장음표시 사용
41쪽
I DIALECT LIB. Lia,hoc nomine sorte parum apte notatur. Speciei nan e no p i Sindi-
men Vlud,sola comparatione ad genus ridetur indictum. H--rati
fiamque secte esse,vel ut Cicero maluit)formam,quod con- '' fusium informegmin expoliret,inspectendum sic enim
veteres loquebantur nobis exhiberet. Indiuiduis autem comparata,no iam steciei retinet, edgeneris potius accipit faciem. Ad argumentandi rationem, nihilpropemodum disserre di dentur genus msteries, species m individuum. Euemadmodum enimsi omne animal currit homine necesse est currere,R 'H v b I
si homo non currit aliquod animal non currit se etiamsi rib et g omnis homo currit,Ciceronem necesse est currere, si misit di,u' Cicero, necesse es aliquem hominem currere. Nobis ergo, B, tale del
inter dicendum cogamursubindesine ullo usu perturbare no-nivnxu mina, vocenturpromiscue in locu recensendugenus, quicquidWinum se
de pluribus praedicatur in quide inpecies, illa de quibus id rii ψα
Sed genus quemadmodum desieridus dicitur, sic etiam
diuiditur in eas.Diuiditur aute adiectione disserentiae. ML 'mal enim rationali m irrationali assumpto,in hominem brutum. Et disserentiarum verarum tsuperius diximu quia propemodum egeni mu consilium seuod in inopia kri oleo oportet ex necessitate Fumamus: ut quemadmodum
in d finiendo, sic in diuidendo, at uid quod locum ipsarum
expleatimutuemur. 'si diuidere brutum velimus dicamus aliud in terra,aliud in aere, aliud in aqua vitam ducere. Relitem dicamus, bruta omnia aut natare, aut volare, aut imgredi, aut repere.
Genuc specie differentia. Quae hoe capite dicuntur,huc tendut,voeabulo meia e rishic utendum esse tam lat/.ut quicquid de pluribus siue specie siue numero solo di ' 'uersis in quid praedicaturigeneris nomen recipiat.specie vero dici,de quo queetenus sie sumptum praedicitur,siue illud reuera species sit, siue etiam individuum. sed quod ad speciem attinet. Species,inquit,tum domum specim diceta est,cum resertur ad se. Species.
42쪽
RODO L. AGRI C. DE INVENT.hus,nam indiuiduis collata,rationem speciei amittit, & iaciem ae similitudinem quandam induit generis. Vel ut Cicero mauxili forma. Ciceronis hac de re verba inuenies lib. ius eap. s.vbiagitur de discrimine totius S generis,sormarum & partium. id divisi qua ei- utilis Miqua lige G quot modusat, maliu qvibusdam.
U Tquia diuisionis locus nos admonet, ruidsit ima quo
ta ζ acto tractanda exequamur. Per quam Hilis enim fridi uidὸndi ratio, tum ad rei quae diuiditur naturam demonstrapti 'thps. dam proximum enim est , ut cum quidsit unumquodquedro d ' - deinde quotvlexsit lenda j tum ad definiendum.
Imp.3.lib. Definire nanque non aliud videtur,quam ex genere ter Ue-
' V hntiri diuiseo, in Ipeciem deficendere. Praecipue vero ad disserendi orations que copiam,vi unum aliquid quod multa ambit uo complectitur, in partes stagab, late enim funditur, quod ex uno veluti corpore i uasstagitur partes. quemadmodum multa si in unum colligas, in angustum aguntur. Diuisio quid. Diuisio igitur, e i generis instecies per disseretias diducitio. lis auri, si Placulique omnem diuisione duabus disserentiis e diuespo-'' sitis debere perfici. Deinde, ut repugnent eae disserentiae, hoe
CH i' s, ut nequaquam in idem conuenire posint. Postremo, ut
bu, '' ' quisquid in genere continetur id totum disserentia explicent. qua quidem lex,sed dissicilis obseruatio. Et corpus sane per animatum m inanimatum diuidi hoc pasto videtur.
