장음표시 사용
31쪽
Loci quomodo dia dantur. Cap. IIII.
Vm t diximus nihil ad facietam de altero si de homi
as mi,quod non aliqua parte cum ipso sit coh rens,isiud interno, esse, in primis sciamus oportet,quaedam ita cohaerere rebus, ut ipsis eq= ς- ς'
insints a rebus, aisa ut extra i Asint. In ipsis seunt rebus, visiprobem moriturum Ciceronem, quod homo est, quod ex corruptibilibus compositus est elementis, quod doloribus mor-b sique obnoxius sit. Haec omnia planum est inesse Ciceroni. - si dicam,mortali patre mortalique matre uatum, omnes antei um homines mortuos esse,nihilque nisi deum O diuina esse immortale Haec omnialatre mal erque, cu bante imum homines,m deus diuinaque, extra Cicerone unt. Hanc itaque faciamim primam diuisionem locorum, ut alii Cie idem.a internis int,alty externi. Rursus ea quae in rebussunt, alia in
jubstantia earum ipsarum, alia circa substantiam unt. In substantiasunt,e quibin res Hesum quod sunt accipiat,qualis definitio . uuanquam ea non tam in jubstantia videtur, quam ipsemet rei essisubsilia. Praeterea ista quae complectitur definitis,ut est genus, propria rei notio, quam disserentiam vocamus. tque ea quoniam vel idem est ei quod proprium dicimus, vel pro ea proprio maxime utimur, locum istius proprij quoque significemus nomine, Partes etiam in substantia fiunt totius, quando nisi ex lsis confici res non pote8. Tum etiam quae coniugata dicuntur,id est, quaesto nominis quodam deflexu distant, ut unisapiens msapientia,candidum m candor. Tamesenim sapientia non in sit insevantia rapientis quatenus homo secum tame desapiente disseritur quatenus Mens est,certum est esse injubstantia j ιμ-pientiam nec intelligi quidem, nedum esse sine i aposse. ddamus etiam istupeciem G totum, E quibus stecies, C
32쪽
RODO L. AGRI C. DE INUENT, quanuis non 'videatur in substantia esse generis, tamen quia
pars ipsius est, o genu quiuisslaesingulis speciebusfortasse,
sine omnibus tamen esse nonpotes m totum itidem,quanuis posint sine imo permanere partes nonullis in rebus, hoc usi., tamen quod partessunt,sine toto bab i. io to sunt. Pleraeque etiam partes eius sunt conditionis, ut manere sine toto non possint. neque enim desectam manum, neque euut ιm oculu, magis dixeris esse id,quod anteferunt, quam eadem uel piadia,vel aere aut alia quavis materia expressa. Verum haec υ cuquesint, haud ita multum in praesentia retulerit nostra. id
quodsulficit,quando cognatissima sunt ista, iunniumque habent tractatum,nos in eundem ea ordinem redigamus. Circa
δειbstantiam sunt ea,quae cum rei insint, modum quendi ipsi assectionemque asseriit. Ea duplici est conditione accipere. aut manent enim quieti ue habent faciem visunt decor, robur, sanitas. ut in agitationesu ulue quodam suntposita: ut
pugnare,dormire,currere ocemusque illa adiacentia ,haec adtus. Iuramus istis illa,quibus haec insint. Ea sunt quae
Misis emctoteles,nos usitatosne verbosubisIta dicimus. Sis eloquenti ubiectum dicimus Ciceronem, severitatis Catonem,m quamque rem, prout quodque adiacens aut aflus in ipsa ect. Internorum itaque locorum, haec sit nobis enum ., ἡ, ratio. Externi vero ad hunc maxime sese modum habent. i φ auaedam nanque eorum quae sunt extra rem,necessario quodam vinculo coniundi unt rei. Eaque auisunt huiusemodi, ut per i a res fiat, quae cause vocantur . vel esstiens, ut aedium faber, vel lais, ut aedium habitatio. uibus etiam iῶ guntur ea, quae Cicero tum essetita vocat, tum euenta: mihi
maxime placet euenta dici. 'sint proprie, quae ab essciente fiunt, scita,ut utore calceus . quae propter finem, destina-
33쪽
