit, ottamquam salsarius inducit Paulum Pauli autem verba secti Cum isto ne sunt. Sic enim ait Paulus apostolus: Si circum eidamini, Christus vobis nihil proderit. Falsa insuper pro si carnium sententiam Pauli dicentis: Omnia munda mundis, omittendo studiose hoc verbum: mundis, non

ignorans, neminem posse dicere mundum Si cor meum et absque peccati Sum.

False etiam inierpretatur, quod Romanis et Corinthiis

677쪽

scribit apostolus docens: Si esca scandalizat fratrem meum, non manducabo carnes in aeternum.

Summarium impiae et pharisaicae Picardorum ra-

Ploardorum falsa, abominabilia religio. Picardi nullas habent ecclesias, sed in prophanis domibus conveniunt, semper discentes et nunquam ad viam veritatis pervenienteS. Item unusquisque de plebe, qui loquacior est sit in interpretatione Sacrarum literarum a Sensu catholico et sanetorum doctorum interpretatione remotior, in praedi estiorem 6ligitur. Item apud eos nullum sacramentum est integrum, imo derident quidquid uspiam per totam ecclesiam catholicam in toto orbe christiano quoad ritum et eremonia SerVntur, nempe nonnulli baptigant pueros, multi vero non baptizant, et si qui sunt baptizantes, divorsis modis baptigant, nihil de compatribus, nihil de chrismate, nihil de oleo, de exorcismis, de abrenuntiationibus et aliis eremoniis curantes.

De confirmatione episcoporum nihil clarant, imo apud eos disserentia nulla est inter episcopos, prebyteros, diaconos et laicos. Item omnia vota monastica damnant. Poenitentia. Item confessionem sacerdotalem non faciunt, ad templa paSchae non communicant. Item de satisfactione o de poenitentia injuncta nihil tenent. Purgatorium et sussi igia

mortuorum damnant. Extroma unctio.

Nullam ponitus litaniam aut extremam unctionem habent. Item de sepultura conscerata nihil curant, Sed

678쪽

omne asinorum Sepultura contenti sunt; siquidem in agris et intra septa Sepeliuntur.

Matrimonium.

Pauca sunt impedimenta matrimonii sine omni denuntiatione junguntur et nunquam in faeie ecclesiae contra luant. Missas Christianorum non audiunt, saerament nullum reverentiam saliunt, imaginem Crucifixi tanquam diabolum fugiunt, festa divae virginis Mariae et Apostolorum non celebrant, solam diem Dominicam aliqui. Nonnulli vero cum Judaeis sabbatum celebrant, intercessionem beatae Virginis, angelorum et Sanctorum non admittunt, et in summa quidquid in proe essionibus, canticis ecclesiae, psalmodiis horis canonici S, campanarum pulsationibus et hujuscemodi rebus per totam Christianitatem agitur, deridetur ab illis, et quis tandem impietatem viperarum illarum enumerabit. Ex his enim sunt, quemadmodum de eis prophetavit apostolus, qui penetrant domos, et captivas ducunt mulierculas, oneratas peceatiS, quae sic ducuntur variis desideriis. Habent quidem speciem pietatis. Ex his enim sunt, quemadmodum de eis prophetavit apostolus, semper diScente et nunquam ad scientiam veritati pervenientes, quemadmodum autem annes et Mambres restiterunt Moisi ita et hi resistunt veritati, homines corrupti mente , reprobi circa fidem, sed ultra non proficient. Insipientia enim eorum manifesta erit Omnibus, sicut et illorum fuit. Species pietatis haec est, quod inter se nullum te ardum mendicare sinunt hoc etiam Judaei facere solent, hoc et Judae Iscariotis murmur erat, quod unguentum pro honore Christi est usum erat potuisset venumdari ei dari pauperibus itidem faciunt Pi cardi Pro Ornamentis ad cultum divinum nihil contribuunt, sed sub hypocrisi illa dicuntur thesauros congerere, ut per Oeea Sionem illorum adversariis resistere possent, in summa fere omneSanabaptistarum artieuli locum habent in synagoga Walden-Sium, Sed quam impie loquantur et sentiant Picardi contra

Saerum eucharistiae a Cramentum, ex Sequentibus manifestum fiet.

