장음표시 사용
151쪽
quod infantes partu editi non prius vocem edant , quam terram adtigerint. Videatur Forcatulus in Cupidine Turispe
Mihi tamen versus 77. lectio vulgata probatur magis:
Hunc ager cum parturiret, sto Uenus suscepit v.
Ex illo namque Maroniano ceu vocavi archetypo expressum: Parturit almus ager, Zephdirique tepentibus auris Laxant arva sinus. Quippe non Sappho modo Poetria Cupidinem coeli terra que filium existimavit, sed & Hesiodus in Theogon. principio, atque Arsophanes in Avibus eumdem Deorum pulcherrimum & splendidissimum, statim post Chaos & terram, ex eadem, vel ab eadem posito Zephyrio ovo prognatum. fui GD, ipsumque cum Chao mistum, Omne Deorum genus ex illo excitasse tradiderunt. Quo de Coelius Rhoduintis lib. I 6. p. as. adde Platon. in convivio pag. II 79. C. Demisium strat. 7. pM. 176.
cras amet, qui n-quam amavit; quique amavit,
Ordine haud injucundo a genere ad speciem, & semper ad speciali ora, atque tandem ad singula animalium genera,& tantum non ad individua, sceptrum Veneris & Amoris prono capite adorantia, progreditur Auctor noster. A teris namqne 6I, ad sequentem fropham imperium coeli, terrae & maris cum ipsi tribuisset ; inde quantum in ipsa Orbis Domina Roma semper & singulis quasi temporibus prisco, meliori, & augusto Vel Augusteo valuisset Venus, disertissime nunciavit. mox, urbe relicta, ins Opha penu rima rus se contulit, in primam Cupidinis incunabulis nobilem sedem & primariam semper aulam. In extrema vera parte hac ab arvis ad prata& silvas iterum digrediens, summatim tandem Veneris atque Amoris potentiam per singu
152쪽
Ia definire, atque illud Virgilii 3. Georg. vers. 242. inculcare
voluit: Omne adeo genua in terris hominumque ferarώmque, Et genus aequoreum , pecudes, pictaeque volucres In furias in que ruunt: Λ M OR OMNIBUS IDEM.
Aut ego me amo, aut Phoebus me amavit, cum sic correxi,
infit Libus. Nec sane signi ficantius exprimi potuit decubitus ille ovium in latus quasi apricantium. Id enim solent super genistas, myricas & humiliores frutices. Salmasius neque agnos , neque haedos hic recipit, quod verbum explicare non Convenire videatur minutis animalibus : multo minus apricationi praeviae Venereae CO-pulae & con)ugalis foederis, de quo hic sermo. Vetus scriptura cum haberet I AONII vel TA ORI , ceu N. & R. saepe permutantur, TAURI utique legere visum Pithaeo, impense quoque favente Salmasis. Scriverio tamen pro tauris V AC C AE praeponderarunt, juxta illud Calpurnii EH. I.
iisdem prorsus verbis: Cernis, ut, ecce, pater quas fradidis, Ornite, vaccae. Molle sub hirsuta latus explicuere genisa. Quae ipsa genista frutex est , quem incubitu suo premere agnus , haedus haud in proclivi possit , notante quoque Salmasio. Barthius nihilominus ad Calpurnii locum postquam citasset & hunc Pervigilii versum, in lectione Lipsi nihil immutandum censuit, uti nec Taubmannus ad Culicem; utrique AONI servati.
Uers. 8 I. Quisque coetus continetur conjnali foedere. JNon placet hic Salmasi illud: Quisque tutus continetur.
153쪽
Ε6qiae minus Scriversi impurum udus, quod vel ipsum explicare puduit. Amplectimur igitur illud, quod hic Lipsus iterum cum Pitharo ; quorum posterior quum videret, lin-xularem sequi enumerationem, & repetita particula eccet Particularem indicationem, quinam coetus conjugali foedere contineantur , taurorum & vaccarum , ovium & arietum &c. itaque paulo generaliorem hunc Versiculum prae-mni , atque veros SO. Σ' 8 i. ita permutari jussit:
suique captus continetur conjugali faedere rEcce jam super gen. explicant tauri latus. Et sic melius statim conjungetur cum sequenti Vers. 8 2. Iter umbras cum maritis ecce balantum gregem l JVargil. I. Georg. Balantumque gregem fluvio mersare salubri. Rique idem Eclog. 7. eidem metaphora usus: Vir gregis ipse caper. Qua & Theocritus τοιγον ἀνόρο σαν αἰγαν, & Horatius I. Oda 17. olentis mariti mores capras dixerat. Et Maro1. Georg. de admissario rquem legere dacem pecori , disere maritum.
