장음표시 사용
101쪽
ili haec in summam colligamus. tria statui posse videntur. l. - in hac haereseon e0nsulatione nullam esse hiblicao i elionis varietatem quae priva sit uniusque Tertulliani propria. II. - 0uinque seri hendi rationes Α, C. D. E, F eiusm0di esse ut de earum sive consensi0ne sive diserepantia respectu Tertulliani vix quidquam decerni possit. lII. - Binas D. sἰ eum Septimii lectione ita congruere ut earum prior in textu hebraico, in eodico alexandrino, apud ecclesiasticos aliquot Scriptores reperiatur; p sterior vero lum graecis aliquot exemplaribus tum plurimis patribus communis fuerit. - Unde patet, in hae haereseon resulatione latinisque Tertulliani operibus non eam esse bibliearum lc-cli unum concordiam . quae inelio alam aliis argumentis probationem absolvat. Sed quo res planior fiat. subiiciam listic alia quaedam Scripturarum l0ca quae paulo secus ab auri 0re huius operis. quam a Tertulliano, reseruntur. . l. Incisum e Geneseos 1. 2 apud auctorem a semel atque iterum h0c modo exhibetur: Καt τυεομα de ρυ - έρετο ἐπάγω - ου 5ξα--οi iuxta Vulgalam scriptionem alexandrinae interpretationis quaeum c0nsentit famaritanus interpres . atque e scriptoribus ecclesiasticis Nemesianus lubunensis . Auctor quaestionum vel . et nov. les lamenti. Philastrius . Hilarius 2. - Tertullianus, ut reliqui generali in eodices habent. hunc loeum quater exprimit, aliterne seripior Philosophumenon. constanter seribens Super aquass.ly 0u0d ldgitur Geneseos II. I de humani corporis essectione. ita describitur ab aueloro Philosophumenon a : Καε ειλα- ε θεους
quini expressum legitur in graecis aliquot Geneseos exemplari-
102쪽
bus i itemque apud mullos ecelesiae scriptores 2 ; lametsi ab ila lex tu hebraico atque hebraeosamaritano, 'a plerisque interpret limibus LXX xir. . Symmachi, Thredulionis, Iulgata latina . sa- mari lana, syriam, ambital, atque a pharaphrasi chaldaica. - Tertullianus a ter eundem exscribit locum, quin lamen uspiam esseralsumendi verbum: et si sorte inclusum censeri possit in illa loeulione: Limum de Ierea: quam ipse adhibuit. C. Christi monitum de occultatione mysteri rum , paulo secus. quam in evangelio iaceat. bis x ibus ab aucturo propon stur:
Discrepat ab auctore Septimius si eadem verba o graeco sic er-lens: Nolite dure sanetum canibus. et porcis proiicere margaritua
D. Verba Servatoris, plane ut vulgo leguntur apud Mailli. XI. lii et XIlI, 9, 43, semel atque iterum sic recurrunt apud auctorem I: O Vius Προα i Getae. ἀκουέ G. - Variant ea nonnihil in vel ustissimo coleo valleano, in veleri exemplari corbeiensi quod Sabalierus asseri, itemque apud Tertullianum S semel atque iterum ita scribentem: Qui habeι aures, audiat. E. Testimonium Iohannis de Verbo luce hominum si e legitur apud auctorem ex silo graeci eodicis: Ilv et: - :b ἀληθειξυ, θ
ne pie interpretationes eVangeliorum neque graeci latinique patres discedunt. Unus est Tertullianus qui leviter ab ea discrepat scribens ': Luae veru quae illuminuι hominem reuientem in hunc
103쪽
Rursum igitur nequaquam tanta est uirili ue Scriptoris convenientia in reserendis Seripturarum testim0niis, quanta sive ad aselirmantis sive ad confirmantis indicii rationem postulatur. Do Te lulliano enim agitur, qui Scripturas e graeeo Fertere e0nsuevit: uli apparet vel ex illa vocabul0rum n0vitale. qua erbo verbum reddero studet a. Nesim lamen, inde quisquam inferret, notatam lectionum varietatem Tertulliano prorsus repugnare. Ilanc enim eonelusi0nem neque Tertulliani neque auctoris ratio patitur. 0u0rum prior nonnunquam sententias magis quam Verba Scripturarum refert: aliquando Aquilae vel Theudolimis interpretationem 2, communi posthabita, sectatur; quandoque in iisdem testimoniis plus semel relatis varial J. Alter vero pleraque omnia Scripturarum loca ex