tis, ut calceus ob tutandos pedes. Haeri, uno nominepossunt vocari cognata. basent quae dicimus applicita, quae
fiunt eis nodi,ut nonsat quide perse ipsa res,sed habitudine
quandam nomenoue accipiat ab i s. Eorumque aliud rem ipsam complectitur , ut locus. Ciniud a citus ipsius metiatur, ut tempus. Gliud alio quodam modo cum i a re cohaeret. ea fiunt quae connexa dicere placuit, qualia sunt diuitiae, regnum, amicitia. Rursus autem, alia eorum quae ex tra rem sunt, necessitate nusta rei cohaerent. auorum quaedam eiu unigeneris,ut ea i a m res, cum altero alterum,
sine altero esse, c non sepsit, eaque dicimus accidentia . Iahunt quorum alteri infectum ess alterum, inque mutuam vicisiimperniciem tendunt: ea repugnantia vocamus . Et accidentium quidem,aliqua hocpatito se habent, vevnum uni conferatur. Idque vel res rei, ut iurgium caedi, pallor aegritudincea dicimus cotingentia. Vel verba rei, quod Ungulis sit didtionibus , ut cum nomen rei cum re componimus , vel orationem rei, ut laus viro forti, vituperatio Aeler ea vocamuspronunciata. Aut duo conferuntur in uno tertio, quorum alterum altero diei maius est, ut rex populari , opibus . vel minus,ut disii pulus magistro, eruditione. vel par, t luctus iusto,probitate. Aut duo in duobus conferuntur,ut hyems m ne cita, infrigore oe signitis tempestas
ira, in iastatione maris perturbatione mentis. vocanturque haec similia: ista veto comparata. eis repugnantium, quaedam dicunt opposita quorum unum aduersatur Puc
certa resimi he, ut frigidum calido, caecitati visus. uuaedam, vel ut vulgus, disparatae vel ut Seneca videtur esse,dictantia dicuntur. Ea sunt,quaecunque non possunt idipsum esse alterum quod alterum, Pt homo, equus, bos.
34쪽
RODO L. AGRI C. DE INVENT. Huius capixi Item homo m candor candorque m velocitas, distant quia
ρ' 'P'' tam his tim aliud est alij idem Haec est ergo locorumsu mur, ut sint interni qui injubstantia, definitio, genus, steries,
proprium,totum,pars,coniugata. aut Cibstantia moneadiacentia,acius Obiedium. Externi aute,quae cognata diacuntur, Fciens,'is,essecta,destinata. uuae applicita,locus,
tempus,conexa. ἁμα accidunt,contingentiaeronuntiata,n
men, comparatasmilia, uuae repugnant,opposita,distantia. Non ignoro autem alios authores alia nonnullorum locorum quam nos nomina tradidisser quosdam plures, etia pauciores
quosdam fecisse. aut si quibus magis placebiit,nihil impedio,
habet quos sequantur. mihi naturam ordinemque rerum se
quenti, visium est apertissime eoisimul distinctissime hoe padu posse explicari.
Loeorum c Partim in sub. Genus
Partim circa Partes subflantiam Coniugatami,ut C Adiacentia
Aut cognata C Cause per quas I Actus sunt, quoia, rei fit β Subiecta alia sunt Alia meta,qui '' Effieiens fisit per causas. Finisi 1 Effecta
Aut applicata,quod genus sunt C Destinata η Locus
I Contingentiac Pronunciata Aut accidentia,quoru quiaque I Nomen rei
sunt genera Comparata Similia & dissimilia Aut repugnantia, tS Opposita c. Diffurentia
35쪽
CVm ut praediximus. Quam initio diuisionem locorum assert Rodolphus, ea habet & Cic.Themistius triplices locos secit, internos,externos,& medios Quo autem facilius memoriae commendari possent loci Rodolphl. superiori eos deis scriptione velut ob oculos spectandos exposuimus. E quibus species. Neque species inquiuproprie est in substatia generis, neque to tum in substantia partium: secit tamen arctissima quaedam horu cognatio velutique naees,itudo,ut & generi speciem, & totum partibus, in explicandis locis coniugeremus. Caetera quae dieiitur hoc capite, partim sati perta sunt, parum suis quaeque locis ex plicabuntur,quare his omissis reliqua aggrediamur.
