Tractatus de Papa ubi et de Concilio Oecumenico

51쪽

celebrando conventu repraesentante concilium nationale. - Nam

in procurationibus quarum formulam gubernium praescrip Serat, et quae deputatis a clero sid est, designatis a rege

traditae Sunt, expresSe nuncupatur conventus ille, assembi ego rate eaetraordinatre du elerge, representant te concite nationaI quod vide Proees-verbauae du elerge, t. V, p. 205 des Piὸees justitieatipes . Igitur qui ad ista comitia convenerunt,

in hunc finem convenere ut eoneilium nationale celebrarent.

Porro legitimum esse nequit concilium nationale, nisi interveniat Romani Pontificis auctoritas, ac nisi rite vocalis et admissis omnibus Episcopis. Si secus sat, non est nationale concilium, sed latrocinium. Iam vero ad conventum illum anni 1682, non vocali omnes Galliarum Episcopi, non admissi omnes, non a pri inale et Romani Pontificis auctoritatefactu indictio et adunalio; sed ex unaquaque provincia ecclesiastica duo dumtaxat Episcopi et duo clerici, a rege designati, jussu regio convenerunt. Proinde caelus ille, utpoloqui non adunabatur tanquam solitus conventus cleri Gallicani, sed tanquam concilium nationale, et ut concilium nationale ageret, fuit omnino anti-canonicus. Nulli ergo sic depulatorum sas fuit talem conventum celebrare. Unusquisque scilicet, vel cx hoc quod non prolestatus Sit contra pretetensionum illam nationale conellium repraesentandi, intrusionis et violatae legis ecclesiasticae reum se fecit, ac praevarica

lorem.

δ' Ilem abstinere omnes debuissent ex eo quod agereturdo iudicandis eausis m6oribus, Sedi Apostolicae reServatis, prout erat causa regalia', et quaestiones de potestate Romani Pontilicis. Debebant nempe incompetentiam suam quoad talia negotia in procurationibus designata declarare. Quod cum non secerint, ex isto etiam capite intruSi ac praevaricatores extitere. Intrusi, inquam: quia sibi potestatem usurparunt legitimi caelus, cui compeleret de causis ejusmodi deliberaro

ac pronuntiar'. Diuitigod by Corale

52쪽

p RS ML M. 454' Imo nec ipsam procurationem acceptare poluerunt nisi summae praevaricationis Sese reoS faciendo. Nam in ea procuratione, jussu regis injuncta, deputatis conserebatur eharge et mandement eaepies demptoller t0utes les voles convenablespour reparer lea contrarentions qui on ι te commises par laeour de Rome aliae deereis du eoneordat. Talu mandatum acceptando, hoc ipso reum certo Supponebant Romanum Pontificem, et sibi jus tribuebant ipsum judicandi et condemnandi. Quae praesumptio Sumina Sane praevaricatio fuit. 5' Excludi debuit conventus praeses Arcti lepiscopus Parisiensis de Harlay, ne sui et judex in propria cauSa. Quod eni in erga moniales de Charonna tam injuste ac scanda Iose peringerat, duo Innocentii Papae XI brevia condemnaverant, Significata injustitiam corrigendi obligatione. Id aegre serebat. Caelerum in isto negotio perperam egisse, non Romanum Pontificem, sed gubernium et PariSiensem PraeSulem, consessus est Gallicani sSsiemalis tenaci SSimus Fleury. prout constat l, documento Il. Porro in conventu anni 1682 actum est de isto negotio, interveniente Arctii episcopo de Hariar, non tanquam membro dumtaxat, Sed tanquam prideSide. Sune cum insonsus Romano Pontisci legitime praesumeretur, non debuit pro tribunali sedere, in causa ejusdem Romani Pontificis. Excludendus insuper ob impudicitiarum suarum noloriela-lein et Scandalum. Pudet documenta hic congerere quae effrenem perditi hujus viri luxuriam testantur. Ad Fenelonii testimonium hs, documentum XXI lectorem remittimus, necnon ad notam ad calcem voluminis positam. 6' Εxcludi debuerunt depulati secundi Ordinis Loquellii, Clidron et Coui cier, cum notori elatis publicae foret eos procu rante Archiepiscopo de Hai lar electos fuisse, et eidem Arcti i- episcopo serviliter addictos. Causa exclusionis Archiepiscopi eliam quoad istos valebat.