haereticis expressa refert. Nam testim0nia quae Superius notavimus. I, B, C, D allegantur a Simone samarito: B. C a Naassenis: D. F a Doediis: G a Valentino, E a Basilide, Λ a Selli ianis. Quapropter facile fieri puluil ut eo modo illa lestim0nia auct0r exseriberet . quo in haereticorum operibus legebantur
Scriptor Philosophumenon cenaeri non debes inter eos quorum forte nomina a releribus ad nos ιran missa non sunt. dualiseumque fuerit absolutae modo contenti0nis exilus, equidem non arbitror, me operam perdidisse quam in discrimine vestigando Tertullianum inter atque huius operis aucturem coli a-
a Speciminis instar esse potest locus tuli. Ill. 5, qui aliter a Tertulliano essertur De bapi. XIII, aliter De anima XXXIX. et locus EXOd. 0, 13-1. i. eollatis Tertulliani libris De pud. V: Adv. Iud. II: Idv. Mure. IV, is.
104쪽
, i. Nonnillil censeo pr0mulum esse in huius tractati uno quaesii, nis, etsi aliud nihil inde exstiterit quam ut in intima illa utriusque scriptoris cognatione alter ab altero Seeernendus esse videatur. Ac lamen heic gradum Sisterem, potissime vetuit quod Suadere mihi non potuerim, liuius libri scripturem inter S esse pereensendum , quos illaudatus Vel indictos supparium litterae deseruerint. Itaque priusquam in disceptati0nu progredior, placet aperire caussas opini0nis huius meae vel potius erilicorum omnium qui de huius operis auctoro disseruerunt. - Fieri ne igitur puluil ut Eusebius, ut Hieronymus, ut Veleres haereseographi aut historici c0nsulto laeuerint de huiusm0di iro, quem ab edilis operibus profecto nosse debuerant Τ Αl iidem nihilominus neque Tatiani numen eι seripla, neque BardeSanis, neque Tertulliani, neque Νovaliani, neque aliorum insignium ecclesiae desertorum iegenda silentio censuerunt. duos idcirco nominavi, quod aliquam cum nostro auctore eugnationem praeserunt. Non enim hic corum loco ac numero esse potest, quorum opera magis oblivione digna quam litteris habita sunt sive quod christianam morum regulam
plano perverterint fixo qu0d praecipua christianae fidei capita
penitus labefactarint. 0uamquam ne illorum quidem nomina, si sorte ad hominum memoriam et dudumentum insignia isa sunt. in ecclesiae annalibus desiderantur. Verum hic, celera orthod xus: uno articulo de peceatorum expiali 0ne secernitur a catholicis . Geminum nempe agnoscit trans millendis dogmatis 1ebiculum , Seripturam ac traditi0nem: de praeeipuis christianae pro- sessiunis articulis sic sere loquitur. ut eius aevi d0clures: Seque ipsum licentiae osorem se erissimum ostentat. Tantum abest quin inter despicalissimus sectarum institutores, eosdemque ethnici Smagis quam christianos, censeri possit. Uuid 3 quod eius nomen silentio premere orthodoxi scriptores vix poterani, etsi maxime voluissent Abii enim is in obscuro latuit: sed in ecclesiae immanae luce diu vixit, idemque non privatae cuiuscumque . ni publieae personae partes et acquisita vel arrogasa summi sacerdotis diguitate. obivit. Has Iero partes non uee tantum . sed scriptis etiam exsecutus est, quae plane insignem sui temporis script 0rum
105쪽
arguunt, siquidem e praestantia huius operis reliquae ipsius lucubrationes aestimandae sunt. 0uare ipSa resulandi necessitas catholicis imposita. nedum ae ximia scriptoris elaritas, non sinebat ut eius nomen sive ignoraretur a Veleribus si e data opera occuliaretur.