Caeterum hic subjungi & connecti deberet triga illa trochaicorum . ab Hierondimo Grosolio Douetae communicatorum rEcce passeres salaces, ecce rauci turtutres Hasuper virente Ῥrto nos amoris admonent. Cum puellis dulce inire vesti-contubernium. Nisi Salmasus eum Scriveris manifestum man onium pro didissent, & ab eo proculam qui primus edidisset, pari modo , quo M. Antonius murreus civis Romanus Iosepho Maligero, & exinde Rittershuso fragmentis duobus, Trabeae ct accis veterum Scenicorum adfictis, pridem imposuit., Et
154쪽
Et Trabeae quidem Comici nomine ὸ Philemone , vel ὸ -- nandro secundum alios, EI -- is &c. translatum ita habet: . Here, s querelis, Hulatu, fetibus
Medicina feret miseriis mortalium, Auro parandae lacrumae contra forent. Nunc haec ad minuenda mala non magis valem, quam naenia procae ad excitandos mortuoI. Res turbida conflium, nota flexum, expetunt.
Λlterum Accio ex Oenomao adfictum a Mureto e
Nam si lamentis adlevaretar dolori Longoque fletu minueretur miseria, Tum turpe lacrumis indulgere non foret, Fracthae voce Divum Obtesari frim, Tabisca donec pectore excesset lues. Nunc hae neque hilum de dolore detrahunt, Potis que cumulum miseriis adjiciunt mali, Et indecoram mentis mollisiam arguunt.
sed in orbitam & ad lychnos nostri Vigilis: Uers. 32. Et canoras non tacere Diva jussit alites.JNam quod ad vers. a. supra adduximus , merito suo Ver canorum & vocale propter aves loquaculas, superata elingui veluti hieme , indigitatur. Venans. Fortun. hymnopascuali: Ad cantus revocatur avis, quae car ne clauso,
Pigrior hiberno frigore, muta fuit. Et Manilius lib. 3. sub fuem tempus hoc amoenissimum &ipse in theatrum producens , eumdem hunc versum 81. Naintegressos ita circumloquitur:
Tunc pecudum volucrumque genus per pabula laeta In Venerem partumque ruit, τοσήmque comm n
155쪽
Voce nemus loquitur, froniamque virescit in omnem. Viribus in tantam segnis uasura moDetur.
E quo loco percipitur quoque, quod jam sequitur: Vers. 83. Iam loquaces ore rauco sagna Igui perfrepunt. J
Quod tamen e Virgil. a. AEneid. v. que 8. ductum est:
Dant sonitum rauci per stagna loquacia curi. Ubi raucus in bonam partem accipitur juxta Servium, &explicatur quoque a Camerario in Mμ. dec. s. c. I. De Cantu porro cycnorum multi multa, cumprimis Gentilis adeundus& audiendus ad Bucolica Virg. Quemadmodum vero Auctor hic NOser, quando generatim cum Calpurnio Ecl. s. praemisisset: Incipiant quod Vere novo tinnire volucres speciatim cycnum , & philomelam cum sorore subdidit: ita Auctor carm. de Vere sne lib. I. Anthol. Πα,- γ .e, Φιαν-αειδε,
Quod mincentio O opaeo vertente est 2
Et modo dulcisanum resonat genus omne volucrum, Halyones circum flumina cuma vagae.
Garrula formosi sub tectis cantat hirundo, In ripis cunus , philomela rubis. Nullus hic corax procrastinator, aut quae moveat cornicula risum, aut similes nigrae & sinistrae aves audiuntur, quae pessime apud Venerem audiunt.
