장음표시 사용
671쪽
is 4 ves auctoritatis, vel imperii accesserit. Natura profecto , atque usu ita comparatum est, ut quorum summa potestas altius eminet, H Principes liberas civitates , optimeque constitutas Respublicas magis oderint. Quo litin animo in vos Caesarem esse ducitis, qui potentia, Θ viribus reisquos Italis Principes adeo praecellitis ; qui eam tenetis Rempublicam, qua nusta, repetitis omnium antiquitatis monumentis, aut civilis prudentia opinione praestantior , aut inconcussa Bbertate firmior invenim tur incolumi, se Italia potiri non posse optime nou. At dicet aliquis, nulti Caesar a R publica lacessitus injuria, curis Agam arma conmertat An a distramini, quae in ejus animo dominatur, regnandi Bbidinem uigis officiis minui, I temporis tractu, quo morialia cuncta immutantur , extingui posse
Quid si prospere bellam adversu: Gasios gereret quo A us p
tentia , atque ambitio evaderent λ Hactenus tardo Caesar sese gradu extulis, modo cum tantum sibi virium adjunxerit, omnia impedimenta amovisse. 3 peramplum , atque expedium iter ad ea perficienda, quae mente volvit , o animo jampridem et,lat, munisse arbitratur. Sed Gallica expiauio durior, ae Affrilior habetur; cum Caesaris conatus alias Franciscus represserit, atque λυito robore retuderit. Huc accedit , quod dum regnum propugnat, omnia bo tam carusidia . atque astus ino xerit ue definiandi vero rationes egregie caveis , omnia uae illud tuendum paraverit 3 oppida limitanea semissime munita , objecta hostibus flumina , ex agris frumenta , Ο commeatus convectos ; regnum indissolubili nexu ad Uus hostes conjunctum;
equitatum numero, o virtute praeceia mem; Italorum , atque Helvetiorum robur; omnia demum , quae ad brigum necessaria
sunt, apprime instructa. Verum quem belgi casus fatent Quis nescit, fortunam in omni re, praesertim in belus dominari Uuis non viat, Caesarem hinc Henrico Angliae Idaei foedere adstrictum, inae Germanorum potentissimae , ac Muicosissimae gentis viribus auctum, Galgias petere aBqui ea spe ducentur . Eum hoc neque breis, neque cito confectum iri, se mare, ac disturnum fore. Fia quis Gadem se , Ο sponsorem tam rei statuit Magnis viribus Galbas Caesar aggreAtur, increaedio animorum ardore utrinque dimicatur , paris momemomagnarum rerum successus , o mutationes vertuntur ἰ qua
672쪽
nam estur ratione victori, atque irato Caesari obviam ibitis 3 isη Magnas proferio Venetas vires terra, marique esse exploratum habeo. Caesari Gagnas invainti, tot incrementis aucto, mirime difficile erit, majori spe subnixo, vestrum imperium adoriri . HUne tot imminentibus periculis vestra bac in neutriam partem propensione occurrere posse arbitramini, qua Caesari nueque an mus, neque inres franguntur ; immo huc Wstra cunctictione, ac veluti sopore haud mediocriter augentur Ita sane casu venit, ut qui prudentiae nomine capti neutri ad rem, is utriusque osse am in reant ; dum qui potentia, ac viribus antecelvi, injuria se assci, ni suis rebus foeat, qui minus, pollit, ni mature opem ferat , contumeliam sibi ista tam existi. mat s ita neque hostium damna visantur, neque amisi beneυ lentiae ossetis conciliantur. At pulchrum est , dum rebqui in magna rerum turbatione, ac tumultu versantur , quiete , 9
otio frui. Optime id quidem , nisi falsa tranquagitatis specie
certa , ac jumma pericula tegeremur, neque secus atque riscontis erat, qui pecunia faenore accepta, securi admodum, crtiti fruuntur, donec brevioris commodi, quod adepti sibi fuisse Udebantur, acerbas poenas luant. Nure es, quois prudemtis nomiue nobismetipsis Mandramur, quippe quae in praesent,
hus recte administrandis non modo, verum maxime in futtiris providendis c pro piciendis eluceat 3 neque is L is praemium ferat, qui, inpraesentibus commodys fruatur, ustro in ingentes se moaemasia utere υHB. Liae potius magnae omnium opinione virtutis Lu-Hem mist, qui nonnulia cum jactura imminensia praecavet mala ; peritas meaecos imitatus, qui cum propinquum morbum di- Bigenti praesagio persenserint, Agius minime adventu expinato,pgarmaris, atque aliis ex arte petitis remeaeis proflig re, a que avertere conantur , exiguae, ac cito interiturae ambiguae sinuatis voluptati , spem 1uturae firmioris incesumitutis anto rentes. Vos autem in imperio administrando, quibus tot capiatum salus innitBur, res tam magnas , tam ingentes fortunae committetis, ne pauluiam ab ea, qua vobismetipsis frui Ud