Locus hie esset quaerendi. utrum haec haereseon resulatio tuli suspicatus est Crui eius haberi possit lanquam opus collectilium cuius pretium ad alius plane scriptores pertineat quam ad hominem denionarium qui sorte illud compegerit. Sed illud magna ex parto iam occupaximus, ubi de noni illius libri authentia disseruimus.
Hae enim dΡm0nstrata ix aliquis superest ei suspieioni locus. Heic praeterea oecurrit animadvertendum. universi operis informalii nem ipsumque adeo multiplicis eruditionis delectum eiusmodi esse ut ingenii doctrinaeque non medi0eris scriptorem puscat. Una enim eminet ubique sentiendi et cogitandi nati0, una eloquendi vis. unus plane scriptor qui haustas undequaque notitias atque in suum veluti sanguinem P0nversas ad finem sibi praestitulum peringeniose adhibuit. Nec vero admodum de illius laudibus detrahit quod ipse a vetustioribus multa decerpserit, sicubi parum familiarem viro declesiastico materiem tractat 3 et haeresiarcharum P0mmenta refert. 1lioquin ex illustrium scriptorum albo expugendi forent Theodoreius. Epiphanius, Eusebius, ipse adeo Tertullianuqqui tam mullis excerptionibus sua scripta loeuptelarunt. duod sane tu latino scriptore graece loquente longe excusabiliuS esl, eoque minus legentibus iniucundum accidit quo histori ea scriptoris fides eo n0mine magis magisqust commendatur. - Haud equidem abnuo, quaedam esse in h0c opere vel ineoncinne irae lata vel minus apposite seripla vel negligenter praetermissa, quae, Sep0M-lis etiam librarii mendis , ipsi operis auctori sertasse sunt imputanda. Sed quil inde consequens est Nihil plano aliud siquam
inde coniecturam capere volumus j quam hanc haereseon resulali 0nem fuisse post humani auct0ris prolem cui secundae aut ullimae parenti S curae nequaquam accesSerint. Uu0d si verum est. e sertasse planius intelligetur cur opus celeri ut materia. eruditi0ne. Vetustate insigne ad manus veterum qu0rumdam venerii in Diqili cu by Corale
106쪽
frusta concisum nullosque sorte laudatores aut vituperatores naclum sueri l. Celerum siquis ad auctoris gesta. dignitatem. domicilium . editas lucubrationes animum adverterit, is prosocio illuluobscuris eius aevi seriptoribus nullo pacto accensebit.
Nihil est quod evineat. auelorem huius operis inde iam a Callistiponsi casu sive episeopum sire schismalleae reetae magistrum
0uaerenti mihi undenam laetum esset, ut praeter scriptorum nomina superius recensita nullum aliud in controversiam Vocam-tur 'visum est ideirco id c0nligisse quod plerique existimaverint auelorem huius operis inde saltem a Callisti pontificatu sacrorum antistitem fuisse. Hac enim opinionu praecepta. Scriptores umBeSpaulo regenti ires necessario erant Seponendi. 0uuiu itaque su cessus praeteritae diste plati0nis aliam lentari viam propemodum iuberet, visum est, heic sedulo inquirere num aulici pala illa erilleorum sententia eum auctoris vita et gestis, quae hoc in opero
allinguntur, plano cohaereat. dum si huius indaginis exilus ab ea sententia discrepaverit, summulo illo quasi obice, ambilus paulo latior ad explorandum patebit. Duo sunt in hac lugubratiotio loci, qui huiusmodi opinionem gignere p0luerunt. Η0rum alter scriptoris aliorumque simul a Callisto dissidium reseri; alter exercitam a scriptore episeopalem pinlesialem signissimi 1. Sed neuter. meo iudicio, evincit, auel0rem huius operis, Callisto ponti lice, suisse vel sacrorum antistitem vel coetus ab ecclesia dissidentis magistrum. Et sane lucus prior his absolvitur verbis : Ouum puderet eum scillislumi vera loqui. quod pulum nobis conriclaudo diser es: Dilliei estis . . . : ereoqiIahit haeresim huiusmodi 2. duae quidem a celeris divulsa rem pla-
107쪽
ne eonficiunt: collato lamen contextu, hoc unum indieant. auctorem n0n tam doctrina quam sermulis in resulando sabellismo discrepasse a Callisto eidemque socios aliquot suisse, quiis simul omnes romanus ille praesul pro P0ncione reprehenderit. Idque eo