Τ' Εxcludi debuerunt tres Antistites de Coiberi, videlicet, Coadjutor Bolhomagensis, Episcopus Montalbanensis et Episcopus Antissi odorensis; quorum unus filius ministri Colbori,

53쪽

TRRTATUS DE PAPA. alii vero proxime consanguinei. Iudicandum enim erat inter

Papam et regem; Seu, quod idem est, inter Papam et ministrum Coiberi. Proinde merito suspecti et excludendi tres Αniistiles colhert. 8' Excludendus ex simili causa Bhemensis Archiepiscopus, utpote filius ministri Le Tellier. 9' Excludendus deputatus secundi 0rdinis Gerbais, de quo sic in diario l'Ami de tu religio1ι s19 sept. 1822, lom. XXIX, p. 165ὶ : a 0n rein arque, parmi les depulsis, Jean Gerbais,docleur de Sorbonne et auleur d'un trait si latin de Causis majoribus, qu Innocent XI avait condam ne par un bres dul8 decembre de l'annste precsidente. L'assemblsie devait auSSi S'occuper de cette assaire, ou Gerbais eluit partie intereSSee. v 10' Excludendus de Cosnae, utpote qui promiserat se judicaturum prout vellet rex et sibi significaret Archiepiscopus de Hai lay ivido documentum II . Judex enim qui, nondum cognita causa, promittit se in favorem unius partis judicaturum, merito ab altera parte recusari potest; imo et depositi nis poena plectenduS eSt. 1' Excludendi eadem de causa alii quos certum erat istuc ex eorum promissione sive aliteri judicaturos juxta regis placitum ; id est, excludendi hac de causa omneS. Nam omneS suam electionem et depulationem regi debuerunt, prout con- Stat praecedenti paragrapho. Porro quos admisit rex vel certo noscebantur placitis ipsius adhaesuri; vel, si harae eorum dispositio non certa omnino, quoad aliquos fuerit, ab istis po tutata est promissio de serenda sententia quae regi placeret, prout actum fuerat cum Episcopo de Cosnac. Iam lectoris judicium sit quanti valeat talium virorum auctoritas. Impudicitia celebrem praesidem, id est Parisiensem archiepiscopum de Hariar, vocabat Bossuetius un valet; et ei nihilominus omnes, non excepto Bossuetio, serviliter obsequebantur; et in encyclica sua epistola, omnes talem praesidem sic Iaudabant : u Spiritus sancti gratiam et auxilium communibus votis, sacrificante illustrissimo Parisiensi Archi-

54쪽

dignissimum tali praeside conciliabulum l

g4. - In regaliae negotio enormis ac manifesta fuit Priesulum conventus anni 1682 prievaricatio.

Decimo tertio Saeculo passim invalescere coeperat abusus quidam, regalias nomine decoratus. Reges nempe sibi assumebant aliquarum vacantium epiScopalium Sedium proventus; immo et conserebant beneficia simplicia, quae conferre poterant, dum viverent, earumdem Sedium Episcopi. De quo abusu extirpando actum est in concilio secumenico Lugdunensi,

anno 1274. Visum autem Patribus, ob temporum difficultates, ad rigorem non procedere, Sed potius temperamento uti. duapropter praetensum iStud jus regaliae concesserunt regibus sicque legitimum in posterum esse erunti quoad illas dumtaxat dioeceses in quibus reges ius istud jam exercere consueverant. Simul vero ne ad caeteras dioeceses extenderetur districte prohibuerunt sub excommunicatione ipso facto incurrenda. Ex tunc usque ad Ludovicum XIV, res indubitata suit apud viros ecclesiasticos ac Episcopos etiam Galliae omnes, extensionem regaliae ad aliquam alis in dioecesim, manifestissimum surtum esse ac Sacrilegium, necnon anathemate allingi quoslibol istiusmodi attentati auctores ac fautores. Quodque ita sentiendum sit, videri potest luce meridiana clarius probatum a Cardinale Slandrato in sua callia vindieata. Locum dum laxat citabimus in quo laudatus Cardinalis documentis demonstrat qua conflantia Episcopi Galliae Semper, ante Ludovicum XIV, obstiterint istiusmodi iuris regaliae extensioni, ad quam attentandam viri aulici, partamentorum praesertim advocati magistratusque, regem impellere identidem cona

bantur.

u Anno 1274, concilium Lugdunense, cujus Galliae Episcopi

magna para erant, regaliam extendi vetuit. Idemque regis

55쪽

48TRICTATUS DE PAPA.christianissimi Philippi audacis oratores cenSuerunt. Imo, talia letur Guillelrnus Durandus, testis Oculatus, quique canoneSconcilii pertexebat, hoc ipsum decretum ad elamores praelatorum Franciae promulgulum est. Nobiscum ergo lunc Gallia Seu itebat.