mini , tranquilutate dimoveamini E prudentiaque , ct conmis abjectis, temporis beneficio acceptam Rempubiscam feretis , cum certa Aga, ac firmissimis nixa radicibus sint , hoc infirmum ;incertum, fiagax Inspicite obsecro, quonam tempus terendo regri Maurorem T. L int v
673쪽
t 3 4 vestrae evaserint , dum frena currenti Caesaris fortunae in seri posse sperabamus , bocque Mocti , commonefarii exempsi , qui in poclerum impendeant, dispicite . Quid enim attinet ea
commemorare, quae Graeciae civitatibus otio , ac quieti indurugentibus evenerim Θ quae dum cunctando Philippi Maredonum Regis vires , ac potentiam magnis incrementis augeri , ambituis aestraRae consiliis contemplantur, duriores incuriae , ac
veluti veterni fructus , libertate amissa , praeda hostium fissae, tulere . Alia projerre possem , nisi apud eos verba ficerem, qui humanos casus , regnorum viri siluaenes , rerumquepublicarum mutationes solerti prudentia expendere consue vere ; qui si ad imperium hoc peramplum , quo Dei optimi Maximi beneficio fruuntur , oculos ob nerint , meminerint necesse est, non otio, non ambiguis consibis, sed armis , fa derigus , Galgica potentia nonnunquam in societatem a cita , partum, auctum, ac servatum fuisse. Erigite animos , gen rosis spiritus sumite ; quae mala ex hac consiborum ambiguntate pendent , expendue I societatem Galgiarum potentissimi , er Cisistiani simi Regis amplectimini . Vestra configia , U stras opes per me postulat, prudentiae, ac potentiae istius Re pubiscae aio confidu , ut minime ambigendum sit , tae conmisis , ac Diribus consociatis, maeniam Cisfari obicem injectum iri, ex quo Galgiae, Italiae, vestraeque Re Miscae securitas obventura sit. Atque ut, quae Regis mens existat, certius , edieramus inredigatis et Caesaris potentiam deprimere , latius regni sui fines provisendi cupiditare minime contendit ; sed ut tandem in ne is illius dominandi libidini modus aliquis, ne in
reliquorum perficiem exundet, imponatur. Id vero nusta rati
ne facilius se assequi posse existimat , quam si parte aliqua
regnorum, quae possida , atque ea , sua maxime innititur , exuatur. Reapolitanum regnum , ex quo ingentem quotannis summam argenti vim exhaurit , ex quo magnas copias comparat, aggredi oportere flatuit i ni su enim , cito casurum ;si opem 1erat, aversis viribus, muribus in oris Caesarem vinci , ac proteri posse. Quis Wro nescit , in ea gente ingens v vinum rerum maeum esse, intoleranda servitiate, atque infustis tributis oneratam Caesaris nomen Misse e Vigem adhuc , n dies majores spiritus Gallicae partes fumum et a cunctis
674쪽
rebus ad bedum necessariis in parati Neapolitani sunt, ut vix is 4 primum bostium conisectum fero queant . His accedis , Amgo terrarum tractu ab aliis Caesaris ditionibus semotos esse . tit aegre subsidia inisbi, facile admodum terra, marique peti possis. Expedulo. Aurelianum fibum ducem demnat ; HB vos ad ungere socios cupit I ea auxilia , quae nugis incomm do publico praestare potestis, petit; itaque meo veluti iure pugisceri possum, vestrae benevolentiae argumenta sibi pergrata adeo fore, ut mirifice se Reipublicae demiaiam fateri Abeat. N que contemnenda bujus foederis praemia , ac fructus defert , Apuliae portus, atque uriwrfam oram, qua , Lamrecbu berutam gerente , in vestra potestate erat et ac si quid praeterea deposcitis, omnia ab optimo , murificentissima , atque amicissimo Resalicae Rege expectare licet. Ampilismum Galbae r gnum , Regem eximium, filos, o praecipue Aurelianum Ducem , adolescentem supra aetatem omnibus r iis virtutibus excultum , demeremisi . Hoc foedere egre tum hunc , ac singularem regii Grinci stipitis surculum Italico solo inserere pomestis , qui in Italum Principem , Reipublicaeque vestrae μίγum evadet et cum enim prudentia , fra virtute mirifice polleat , eos patres, atque fui regni