vel magis quod nonnihil est detrahendum de illa veteris dissidii
descriptione . quod schismaticus auctor, eatholicorum successu indignatus, iam plus aequo exaggerat. Sed haec lai lasso clari ira sient, quum universum auctoris contextum dabimus atque expendemus. - Locus alter his mei bus continetur: Cullisti praeser plo illecti mulli ..., quidum elium posι iudicialem sententiam eiecti a nobis eae ecclesia, accedentes ad ipsos catholi eos j seh lam illius replerere 1. duae proseelo auctorem schismali eorum
praesulem fuisse significani: quo lamen tempore schismaticis ipso praefuerit, nequaquam desiniunt. 0uaeri itaque: p0ltal, virum Callisto pontissest an de indeps iransiliunes illae factae fuerint de quibus auctor ibi conqueritur. - Mihi, hanc relationem versanti nihil occurrit quod primum illud evincat. Uuamquam enim ibi. ut in virulenta declamatione, histori eum ordinem au lor non omnino sequatur, acturale tamen distinguit Callistum ponti sediti a Callisti schola, quae ipsa est ecclesia romana Callisti magisterio instituta eademque post Callisti decessum in custodia traditae doctrinae perseverans. - Εl sane, commemorata Callisti doctrina de Patre Re Verbo, de romana edelesia per Callistum administrata sic ille seribit: mee ausus deceptor ille, ita docendo eri is scholam contra ecclesiam, et primus eri ilarit indiligere huminibus quae ad roluptates referuntur, dicens, omnibus ab ipso re-
milli peeeata 2. Tum de Callisti discipulis statim subdit: Siquis
enim allerius cuiuspiam conrenticulo addictus idemque nomine 3allem christianus quidquam peccet. 1ii NT. n0n impulutur ipsi
108쪽
peccatum, ει confusserit ad scholam Cullisti. Cuius praeseriplo illaeli mulli conseientia imalesaelorum j perculsi, simul quoque uis mullis Melis proscripti, quidum elium p ι iudiealem sententiam eiecti a nobis eae ecclesia, accedentes ad ipsos seholam illius replererunt l. Duod Ivisti emum sane post Callisti pontificalum evenire potuit. - Inde ad Callistum iregreditur auctor, ut ostendat, qu0d initio proposuerat, mali rum originem ex illo esse repetendam. lite decrevit, episcopum deponi non op0rlere, siquid is peccareris, quamquam letaliter. Sub ipso coeperunt episcopi eι presbyteri et diaconi bigami ue triquini referri in cleros 2, cel. uine rursum ad Callisti discipul0s redii seribens: Cuius auditores in eius dogmatis scienter persererunt illudentes sibi et multis, qu0rum ad scholam eonfluunt turbae. Proinde multiplicuntur, gloriantes de turbis, propter voluptates quus non concessu Christua. uo despecto, neminem peccare prohibent, u rinuntes se) d mittere bene erga ipsum Christumὶ ulpectis cel. - Denique, aliis Callisti deerelis ad invidiam commemoralis, ita concludit: liueo igitur constituit ille supra modum mirabilis Callistus, euius m0res ac traditisnem schola eius cust0dire pergit, non diiud cans quibuScum oporteat communicare, omnibus indiscriminatimolperens communisnem. I quo etiam nominis partieiparunt appellationem ut nuncupentur a primo talium operum institutore Cati
109쪽
sto Callistiani a. duo loco perspicere licet, quod toties iamque irrito conatu a priscis atque a recentioribus helerodoxis lenia lumest. vi nempe catholici alio nomine quam nativo ac suu v icitarentur. Congruit autem eum lino operis molimen auctoris, tametsi opus post Callisti obitum suerit exaratum. Propositum quippe illi est a suis initiis repetere mala omnia quibus obnoxiam esse romanam sui temporis ecclesiam contendit. Sed hoc omisso, animadvertatur loquendi ratio, quam auct0r, agens do Callislo pontificodequo ipsius ecclesia, constanter sequitur. Eisi oratorio magis quam historico utatur genere, quo si ut desultoria exstiterit illius narrali 0 nuspiam lamen ita permiscet Callisti aetatem cum aetate successurum ut signis et, suos gregales ad Callistum semel meepisse. Igitur quae caussa cuipiam esse potuit secus upinandi ha scriptoris huius lostimonio minime e0nfirmatur.
