Tractatus de Papa ubi et de Concilio Oecumenico

81쪽

0uid, quaeso, contigisset, si ita scripsisSent Τ Haud sane bullas concessisset Innocentius XII. Hinc dolosam suam explicationem, etsi jam in concinnanda Satisfactionis formula e xcogitassent ac praeparassent Bossuetius et alii aulici tui ex praemissis

documentis constat , diligenter tamen Siluerunt et secretam servarunt, ante negotii compositionem et bullarum concessionem. Permiserunt nempe Satisfactoriam epistolam haberia Romano Pontifice pro vera quatuor articulorum retractatione ; nec in ea quidquam poSuerunt quod non poSSel huic interpretationi congruere, quia id omnino necessarium erat ut bullae oblinerentur. At poSi compoSilum negotium, caeperunt praeparato in antecesSum effugio uti. MiSera Sane ac vana

dolositast Nam qui epistolam scripserunt, ni Si voluerint mentiri ac Summum Pontificem decipere, censendi sunt eam scripsisSe in eo sensu, quo eam intelligebat Summus Pontifex, et quo volebant eam ab ipso intelligi.5' Sincerior suri hundus advocatus Chauvelin, qui ne in quae

lionem quidem vocat, num dicta epi Stola vim Verae retracla

tionis habuerit. Sic quippe in illam invehitur i Tradition dessalis, p. 266 et 274j. v 0uel scandale ne donnerent pas les

Evoques qui, oubliant qu'il S etaient Francais, se dθlacherentilia reste de la nation potir reconi attre ces injustes prsitentions et demander hum hiement pardon de ce qui fletait saltdans l'assemblde dii clerge do 1682 l Besurouer les quatre articles, comine sirent les Exeques dans leur letire u Innocent XII ut promutire aia Pape uno pro solide obui SSance par opposition

vera in et Se rendre coupabled une inlideli id formelle enverstui Τ Γne demarche aussi erimiuelle ne montra it que trop vi sibi ement que la plupari de celix qui avalent signθ la decla. ration de 1682 ne s r ut aient pretEs que par respect humoin

et que dans te fond du emur iis conservatent tes sentimens, ultramontainst nAlienus ilem a Bossuetiana explicatione Legendre, Archiepis-

82쪽

comine uno abjuration e resse. En France, au contraire, on

6' Igitur dicta epistola, sensu obvio intellecta, pro Vera retractatione habenda est. Insuper ejusmodi retractatio mullo majoris auctoritatis est quam declaratio conventus anni 1682. Nam qui sic quatuor articulos retractant et respuunt, id agunt exigente Sede apostolica ; unde palinodiam illam corroborat ejusdem Sedis apostolicae auctoritas. Econtra vero declaratio anni 1682 edita est exigente rege, ab Episcopis qui, teSle procuratore generali de uariar, contrarium senti Fbant, quique libenter et ipsi retractassent, si per regem licuisset, si on te leur permetiuit. PROPosirio VI'. - Satis faetoria epistola, juaeta intentum Bos- suetii es aliorum qui eam eoneiunarunt, non fuit retractatio, sed fraus; qua tamen fraude non ei adimitur ris retractationis proprie dictae. - 1' Positae sunt voces, a mens quippe noSira non fuit quidquam decernere n eo sine ut postea hoc sundamento extrui posset supra itala interpretatio, videlicet : non retractatam quatuor articulorum doctrinam; neque hoc ab Innocentio XII postulatum, sed dum laxat ut rejiceretur declaralio quale ius decretum si dei animas ad credendum constringens; atque id solum secisse nominatos per verba haec : mens nostra non fuit quidquam deeernere. Colligitur ex eo quod Bossu et dictas voces in formula poni procuraverit, et postea stas modo dicto interpretatus sit. Idem intentum testantur in edita quaedam scripta ministrorum Ludovici XIV, quae, dum haec scribo, inter cartaS meas reperire nequeo, quamvis certo prae manibus habuerim, a clarissimo viro Carolo Gerin, cum

83쪽

si TRACTATΓ8 DE PAPA. multis aliis, mihi commodata . Antea scilicet Romanis Ponlisi cibus constanter crimini vertebatur quod denegarent bullas ob quatuor articulorum doetrinam. Ast anno 1605 initum consilium hoc ipsum denegandi, post obtentas bullas. Simul aulem ut istae bullae concederentur, hanc mentem Suam de sutura interpretatione viri aulici innocentium XII omnino celarunt; atque ita reliquas satisfactoriae hujus epistolae partes composuerunt, ut eam Pontifex haberet pro vera et sincera 'quatuor articulorum et gestorum quoad regaliam retractatione. Igitur epistola illa, ex mente auctorum, non fuit sincera retractatio quatuor articulorum, suit dumtaxat retractatio sicla et fraudulenta, siquidem eam sic concinnarunt ut Pontifex

deciperetur, et eam pro Sincera retractatione reciperet.