servatores optabit , quorum consilio, auxiliis imperium adeptus fuerit . Quid vero illud moror, quod in primis jummi momenti censeri debet, huic foederi a Republica inito . Raran socium Ponti*em Maximum futurum, ea per eritate consiliorum ructa, qua frustrare aiscae christianae pacem, atque Italiae quietem vera rat λQuod vobis pro certo minime affirmarem , ni R Pontificis mentem , 9 voluntatem haud secus, quam Regis, cognitam, ac perspectam haberem. Nemo vero ignorat, quot ex hoc furidere in commune bonum praefidia sint emanatura ; quam alta Galbae , atque Italiae securitas , ac tranquisiitas sit exoritura. Neque minima e Pontificis disionibus ad Neapogitanum regnum in dendum ad amenta peti poterunt , via regionum propinquitate, vel ad binum subsidia avertenda Dei Date , Dei sociis, milite, o commeatu Iu ndis opportunitate. Nustus es enim qui non sibi fumma omnia a sapientis o , e demque potenti mo Pontifice podiceatur . Ves hoc certe uno eo gratiorem societatem vestram Regi futuram existimare de
675쪽
as 4 betis , quod tantum sibi Pontificem eodem vincuo conquuget rcum e contra , si secus statueritis , multa Re em manere ἡm
commoda , 9 damna compertum sit ; Pontifice ab eo se umcto , Italiae falute neglecta , Galbae defensi ne pro ecta . -υero in postremis decus, Θ gloriam, quam egregium, ac prae claram M vis perventuram certum est , per υos huic prom mciae quiete, o tranquisiitate parta, ducere debetis ; bone praesertim in casia, qua Rex ad omnem pietatis laudem nittis defenae ur ξ Caesar Galbarum Regem adgreditur; Rex se tuetur e Caesar exitium, ac perniciem Regis molituri Rex sua, seque fer re nititur et abnuit pacem Caesar 3 Rex emptavit , quaesivit : opprimere Regem Caesar contenit ut mox, acerbo jugo Italia pressa, uniter cbristianae reipubisse se s aerat ;aeum se Rex definit, publicam falutem, ac BAertatem issem Eit . Igitur qui aliis , dum summis jactarentur pericvlys , quam
maximam potuit opem tulis, ab Italiae cervicibus magnas cmlumitates repulit ; is undique petitus , desertus , ac rebrus
eris Potuit Caesar tot fidi, praesidia .I ab efferis natioribus, atque a fit Catholicae hostibus ad ab um exitium conquis re 3 nusium Chrimanismus Rex auxitrum ab Italis Catiat cae refutomis alumnis, ab hac Republisa pro Da, pubis quae salute covservanda impetrabit imum quae in vobis prurinna,
virtus, spectata' Hygio vigeat', intuere , gum amria in vobis obtineam, ambimere non possum. Ne igitur cunctatione utam ni , in foedus ta re ite, ad quod ingens invitat gloria , rapis militus, prudentia, Ο metuanimitas incitam . rimanis mus Rex, quem ex ore loquentem auistis meo , ws rogat sseque , ct potentissimi sui remi vires pro sim Reipublicae
incolumitate, atque incrementis adsibiturum omni tempore profitetur. Patrum animos haud parum vehemens, atque accurata Camdinalis oratio commovere, & ad amico Regi opem adeo eniaxe petenti serendam allicere poterat ; nisi summa prudentia subductae, ac perpenta Reipublicae rationes obstitissent , cum misiam ν ab iis rebus abstinendum esse Senatus Censeret, quibus Resp
μω blica rursus belli procellis , ac fluctibus jactaretur. Itaque Ca dinali respissum est : quod Rex gravi bella premeretur , pro veteri in illam observantia , a que amisitia moleste admodum
676쪽
ferre, omniaque ED felicia, Θ prospera percupere . Ceterum is praeteritis brigis attritas adeo , ac debilitatas Reipublicae opes esse, ut in nreos sese demittere turbines non posset : tantum in prae 'otenti Rege consilii, ac virium esse , ut ab eo non modo silui, sed etiam vinci hostes posse confideret . Cum hoc Senatus decreto Romam Cardinalis contendit , Pontificemque PavL p., in Gallorum partes , nimiae Caesaris potentiae metu proclinatum animadvertens , ne Regis cauis ulla in parte deus. videretur , Paulique consiliis ad foedus ineundum Patres inflammaret, Bartholomaeum Cavalcantem , Florentinum exulem , minui Ca- Venetias misit , ut de Pontificis in Gallos animo Patres doceret, atque rursus de foedere negotio instituto , a proposita abducere lententia niteretur. Verum nulla in re immutata con- -οῦ silia , atque animos invenit.