Prima rausa Mnimal etiam per rationale irrationale. Sed contingit, non semper ut videantur ub uno genere multae esse steries ἴi ergo diui- obstru ri p*s volumus, capimus unius alicuiusθeciei disserentiam, deinde aliarum stecierum, quia unam aliqua comunem differentiam non inuenimus, circuimus i am differentiae ali rius negatione, queadmodum in diuisione animalis videmus feri. Irrationale enim non ηnsi negatione rationalis explicat.
quamobrem vera disserentia esse nonpoteA : cum omnis st
43쪽
etes ex disserentia constituatur: nihil autem constituitur ex negatione. Labasiit ergo continuo vera ista diuidedi lex. D inde cuius felicitatis es, ut vel prior disserentia vera sit, quando vel pauca . vel plane nullas esse verra in consesso ea Ergo hanc undecunque datur arcesiimus ti ut altera non sit vera,altera nutu modo disserentiasse appareatque
multo ista dicis erisius,quam recitiinposse obseruari e incedit istis, quod cum unam fortasse disserentiam aliquo modo eloquamur, visit verbi causa volatile , m Jeciem quoque
inuenimus,quae est auis. Edimers,quorundam cum disserentiam aliqua inueniamus, sisteriri nomen.νt bipes esse, animalis sit doretia fortasse, nμstam tamen eis eciem tribuerepsis. Sic piscis nota si cies,tu reddenda disserentia fortasse laboretur. Nobis ut primum esset,sevoto forsan optandum, ut legitimis duabus disserentiis diuideremus cita
proximum erit, ut qualibinunque,duabus tamensin minus poterimus duabus,at quotcuquefoterimus diuidamus,dummodo uniuersam,eius quod diuiditur,complectamur latitudinem . quamobrem no per ea modo quae insul alia eiusunt
quod diuiditur, per omnes locos jui circa, quique extra substatia unt,ducitur diuisio.. ne eorum quae insus n- ti unt, aptissmaper quam diuidatur est forma, quod ea perfectae disserentiae origo est. Nam corporum, aliud animatum est, aliud expers animae:haec ex forma sitita est diuisio.
Deinde proxima,quae ex materia ducitur. Hi arborum aliae e emine seunt,aliae stonte nasiuntur. Hinc iam ab ad- , iacetibus accipitur, ' animalium,aliud mansietum, aliud desu I ferum. Et contra quoque diuiduntur adiacentia in ea qui- bus adiacent, 'feritas,abaserpentis, alia aut alia reliquarum beluarum est. Et per actussis diuisio, mi hominum, ,
44쪽
RODO L. AGRI C. DE INVENT.ε alius studio,alius lucro, alius voluptati vcram dat. Et peressicientia,' animalium,alivdparentis eskacia,aliud calor resol&,aliud putrefactione gignitur. Et per essetia mi ania
:nt Gob, it rerum domesticarum,altie ad necesitatem,aliae ad
, voluptatem, aliae v*m pertinent. Contra quoque ex iis quae ad finem pertinent, ut olyum parandarum causea, alij iustam opera nauant,ali aenerantur,alij vi rapiunt,altyra A, a i;bi d. deseubducunt. Iam uero,animalium aliud terra,aliud ma nMura anim3 ri degit: ex loco est. Et flores, aut hyberni sunt, aut verni,' ' aut aestiui,aut autumnales. ex tempore est. Et homines alijstruibunt,alij domini,alij neutrum ex connexis Fumitur.' Contingentia etiam diuisioni conueniunt: ut musicorum, ' quidam liter assciunt, quidam ignorant. Et pronunciata, ut quidam hominum laudatisunt, quidam vituperati, quiis damsilentis latent. Attulerit etiam aliquid comparatio, ut populares,quidam infra regemseunt opibus, aliquipares,non-
'ρ nulli severiores. Et a similibus diui nem expresserimus: ut aliorum vitae propositum,industria formicam imitatur,alis-ir rum segnities similis es musicis et Opposita disserentia prorsus a diuidendi ratione abhorrent. Necesse eu enim, ut quis d diuiditur e iis praedicetur in quae diuisium est. Nihil autem de his quae repugnansbipraedicatur quosit, ut ne d tiidi quidempsisper ea quae sibi repugnat. Nomen reipω-
