장음표시 사용
271쪽
reorum millium Reipublicae aere persolutum : octo insuper majora tormenta, quos canones , colubrinas, falconesque vincant , addita : pilae serreae, tormentarius pulvis, tormentorum magistri missi et tercenti praeterea equites levis armaturae Cum Ioanne Viturio legato ; quibus copiis Trevio movens in agrum Cremonensem Contena it , statimque ad Placentiam tutandam duo peditum millia mittit, quam, rumor proferebatur, Caesareanos Mediolano egressos una cum Germanis Frondispergit copiis oppugnaturos. Verum omnia Borbonii consilia pecuniae inopia irrita reddebantur : neque egredi urbe milites , nisi prius perceptis stipendiis, adduci poterant. Ab Hispanis primum orta commotio 3 omnium se rerum egestate pressos, vitam omni miseriarum genere cumulatam traducere e spernere inde ducum imperia, excutere disciplinae militatis onus , impctu magno irruentes in obvios servire , tabernas publicas plaicarum diripere. Padem rabie jactati Germani milites atrocia minari , ac ni pecunia solvatur , omne facinus patraturos . Qua re Carolus Borbonius, Alphonsus Davatus , Antoniusque Leva permoti statim in medias militum cohortes tumultus sedandi causa ingressi , vix quinque mensium stipendio promisso, ardorem Hispanorum , ac effusam in omne facinus libidinem coercere potuerunt. Atque ut pecuniam Colligerent, innOXios cives, mercatoresque comprehensos , & Levis inclusos carceribus, ad argenti vim reptiesentandam cogebant z extemplis, basilicisque congesta a religiosis viris auri , argent, que munera, neque divinis, neque humanis parcentes rebus, auserebant ue persolutaque in singulos militum manipulos stupendiorum parte , Ticinum submittebantur . Germani Vero Nuriam flumen, deinde Trebiam transgressi , Carolum Bo bonium cum exemitu opperiebantur. otque hic rerum status crat exeuntis anni M. D. XXVI.
VErum irrita Genuae obsidione, ne ingenti sumptu instru
cta classis otio torpesceret , in Neapolit Enum regnum maritimae eo majori spe conversie Viros , quo di junctae hostium copiae minus ad ob llandum iacultati, Mikrre poterant.
272쪽
senatus itaque Augustino Amulio, quem nuper legatum creaverat , ut Centumcellas proficisceretur, & cum foederatis junci a classe Neapolim versus vela daret, praecepit. At Gallorum classe morante, legatus Terracinam progressus tria millia peditum, quibus Horatius Balconius dux itineris suerat, triremibus excepit 3 atque ut facilius tota ea res ad exitum perduci posset, e Galliis Comes Vademontius advenerat, qui quod exstirpe Regis Renati ortus esset, antiqua Andegavensis familiae jura in Neapolitanum regnum sibi vindicabat ; ut maxime sperandum esset, Neapolitanos vel memoriam priscorum Regum retinentes, vel in Gallorum gentem propenuone , p sertim
cum novarum rerum appetentes fiat, ad classis adventum Va- demontium laetis animis excepturos; nam a foederatis vulgatum erat, avitum regnum se Vademontio tradituros, neptem.