Furebat sub id tempus in Subalpinis, & in Galliis bellum, e-Gesareanis ad Ceresolam profligatis, ac caesis copiis; ad Scr, Viam Vero amnem prope Derthonam, Petri Str Zii tumultuario Italorum coacto exercitu, in Pedemontanos Contendente, ri . ta devicto, ac fugato. Caesar vero, atque Henricus Angliae Rex Caeso adeo acriter in Franciscum conspiraverant, ut diversas illius re- gni provincias aggressi , haud dubia victoriae praemia laturi ἔμε viderentur. Hinc Caesar totius Germaniae atque Hispaniae rin re suffultus, inde Henricus ceteris Angliae Regibus, qui arma in Galliam intulissent , gravior genti , ac formidolosior , .. sistria. quod Regis Scotorum obitu, domestico metu, atque periculo liberatus csset, auroque, & militum ferocia plurimum posset. Poriimri Caesar Lucemburgum , Leucorum urbem , quam Aureliani Ducis virtute paulo ante Galli in suam potestatem redegerant , per deditionem rccepit s mox Mosa flumine superato , Comersium ultro se dedentem obtinuit . Ligninio , admoto exercitu, Vita tantum oppidanis concessa , potitur . Inde ad Sandesrium , a Sancti Desderii templo ita a Gallis appcllatum, castra promoveri jussit , oppidum prope flumen Mair nam stum , quod illi a septentrione pro munimento est , cum silvarum densitate a reliquis partibus circumvalletur. Magno illud tormentorum impetu quassatum , irruptio ingenti Caesareanorum damno tentata , cuniculis sub terram lanosi sis frustra actum, obsidione demum circumsessum, cum tormen
H, Mauroceri T. I. QA 3 tarius
677쪽
tarius pulvis propugnatores deficeret , hostium vi non expectata, ni duodecim dierum spatio, quo induciae essent , Rex opem ferret, sese dedidcre et subsidio minime illato , Sanserurius praesectus hosti tradidit . Inde intimius in Gallias exercitum Caesar Matronae amnis ripas perlustrando inferre sta. tuit; Rege ab altera fluminis parte castris promotis, sese objiciente , ut, si Caesar ponte, aut vado trajicere milites cona. retur, in margine obsisteret, praeliumque Committeret. Interis ea Lutetiam rumore perlato, Cesarem, nullo obsistente, victoriae cursu cuncta proterentem, haud procul esse; tanta am. plissimam totius Europae civitatem Consternatio, ac metus imvast, ut neque Principum auctoritate, neque minis perterreis
facti populi tumultus, ac fuga sisti posset, nisi ingens in ea
urbe studiis incumbentium multitudo armata , ac Regis Cum copiis adventantis nuntii inconditae plebis timorem repressis.sent. Atque eodem sere tempore Henricus, trajecto exercitu , Bononiam acri obsidione urgebat. Verum dum crudelibus bellum incendiis exardesceret, repente summa cum omnium admiratione pax est consequuta , da
qua priusquam Sandesirio Caesar potiretur, Bert illa eques, Ligninii captus, ac postea dimissus, sermonem injecerat ; & mox ob eandem causam Caroli soror, Galliarum Regina, in Caesaris castra Gabrielem Gusmanum, Hispanum,Domini viae familiae, miserat. Is ut Principum animos ad concordiam flecteret , mni opera adhibita , tantum, saepius hinc atque inde ventitando effecit, ut, cum Hanebaldus Galliae Admirallius , Bajardusque a secretis cum Granuelano , ac Ferdinando Gonraga conveni1sent, de concordiae conditionibus invicem colloquuti, tandem pacem his legibus sancirent : Ut, veterum contenti num, atque odiorum memoria prorsus deleta , CP extincta , quaecumque post inducias Niceae pactas utrinque occupata fuerant, restituerentur. Si quae di uitates intercederent, eae Camerari per arbitros definirentur . Caruo Sabaudiae Duri,
quae vel in Also obbus, vis in subalpinis a Gauis adempta fuerant, oppidis nonnulus except/s , quae jure ad se spectare
Franciscus dicebat, redderentur. Iu suum Turricum certum peditum, atque equitum numerum praestaret . FViam Carolo
Aureliano Duri, regis Moo , Caesar nuptui daret , cui Bel, gium
678쪽