terj,quoniam parum accommodatum credidi diuisioni. Euanquam fuerunt,qui facerent diuisione eius in ressignis Notas Vt tauril diuiderent in domesticum animal, sidus, montem. auod qua ratione diuisionem appellent non via deo,cum id vel ratio loquendi coarguat. Nec enim qui uam tam ineptussit,ut dicat. taurorum,alius animal, alimsi tu
45쪽
alius mons ea. Similiter longe minus diuisio ea rei in nomina. Vt non patiar,nonferam,non silvam, Nisi quis diuisione e. ietia putet esse, Anna soror, oror Anna, cu hic quemadmota Dido apud
illιc ide diues no,quanquam non verborum , coniu- AEMies' ''ctionis tamen,repetatur.Diducitur tamen unum, in multa explicatur. Diducitur quide ed non ita, ut id diu sio vota D 'h raripsit. Neque enim ignorandum nobis est,posse tripliciter aliquid quod unu sit,in plura diduci. Diuisione, quae quomo-Lflat,diximus. Partitione,qua mox dicemus. Et enumera- Cap.,.tione. Ea fit,quoties multa,quae uni alicui insint, recepemus, ut cum dicimus, Cicero eloquens fuit m prudens, m vindex appetitae dominationis reliqua,quae in immmum ex-t ndi possunt. Certum es no diuidi in ista Ciceronem,quonia Cicero individuus est,nec partes etiam esse Ciceronis ista. Enumeratio ergo est multorum, quae ad unum aliquod rediguntur . Hoc padio m multa unius verbisignficata, unius rei nomina non diuidendo diducimus,sid enumerando recensemus. Nonnusti arctis admodumsinibus clauserunt totam hanc rationem diuidendi, ut omnem diuisionem quae nonsit per ea quae in substantia sunt,dicerem,ausubiecti esse in accidentia, aut accidentis inskbiecta, aut accidetis in accidentia.
Liberii essesἶum cuique iudicium. Mihi visum in quamco esse mepossim aperire rem stam, quoniam usus eius la
te patet. Nec ignoro,posse eis quorum aures non sint iis audiendis imbutae,videri rem perplexiore esse. quod tamen, quanuis exigua animi intentio, molliet modo non pigeat tantister6bsidium petere a communi sudiorum artifice labore .fructus certe laborum,quod affirmare ausim,non poenitebit.
Perqua vidis est.)Ad tria ait in primisconducere diuisionem,ad plene eo , noscen Diuisionis iam re eam quae diuiditur,ad apte definiendum, ad disserendi orat.onisque eopiam. utilitas. Diuisio igitur. Astrictius capit nomen diuisionis quam alii solent. Qua de re pluracap.uOuo, quem locu legas oporter. modo hunc velis plane tutelligere. Placuitque
46쪽
omnem diuisione. Treis affert causas,quamobrem non semper duabus inter se pugn1tibu, disserentiis ὀiuiso possit absolui. Primam,quod nullius pene generis utraq; nobis differentia sit eosnita,sed alteram negatione serὰ exprimamus:altera, quod in ple
rilaue ne altera quidem illa,quae affirmaIione affertu Vera est differetiar postremam, quod sepe differentia inuenta, iῖnota adhuc est species:& rursum nota specie,disser tia tamen manet incognita. Deinde cuius fulicitatis est. Rarae inquit Sc maximae cuiusdam felicitatis est, si vel prior illa quam affirmatione exprimimus, vera sit differentia, propterea quod vel paucas vel nullas potius veras essὶ . it,latsi abest,ut cogni tam habeamus utramque. Sic Cicero in Antonium. Et quide cuius temperatiae fuit. de N Antonio quaerentem, abstinere maledicto ' Vt arborum aliae.) Plinius i ib. i 6 .cap., , Arbores inquit quas naturae debeamus.tribus modis nascuntur sponte,semin aut ab radice. Nomen rei praeteris. IIane hodie vocant diuisionem vocis in signifieata, cuius sententiae authorem laudant Boesium. Eius ego hae de re verba subieci. Est enim, inquit,diuisio generis in specieMest rursus diuiso cu totu in proprias diuiditur partes: est alia,eum vox significans multa, in significationes proprias recipit sectionem. Ex histribus diducendi generibus,ROdolphus solum prunam illud diuisionem appellat,alterum partitionem, enumerationem tertium. Georgius TrapeΣuntius, postremu hoe, distinctionem vocat, reliqua duo iisdem nominibus quibus Rodolphus. arisid p in nomine designauerit. M ot eivi acceptiones enume uris
Porpharius. Et quomodo bie rivi no ne utendum.