2' Dicta fraus nequaquam isti epistolae vim retractationis adimit. Nam Pontifex eam habuit pro retractatione proprie dicta, nec nisi ob hanc suam persuasionem bullas cone Sit. Et qui concinnaverant, voluerunt, donee cone Sae forent bullae, eam a Pontisce reputari veram retractationem. Porro lotus hujus epistolae doctrinalis valor desumendus est ex Sen Su quem ei adnexuit Sedes apostolica, et qui caeteroquin Si SenSus obvius; non autem ex alio Sensu, diligenter toto tempore negotiationis lacito, et post oblentas bullas declarato. Valet ergo epistola, tum ut retractatio, lum ut fraus ae

probrum.

Et idona dicendum de Ludovici XIV epistola. Retractationem declarationis innuunt verba luec : I 'ai donng Ies ordi esnderasaires asin que les affuires conteilues dans mctu edis ... con-

conjonetures it a tors m oratent obligdi ri'aient pas de sui te. Et tamen rigorose significant retrahi dumtaxat edictum regium, non ipsam cleri declarationem. In concinnanda nempe ista

ill cum mox editurus sit laudatus D. Gerin gestorum in comitiis cleri anni 1682 veram historiam. ad librum hunc quoad praedicta documenta, lectorem remitto. Simul autem Oeeasionem arriplo eumdem librum summopere common dandi, ut pote quem summi momenti quoad rem catholicam, ob ditissimam praesertim ineditorum documentorum copiam, existimo.

84쪽

TA, quoad conclusionem praesentis capiti A x. - C0nclusio est, declarationem conventus Gallicani, anni 1682, Omni prorsus auctoritate seu valore doctrinali carere. Quam conclusionem evolvere praetermillimus, cum ex deductis aperte sequatur. Igitur toto coelo errarunt Gallicani scriptores, qui ad dictum cleri conventum, tanquam ad auctoritalem, pro ocarunt. Excu Sandi lamen aliquatenus, utpote quoStatuerit, suisse ista comitia, non legitimum cleri convenium, sed vilissimorum aulicorum conciliabulum.

Absone tanquam auctoritas opponerentur Pater de Ia Chaiso et aliquot alii desultae Galliae : tum quia eorum doctrinam et agendi rationem Societas Jesu reprobavit et abominala est :tum quia non aliter habendi viri illi quam pro morbidis dictae

Societatis membri S. Libuisset sane scandalosam istiusmodi virorum in causa regaliae et quatuor articulorum praevaricationem silentio praetermittere. Sed perpetua recurrit in Gallicis libris ad eorum auctoritatem provocatio. Immo in crimen nobis vertitur quod aperte illicitam ac erroneam pronuntiare audeamus doctrinam illam, cui tanto gelo adhaerendum existimarunt dicti

Galliae Iesu itae, viri scilicet ut aiunt tanta pietate, Sanctitate, scientia, virtutum denique omnium decore conspicui, ac de Ecclesia catholica tam bene meriti. Nempe ut Gallicanae doctrinae patronos eos utiliter adscribant, in sanctos evehunt. Cogimur ergo de perditis illis ac religios rum nomine indignis viris verilalem pandere. Paridemus

85쪽

78 TRACTATUS DE PAPh. autem ex documentis omnino authenticis. Eo simul consilione ipsa Societas Jesu, quae tanta' praevaricationis innocens fuit, quaeque ei obstitit eamque reprobavit, tanquam ejusdem

lapsus rea injuste traducatur. Societatem Vero merito vocamus, generalem praep0Silum cum omnibuS caelerarum regionum Jesu itis, a devio aliquot Jesultarum Galliae manipulo

sane distinguendam.

g l. - duo ex libro documenta potissimum desumpserimus, et quae suerit seribendi hujus libri causa.