DE LOCIS INTERNIS, SVNTi b tantia rei.
I N hune modum velusemina quaedam, em initia, numerus locorum descriptussit. Nunc rursus a capite ordientes Aingulos exactius, . uberius exequamur. Primus locus
t diximus) in desinitionis. Ea est oratis, qua quid sit res D sh;
explicatur. Conuenitque inter omnes,debere confici eam Gge quid. Hoemnere cy differetia. visit definitio hominis, animal rationale. sope, vitem in qua animat,genus H. rationale, disserentia. homo, id si, luή. ἰcet quod definitur decies dicitur. Genu ea quod de pluritim L ae ''s ecie differentibus in quid eapμdicatur,ut quaerenti, quident homo,quid ect asinus,quid est bos'bene respondetur, homo nu quit 'rect animal, nus eri anima bos ea onimal. Species,in qua speeis, seu comprehenseam diuiditurgenus, ut homo in steries animalis. Comprehenditur enim μb animali. Nam qui omne animal dicit,etiam dicit m hominem, diuiditur in ipsum. animabu enim dicimus, aliud homo est, aliud brutum. Disserentia es propria rei nota, Τμοδεσμ'sim id sim quod di iij. talis ect, ab aliis dininguitur rebus. Estque nobis vel maxime omnibus e rebus Perarum disserentiarum penuria: adeo
que putant nonnulli, non cognosti ullius a nobis rei propriam
36쪽
verάmque disserentiam. habere autem nos, quod fere in relia quis rebus facere Iolemin: pro vera quae proxima verae via tur accedere. Ea es in homine rationale. V enim rationale propria hominis nota, nulli quippe animali nisi homini inea. eouensique homini quatenus talis est, hoc bi, homo eo maxime videtur homo e si,quod sit capax rationis. Reliqua enim, ut est bipedem es,m erestum ingredi, manus habere,aut non suntpropriaseli homini, aut visintpropria, non tamen hominis, partis, hoc est, corporis seunt notae. Et de rationali pauc)que admodum alii sint necne vere disserentiae,seunt qui putent, uni qui negent. In reliquis nem ere est , qui constanter vilius rei disserentiam veram cognostiposse assemet.ambitu quodam loquendi circuitu aliquid quod locurius teneat effngimus,multaquepersaepe coPigimus, quorum
quodque latius pateat,quam hoc ipsum quod definitur iacta tamen aequatur,m proprium quiddam i in efficiunt. Visiisfinii asinum esse animaiseolidisperibus, auritu reum du16, nihil est istorum quaepost enus quod est animal um tur, quod non generalius sit quam asinus . nam ω equus mulistidissunt pedibus,inmulus lepusque auriti senti momnia fere animali uecunda. eo tamen quod Aldupedibus
dictum est,omniapraeter equumsemulsi excludutur. quod auritum, equinequo ecundum, mulus excluditur. Itaque
tandem velut gradibus quibusdam ad idquod definitum ea, peruenitur.βuidam hanc definiendi formam,dscriptionems Riψ-- vocavere.Ego cum hoc nomine Ciceronem atque Aristotelem
Graece quidem ,sed idem significante, Vos videam, non es
quod maiores requiram authores. Neque enim aliud videtur esse definire,quam rem intra fines natur 2ae concluseam ex
plicare. quodsi alia ratione facerepossemusi est fortasse ratio
37쪽
mutandi nominis.nunepro vera definiendi via, eam quaesola H,optimum fuerit accipere. Descriptio enim, quae poetis
crebro, nonnunquam oratoribus in usu est,ea verbosius rem
exprimit, nec in id adhibetur , ut quid sit res indicet sed qualis sit , velut inspiciendam ante oculos ponat. Tradere ιssa inueniendae definitionis praecepta, haud in promptu eti. Illud ens certum, quisquis definire quippiam volet utilissimum esse, cognitam sibi naturam eius diligenter perlustratam habere. Id seuerit acile inuenireprimum in ipsa re quidda commune, in quo cum aliis quae similisunt natura