Rictoides proprium vocat is, quicquid omni soli ines
et semper, mi homini proprium, notum sese ridere. Omni enim inest homini, soli inest, emper homo natus es ridere. Divisisque in definitionem, id quod communi nomine quoniam aliud non suppeteba proprium dixit. Eodemqueproprij nomine complexus eri disserentia. Sane diste
rentis,quod Essim nomeprae feri,dicetur commodius, quo
ties generi quod diuidit comparatur. Rationali enim G irrationali,animal ab animali differt. Aut quoties steries cui δε- finiendae adhibetur, reliquis confertur sciebitis ab illa dis rentibus. Suae enim Jeciei comparata,jubstantiae pars est,rectius proprium dicitur, quam disterentia. Nec ego istud sic accipi velim , tanquam idem putem esse disterentiam,
id quod propriam pasit onem quae quid sit, quo
pacto a disserentia dictet, persequi non noli ect mctituti, nec enim satis de eo conuenit omnibus Ud ut ostendam
47쪽
placere mihi,in praesentia dici proprium,quo pacto eis stoteles voluit, quicquid de eo cui id proprium esse volumus, conuersim dicitur. ut quemadmodum dico, omnis homo e i capax distiplinae sic dicam,omne capax dis linae es homo. sicut omnis virtus est expetenda ,sic,omne expetendum ea virtus. Porphyrius in I gue quadrupliciter dixit proprium .i dici . auandoque enim quo oli inest non omni, ut nau- ei secundum tam esse vel musicum homini, nihil enim praeter hominem y'ThΥ 'dicipotes naut , vel musicus. nec omnis tamen homo nautavit musicus dicitur. βuandoque quod inest omni non s-li , ut vivere omni inest homini sed non soli, nam omnia animalia'plantae vivere dicuntur. Tertis,quod inest omni si sed non semper, ut canesiere homini, quod non nisi mnio contingit. uuarto,quod omniseli semper inest,ut eru-dibilem esst,homini desis enim G de omnio per diciatur,idiue vere es m exaste proprium,quo modo nos hoc loco accipi proprium volumus. auoniam autem utpraediximus reddenda ιa cuique rei disserentia laboramus, ropriamfere passionem, quam vulgo proprij significamus nomine , quoniam disserentiae nomen usus a proprio secreuit, .am in locum disserentiae subdimus: eam quoque sipro arbitrio m ubicunque res posieret, paratam m ad manum habremus,essit qualecunque quidem,sed aliquid tame, minus enim in definiendis distinguedisque divaremus rebus. Nunc pro diinrentia ponimus proprium,neque id unum,aut satissimum, aut certum , d pe ex multis colle tum, tum quoque ambiguum, anceps. Notum est quid Platoni accideris,qui cum diligenter hominis proprium reddi e vi retur, pedem esse implumem, d mi π hsimi' s 1.Licinis
ah mal bipes implume: Diogenes Cynicus,gallinaceum, cui genu in Plat.
48쪽
RODO L. AGRI C. DE INVENT.den serat plumas,tii auditorium illiusproiiciens. hic Hi i, quit homo Platonis. Ergo i dicimas tabis proprium, cui h sic locum tribuimus it illud, quod quarta huius nominis significatione Porphurtoi posivit. Id3-e siue disserentia sit , epastio, elsuis posita nominibas, Vel dicendi circuitu explicata, ton multum refert. F cliqua quae aliis proprij modis coprehensa sent,inter adiacmtia aut a titus namerabuntur.