Bello acquisitis pluribus in Belgio civitatibus, postulavit

Ludovicus XIV, ut desultarum domus et collegia in iis par-libus existentia, assislenti se Galliae aggregarentur. Quod cum non oblineret, prohibuit diu 8 Octobris 1688 ne Jesultae Gallia, ullum cum patre generali c0mmercium haberent; jussit quo assistentem Galliae patrem Fontanum ac nonnullos insuper Gallicos patres RoInae degentes, Galliam repulere: quod et peregerunt. Coaluerunt tunc pater de la Chai se, dictus assistens Fontaino et primarii alii Galliarum Jesuilae, in laetionem quamdam contra patrem generalem TTrsum Gonetalea et caeteros universali Societatis regimini praepositos. Crimini eis verterunt quod justissimae sui aiebantὶ regis voluntati non acquiescerent; quod paler TSrsus Gongaleg, ut rumor erat, ad refellendos quatuor cleri Gallicani articulos anni 1682 sese accingeret, librumque hac de re mox edendum compararet; quod ejuS modi agendi ratione idem paler generalis certam societati in Galliis existerili ruinam, immo universae rei catholicae ingentissima detrimenta ingereret. Nisi consilium mutaret et regi tandem Salis saceret, pro Specturos Se quomodo extinctionem Societalis in Gallia praecaverent. Postularunt

ij Erat tunc Meletas Jesu in quinque Sectiones, quas a sistentias Vocant, di tributa. videlicet: Italiae. Germaniae, Galliae, Hispani P. Lusitaniae. Comprehendit unaquaeque assistentia plures provincias. Pro Singularum autem assistentiarum curandis negotiis, totidem constituti assistentes Romae apud generalem Praepositum degere Solent.

86쪽

p1RS SECUNDA. 9si hi constitui vicarium generalem, qui desultas Galliae independenter a generali Praeposito r0geret. Benuntiarunt jussu regio mox habendam ah ipsis ST nodum, in qua hac de re do- liberarent atque opportuna statuerent. Habitum revera Parisiis, jubente rege, illud praecipuorum Jesuilarum Gallue conciliabulum. In quo tamen non ausi sunt propria auctoritato Vicarium generalem sibi eligere ac constituere, etsi hoc etiam licitum a mirmaverit pater Fontaino, ut infra videbitur. Qua propter litteras ad Summum Pontificem direxerunt, quibuS, praemissa querelarum Suarum contra patrem generalem Summa, flagitarunt apostolica auctoritate constitui vicarium, alleriusve nominis magistratum, qui Iesullas Galliae independenter a generali praeposito regere valeret. Interea lotus erat paler de la Chaise, ut per regium Legatum Romae deg nlem, regis iram, minas, inlaustaque omnia intentando, patris generalis ac Romani Pontificis constantiam frangeret, ac p0S-lulata oblineret. Iusuitarum Galliae litteras remisit Ponti laxad patrem generalem TSrsum Gonga log. Bebuit tunc is, suo ac Societatis nomine, apologiam contra priae salos Iesu itas Galliae instituere. In hunc porro finem conscriplus est liber, ae paucissimis

sui reor exemplaribus editus, ex quo potissimum documenta deprompluri sumus. Qui proinde liber tota quanta politur

ipsiusmel Societatis desu authentica auctoritate . Continentur autem in eximio illo libro spaginis 222, in-8, constant ei:

1' expositio historica lotius negotii, sub hoc illulo : Commentarii de rebus gestis in negotio aggregationis provinciae Gallo- Belgi eae Societas is Iesu, petitae a rege christianissimo ab anno 1682; quihus commentariis subnectuntur annotationes in epistolam quamdam patris Fontani ; 2' ipsa defensio cuin suis conclusionibus contra Iesullas Galliae ipsorumque molimina, sub hoc litulo : Causa societatis Iesu, contra norum magi3Ira-

ill Deest in exemplari meo pagina praevia, in qua deseribi solet titulus; sed extrinsecus super opertura positus est lioc modo: De rebus Gali Beloieis S

eletalis Iesu 1682.

