장음표시 사용
111쪽
Quamvis Scriveris secus visum, qui ex melioribus codicibus Prudentii contra Symm. lib. a. vers. 33. hunc cito it: Non arma a Venus, non tunc clypeata miserea Vexere auxilium. id est, tulere: alias Venere auxilio.
Atque sic sanior quoque Salmasi explicatio, qua vehere proferre & gestare aevo illo, quo vixisse putat Pemvigilii auctorem, dixit usitatum ; ut apud Ammianum Marcell. crebro: ex. gr. lib. I 6. anteriorem chlamydis partem utraque manu vehens. Sagittas vero Λmor idcirco gestare dicitur Semio ad I. AEn. vel quia Amorem & libidinem sequitur punctura poenitentiae&dolor: vel quia ipsae incertae velocesque sunt. Quam posteriorem rationem reddidit quoque Propertias Eleg. I 2. lib. a. Et merito hamatis manus est armata sagittis, ta pharetra ex humero Gnosid utroque sonat. Antὸ feris quoniam, tuti quam cernimus hostem, Nec quicquam ex illo vulnere sanus abit. Uers. II.
Be N mphae, posuit arma, feriatus es Amor, sus es inermis ire , nudus ire jussus est, Neu quid arcu, neu sagitta , neu quid igne laederet. J
Nam cum Orpheas in hono ipsius habitils ita patefecisset: Toξαλκη, πΤεροεντα, πνείδρομον, ἡδυν ἔρω&. Arriferum, alatum, celerem, sammisque potentem celebrans Amorem: Palladas contra nudo insignia, potentiam animorumque motus significantia addidit:
Nudus amor ridet, Letatur , ille, uec arcus, Nec flammata gerit spicula, vel pharetram. Ture quidem recto forem delphinaque gesai: Continet hia terras, hac maris alta manu.
112쪽
Sic in Psches commento Apulejano lib. s. Ante lectuli pedes jacebat arcus, & pharetra, & sagittae, magni Dei propitia tela. Cum ergli pro nudus antea legeretur durus: Scaliger edidit purus. Sed Lipsius & Salmasius laudant istud Pithaei nudus, & ad sontentiam rectE valere censent. Sic enim &issera mers ss.
Iussit edi nuda puellas nil Amori credere.
Amor feriatus , inermis, neu quid arcu , neu quid igne ia-dat , Coelitem indicat Amorem , mitem , honestis cupiditatibus & viribus sacrae caritatis exsultantem , antiquissimum numen, cui se naturae debet aeternitas , mortalibus liberos usitan conjugii pietate praestantem ; non alterum Vulgarium, inquietum, lascivientisque aetatis instinctu tumultuosum ac petulantem, telis funereis facibusque armatum , & incesta , libidines, adulteria & meretrices procurantem. Verba Quintiliani deesam. XV.
Et in illo, qui jam proximum sequitur:
Sed tamen cavete N mphae, quod Cupido pulcher es: Totus es in armis idem, quando nudus es Amor. JIta bene iterum Pithaeus, judice Lipso. Arma enim jam tum nominaverat, arcum, sagittam, ignem. Homo velo in aut sub armis vocabatur: U t Virgil. - Sedet circum casella sub armis. Quem imitatus & Prudentius ariersas Θmmach. infra ad verss I. adducendus. Et Ennias: - Levoque sequuntur in hasis rpro, armatus, & hastati. Et hic est sensus Salmasor Cavete Nymphae vobis ab inermi & nudo quoque Cupidine. Quod enim pulcher est, totus est armatuS, etiam cum Minmis exutus, & nudus est. Nam pulchritudo illi satis valida armatura, quam utique pro face & telo habet. Sic Au-
113쪽
ret Prudentius in Pschomachia , pugnam cum sobrietate describens Luxuriae: uae cum pervigilem ructabat marcida ea nam Sub lucem, suia forte jacens ad fercula raucos Audierat lituos , atque inde tepentia linquens Pocula, calcatis ad bellum floribus ibat. O nova pugnandi speciest non ales harundo Nervo pulpa fugit, frameam nec dextra minatur :Sed mistis lasciva jacit, foliisque rosarum Dimicas, inspirans labefaecta per osa Senenum, Et male dulcis odor domat ora, pectora b arma. Cum ergo Scriverius scriptum hic reperisset:
ut non modo sensui, sed & versui laboranti mederetur, trajectione constituendum locum putavit, & Salmaso quoque adprobavit:
Ese in armis totus idem et Nisi quis ita velit:
Totus es armatus idem. aut simile quid, ut: utiquam es inermis idem.