conueniat. Sumamus exemplo nobis ius dfiniendum. Inueniemus primum, ius vim quandam isse habere cogendi iussum, unde nomen videtur traxisse. Itaque erit ius nobis vel placitum vel decretum quoddam. Heruntamen non omne decretu ius erit.nam-hominesseruis, patresfiliis, philosephi discipulis decreta aedunt, quae tamen ius non vocamus . Cogitemus igitur aliqui quo ista excludamus. Vid
mus potestatem quandi esse isti sed minorem quam ut iura facerepsint. addamus ergo esse placitu maioris potestatis ires, vel populi, vel in quem populus potinate uam transulit, visenatus, ut princeps. auid ergo' Euicquid iusserit princeps, Demis ut lectum semant , ut tamam instruant, ius erit non videtur sed quod ciuitati iussum est, iaque quod ad statum eius tuendum pertinet. Sed neque id quide ius erit, si vel partem aliquam ciuitatisgrauius premat, ve nitimos
contra fas naturaegentiumue laedat. Aequum ergo esse oporte bit. Circumferamus diligenter oculos, videamusque, ecquid intra complexum definitionis psit venire,quod nomine defniti non contineatur sed oecontra quoque, contineaturne alia
quid dfinito, quod definitio non admittat. quae si non ri-
38쪽
RODO L. AGRI C. DE INVENT.debuntur,colligamus iam a capite omnia,dicamusque, Ius est decretum maioris potestatis ad tuendum ciuitatis statum, ex
August tib is aeouo bono institutum . Tradamus'aliud exemplum,
uit. dei. Cic. iuvemusique quamlupossumus prima ui e V m msula. Quae
s hsib . ramus quid sit ciuitas. Certii ea ex hominibus conctare eam, Orithios. nec posse ex uno tantum homive confici: itaque relinquitur hi q- multitudinem es,eritque id gentis Q s. Sed multitudo, si passim vaga,ruri aut in Oluis agat, riuitas non erit. idcircoctile diam facimus. At ne illa quidem,sisterem aut centum riuitatem essicient.quonia eo conduntur ciuitates, ut mutuis succurrere casibus,comunia pericula depellere, vis i praemdio sibi O adiumento esse e expectatione opis externaepossint,quod quidem in tali numero contingere non potes. necesigitur erit eam esse sequentiam, visatum rerum suarum
per se tueri queat. Iam vero visint quanuis multi, sed diss-
deant animis,non consitant in commune, non vitae genere coueniant. illam non ciuitatem dicas,sed hostespotius laquam feras unam in caveam coniectos. quapropter vinculo quodam legum,concordiam i orumfrmata esse oportet. auod si iam nihil aliud deesse nobis putamus, erit nimirii expletadfinitio.Dicemus itaque riuitatem esse multitudinem collictam, adflatum rerumssarum me dum persis icientem, Generale , quae consensusit legum vitae , coniuncta. Sunt autem insumma recte d ieri leges, ut definitio neque plura coplectatur quam definitum,neque pauciora: sed de quociique unum dicitur,dicatur'alterum. Deinde, ut quidsit res,hoc est, ubstantiam eius explicet. Praeter haec,ut aperta, hoc est, neque, ambiguis nominibus, quae in multas ductitursignificationes neque obseuris aut ex longinquo tiastatis,cset. Profuerit ad hanc rem,crebras aliorum definitiones soluere, . rationem
39쪽
gulorum verborum exigere, iudiciumqueparare,invsu tractati rei viam nobis patefacere. Duabit etiam notas res
atque explicatu faciles definire. quod si diligenter cum rationesiat,paulatim c diissiciliorustes erit. 'ilis est haec δε-
finiesti ratio,cum propter rerum cognitionem, quae definitione
explicatae mirum est quo pasti velut certum quoddam signude linandarum cogitationum proponat animo: tum qu)dparat authoritatem disserenti. Neque enim melius rem nosicere
videtur,quam qui quid rasit breuiter m aptepsit explicare. merum de definitione hactenus.