que Pontificis, Laurentii Urbinatum Ducis, filiam connubio juncturos. Universia itaque classis, quae ex duabus & viginti triremibus constabat, Neapolim versus vela solvit; cum interim Rentius Ceres decem millium peditum copiis terra Ap-prutianorum fines invasurus esset . Andreas Auria , qui primus iter arripuerat, Puteolos aggressus, cum tormentis displo-ss arceretur, re insecta discedere coactus fuit : mox cum reliqua classis accessisset, oppugnari oppidum maritimum coeptum est, ut tuta aliqua statio subducendis triremibus adesset. Itaque moenia qualuta, ac dejecta globorum vi locis aliquot fuere , milites in continentem exstendere, terra, marique adoriri . Paulus Justinianus Trierarchus Venetus primus cum suis Per murorum hiatus oppidum ingressus est ; illum ceteri sequuti, captum, direptum, statimque arx deditione in nostrorum Potestatem pervenit. Quo prospero rerum eventu populorum Perculsae, ac consternatae mentes, quocumque foederata classisiese ostenderet, cuncta maritima oppida ultro se dedere ; si qui obsistere audebant, vi, atque armis cogebantur , ut Surentinis evenit. Itaque brevi tota maritima ora potita est, ac prope Neapolim , caput regni, pervenit. Interea Ceres Neapolitanos fines ingressus, Truento amne trajecto, Aquilae op
pidum , Taliacotti, Marsorum, Albae, & Celani comitatus in
Prosperis his eventibus elatis nostrorum animis , in spem B. Mauraceni T. L O v
273쪽
rue: venerant Neapolitanae urbis potiundae s quo facto debellatis hostibus, finem belli impostum iri ; ea praesertim civitate Ca sari adempta, ex qua ingens pecuniae vis ad alendos, sustentandosque exercitus colligi poterat: quamplurima cum ad terrestres copias, tum ad classes comparandas inde proficisci s lita adjumenta; reliqua oppida belli terrore commota, praecipua urbe, quae caput regni est, amissa , statim nostris acceLsura e neque vero dissicile esse, cum haud satis valido milutum praesidio tuta esset, nec tantum animi, ac roboris habituros , quantum ad belli impetus sustinendos par esset : ad haec permagnam nobilitatis partem Hispanici dominatustertaesam, cum Primum occasio se obtulerit, signa haud am-igua suae ersa foederatos propensionis edituram; Proregem a civitate abesse, nec brevi ea iubsidia , quae ad hostes evertendos necessaria forent, mitti posse . Itaque tempus minime inani cunctatione terendum, statimque urbem oppugnandam. Qui tutiora consilia amplectebantur, minimum sortunae relinquere soliti, adventum Rentii Ceritis praestolandum ajebant, ut majori vi, & conatu invadi civitas posset ; praesertim cum
ejus oppugnationis exitus magnum in utramque partem -- mentum allaturus esset : frumenti inopia cives laborare, nonnullis captis navibus, quibus multa ad victum necessaria convehebantur ; populum, summa instabilitate, & impatientia n tum, annonae Caritatem non facile passurum. His aditum Ne polis potiundae aperiri posse. CLissem praeterea non eo numero militum constare, qui ad amplissimam urbem expugnandam requiri videbatur : quocirca novarum copiarum incrementis ,
aut navibus, aut terra adventuris classem augendam, ut absque periculo res tanta ad exitum perduci queat. Interim Salernum peti oportere ; illam parvo militum praesidio subnixam cito vel deditione, vel vi in nostrorum potestatem Casuram, illiusque exemplum reliqua illius regionis oppida subsequutura. Prior tamen vicit sententia, ac nuntius Neapolim missus, qui foederatorum nomine dedi civitatem postularet. At Ugo Moncata cum primum classem quatuor passuum millibus tantum abesse intellexisset , coactis duobus millibus& quingentis militibus, ex eorum numero , qui custodiae urbis praeerant, turma populari auctis, trecentis equitibus adj
274쪽
ctis, urbe egressus, Vadcmontium , & Horatium Baleonium luet cum militum nostrorum manu obvios habuit , qui e trirem bus ad oppidi situm explorandum exierant: statimque, Pugna oborta, hostes fugam arripuere , cum momento displosas tria remium tormentis, ingenti globorum vi perterre ficti , neque
consilii, neque roboris ad obsistendum aliquid afferre possent;
penitusque dederunt terga, nostris adeo acriter insequentibus, ut norr procul abfucrit, quin nonnulla tormenta amiserint ,
nisi Moncata ipse cum dclectis aliquot Hispanorum cohorti- aribus praelio suisset. Vcrum ob eam causam Cum tardiuS in ur- -- V .