679쪽

Erorrea vallensium fratrum circa Eucharistiam.

Primus error. Laici eligunt et constituunt Sacerdotes. Secundus Laio existentes corpus et sanguinem Jesu sngunt se OnSeerare. Tertius Corpus Christi sacrumentali consecratione multiplicatur. Quartus. In Sacramento est putativus Christus. Quintus. In sacramento Eucharistiae mano abominatio. Sextus. In Sacramento est idolii . Septimus. Sacramentum corporis et sanguinis Christi ne suaquam est son gratiae, vitae et salutis, sed dissipatae

sunt cisternae sacramenta, quae non valent Ontinere aquas. Octavus. Dominus non propoSuit corpii Suum et Sanguinem dare corporaliter, quia tandem non haberet, in quo coelum aseenderet, vel quia post ascensionem ejus non haberetur quid manducare. Nonias Christus altiori existentia in delibus est quam in sacramento Euchari Stiae. DecimuS.

Nullum argumentum est, ubi corpus esu Christi est, ut ibidem sit o Christus. Undecimus. Qui illam coelestem

reverentiam et latriam Christo putativo in eadem sacramentali existentia i aciunt, inordinate et perverse 1 aciunt. Tamen Christum existentem in aeramento nequaquam reverentia et latria docot, ideo non manet nisi idolatria et abominatio. Diiodecimus. Nulla libertas data est putative, Christum tranSserre et reverentiam ejus in sacramentum et eum ibi colere, quia hi, qui honorem illius transferunt in creaturam et in opera saeta manibus hominum, peccant. TredecimuS. Qui Christum invocant et colunt in sacramento, irritum sa-ciunt interdictum non adorabis ea neque Cole ea, non saetos ibi imaginem et similitudinem, sicut sacramentum portat similitudinem, et formam vel speciem gratiae et veritatis. Quatuordecimus. SSerunt, Christum Jesum, qui de terra Suum corpus ad coelum levavit, non debere illud usque in finem reddere terris. Dec. quintus Panis materin-lis ot vinum materiale manet in aeramento altaris. Dec.

sextus Circa istud mysterium nihil dijudicant magis placere Deo album seu pulctrum, et nigrum vel mundum mensule. Dec. septimus Non tantiam circa ministerium

680쪽

sacramentorum, sed etiam circa verbum Dei lumine candelarum utimur, praecipue tamen, dum sunt tenebrae. Sed in die, dum coeli lumen lucet, nec circa Coenam domini lucemus, nisi necessitas postularet propter Offendiculum, donec intelligant, hoc nihil impedire salutem, imo nec aliquid addunt, vel auserunt, sed ad tempus necessitatis utilia sunt. Dec. octavus Licet hiatu reverentiae et adorationi resistere ex fide Evangolii, sicut abominationi stanti ubi non debet. Dec. nonus Antichristus a missa sacerdotium Suum novum ostendere incipit, ut suum errorem confirmaret. VigeSimuS. Sacramentum corporis et Sanguinis non debent sacerdotes offerre, quia Christus non jussit. Vig. primus. Primitiva ecclesia non osserebat hoc sacramentum, quia praeceptum a Christo non accepit. Viges secund. Qui Eucharistiam Dsert, seductionem offert. Viges tertius. Sacramentum Eucharistia non debet offerri causa evitandi peccati idolatriae. Viges quartus. Efficacissimam causam habemus nostrae separationis a sacerdotibus, quia nec verbo nec Sacramentis ministrant ad salutem, sed in contrarium. Isti articuli sic sunt soloeti ex libris Valdensium fratrum, quorum ductores, vel potius dicam seductores in malignanti conventiculo recentioris Bolestaviae sunt, ubi pessimos et erroribus refertos libros excuderunt, imo et in Monte Oliveti.

LXII.

Summa doctrinae quorundam hominum, qui nunc Antreerpiae et passim in aliquibus rabantiae et Flandriae locis permulti reperiuntur, ac nunc LoiStae ab auctore Eligio, homine illiterato et mechanico, nunc Libertini a carnis libertate, quam illorum doctrina permittere videtur, appellantur. C0d Vienn lat. 522

Principio vehementer nituntur verbis scripturae, in quibus Deus omnibus hominibus Christianis, Judaeis, Tur-