Ea est oratio. Sic Cicero ad Brutum: Siquidem desinitio est oratio, quae quid sit id Desinitio. de quo agitur,ost edit quambreuissime. Et in primo de oratore Est enim definitio inauit rerum earum. Quae sunt eius rei propriae, quam definire volumus, breuis & ei resicripta quaedam explicatio. Conuenitque inter omnes.)Praestiterit sane ex genere & Vide de hoc disseretia eam cofici modo ea semper adsint ad manuit, sintque eius modi, ut per ea res Fabium lib. 7eomode explicari possit. Quod si no sit, longe praestabilius fuerit, per causas, pereue cap. & An ta, per accidentia, aut alia quaeuis rem dilucide explicare. quam per genus 8e differetia tonium v. dς definire obscurius. Genus est quod . Hanc finitione generis parum probat Laurenis Oratore. tius, propterea quod interroganti quid sis res, tota respondenda sit definitio. non sola Gmus.
genus. modo satisfacere velimus interroganti, neque dimidiatam dare resposione. AN
que est sane aliquid quod opponit Lauretius, neque mihi in praesentia satis siccurrit, quo modo id quod obiicitur ponit dilui, nisi dicere ausis, aliud esse respodere bene, aliud totam interrogationem absoluere. Qua de re alio quodam in loco ita ad verbum scribit Rodolphus. Quod dicimus autem, quaestione generis esse interrogationi quid
est inclusam, id verum est: quoniam bene respodetur, quid est homolest animal. veruis tame non sic, ut totam interrogationem absoluat. nisi addideris enim differentiam vel proprium, non videberis satisfecisse quaestioni. Quo fit,ut cum de solo genere quaer mus. solitum sit interrogari, non quid est, sed cuius generis rerum est. vi cuius generis rerum est lumeni substantia ne an acciden, Et sentire, no quid sit interrogamus, ta scis re volumus, agere sit an pati .sed ad quod gen' pertineat,actionis ne an passionis. Hee Rodol .lib. i. cap. . veru utcuque res eadat, ni bil est quod imputetur Agricolae, quando no ipse, sed Aristoteles huius author est finitionis, apud que primo νων τοπικῶν libro sic legis, γίνοe δἰ ἐστι, το πλει Mtὶ ωγρόντων τα, tisa ιμπω νἱωπι κα- γο-
ρήμπον, id est, Genus vero est id quod de pluri, & differetibus specie in quid est praedicitur. Cicero libro primo de Oratore gen ' finit hoc modo, Genus aute id est quod sui similis comunione quadam, specie autem differentis, duas aut plures complectitur partes. Quae finitio cum prima fronte videatur obscurior, breui est explanada exemplo. Virtus est genus quoddam coplectitur enim plures paries, hoc est, specio, nempe prudentiam,iustitiam . fortitudinem de temperantiam, quae paries cum-ommunione quadam generis sui, id est inter se similes sint, tamen specie disserunt. Rursum genus est animalc duas enim paries complectitur, hominem Se brutu, quae partes et si specie sunt disserentes, tame communione quadam ipsius generis nulla infer eas est disii militudo quoniam ipsa animalis ratio ex aequo couenit utrisque. Haee eel idcirco ascribenda putaui, nequis parum prudens, fidem habeat comentariis iis, qui hodie in huc Ciceronis
40쪽