bem se rccepisset , neque sublicii extollendi pontis , neque
portam occludendi tempus habuit , quae statim ab insectante o ferar. Balconio fuit occupata. Sed cum parva militum manu septus csset, Verereturque, ne ingrcssi urbem milites statim diripere, ac praedas agere inciperent, palantesque , ac nullis ordinibus coacti Caederentur, ad triremes, quae non amplius mille pastibus inde distabant, satius regredi existimavit. Hoc facto, tanto Neapolitani terrore perculsi sunt , ut classium duces oratum mitterent, ne urbem tormentis quaterent, neve agros diriperent , ac incenderent; se enim ad deditionem faciendam paratos esse. Unus Ugo Moncata hanc civium propensionem, hos foederatorum conatus constanter excipiendos putabat , omnem fortunae aleam, & quidquid adverti accidere poterat, μ' serti animo subiturus; cum praecipue illud compertum habeo T . ' 'ret, Parvum militum numerum in classe csse, quod magnam
partem ad capta oppida tuenda nostri reliquissent, nec quidquam aggredi posse, nisi prius Galli classi adventassent e quae omnia vires foederatorum distinendo partum victoriae fructum intercipiebant. Neque subsidia ad classem a Cerite mittebantur, licet obnixe postularentur : jam enim serebatur , prolapsam disciplinam in Ecclesiastico exercitu esse , non ducibus
ObtemPerari, pecuniae, atque anonae inopia premi; inde quotidie numerum militum imminui , spes rerum bene gerendarum recidi, ut sensim concepta de laederatorum viribus opinio in animis hominum elanguesceret. Quae res Clementem , qui numquam a pace cum Caesere ineunda abhorrere visus fuisset, in eadem sententia confirmaverant . At Senatus nullum officii genus, quod a nutantem O E POn-
275쪽
1 Pontificis animum confirmandum attineret , praetermittebat .
Urbinatem copias lustrasse, propediem cum exercitu progressurum; omnia nostris favere , Germanos, atque Hispanos obstipendia non soluta hostium exercitum tumultu replevisse ;classem scederatorum multa oppida prope Neapolim cepisse ;in summa trepidatione urbem versari ; Rcntium Ceritem, impetu in Neapolitanum regnum facto, non exiguam regionum illarum partem in suam potestatem redegisse . His accedere , quod tangeus non contemnendam pecuniae vim attulerit, Regisque animum erga Communia laederatorum Commoda summopere propensum patefecerit. Quae cum ita sint , cur haesitare, rebus cunctis ad vota fluentibus , Pontifex velit cur non coeptis instare Θ atque tot laborum, de impensarum praemia inani timore fessum amittere cur demum non ea rati
ne Caesareanos eludere, qua ipsi illum perstringere conantur illud tantum ab eo flagitari, ut nil absque foederatorum scientia, & assensu de maximis rebus statuat; cum praecipue quam
tum terra, marique poterant, vires auxerint , copias comparaverint , classem instruxerint . Et ne pecunia copiis desit , quindecim aureorum millia a Senatu mittuntur, quibus augeri exercitus posset, qui, Duce Rentio Cerite, jam , ut diximus , in Neapolitanos fines ingressus multa oppida partim vi. partim deditione ceperat. Advenerat his diebus e Gallis Andreas Rubeus, qui a Senatu ad Regem missus, atque ob praeclaram pro Republica in magnis rebus navatam operam torque aurea honoris causa donatus fuerat . Is egregiam Francisci voluntatem erga Rempublicam Senatui significavit , arctiori se societatis vinculo, licet Clemens ad partes Cesaris accessisset , Reipublicae conjuncturum . Ea res maximopere grata Senatui fuit , Pontifice praesertim , licet antea se nunquam a foedere recessurum profiteretur , ad inducias , & pacem cum Caesare ineundam propenso : hinc Regi gratiae actae a
Sebastiano Iustiniano Senatus nomine , atque illud adjectum ;Rempublicam eamdem fortunae aleam, eosdem casus cum Rege subituram ; nunquam vel consilia , vel vires a potentissimo Rege sejuncturam . Quod vero ad Clementem attinet , secreto cum Prorege agere, Verendumque esse , ne pollicitationibus illectus, aut periculorum facie, quae menti pavidae semper
276쪽
majora, & vehementiora objici solent, commotus, atque per- IIa territus tandem Caesareanis accedat; id si contingat, ingentibus Venetam Rempublicam tempestatibus jactatum iri, omnem bellorum impetum, ac procellam in nos evasuram . A Rege itaque petere, ut quam maxima celeritate, & viribus possit, id si acciderit, amicie Reipublicae subveniat . Pontificis cum Prorege colloquia , & ad foedus ineundum cum taesareanis propensio effecerant, ut ingenti spe, summaque alacritate suscepta in Neapolitanum regnum expeditio paulatim non minimum pristini vigoris amitteret , cum militum animi ob r mores induciarum ardorem victoriae reportandae restinxissent , non pecunia exercitui submitteretur; inde quotidie copias imminui , classem otio torpere , militum paucitate nil aggredi , hostium antea labantes spiritus erigi , adventantemque olim victoriam e manibus cripi. Itaque concepta in hominum mentibus de foederatis opinio, atque expectatio coepit labas re .