v Anno 1502, Philippus Pulcher jubet regaliam ad aliquas

tantum Ecclesias, et ubi hactenus conguererat . pertinere.

u Anno 1504, Philippus Valesius in sua Philippina constitutione regaliam non ab Omnibus Ecclesiis exigi vult, sed ab iis tantum quae juri regaliae subsunt. Eodem modo loquitur constitutio, Dum Discopus; et c0dex de antiquis moribus Galliae si'aneten coutumier de France, l. IIIὶ : non omnes episcopatus juri reguliae subduntur. α Anno circiter 1 400, celebris illa constitutio edita est, cujus initium est Dominua reae, in qua index Omnium epiScopatuum conlexitur, in quibus regali de locus est, aut non est, ibi : Dominus reae prout constat per antiqua Scripta cameras, eousuerit capere regaliam, eum vacaverit, in prorinciis quae sequuntur : in tota provincia Senonensi, etc... Deeptia diaeresigntisiodorensi, Cameracensi, Lemovicensi, Cathurcensi, Ruthenensi, Albiensi, Mima tensi, Mucioriensi, Treeorensi, Auaitanensi, Arelatensi, et tota lingua otestana. Evidens ergo est ad aliqua tantum Galliae loca regaliam fuisse restriclum. v Anno l452, alia constitutio seu designatio edita est Ecclesiarum rogaliae subjectarum, cui litulus, Ecclesiae eadeutes in regaliam: et habetur in regesto rationum Camerae Parisiensis continetque triginta dioeceseon nomina, inter quae nulla penitus Ecclesia provinciarum Aquitaniae, Septimaniae, Provinciae et Delphinatus. Supponit ergo has eSSe exemplas .u Anno 1499, Ludovicus XIl prohibet sub poena sacrilegii

ne officiales regii in eos Archiepiscopalus aut Episcopatus regaliam inducant, in quibus hactenus ea rogi non competebat. v Anno 1585, cum Pibi acus, celebris adVocalus, contenderet regaliam lolo regno extendi, reclamaverunt Ecclesiae Gallicanae depulati, et lieni ico IlI demonStrarunt, EcclesiaS, non Solum

56쪽

p1M SMΓ h. 49 quae titulo oneroso, Sed etiam quae a tempore memoriam hominum excedente, libertatem Suam possedissent, regalia

u Anno 1606, cum eamdem regaliae extensionem regii advocali urgerent, ad querelas Ecclesiae Gallicanae Henricus II

dixit : Suae mentis non esse, ut ultra morem receptamque hactenus consuetudinem regalia eatendatur.

v Anno 1608, advocato Servino eamdem regaliae ad omnes ecclesias extensionem urgente, a clero Gallicano repetitae querelae, suas immunitates minui clamante. Et uenricus supersederi jussit, causamque ad se avocaVit. α Anno 1658, sTndicus Ecclesiarum Narbonensis et Tolo- sanae senatui regio litulos et documenta exhibet, ob quae incas Ecclesias nullum esse regaliae locum conlendebat; proles- latus tamen, ne hic actus, et abundans nec necesSaria probatio, ullum iis Ecclesiis praejudicium asserret. v Anno 1655, in comitiis cleri generalibus, Bosquetus Glanensis Episcopus, et Marca Archiepiscopus Tolosanus, coram Mararino Cardinali eleganter solideque exemptionem Ecclesiarum Septimaniae aliarumque, et nomine cleri Gallicani, prosecuti Sunt. a Anno 1670, in comitiis cleri, Archiepiscopus Hebromanensis pro eadem a regaliae exemplione insigniter dissuseque peroravit; eiusque de hac re dissertatio in cleri archivia reposita eSt.

v Anno 1682, illi ipsi qui regaliae subscripserunt, in litteris ad Innocentium Pontificem datis, profitentur : Se timoreadaetos. ne imperium et sacerdotium colliderentur, multorumque malorum quae in Ecclesiam et rempublicam eonsequi possent, jure suo ressisse, et illud in regem contulisse. Falentur ergo,

jus percipiendi fructus vacantium Ecclesiarum, conserendique beneficia, ad clerum, non ad regem perlinere. Alioquin quomodo cederet clerus quod ad eum non pertinebat Quomodo in regem transferret quod alias ad regem spectaret u Benique in hanc nostram sententiam omnes fere Galliae