Ipse Vero cum cernerem, argutiolam geminam hic adfectatam a nostro Auctore, ut sicuti praegresso tetrasticho, Amorem non feriatum & feriatum iisdem verbis praedicisset: ita eum ipsum hisce quatuor proximis versibus nudum & non nudum, item inermem, nec tamen prorsus inermem, neu tra mutata voce dixerit: itaque lego:
ritus haud inermis idem, quando nudus es Amor:
Hoc est, licet videatur aliqui ex parte exarmatus , haudquaquam tamen ex omni; nec totus armis exutus, sed vel
114쪽
in nuditate illa & pulchritudine quibusdam adhuc munitusti metuendus est.
Id est, Nuda dearmasi martem Otherea vel ipsum, inquit Leonides in Anthol. lib. 4. Tit. XII. , Moschus in Amore fugit.vo:
Nudum corpus habet, mentem fallacia velot.
Dormis, qui velles curas mortalibus indis, Dormis, ah fili Spumigenae indomite; niferam haudquaquam faculam erigis, aut tuo arcu provisa iacis spicula sexibili. Sint siecuri alii, sed ego timeo, improbe. ne vel Cum dormis videas somnia acerba mihi. Anth. q. Cupido namque nudus pingebatur Philoserato in Eleo ejus, & simulacrum Cupidinis nudi est apud C. Plinium lib. 36. cap. s. Rationes vide Alexandr. Probi. cap. 8s. laudante quoque loca illa Th. Dpmpstero additam. ad Antiq. Rom. lib. 2. pag. i 38. Et infra plura ad vers. ss. Atque hic obiter in mentem venit Neronis , qui tanquam alter Veneris Martisque filius crudelitate & libidine Cupidinem superabat ; nunc quidem voluptatibus muliebribus totus i inmersus & amicus , positisque veluti armis nudus & mitis ; mox resumtis Caesaris Viribus armatus, nec unquam serians, sed virorum tamjuVenum, quam se- . F 2 ' num
115쪽
num flagitia diris modis exsequens. Sicuti illa omnia Petronius in Sa0rico suo vere, non minore tamen Cum flagitio revelavit. De quo IULII cujusdam carmen a Bineto Romae in Vaticana Bibliotheca mendosissime descriptum habetur, quod cum a maximis viris nondum restitui potuerit , hic persecte adserere & postliminio reducere sata-gamus.
Petrong carmen divino pondere currit, Quo juvenum mores arguit atque senum. a
Quartilla prosa gaudet lasciva puella, At quoque delicias frigida sentit anus. Nam pariter diri duri scribitque Neronis amici amantis)Arbiter, arbitrio dictus ita ipse suo. Id est, Petronius & veni Poetica & vi pollet Rhetorica;
illa virorum fere vitia & circa Remp. errata eluit & castigavit; hac masis scortorum anusimque decrepitarum Venereas expeditiones in soluta oratione depexuit, Quartillam cumprimis Priapi Sacerdotem cum virguncula in maximum repente risum effusam, & mox Divo suo pervigi- Iantem exagitans. Sic enim Petronius scribere gestiit, ut simul diri crudelisque Neronis illinc, at hinc ejusdem amici atque indis oluptuarii arbiter jure possit, & suo quidem ipsius arbitrio salutari. Caeterum quum & versu hoc 34. & antecedenti ga. Cupido inermis feratur , qui saltem aliquantisper arma posuerit ; mirum sane est , qui Deorum summus Iuppiter plane exarmatus praesumi valeat , siquidem vindictae foret studiosior. Plane igitur adversus magestatem Numinis est non arma deserere, sed ab armis deseri. Quemadmodum quidem communiter ita Nason. versiculus a. Tristum in ore omnium sonat: Si quoties peccant homines, sua fulmina mittat Iuppiter, exiguo tempore inermis erit.