87쪽

g0 TRACTATLS DE PAPA. Ium ad gubernationem provinciarum Galliae petitum, anno 1680. Divisi sunt eommentarii in duas partes. Et ad calcem partis primae haec legitur altestatio : Leetis et eraminatis hisee eommentariis, nullam a veritate aberrationem comperire potui. Datum Romae 25julii 1689. Agidius Estriae, secretarius Societatis. Item ad calcem partis secundae : Legi et Gaminavi hane secundam partem Commentariorum de rebus gestis in negotio aggregationis, etc.; et nullam in ea comperi aberrationem averitate. Datum Romae 28 junuarii 1690. Agidius Estria, secretarius Societatis. Pariter. post Annotationes ad epistolam patris Fontani, subjicitur: lias annotationes geripsi, annuente reverendo patre nostro generali, eι ea judicio patrum sis-

testium Italiae, Germaniae, Hispuniae, Lusitaniae. Datum Romael februarii l690. Didius Estria, secretarius Societatis. Nequit ergo quidquam citari magis authenticum, quam quod occurrit in isto libro, qui ipsiusmet generalis praepositi et aliorum generali Societatis regimini addictorum auctori late exscriptus suit, recognitus, ac pro sincero habitus et

declaratuS.

g 2. - lesultae Galliae deliberant de aliquo sibi eligendo Vicario qui eos rogat independenter a generali Praeposito. Simul impedire conantur ne pater gen ratis Tyrsus Gonetalet suum librum edat de auctoritate Summi Pontilicis quoad decernendam sidem insallibili, et conciliis Mneralibuo superiore.

u Adsuerunt e Gallia litterae a viro e nostris primario fintellige patrem de la Chalaeὶ datae die 9 octobris 1688, quibus

cxplicabantur causae ossensionis . . . Adde sal auctor epistolae, nisi oblineretur a patre nostro Vicarius generalis cum ampla pote State reS omnes, quasi ipSe adeSSet, Ordinandi, neceSSarium suturum, ut saltem provinciales, cum aliquot deputatis provinciarum, unum in locum convenirent, regimini mei elatis in Gallia prospecturi s in dicio libro, pag. i5 . ullis curis intento patri generali novi ex Gallia terrores

nuntiantur ... Patres provinciae Frangiae. . . Singuli Seorsum litteras dederunt ad Patrem nostrum eodem sero die 22 o Duiligod by Gooste

88쪽

Pontificisu fibidem, pag. 22 .u Die 16 novembris illis respondit Pater noster. . . Quod ad librum a se cogitatum attineret, curae sibi ne quid offensionis existeret; de eo autem argumento plura se Scribere patri Stephano Deschamps . Summa epistolae ad patrem Stephanum Deschamps haec erat : in tanta librorum et libellorum sarragine contra auctoritatem Ponti sciam editorum hoc lempore, multum Sermonis hominibus etiam primae nutae in curia Romana dedisse silentium Societatis. Cum vero palam esset nolum, se anno toto et amplius Salmanticae dictasse

discipulis de auctoritato Romani pontiscis in definiendis quaestionibus fidei et morum, eademque conciliis generalibus

Superiore, se potiSSimum sabulam esse factum, qui ea nunc premeret Generalis . . . Factum denique esse ut, mandato Summi Ponlisicis, se conveniret ejus consesSarius, expositurus Pontificium sensum et dolorem; quod Sooietas hoc tempore oblita videretur primaevi spiritus sui, quo eam sanctus Ignatius instiluisset ad defensionem in primis Apostolicae Sedis, caeteraque his consentanea. Ιlaec porro ipsius nomine Pontificis sibi denuntiata pupugisse graviter animum Suum: Cum non esset obscurum, Se potisSimum notari : porro sacere non potuisse quin pontificem de his conveniret, Saltem se excu-

Saturus, si causa idonea oecurreret.