gἰum dotali nomine accederet; vel Abie loco Fer Manae, fritris, Pannoniae, Hoemiae, atque Austriae Regis, natam connubio jungeret Insubrumque imperii titulos dotis jure conferret . Donec is masculam susscepisset prosem, Meiolani , Cremonmque arces penes Caesarem essent, quadrimestri Patia aclecto ,
ut Caesar utrum maiau, Aecerneret . Sociorum , atque amicorum foederibus comprehensa nomina fuere . Henricus Britanniae 3 Sigismundus Sarmatiae; Ioannes Lusitaniae ; Christiemnus Daniae Reges; Germaniae proceres , qui Caesaris creandi jus obtinent ; tredecim Helvetiorum reipublicae pagi , quibus Rhaetorum trino foedere sociata gens adnectitur . In Italia vero Carolus Allobrogum , Cosmus Medices Florentiae ; Hercules Atestinus Ferrariae ; Guidobaldus Urbini Dux;
Genuensitum, Senensium, Sc Lucensium civitates . Veneti uti Caelari, ac Regi pariter amicitia conjuncti nominatim iis foederibus adscripti suere . De Pontifice vero , nisi religionis cultus rubore quodam Principes perfudisset , nulla mentio habita foret, cum ambo parum propensam in eum voluntatem gererent; Galliarum Rege conquerente , quod ingentibus periculi, circumsepto , inani verborum jactatione contentus, nullam tibi opem tulisset : Caesare vero , quod Gallis favenclo, si iis conatibus adversus, sibique insensus extitisset , ne re, quod maxime optaverat, Gallo praestaret, metu impeditum fuisse . Moronus vero , ac Grimanus legati ad pacem tractandam in Galliam a Pontifice missi, Lugduni nuntio pacis accepto, aegre, ut Pauli ratio haberetur, impetrare potuerunt. His itaque conditionibus x in kal. Octobris, quam to & quadragesimo anno supra quingentesimum ac millesimum
a partu Virginis, pax apud Crepinium, in Suessionibus oppidum, inter Caesarem, ac Regem inita est, quae cunctorum eracepta plausibus pauim mortales summo gaudio affecerat e magna in orbe christiano publicae laetitiae sgna edita ; Deo optimo Maximo ac Caelitibus supplicationes habitae. Sed qui Regum ingenia, praeteritos eventus . , aut superiOres , aut pares difficulter pati assuetas mentes inspiciebant , vix sibi suaderi poterant, Caesarem aut Belgico patrimonio , quo amplitudo Austriacae domus niteretur , atque prope in
679쪽
rium , pro quo tantum laborum , impensarum , ac moIe stiarum insumpserat , Gallis collaturum s mirandumque videbatur , Caesarem Britannico foedere , Germanicae gentis robore subnixum , in Gallico solo victoria elatum , ad eas conditiones pacis descendisse , quibus Victus potius , quam victor videretur , Rege illius , quod bello nunquam assequi potuerat , compote per Concordiam facto , ut necessitate coactum cum Rege transegisse plerique crederent ι neque diuturnam pacem fore arbitrarentur ἰ Cum verendum esset , ne , ut sunt Gallorum subita , atque novarum reis rum cupida ingenia , Μediolani impcrio parto , eo minime contenti , latius in Italia dominari , ac extincta sere Neapolitani regni jura , novo hoc principatu aucti , rursus exsuscitare vellent ; cum Allobrogum Duci , licet pristino imperio recepto, tot vires non sussicerent, ut Regi posset obsi-1tere , atque in assidua rerum suarum haesitatione , & meta versari cogeretur. Interea, dum pax inter Caesarem , ac Regem agitaretur, Britanniae Rex a consiliis pacis alienus Bononiam expugnaverat, atque Anglicis pnesidiis confirmaverat sMotrellumque oppidum valde munitum aggressus , magna vi oppugnare coeperat. Cum universie fere Gallorum copiae Caesaris metu liberatae eo contendissent, Rex, Motresso relicto , Bononia commeatu , ac bellicis apparatibus munita, Calctum ,
inde in Angliam proficiscitur , universis Gallorum copiis , Delphino Regis filio Duce , Anglorum discedentium velligiis
ita insistentibus, ut novissimum pene agmen Consequerentur, multisque sarcinis exuerent, conversisque signis, Bononiam inopinantem adorirentur.