Iibrum elaeunseruntur,qui vix dici 'ueat.quam inepte hunc explicent i eum. Differetia est propria rei nota. id est, indicium, signum. Metaphora dum,opinor, pecudibus,quibus iniuriaru etiam incidi solet notae quaeda , quo facilius aliae ab aliis dignoscantur. Ouidam hane definiendi formam.) Horum ex numero & Themistius fuit, & post eu Boetius, id quod ex Topicis Boetianis liquere potest. Aristoteles si e empla eius que in quinto fiant topicor um libro consideres,proprii vocabulo hoe desiniendi genus comprehendisse videtur. Nisi si quis ere' ' mare illud, quod eode in loco, quiditate rei proprio explicari negat. Descripti. e .n, H ae de re ita Lauret. valla,Quippe descriptio est qualitatum omni si,quae alicui rei adsunt,&eiuste acti num explicatio.Quam sententiam & Ciceronis verba cofirmant in partitionibus: ubi
non dubiu inquit est id quidem,quin definitio genere declaretur & troprietate quadam,aut etiam communium frequentia,ex quibus proprium quid sit eluceat. Sed quoniam de propriis oritur quandoque magna dissensio, definiedum est saepe ex eotiariis sepe etiam ex dissimilibus, saepὰ ex paribus. Quaobrem descriptiones quoque sunt inhoe genere saepe aptae, Se enumeratio cosequentium, imprimisque commouet explicatio voeabuli & nominis. Vides hie finitionis vocabulum sumi tam latrivi coplectatur& eam definiedi ratione,cui descriptionis nome dedit Boetius: Sc praeterea descripti nem velut diuersum quiddam adiugi, quod & in topicis iacit. Idem tame aliis quibus. da in locis nomen descriptionis aperte pro definitione posuit. ut primo libro de Or tore, ubi hune in modii loquitur Antonius,Philosophi denique ipsius,qui de suavi aesapietia,unus omnia pene profitetur,est tame quaeda descriptio &c. Quo in loco descriptionem pro finitione poni,nemo negabit,nisi qui locum ipsam nsiquam viderit. Tradere vlla inueniendae definitionis praecepta. Quam rationem colligendae definitionis affert Rodolphus, eam est mutuatus ex to picis Cic. cuius equidem verba non frauatus suissem ascrihere,nisi liber vulgo esset in manibus. Ius est decrersi. ACelso iureconsulto ius definitur hoc modo. Ius est ars boni & aequi.ε. de iustitia &iure.Cie. de Orata Ius inquit est legitimae atque usitatae in rebus causisque ciuiu aequalitatis coisseruatio. Sunt autem in sum. Quaecunque definiendi leges tradutur, huc spectant, ut conuertatur definitio cum eo quod definitur, & naturam eius commode explicet. Eam legem quisquis non violarit, hunc securum esse iussero legum reliquarum. Generu G θeeita voeabuia quomodo sit hie v M. Cap. VI.
GEnus,stecies, disseretia, quid ter ediximus. IPud quod
ad nomen generisΦspeciei pertinet,non ab refuerit annot Geos,qui exadlius ista distingunt, addere istis indiuiduv.
misit genus,quod in quid de pluribus sterie disserentibus: De
In ira cies,quae de pluribus numero disserentibus: Indiuiduum,quod desolo uno iratur. Hi animal de homine,de boue,de leone dicitur. Homo de Scipione, Cicerone, tone, Cato de olo Catone. Euanquam autem Censorius Cato micensis,uterque Catones dicantur, istud nonfit propter communem iui isteci .propter hanc enim homines Acuntur,non cit
nes,sed ob solam nominum ilitudine .Res quidem hocpactos habet,sed quod ad steriem attinet a indiuiduis copara