57쪽

jurisconsulti conveniunt, videlicet: Cille lo Maislre, Glossa in pragmaticam sanctionem, Duarin de Grassalis, Probus, Chop- pinus, Carondas, Rebussus, Pasquier, 0ssatus Cardinalis, Marca Archiepiscopus Parisiensis, Bosquet, etc. n cardinalis Standratus, Gallia vindieata, pagina l50, editio Saneti Galli,

Cum Ludovicus XIV regaliam ad dioeceses omnes extendi decrevisset, visa est in Galliis huc usque inaudita Episcoporum praevaricalio. Etenim a decessorum suorum, qui ejusmodi altentato semper obstiterant, tramite declinantes, regio decreto sese accommodarunt ac Submiserunt omnes di creeseon

a regalia exemplarum Episcopi, duobus dumtaxat exceptis, Alectensi videlicet et Apamiensi. Immo in ebmitiis clerianni 1682, ausi sunt Gallicani Episcopi, jus istud regaliae quoad dictas omnes dioeceses in regem ut ipsi dixeruntὶ transferre. Quasi penes ipsos potestas suerit legem universalem Ecclesiae, decretum scilicet cecumenici concilii abrogandi, et de proventibus et juribus Ecclesiarum in favorem regis disponendit Et noletur ejusmodi supra canones polesialem, quam Sibi usurpabat istud aulicorum conventiculum, ab ipso Sedi apostolicae denegatam fuisse in sua quatuor articulorum declaratione.

Manifesta sane praevaricatio. Etenim 1' Etiamsi Galliarum Episcopi omnes legitimo in concilium nationale convenissent, nullatenus penes ipsos fuisset potestas regi concedendi jus regaliae in dioeceses huic juri non obnoxias. Hanc quippe dicti

juris ad alias disieceses extensionem sub excommunicatione ipso laclo incurrenda prohibuerat concilium secum enicum Ac proinde ad abrogandam vel immutandam eamdem prohibitionem, necesSaria erat aequalis, id est, vel alterius cecumonici concilii, vel Romani Pontificis, auctoritas; non autem id valide poterat concilium nationale. Porro coventus anni 1682no fuit quidem nationale concilium, imo nec verus cleri Gallicani conventus, ut probatum est supra sparagrapho 2 . Igitur iste conventus regi concedendo ejusmodi regaliae exten-

58쪽

P RS SECENDA . blsionem, non impedivit quin haec extensio fuerit surtum: sed cooperatione sua hujusce surti se complicem fecit. - 2' Cum autem ageretur de bonis ecclesiasticis, surtum istud fuit simul sacrilegium. -5' Decreti, quo secumenica synodus dictam extensionem prohibuerat, abrogationem altentando, supremam in Ecclesia auctoritalem sibi usurpavit conventus anni 1682 : intrusione scilicet manifesta et qua major esse nequit. - 4' Sic decernendo quoad regaliae negotium, Bomano Pontisci contrarium praecipienti palam restitit et obedientiam

denegavit, ac proinde schismatis se reum fecit. - P Praelati et alii quibus constabat conventus, quique unanimes fuerunt in concedenda extensione regaliae, hoc ipso excommunicationem a concilio secumenico Lugdunensi statutam certo incurrerunt. De quo ipsos commonuit summus Pontifex, ut conscientiae suae consulerent. At censuram et Pontificis monita nihili secerunt, non sine lugendo sane Scandalo. Objicies. - Persuaderi hominibus nequii errasse viros lania doctrina et virtute praecipuOS.

Respondeo 1': Cum Cardinali Ssondrat : a Mirum non est illic errorem fuisse, ubi alios odium et vindicta, alios spes et cupiditas, omnes vero metus urgebat. Quanti 0sius, Tertul lianus, Lucifer, Brigenes Patresque Ariminenses viri ' Et hi tamen iisdem causis cecidere. Eliam angelos subvertit fastus et aemulatio. Quod si durum credituque dissicile tibi videtur aliquot Galliae Episcopos errasse, at mihi multo durius errasse concilium Lugdunense, mille insulis frequens, et cum illo quadringentos sere annos errasse Ecclesiam Gallicanam, quae in haec usque tempora regaliam negavit posse dilatari. Vanitas enim et sucus est cum dicunt Gallicanam Ecclesiam regaliae suffragari. Imo nulla magis obnixa est; nec olim iantum, sed etiam hac lempestate ui injustam amovit η Gallia vindicata, p. 149, S. -Galli, 1702ὶ.