Altera ex parte in Gallia Cisalpina cum Germani milites, Frondispergio Duce, ad Casile majus trajecto Pado , Fidentiolam, agri Placentini oppidum, se contulissent , obsidionis metu Mediolano liberato, ulterius progredi , atque militum
impetum in alias regiones avertere decretum est et agris pr.
sertim Insubrum belli diuturnitate ad vastitatem redactis, Laude Pompria amissa, Cremona a nostris occupata , ex quibus magna annonae vis exercitui suppeditari poterat. Objecere sese primum Pontificiat ditionis oppida , in quae universa procellarum vis effundenda foret ; quocirca ad Placentiam expugnandam animum adjecerant. Ea res cum Veneto imperatori , ac Salassiorum Duci innotuisset , statim valido in urbem praesidio militum immisso, moenibus vallo, fossaque munitis, Carolus Borbonius, qui cum Hispanorum copiis , & mach,
nis propius accesserat, coeptis desistere coactus fuit ; cum vereretur , si urbis expugnandae periculum faceret, evrcitus, qui ad sex millia passuum inde castra habebat, opportunam nactus rei bene gerendae occasonem ne praetermitteret . Spe itaque Placentiae occupandae dejectus, statuit Borbonius in Hetruriam aut per Flaminiam exercitum ducere, ut nobilissimarum urbium diruptione, divitiis alta pace collectis egestati exercitus succurreret, ac militum praedae, & rapinarum sitim expleret e inter-
277쪽
ea Antonio Leva cum quatuor Germanorum , totidemque Hispanorum cohortibus in Insubribus relicto. Motis itaque in stris Borbonius Bononiam pervenit, inde in Flaminiam , ut plerique arbitrabantur, transiturus. Nam itinera complanari , ac dirigi ad transeundum exercitum , quae ad Centum oppidum perducunt, Dux Ferrariensis jusserat; qui cum ad Caesareanas partes, odio in Pontificem ductus , accessisset , cum Borbonio ad Finale oppidum secreta colloquia habuerat ; iulum nonnullis tormentis bellicis, & pecunia juverat, in spem erectus, in hac Pontificis rerum omnium perturbatione, Muttinae, & Regii potiundi. Agrum Bononiensem Borboniani milites ferro, atque igne vastaverant, ut hoc exemplo Florentinos perterrefactos ad aliquam argenti vim exercitui solvendam Cogerent, ut agros nobilissimarum domorum frequentia insignes ab hostium injuriis vindicarent. Clemens itaque cum totam belli molem , impetumque se sustinere non posse animadverteret, nobilissimasque urbes praedae , ac libidini militum cessuras prospiceret , satius duoebat , vel iniquis conditionibus cum Caesareanis pacisci, quam Pontificium imperium ingruentibus undique maximis periculis objectare. Quapropter neque Reipublicie consilia, neque tanget a Rege missi adhortationes, ac pecunia , quam ex Gallia attulerat , a concepta sententia avertere potuerunt, quin Cum Prore- se octo mensium inducias pacisceretur, qui ob eam Causam QE- larem Ferramoscam Romam miserat, atque se intra paucos dies ad urbem venturum Pontifici pollicitus fuerat, ut majori auctoritate pacta sancirentur, & perficerentur : cum interea Camdinalis Triuitius Legati Pontificii munere fungens Neapolim prosecturus esset. Ferramosca post sex dies Romam cum venisibet, inducias confirmavit, sponsione adjecta, Bomonium suis copiis nec ditionibus EccleDar, nec Florentinae Reipublicae damna ulla, aut incommoda illaturum : id si renuisset , Hispanos milites, qui in sua auctorirate erant, evomturum. Pontifex vero exercitui sexaginta aureorum millia persoluturum , Columnensibus parciturum , Pompejum Columnam in pristinam cardinalitii ordinis dignitatem, qua illum exuerat, restituturum, promisit. De illorum oppidis nil statuendum esse; sed ab utraque parte retinenda decretum est.