Vers. 8s. Pithaeus eleganter Lipsi sententiar
156쪽
sonant Terei puella subter umbram populi. J
Id est , Lusciniae & hirundines sub arborum tegmines'
per noctem , & praecipue mane cantillant. Non temere igitur ad hoc Pervigilium Veneris adducuntur. . Nam ut hirundo mane lugens Pandionis , Hesiodo nuncupatur : ita Luscinia , ut apud Ambrosium legere est, pervi gil custos, cum ova quaedam po fita corporis gremio m Vet, insomnem longae noctis laborem cantilenae suavitate solatur, quo possit non minus dulcibus modulis, quam fotu corporis ova animare. Id quod apud Pithaeum auctor Philomelae pedibus devinxit. Plutarchus item de solertia animalium quaerit, quae musica lusciniarum , quae hirundinum industria scit. matutina comparari possit. Adsonant autem hae aves prolectante vetno tepore & Venere. Nam & Plato in Phaed. animadvertit, aVem nullam Can re, cum esurit, aut friget, aliove quopiam doloris gen
re adficitur, non ipsam lusciniam, non hirundinem; non upupam, quas Munt prae dolore canere. Eae sunt Philomela, Progne N Tereus. De quibus Pausanias lib. I. seu imAtticis historicam veritatem ex ipsa fabularum caligine eruens, & metamorphoseos rationem illustrius reddens scribit, quod Tereus , cui Progne Pandionis Athenarum Regis filia nuptui data fuerat regnarit Daulide supra Chaeroneam , & post adlatam Philomelae vim & interemtum a mulieribus Ityn sibi manus intulerit, in risisque tumulo primum Upupa visa sit: quodque mulieres , cum Athenas confugissent, prae luctu & maerore, ob ea, quae passi
fuerant, contabuerint. Unde vulgata de iis fuerit fabula, alteram in lusciniam , in hirundinem alteram mutatam , quod avis utraque miserabiles & luctuosos cantus edat. Et conjunguntur sane hae sorores a Sidonio quoque Apollinari lib. a. Epis. a. pag. 33. diluculo autem Philomelam inter frutices sibilantem , Prognen inter asseres minurientem auribus insonare , quam volupe est lQuem ipsum tarnen ob locum verior Salmasi visa h. l. scriptura e Vet. Cod.
Adsenai Terei puella subter umbram populi.
Eamque lectionem omnino recipiendam esse sequentia din
157쪽
cere voluit Seriteritis. Terei namque conjux Progne ver-D 8 . succedit, sed hujus soror Philomela virgo puella Terei quoque Martiali, ut jamjam sequetur , cognominata ab eodem Barbaro incestuosE vitiata praemittitur.' Utque illa hirundo tectorum laquearibus & cameratis asseribus trabibsisque & inter homines conversari gaudet : ita haec Philomela, juxta Homerum, Δενδρέω s e. x arxisa n η πυκινοῖ- fruticum & at rum, cumprimis autem populi densis delectatur umbraculis. Quod & Virilius , quem Noster semper sequitur , lib. q. Georg. Observavit: Et Vespasianus Stroesus not. lib. 6.AEmtila divini suavissma carminis ales, Fingis in adventu carmina mille meo. Nec procul hinc densis canis abdita fronssibus ast Dicis ramo, populesve comis. Quare Oviatas in ipsa fabulosa transmutatione lib. 6. fab. Dde istis Terei extorribus Remellis canit Altera tecta subit quarum, petit altera fisas. Quod illud de Vere citato jam tum v. ad 82. comprobavit ex Ritterihusi versione: . Vaga tecta fatigat hirundo Littora olor, silvaeque umbras resonantis aedon. Exinde , ego aliquando utriusque mythologiam epigrammate sic ludebam; cum metamorphosiis Ovidianam emblemata iis hujusinodi includerem: stubd Pandioniae Terei feritate sorores Versae in aves; γ' amant haec nemus, illa domos rras Oratoriam latet ars, germanaque ritum et
Garriat Uta foro, dum canisι illa Diis.
158쪽
AD VENERIS PER UIGILIUM. et 17
1n secreto, scit. & secessa aliquo Silvestri sibi Musisque placens , habitarunt enim ' Dii quoque silvas , 'ueis ociae & lusciniae juxta gaudent. Unde Martialis lib. I. 0gr. y3 Sie tibi multisona fervet sacer Attide lucus , Improba Cecropias effundSt pica querelas. Uers. 86. Ut putes motus Amoris ore diei Musico.JAdhuc quidem de luscinia sola sermo est, nec enim hirundinina garrulitas tam musicalis, tamque amabili flexu m
bilis videri cuiquam poterit. Ut vel hinc quoque temo illa Salmasi in praecedenti versiculo magis adseratur. Et quamvis illi lingua praesecta prius fuerit , tamen ore suo nunc adeo dicaciata est, ut verE de illa ι uescio quis, C cinerit :Puam natura dessit linguant, Psilomela, recisa es, As aliam illius Di tribuere loco Nane hominum dulcescit enim bene flexilis auri, via nihil in cantia dulcius Orbis habet. sed brevius & messiva Epigrammatarius lib. I q. s. in lusciniam. Flia Philomela nefas incest Tereos, ει quae Muta puella fuit, garrula fertur avis.