Respondeo 2': Falso prorsus extollitur ejusmodi virorum virtus, pietas, m0rum integritas, prout constat documentisparagrapho I deductis. Quibus addere juvat sequens; u En-

59쪽

vardin), Mgr de Gren oble et uti troisieme, a conserver les dro iis du Pape. 0uand te roi sul la conduite du clerge, it dii: Ilii apas tenu a era messi rs que je ii'aie pris le turban. Ie ii'aique trois greques dans mon rogaume, pariant de ces trois-ci o Registres manuscriis des religi cuses de l'hopital de Salia l-Ixes de Rennes, ciles par D. Piolin, Histoire de l' lis e du Maiis, t. VI, p. 3583. Bu doctrina si quaestio sit, fuit haec enormiter erronea et aperte Sehismatica. Irnmo plerique, ut videre est sequenti para grapho, non juxta, Sed contra propriam suam doctrinam et conscientium opinati sunt. Id recens dum laxat comperium ex ignotis hucusque manu scriptis. Quae si Cardinali Slandrato in noluis-Sent, acriori sane strio respondisset ad objectam dictorum Praelatorum pietatem et doctrinam.

g5. - Declaratio quatuor articulorum fuit simul, mendacium, tyrannica persecutio, et intrusionis actus.

I. Fuit mendaeium. - Etenim : 1' triginta quatuor illi praelati, quibus conventus constatus est, declarationem suam ediderunt, non quatenus Suae dumtaxat opinionis sormulam, sed qualenus Gallicanam Ecclesiam repraesentantes, ac proinde quasi declaratio ista ejusdem Ecclesiae Gallicanae doctrinam exprimeret. Sic enim loquuntur : u Nos Archiepiscopi et Episcopi Parisiis mandato regio congregati, Eeclesiam Gallicanam repra entantes . . ., haec Sancienda et declaranda esse duximus. v Porro illi triginta quatuor praesules non nisi mendaciter Ecclesiam Gallicanam a se repi aesentari dicere potuerunt ; Siquidem apprime Sciebant Se, non libere a clero, Sed jussu regis electos fuisse, prout supra documeniis prohatum fuit. Falsum item dicta declaratione expressam fuisse Galli

i J Equidem salsa relatione decipi potuerunt istae moniales. Exhibet tamen documentum ipsarum et vulgi opinionem quoad antistites conventus anni 1682

60쪽

p1RS SECUNDA.55 canae Ecclesiae doctrinam. Non hanc sed oppositam doctrinam apud Galliae clerum tunc generaliorem fuisse constat ex eo quod Facultas Parisiensis, licet jam mutila totque machinationibus oppressa, quindecim suffragiorum majori late rejiciendos quatuor articulos censuerit, prout Supra capite x palam fecimus. Item alienam a declaratione generaliter exlitisse Gallicanam Ecclesiam, salis evincunt verba haec haud suspecti viri, cum fuerit Archiepiscopi de IIarla3 secretarius: a La declaration dii clergsi ne sut potnt d abord applaudie ; loin de la, plusi eurs Paliribuerentula lacheld, di sant que c'sitati l esset de

roboissance servile des Evdquespour leS volontes dela Cour ...

Ce foulevement qui ctait quasi gractat contre les prsilals dei' assem bipe . . n Mmoires de ι abbd Legendre, pag. 46; quod opus manu scriptum nuper editum est Parisiis, 1865, apud Charpentior bibliopolam . - 2' Eliamsi libere a clero dicti

praesules electi ac deputati fuissent, non lamen mandatum acceperant ad declarandam Summi Pontificis polesialem, Seu ad edendos quatuor articulos. Nam de facta ipsis a clero ejusmodi facultate, nihil exprimitur in procuratione quam receperunt. Immo nulla ipsis a clero lacla procuratio. Siquidem quae ipsis tradita est, non a clero Sed jussu regis concinnata et injuncta suerat. Igitur ut starent in veritate quoad deelarationem qualuor articulorum, dicere debuissent: Ecclesiam Gallicanam non repraesentantes. - δ' Mendacium praecipue suit dicta declaratio, eo sensu quod et ipsi declarationis

auctores plerique aliter Sentirent, et libenter eam retractassent, si hoc ipsis per regem licuisset. Constat testimonio procuratoris generalis de IIarlar : La plupari, inquit, change-raient demain et de bon eoeur, si l'on leur permettait. Vide supra , t 1, documentum IV. 0uae verba scripta sunt die 2 junii, id est, adhuc perdurante praelatorum istorum conventu. Constat pariter documento X paragraphi 1, multos

ejusdem conventus praelatos vehementer paenituisse, quod quatuor articulis subscripsissent. Igitur celebris ille conventus anni 1682, Gallicanae Ecclesiae doctrinam asserebat, quae