Dissuetia an iungenda sit proprio. rodemque proprii nomine. Miru videri possit, quo mododicat Rodol Iu disserentiam propris nomine ab Aristotele comprehensam fuisse, cum ille generi ea adiungenda esse confirmet. Uerba elu; haec sunt, Ρῶσα δὲ πρότα te καὶ, προίλμμα,: iboe,cῖδεον, boua, axi o: δκλά κα ὶ 1 ρ γkν διαφορὰν ως δυσαν γνι ἰν,ο - τω , νu ἴ-. Omnis,lnquit, Dropositio atq; omne problema. aut genus, aut pro risi, aut accides indicat. Erenim disserentia, generalis cum sit,cum genere collocari debebit. Non me clam est,
esse qui dicant A rii totelem de ea modo differentia loqui: quam nostri isti vocant g nericam. qui fortat se dicerent aliquid, si apud Aristotelem seriptum sic foret, καὶ τ ν διαφοραν τμν γάνικ)ν, ὁμῶ τω γίνει πατlίον, ut repetitus articulus secerneret hanc ab ea quam specificam nominant. Nunc illuὸ propius ad rem nostram, ς ρυσαν plane indicat, nullam distinctionem subesse in verbis eius. Ouanqua illud interim video i quibusdam verti in dubium, sit ne disserctia ulla, quae cum specie infima coueriatur. Saue Boetius hac in re varius est, ut qui in Is gogen Porphy rianam scribens, ait disserentia nunqui de una sola specie praedicari: contra in categoriis Aristotelicis,dieat quasdam essed Terentia quae non nisi de Una sola specie praedicentur. Quod aute in definitione disserentiae dicitur, praedicari eam de pluribus di forentibus specie, id non ita acciapiendum esse,quasi semper fiat, sed quod frequentius. Mihi posterior hae e sentetia ma
gis arridet,quam & natura ipsa rerum veriorem elsema incit. Etenim si genus unum
quodque in species uer differentiis diui ditur, quis non videat disseretias generis eius, quod proximum infimae speciei est cum sua quan que specie oportere conuertissed hie In commeta- παροργα. illud proprius ad rem nostram. Si Aristoteles eo quem citauimus loco, degeriis quos aedi- nerali tantum differentia locutus est, cui igitur praedicato subiiciemus eam, que sp dit in Topica eifica dicituri Alexader Aphrodiseus. Qu. re,inquit, di adretia generica dicituri Quia Arist. in sibstantia eius est de quo praedicatur, quemadmodu & genus: Sc quod ambo impietae persei ut egentiain vaiuscuiusque eorum quorum sunt propria : tum etiam quod in pluribus inest de ipsa & de pluribus specie diiserentibus praedicatur: neque enim aliud quicquam interest inter genus & disseretiam, nisi quod d Erentia non praedicatur inruid est. H actenus ille. Ex his utique duae illae rationes quae primo ponutur. de quavisisserentia intelliat possunt Tertia eo intellectu ego arcipio: quo Boetius disserentiae finitionem, quod si recipiatur, nihil obstabit, quo minus dia omni disserentia intellige- di sint verba Aristotelis.Sed quid haec ad Rodolyhum, qui no generi sed proprio disserentiam ait iunctam esse ab A ristoteles Quid di emuss A n hoe sortat, is,quod cotinuo ipse, quanqua aliud agen , subiungit, duobus modis difnretiam . comparari posse' primum generi, atque hac ratione proprie dici differentiam, & cum genere coniugendam et se. Deinde speciei suae, quam ea genere sumpta constituit: quo pacto non ta disserentiam quam proprium appellari debere, ac proinde proprii quoque appellatione comprehensam. Cui sentetiae suffragatur & ratio. Nam authore Aristotele ipse, quin quid conuersim de re praedicatur. id ut definitio est, aut proprium: dissere tiaco, W-
49쪽