a Quid vero comminisceretur, nisi invidiam sibi in Gallia paratam Τ Causam Pontifici odiosissimam suturam l Quippe

cui nimis in animum descendissent calumniae malevolorum; Iesullas zelum emolumento suo parem habere; Sedi Apostolicae studere, cum id sibi esset commodum: hoc tempore principibus saecularibus velificari, a quibus plus sperarent vel metuerent: theologiam ipsis seu politicam seu oeconoIni

lii Erat is rector eollegii Parisiensis. n. 6

89쪽

M TRACTANS DE PAPA.cam esse, ejusque dogmata versatilia, varia humani favoris aura; auctoritatem Pontificis Bomani, salii nesciam et conciliis superiorem, antehac ipsis conflantem suisse doctrinam, plenis ubique libris venditam: hoc tempore eamdem non solum illos erubescere, sed alicubi incipere contrariam sonare; alia his priora. et Et lamen conveniendum sibi Pontificem fuisse, neque tacendum de auditis ex consessario. Expertum vero Se eSS etiam veris inferiora sibi esse relata de illius sensu et dolore; neque evadi posse quin cogitaret de limandis successivo olio commentariis illis suis atque adornandis ad praelum ... Nihil a se cogitatum de potestate Summi Pontificis in principes, quo vel leviter tangerentur eorum jura. Solum cordi eSSedoctrinam de Summi Pontificis auctoritate in docendo, eademque conciliis superiore, doctrinam omnium Societatis auctorum huc usque, utinamque semper, doctrinam sancti Thomae et Thomistarum, doctrinam theologorum sere omnium, doctrinam theologorum etiam a concilio Constantiensi, etiam Gallorum, etiamque Sorbonicorum tam multorum . . . Hanccine

doctrinam timere se debuisse allaturam Galliae perturbati nem Τ A supremis Galliae magistratibus proscribendam Τ Ιgno et carnificina damnandam' Id si esset ita, causam nos hahere, justissimi luctus, non solum privali et societatis, sed etiam

publici et Ecclesiae s libidem, pag. 22, 25, 24 et 25 .

De responso Patris generalis ad alias desultarum Galliae litteras, mensis novembris 1688, sic habetur :a Respondit Ρater noster prolixius et efficacius: praecipue ad eum locum delatus, ubi de auctoritate doctrinae, quam indicatum ibat, agendum erat; quam scilicet gravissimi

auctores dicerent commnnissimam omnium eatholicorum gententiam: doctrinam Hispaniae, Italiae, aliarum omnium christi nitatis propinetarum; doetrinam omnis religiosae familiae; cujus opposita est noviter introdueta a quibusdam contra doetrinam omnium veterum scriptorum; doctrinam certam; doctrinam temtissimam, et tenendam veritatem catholicam. Haec ille aliaque,

90쪽

p1M StaΓND1. 85 in illa epistola nominatis singulorum asSertorum auctoribuS. v Ilis vero subjunxit: non se adduci ut crederet quod serebant maligni rumores, desullas in Gallia coepisse contrariae doctrinae canere. Atque id quidem, Si esSet ita, M COLA S cIETATIS NUNQEAM ELΠΕNDA. Quanto Satius lare, omnibuS toto regno cathedris nostris interdicit Se quidem in hacce causa sanguinem profusurum, cum usus venissetv ibidem, pag. 25 et Seq. .u Hoc certius est, Patres Galliae subditos regium interdictum esse reveritos pene ad superstitionem ... v sibidem,

u Interea gubernationis incommoda ex Suspensione commercii perquam impatienter serebant Galliae provinciae: usque adeo ut . . . renuntiatum sit illarum quamdam informationes nominationesque novorum Superiorum habere paratas; eo consilio ut, nisi brevi libera fieret cum generali communicatio, aut alia gubernalionis ratio iniretur, faeto ad jus eommune perfugio, ii qui primo loco essent nominati subrogarentur superioribus antiquioribus, munere Suo Sponte abeuntibus aut abire jussis quod illud jus commune dicerent, non explicabatur); audiri vero alias Galliae provincias haec eadem aut his similia serio cogitare n sibidem, p. 54 et 55 .u Adfuerunt eodem die s 9 augusti 1689ὶ praenuntiae su- turorum etiam magis tristium epistolae, et ipsae dio 29 julii

datae a Patre assistente Galliae ad singulos Patres assis lenius et patrem secretarium. Summa haec erat: a Nisi quantocius pater noster generalis, aut regi satisfaciat s haud dubium quin aggregatione provinciae , aut provinciarum quae Galliae sunt subjectae praesidem constituat,

ea potestate quae supra omnes extendatur, Sine mora ex mandato regio evocabuntur Parisios provinciales omnes juris Gallici, cum suis deputatis, hujusmodi praesidem electuri,

ilὶ Nempe patre Fontaine, qui tunc Parisiis erat. Diuitiam by Cooste