Ubi ΜΩ. Sophologium Parebi magni lib. 2. Tract. 3. cap. 4. de misericordia , jus. expresse praefert, mitis erit. Quod opposite quoque versui sequenti respondet. Hic est enim sensus Ooidii, si justitia divina praevalere deberet, tum Deus
116쪽
Deus raro admodum vel numquam misericors esse posset: cum tamen & de consuetudine & de natura vel essentia Numinis sit, ut misericordiae potius , quam justitiae studeat. . Hinc sudum crebrius atque diutius coelum ede patitur , infrequentius tonat atque fulminat, idque exiguo temporis spatio: Nunc ubi detonuit, strepituque exterruit orbem, Partim discuos aera reddit aquis. Pure igitur genitorque Deiam reGorque vocatur, tac. i. e. Ut Accius in Bacchis etiam trochaico reddidit: Saepe splendes idem, ac idem nimbis interdum nigret. Comparet mihi vero aliquis haec ipsa cum illo inermis , & minus cohaerere hoc tetrastichon conspicabitur.
Uers. 3 s. Cras amet, qui numquam amavit; quique amavit,
Compari Venus pudore mittis ad te virgines r a res es quam rogamus, cede virgo Delia,
in nemus At incruentum de ferinis fragibus.JIn hac stropha adloquitur jam Deam silvarum, ut Ovidius
3. Metam. vocat , seu Nemorensem illam Dianam, in Delo natam , ut abesae tantisper dignetur ab hoc luco , quem visitare virgines voluisset Venus. Tametsi namque
ut es in Seculari Catulli carmine ad hanc Divam: Diame foret in fisPuella , puer integer r . Dianae hinc pueri integri Puellaeque canebant: O Latonia maximi magna progenies Jovis, Quam mater prope Deliam Deposuit olivam:
montium Domina ut fores, Siloaramque Sirentium, Sallaiamque reconditorum, , Amniumque sonantum.
117쪽
Nune tamen eaedem virgines & puellae eamdem veniunt rogatum Dianam, ut de nemore hoc paulisper, jureque suo cedens det locum Veneri : non quod non eaedem Nympsae tam pudicae essent, quam ipsa forsan Digna ;ipitas tamen teneriores regerit & molliores esse , quam quae sanguinein & stragem ferarum in venatu ferre possint, alias ipsa quoque Venus Divam alteram facile pa
Quae namque tempestivae erant virgines ad nubendum, illae in more habebant canistrum ferre Dianae &c. Interpres Theocriti Id li. β. ad sesqui versum illum:
Ad tactim Diavi mente Eubuli flia cisifera nobis Anaxo.
φθύρειθ M. Diana' caniseros gerebant nubiles, quas Deae pro Tirginitate respondentes , ne irasceretur iras in Ioserum corrumpendis.
Indeque porro post hunc versum ultimum, alium in suci exemplari reperit Liminus: Uers qO.. I a vellet te rogare, se pudicam flecteret, I a vellet , ut venires, si deceret Virgiuem J
Pithoeus huc transtulit ex auctore Poematii de Herone &Leandro
Innuit autem Pervigilii auctor, quod ipsa Venus quoque Dianam cuperet adesse invitam sacris suis , si modo haec quicquam Cum Venere commune habere vellet, & a suo deccnti pudore , atque severitate virginali tale quid impetrare pol Iet , praefurtim vero , ut nocturnis hisce spectaculis interesset. Cum non raro auditum, κορί, βία αππ- θενουθρῖσ- ω πωνυχισiν, ut loquitur Heraclitus in Epistolia ad
118쪽
Hermodorum. Gellius quoque lib. II. cap. 23. & Plautus in Aulularia meminere vitiatarum noctu in Veneris Pervigiliis. Quamobrein & M. Tullius lib. a. de Leg. nocturnas istas in Diis colendis pervigilationes pos Aristophanem improbavit , sanciendumque putavit, ut mulierum famam multorum oculis lux clara custodiat. Quare a pannychiis hujusmodi Augusti seculo juvenes abesse utriusque sexsisjussi, nisi cum aliquo majore natu propinquorum. Unde sequitur: Uers. 42. Iam tribus choros videres feriatos noctibus,
Congreges inter catervas ire per lucos tuos, . . Horeas inter coronas, Ῥrteas inter casas. J
Ad hujusmodi festa Pervigiliorum tripudia videtur respexisse Venusnus, vel verius Romanus laricen in Odar Solvitur acris hiems grata vice Veris , Favons: Pana Θtherea choros ducit Venus imminente Luna, Punctaeque Μmphis Gratiae decentes Alterno terram quatiunt pede, tac. Pervigiliumque hoc tam sollemne non adeo absimile videtur Iudis secularibus, quos idem Horatius ait fuisse,
Ter die claro, totiesque grata Nocte frequenteis. Et Politianus in versione carminis Sibyllini de eadem re - - Tum digna sedilia Ditis Perque dies juxta , noctes multesima turba
Nam tum ad instar Cereris initiorum Pervigilia fiebant , ubi vero jam advenit festus dies , triduum, trinoctisimque sacris intenti in ripa ipsa Tiberis agitabant , quemadmodum verba sonant ejusdem Angeli de monte Fulciano inmisceli. cap. s8. Apud Arnobium quoque lib. s. hujusmodi sancta Pervigilia & Pannychia memorantur. , ut &HφudL
119쪽
vium lib. 23. triduana. Septiduanorum quoque Pervigiliorum apud IEgyptios meminit Iuvenalis Sat. XV.