Antequam pax consecta esset, post annum , quo provinciam multis incommodis, atque oneribus assecerat , Chartadenum dimittendum Rex censuit. Is a Stechadibus insulis ad Sabatia vada , mox ad Ilvam insulam contendit 3 inde Telam nem delatus diripuit ; Herculis portuiti incendit ; orbatelis frustra tentato, Egelium insulam vastavit , oppido expugnato , multos mortales captivos fecit; indeque in Aenariam i sulam directo cursu exscensione facta , omnes propemodum incolas in servitutem abduxit . Eadem acerbitate in Prochytam usus, in Puteolanum sese sinum invexit, Puteolosque expu
680쪽
gnare conatuS, Cum irrito c entu res cessisset, Brutianis deformatis litoribus, magna praeda abducta, Liparas adiens, oppidum obstinata adeo , atque terrifica oppugnatione concussit , ut incolas ad deditionem compelleret , quos adversus jusjurandum abripi, & in triremes invehi justit, ut ingentis supellectilis, & captivorum praeda onustus ByZantium rediret. Inde protenso navigationis cursu, cum Corcyram deflexisset, amice a Reipublicae magistratu salutatus, nulla incolis injuria illata, Byzantium iter arripuit, Polino cum Gallicis quinque
triremibus , ac nonnullis navibus Naupactum usque comitante i atque ita Turcitae clastis metu Mediterranei maris orae, Italiaeque litora omnino soluta sunt.
Ab acerrimo igitur bello ad pacem Regum revocatis ani& barbarorum classibus intra Hellespontum subductis,
respirare christiana respublica videbatur , cum bellorum reliquiae , in extremi Belgii finibus Anglo, atque Gallo dimicantibus , insedissent . Ceterum obortae tranquillitatis spei haud parum ossicere duo conspiciebantur ; alterum dissentientes de religione sententiae ; cum perniciosis imbuta erroribus , invicem Germania dissideret, jamque virus in dies adeo se effemret , atque obreperet, ut Galliae, & Italiae quoque imminere videretur ; ad quod propellendum, & extinguendum vehementioribus , atque acrioribus remediis opus esset et alterum
vero belli Tumici suspicio, cum assiduis rumoribus increbresceret, maximos a Sulcimano ad Pannoniam, & Daciam proximo vere invadendam apparatus fieri; qui licet summain ex Christianorum Principum nuper inita concordia molestiam pem cepisset, majores undique vires cogebat, quo graviorem Austriacis timorem incuterct . Itaque Vormaciae conventus indictus fuerat, ubi Ferdinandus Romanorum Rex, & Granuel nus Caesaris nomine , qui tunc, ne Bruxesiis discederet, podagra detinebatur, afluere. In eo cum nihil vel ad religionis controversias definiendas , vel ad Turcarum vim avertendam perficeretur , certos homines , qui de concordia agerent, Caesar, ac Ferdinandus mittere Byzantium decrevere; quod certius ut alsequerentur , ad explorandam Sufei mani mentem, atque ad tutum iter conficiendum publicam fidem poe