DIALECT. LIB. I. 38sm praedicatur de sua specie, te definitio Ensno est,erit itaq; proprium.rablut tamen Qtiintiliami, tibi o quinto eam modo differentiam appellat, quae cum re non coueritiatur quae aute conuerautur.ea 'Opria vocat. Vteanescere homini.)Aristotele quiuisto tibi o de generatione at imaliun .solos viros scribit calvescere, no etiam foeminas. Il ic eii ii qui Ridet platon, m Cynicus,magi, ipse ridendus. Neque enim a Platone implume animal dictaur, quod victique plumis nudatum est, scd cui natura plumas non dedit. G.n- metes e m toto G partibus to με iant, quomodo rursin disret. - dis rimιnapartium. auid malma, auιdforma. cap. Immotum o partes sequuntur, Τμorum nonnunquam cum genereses'ecie confunduntur nomina, ut genus totum, species partes vocemus, diuisionem partitionemque inuicem alteram pro altera accipiamus. Sedia quid inter res intersit quaerenti etiam is distinguendaseunt nomina. Et simi orta se quidda habent,qhod quemadmodum genus flectes satis comprehendit, ita tolum intras partes suis complectitur. Sed hoc disserunt, quod quemadmodum genus ad constia tuendam singularum flecterumsiubstantiam adsit oportet fietotum nonsingularum partium substantiam constituit. Pleraeque enim,ut interierit totum Hermanere tamepossunt. Et
contra, auemadmodum ad coriciendam totius subflantiam, unamquaque partium es adhiberi necessi: sic ad explendam generis substantiam, non utique unamquanque speciem adesse natura ilZim expositi Praeter hoc quoque,genus des rei ιιι uis Οιrmatur,totum de partibus nequaquam. uanquaenim γ carnis parte ,carnem: ligni,signum esse dicimus non tamen vel ea caro, vel id lignum seunt,cuius sunt partes. cute itaque, ut omnia, breuiter auintilianus ista di-sinxit,ita definiens, Divisio est plurium rerum in singulas: partitio singularum in partes, cretis. Partium autem O proinde totius etiam non una est ratio. Euaedam pertinent adsubflautiam: auaedam ex quantitate nomen habet
Homo quarationei Platone implum eanimal dicaa
Catullum. Partium diuisio prima.
50쪽
RODO L. AGRI C. DE INVENT.auaedam virtutis fiunt atque si caciae cui Tam . Sub Aunti unt,ut paries domus est pars, ligna nauis. auantitatis, ut iis quae extensesunt, pedale, bipedale, tripedale quadrupedalcidicimus enim decempedalis rei partes. in tempore, praeteritum, instans, futurum, in numeris denarijsentpartes, unum, duo, tria, quatuor. Virtutis autem sint
partes, quemadmodum dicimus plus roboris e tibisti fuisquam e iaci, duplo plus luminisseti esse,quam lunae .d is
quoque animae quatuor partes facimus, vivificandi ,sentiendi, mouendi, m intelligendi. Eae ver usanti uni pamres,aliae de proximosubstantiam constituunt , visunt materia oe forma, qualia sunt in homine corpus animus, in arbore vita lignum. quarum hul modi conditio est, ut si qua partium desit,non esse res, no tueri nomensesum psit hciliae ad integritatem rei explendam pertinent, quarum nonnullae deesse rei queant, ut non intercidat, ut pedes, manus, caput, hominis sunt partes, nam pedes aut manus deesse hominipossunt, ut quanquam vel mutilus vel mancus, homo tamen sit dicatur Atque eae quidem, ut breuiter dicatur,constitutae rei sunt partes,illae constituendae. Vinalia
quaedam partium disserentia, quod hae quidem eiu emsunt
generis,quas Graeci vocant, nos cognatas dicere possumus. 'partes ligni,omnes sunt lignum . partes lapidis, impis . Hae rursu, hoc es ut ita dicamus) multigenae, quae non in idem genus veniunt: ut partes domus, ligna lapides,non sunt domus. Partes hominis,carnes, nerui, ossa,
quaeque sunt istis similes, non sunt homo. Sed materiam formam, quae hae vel maxime omniu praecipuae sunt partes, exactius explicare ad phsicum pertinuerit. nos satis habebi