Sentirent positis ad templa , compita mensis, Pervigilique thoro , quem nocte ac luce Iacentem Septimus interea Sol invenit. Illud quoque e. παρόδω Ire toties hic repetitum, non deambulationem modo , sed saltationem innuere , itaque& choris additum , ad choragium indicandum. Unde exteri : en rar in danda , a quibus & ipsas choreas intradas dixere vulgo Musici. Sic Virgil. lib. 9. AEneid. cum praemisisset: Juvat indulgere choreis, statim subdidit: Ite per alta Dindy ma , ubi aῖ suetis biforem dat tibia cantum. Silius lib. 8. Punic. Ibant, cy lacti sanctum pars voce canebant. Nam & juxta Arnobium lib. q. fol. 89. Gentis illa genetrix Martiae regnatoris & populi procreatrix, amans saltatur Venus, & per omnes adfectus meretriciae vilitatis impudica exprimitur imitatione bacchari. Id quod lib. a. fol. 43. clarius prostituit: Idcirco animas misit , cantionibus ut praeirent obscoenis numero liter , & stabiliorum Concrepationibus sonoris , quibus animarum alia lasciviens multitudo incompositos corporum dissolveretur in motus , saltitaret, & cantaret, orbe1que saltatorios ver
Congrex caterva hic, ut apud Prudentium segrex , adaestive. Est autem, ut in Glosses: .μ φυκ , tribulis, congreX, gentilis. Ausonius Epis. ad Paulinam:
- - Congrege vulgo. Augusas servare zias.
120쪽
Quod vero sacrum cum rosarum floribus, & myrto Veneti inde Murciae dictae, sprout U Latinorum, & . Graecorum eodem sono prolatae factum, supra ad verss. praemonstravimus. Sic quoque Ovidius Naso A. Fas oram: Namina vulgares Veneris celebrate puelia rCumque μά Dominae date grata stombria orto, Texta que composta juncea vincla rosa. Et Horat. Od. q. Fb. I. jam citata , post Veneris choros subdit Nunc decet aut viridi nitidum caput impedire m to, Aut fore, terrae quem ferunt solutae. Servius quoque in a. Georg. Paphiam Myrtum Veneream dixit a Papho insula . in qui Venus colatur, Cui myrtus
Consecrata sit, vel quod haec arbor gaudeat litoribus, unde 2. Georg. litora myrtetis laetissma & Venus de mari dicatur procreata; vel, quod, ut Medicorum indicarunt libri, haec arbor apta sit mulierum necessitatibus plurimis. Nec sicce praetereundus est hoc loco mos ille vetus, honoris gratia dominis bene-merentibsisque obviantium, quo totum iter floribus coronisque consternebant', ut Bagophanes Alexandro Babylonem ingressuro fecit, apud Curtium lib. s. Et Persae vias omnes myrto sternebant , odoresque per vicos incendebant Susis, cum nunciatum esset, Xerxen Athenis potitum. Herodot. lib. 8. b Claudian. in Magn. Limina cinguntur fisa frondentia orto. Apulejus lib. q. per plateas commeantem Venerem alteram populi frequenter floribus sertis &solutis adprecantur. Lucretius lib. Σ.- Sternunt iter omne viarum
Largisca sipe ditantes, ningsntque rosarum
Foribus umbrautes matrem comitum ne catervas.
Uti quidem Caspar GeῬartius ad Siharum Papinianarum
Carm. 2. vers. ΣΟ. Una cum hoc ipso correxit:
Serta ferunt, nec blandus Amor, nec Gratia cessat Flaribus innumeris , olenti spargere nimbo.