Haec haeresese refutatio medio circiter feeulo tertis absolum videtur. duum scriptor huius resulationis iam multa sui vestigia impressa ibidem reliquerit, idemque inter viros ad mem0riam temporum illustres floruerit, in lentos plurium exploratorum oculos elu- dorsi vix potuit, nisi sorte illi in eius aetate internus 'enda pluς minusuo a veritate aberraverint. Hanc Pgo habui caussam, eur experirer, utrum e diligentiori adlatis inquisitione ludis aliquid universae huic vestigationi assundi posset, quo eiusdem sines ae- curatius constituerentur Quod ut praestarem, recentiores aequo ac vetusti0res auctoris aequales, qui hoc in opere commemoran-
110쪽
tur, sedulo noland0s atque ad Velerum memorias exigendos suscepi. Iam vero . ut a recentioribus ordiar. haereticorum novissimus
in hac resulatione censetur Alcibiades, vir vafer atque arrogantiae plenus. qui ex urbe Srriae Apamea. per Aem plum sorte transiens Romam venit Elchasallarum d0gmala propugnans quum iam Callisli pontificis doctrina per universum orbem dissum personares a. Itaque operae pretium est, de illo Alcibiadis adventu paulo
cognoscere accuratius. ut pr0pria operis aetas recte deliniatur. Dui hunc haereticum suo nomine appellet. praeter scriptorem Philo-30phumenon, inter Veleres unum reperi Theodoretum, qui diu prope 1pameam vixerat ac deinde Cyrrhesiarum in Syria praesul suit. Is autem ita meminit Alcibiadis, ut eum Origeni coaevum existimasse videatur. Scribit enim in hunc modum : Idrersus hanc ha resim Εlchasallarum in rere seripsit Origenes: eam vero ulcibiades ab urbe Syriae apumeu profretus propugnovit 2. tibi praFlei millenda non est illa Theodoreti asseveratio, quae indicat per id temporis dii hilalum esse ab aliquibus . num Origenes eam haeresi in scripto resulasset. Cuius dubitali0nis caussa esse potuit eadem illa opinionum pugna quae disceptantes de aueloro P lasmyhumenon eruditos tum dividebat atque etiam nunc di idit. Alii quippe illud opus Origeni, aliis fortasse alii adiudieabant inter quos putaverim fuisse The0doretum. Non enim hic fragmento illo huius resulationis innixus. sed vel ipsa Origenis humilia contrael chasallam Alcibiadem, vel caesariensis Eusebii testimonio
quamcumque ambigendi rationem Sustulisse eensendus est.
Celerum quum litterarius Origenis cursus apprime fuerit diu ludinus . Origenis ipsius atque Eusebii testimonium eum illo Theod
reli lueo est e0nserendum, ut Alcibiadis aetas minus uni erse e gnoscatur. - Origenis haec sunt erba: Venis aliquis de se ipse ulte sentiens . ut qui ruleum ad veneratisnem conciliandam sententiae supra modum impiae, quae dicitur Heleesailurum qu i