278쪽
. His de rebus Galliae Rex a Reipublicae oratore certior factus, is 27 neque Senatus consiliis, neque Langet officiis labantem Pontificis animum retineri potuisse s magis apud illum Borbonii in
Flaminia motus, instantemque periculorum adspectum, quam foederatorum fidem potu i sse: hoc Clementis cons ilio spes omnes bene gerendarum rerum imminui, ac debilitari s verendumque esse, ne a Pontifice, hisce induciis foedcre violato, Caesarique adjuncto , totius belli impetus in Venetos effundatur: unam Rempublicam universos hostium conatus excepturam , undique Caesaris copiis septam, quas jam prope in penetralibus sentiat : iis Alphonium Ferrariae Ducem ac dere. Quos vero hostes in Italia modo habent, nisi Rempublicam p adversus quam totam ammorum vim eXerere non dubitaturos : qua in re si compotes
voti sint, si Venetos devicerint , quis ambigat, reliqua illis ex
sententia eventura ξ hoc tanquam gradu sibi ad monarchiam i ii iis Christiani orbis amplissimum iter munituros e petere itaque, rogare , flagitare , ut majoribus auxiliis, & copiis in hoc rerum periclitantium statu amicus Rex Reipublicae subveniat, arctiorique societatis nexu eamdem complectatur. His Regem ad opem tibi serendam Veneti hortabantur e verum in ancipiti humanarum rerum eXitu, ut jactatae tot bellorum casibus Christianae reipublicae subveniretur, a communibus Christianorum Principum induciis minime Patres abhorrebant ; quapropter illud Regi adjectum est, se induciis cum reliquis ineundis consilia a suis commodis haud aliena foro . existimare et Cum interea Cum Anglo cognationem filii connubio arctius firmare, quod maxume Caesareani verebantur, atque potentissimi Regis mentem summopere ad inducias propensem ad se allicere posset hoc facto, Caesarem suspicione laborantem , ne Clemens , Angli,
Galli, & Veneti socia arma jungant , facilius Francisci Regis filios dimissurum , ac post tot bellorum pericula , & clades
viptata tandem pace Christianam rempubliCam potituram. Interim ne propter Clementis cum Caesare pactas inducias aliquid foederatorum res detrimenti paterentur, Urbinati impera- os,is, tori, qui tum cum exercitu inter Mutinam, & Regium mor batur, Senatus significat, ut cum Salassorum Duce incolumitati copiarum conlulat : idem Bajucensis Episcopus Salassio scri- ε μ' pserat, ut suos milites nostris adjungeret. Oa η Ve-
279쪽
Verum ex altera parte Pontifex , postquam pepigerat cum Caesareanis inducias, suas copias e Neapolitano regno evocavit, classem ad Centumcellas regredi jussit s ducibus mandavit , ut quaecumque Oppida in Neapolitanorum finibus ceperant , statim Caesareanis restituerent; ac Ioanni Viturio legato Veneto primum , mox Senatui inducias cum Caesare initas, neque hostile aliquid adversum illum moliri imposterum posse , significavit. Patres praecipiti hoc Clementis consilio multa illi damna imminere jam tum mente prospiciebant. Quocirca ne hostium promissis nimium fideret 3 ne sua omnia incertar sortunae casibus objectaret, monebant. Ut enim Prorex quae spoponde rat, quam maxime servare velit, quis Caroli Borbonii mentem satis perspectam haberet cum paria imperia cum illo se habere dictitaret, ac praeseroces ejusdem spiritus non adeo facile mitescere posse haud dubium esset. Quod re ipsa evenit e nam cum Franciscus Guicciardinus a Borbonio petiisset, ut ab Ecclesiae finibus abstineret: se quidem, respondit, ad inducias inter C sarem, ac Pontificem initas