inquit Euripidea meuba actu i. & Vises: Quid mirum dul-
Citer eam garrire, quae sit Attica, ubi etiam fluctus maris non sine numero adliduntur littori. Tametsi vero non injucunde de Philomela hic legatur, eam motus Amoris seu adfectus amantium ore facundo edisserere, & varietate sonorum totius artis Musicae, varietatem quoque humorum & perturbationum eXprimere: ita ut nunc continuo spiritu in longum aequabiliter sine mutatioue trahat, nunc innectat vocem: jam minutius de
159쪽
concisius cantillet: nunc intorqueat & qu afi crispei vocem : nunc extendat, jam revocet vocem : alias longos concinat versus quasi heroicos; alias breves, ut sapphicos; interdum brevissimos, ut Adonicos, animadversore P. L. Vives exere. lat. ling. aliat. Us. Exinde tamen nescio profecto, annon longe suavius hi duo versiculi continuata al- Iegoria ita combinari di corrigi debeant:
Assonae Terei puella subter umbram populi,
in putes msdos Amoris ore duci Musico. Quasi haec unica avicula omnes Archiphonasci sui Cupidinis modulos adeo ductitet attificialiter, ut non tam voce il-Iam, quam fragili quadam dulcedine crispantes sibilos corianeis edere organulis cum Fulgentio mibolautumes : vel potius ab una hac perfectae musicae sciente ave modulatum edi sonum quemcunque, plenum, gra em, acutum, Cre-hrum, extensum, Vibrantem, summum, medium, imum, atque aded praemonstratam omnem hominibus artis hujus suavitatem cum Plinio non dubites:
Seribit Philes de aedone , quos Ber annus Ita effatus est: Versatilem nam eantuum nectit sonum, Fractasque titillationes fabricat Peritia artis singulari musicae. Idem & Anon mus quidam, non inamoenus tamen Poeta apud Pithaeum in praetermisses collectionis Epigr. vet. pag. 6or. eum Luscinia colloquens sensit: Sum noctis socia , sam eantus dulcis amica, Nomen ab antiquo se Philomela gero. Vox Philomela tuae citharas in carmine vincit, Et superat miris musica fabra modis.
Nee ambigo , quin ab auctore priore Philomelae , qui falsb
160쪽
creditus fuit Ovidius, unum & alterum ille traxerit, quan do hic ita incipit: Dulcis amica oeni noctis solatia praestans: Inter ades etenim nulla tibi similis. Tu, Philomela, potes locum discrimina mille mille potes varios ipsa referre sonos, bc. T. Graterus quoque lib. 3. Elegi eamdem ivit viam ITu quoque, tu volucrum princeps, Philomela, quod olim
Innumeris numeris es meditata melos.
Ut vero ita versum hunc 86. rescriberem. Paulinus in natali Felicis VII. ante caeteros stimulavit, qui lie Philomelam Commendat ex correctione maximi f, an ibi frui nosti uarihil advers lib. 6. cap. I 8. Unicolor playis ales, sed picta loquelis, Nunc tereses rotat illa modos, nunc ita longis Ducit acuta fanis, rursum quas flebile carmenochoat, , secto praecidens 'ne querelam Attonitas rupto modulamine decipit aures. Quos ipsos Philomelae modulatissimos modulos omnibusque numeris absolutam Musicam ad vivum auribus nostris adsonantem repraesentavit Plinius lib. X. Hs. Naturai. cap. 29. Quem legens , Euthraeo ad Virgil. vade , ita laetaberis, ut non Plinium, sed Lusciniam ipsam in Lusciniae descriptione te audire existimes. Eamque carmine secuti Musis non invitis Nattan. Chytraeus in auctario mali, & Panus Tagautius parte 3. Galli Poetar. a Ranutio Gero, vel potius Pano Grusero eouectorum. E quo posteriore quaedam huc perti nentia exscribamus: Noctes atque dyes arbusa quoque integra cantu Lusciniae rumpunt: tam parSo in corpore tauta Vox sonat , grandi queritur tua crimina luctu, Barbare Thrax. lusus dedit hanc que injuria vocem,
Quam modo continuam lacrimino gutture maerens, In longum trahit, inflexam mori murmure leviol. Multiplici variam re tu variatque rotat iuc