servandas apprime paratum esse eat milites contineri non posse ; omnes ad bellum persequendum, stimulis veluti quibusdam percitos, ardorem nulla ratione Compescendum praeses erre I se vero ad coercendam militum petulantiam, ac ruentes in martis aleam spiritus imparem esse. Itaque Rhenum flumen cum exercitu transgressus iter Flaminiam Versus arripuit. Guicciardinus autem opem Reipublicae implorabat, atque ut turbatis , & afflictis rebus Pontificis succurreret, flagitabat . Senatus non quae Pontifex nuper adversus fidem, & jusjurandum egerat s sed quid e re communi csset, perpendens, pollicetur , si Boebonius Cum exercitu hostiliter Ecclcsiae fines ingrediatur , arma pro Clement: sumpturum; lcgatoque exercitus mandatur , ut cum Salassi rum Duce, ac Francisco Gui tardino communicatis consiliis, Caesareanorum explorata mente , ac viribus , equitatum gravioris, leviorisque armaturae parent , omnia ad pranium OP portuna instruant 3 ut , si res , atque tempus postulet, limstium Conatus avertere , incolumesque res Pontificis servare possint. Sed Carolum Borbonium mila res remorari poterat , quin milites ulterius progredi sineret , licet Caerar Ferr mosca
280쪽
mosca nuper Roma adveniens Proregis mentem de pactis induciis significasset. Itaque copias movit, in Flaminiam transiturus, Cotiniolam oppidum deditione in potestatem recepit, dein cum ad Forum Livii iter direxisset, Meldolae fines ingressus, Arni valle emensa , Alpes transgressiirus, & in Hetr fiam descensurus videbatur ; ea spe , ut Senenses, qui odio in Pontificem adducti illi favebant , rebus necessariis juvarent,
omniumque rerum inopia laboranti exercitui subvenirent . Cum vero maxime Urbinas vereretur, ne Borbonio Flaminiam
cum exercitu transeunte, ditionis sitae fines damno aliquo ab hostibus afficerentur, a Senatu petiit, ut ad protegendas Pisauri, & Senogalliae civitates mille ac quingentos pedites mitteret utque Guidi Ubaldi filii saluti, atque incolumitati consideret , biremis, qua Venetias tuto accedere posset, in iis oris praesto esset. Quibus in rebus benigne a Senatu Duci satisfactum est. Ceterum quia in omnium ore jam erat, Borb nium in Hetruriam tinnuturum, quo Florentinorum, Pontificisque rebus prospiceret, Senatus ducem, ac legatum Pesareum, ut Cum exercitu Padum pertransirent, incitabat. Nam Urbinas imperator jam copias coegerat , Germanos milites conjunxerat, tormenta bellica paraverat, atque ad Melarae, Bregantini, & Castri novi oppida reliquas copias cogere constituerat; ponteque flumini instrato, exercitum trajicere. Verum induciarum exitus adhuc in incerto erat et nam Prorex Roma discedens Florentiam versus proficiscebatur, ut, si fieri posset , Germanos milites ab Eccleuat ditionibus amoveret ;cum in tot rerum angustiis Ponti sex praeter pecuniae , quam solverat , 'vim adhuc Centum , atque amplius aureorum millia persoluturum pollicitus fuisset. Dux igitur, trajecto exercitu , Bononiensum fines ingressus prope civitatem copias admovit : Salassiorum Princeps diverso itinere cum reliqua C piarum parte per Forum Cornelii transiens, inter Ravennatum , & Faventinorum fines consedit : nam cum diu inter foederatorum Duces de bello administrando variis sententiis actum esset , tandem copias in duas sejungi partes placuit stum, ut inimicos interciperent ; tum, ut stumentationis, &pabulationis facultas intercluderetur. At Clemens, qui antea sibi omnia prospero eventu fluentia