장음표시 사용
141쪽
Gistimatum 1. 0uibus verbis auctor summum, quo iungebatur sacerdotium repelit quodammodo e voluntate illorum quibus prae- orat, ac proinde ab se ambilus atque arrogantiae crimen depellii. Neque vero assectati pontificatus invidiam a se amoliri salis habet: sed eam reiicit in Callistum pontificem, a quo iampridem illatam romanae ecclesiae lasem calumniatur. Quo in loco non est cur admodum Cornelii ponti sitis mentionem requiramut Misso enim quod alias Novalianus in Cornelium scripserat. quodque tunc istam vita migraverat operis propositum, quod haerese0n origines potissime spectabat, Cornelii mensionem nequaquam poscebat. Huc etiam sorte reserri possunt, quae scriptor iste in Callistum intorquet de violata prima fide. de permisso anabaptismo, de dissipalis fidelium depositis: quorum nempe scelerum duo priora NoValiano, postremum Nicostrato Novaliani legato obiectatum sei mus 2. Huc denique universa operis ratio dum callistianae doctrinae, non Meus ac haeresem, originem designat philosophiam ethnicorum, ex qua nimirum ΝοValiani errores diman se, ea- tholici passim affirmarunt. Ex quo lacile apparet, peculiarem calumniandi modum, qui eminet in hac haereseon resulatione . a modo Novaliani proprio
De eta notione auctoris eum Tersulliano. Fateor equidem . plura ex his, quae hactenus n0lala sunt, apto in Tertullianum cadere; imo Vero, aliqua eum huius operis propemodum clamare auct0rem, non dissileor. Quamdiu lamen
142쪽
indicia Tartullianum excludentia cum reliquis in concordiam non adducantur, nullum inde obicem sententiae huic n0suae, al eontra momenti aliquid obvenire putaverim. Constat enim, Novali num Tertulliani vestigiis ingressum geminas sere progressiones ac simillimum exilum habuisso. Sive porro utriusque ingenium, sive doctrinae ac praeceptiones, sive ad romanam ecclesiam habitudo specletur, maximam alterius cum altero congruentiam suisse nemo negaveri l. 0uid mirum igitur, si Novalianus in similibus adiunctis constitulus, iisdem usus doctrinae praesidiis, in eandem lapsus haeresim, planeque geminam nactus indolem ea scripserit, quae a Tertulliano, paucis exceptis, scribi potuissent 7 - Hanc ego Novaliani eo alionem eum Tertulliano, ne actum agam, BDudemonstrabo. Superius enim instituta utriusque eomparatio cum auctore Philosophumenon summam utriusque similitudinem ostendit. Quo tamen res clarior sal. unum praeterea notare intererit: Novalianum scilicet adeo presso Tertulliani vestigiis instilisso, ut quae prius illo tractaverat ar menta, interdum ipso retractaret. Constat id ex operum inseri plionibus utrique communibus ac nominatim o Novaliani libro De Trinitate . qui nihil aliud quam ter-lullianead doctrinae summam praeseri l. - Λlque haec Tertulli ni ac Novaliani consensio sorte obversabatur Ambrosio, dum is
coniunctam utriusque mentionem lactens haec scriberet: Tertullianus ei. Noratianus non parvae scientiae fuerunι: sed quis, peraelum, caritatis foedera perdiderunt, in gehisma versi ad perdi-ιionem sui haereses ereaverun ι 2. At expressius mullo id notavit Pacianus his verbis alloquens Novaliani sectatores : Tertullianus posι haeresim vester est: nam inde multa sumpsistis a. - Igitur quasi Tertullianum inter atque auctorem huius operis est notata coniunctio, ea sententiam do Novaliano Philosophumenon auctore non modo non infirmat, scii, ratione habita exceptionum Tertulliano adversantium, egregie confirmat.
143쪽
Dilogus anteaetae disceptaιionis. Interest iam irae talionem universam per summa capita repeli-lam perstringere illa, ut eam quisque uno propemodum intuitu complecti possit. Elsi operis aetas eum aetate Origenis congruat, cuius nomen huic operi praefixum est: scriptoris lamen indoles, arrogata su mi sacerdotii dignitas, inita tonsulationis ratio, quaedam etiam opiniones, denique vel ipsa graecitas hanc Origeni lucubrationem adiudicari non sinunt. duae Caium indicare videntur huius operis auctorem, ea nulla sunt. si conserantur eunulis. quae de Caii doctrina gestisque --ximus , quaeque ad auctorem Philosophumenon irasserri nullo pacto possunt. Unde liquet. huius operis auctorem ab invicto illo Proeli montanistae expugnatore plano alium suisse. Quum auctor huius resulationis non in secreto quopiam orbis angulo inconspicuus latueri l. sed in meridiana lueo atque intra ipsam romanam ecclesiam publieus odiorum incentor schismal, meque lactionis ductor exstiterit, sententiam de Hippotvlo Phialosophumenon auel ore plane refellunt lut missa saeiam. interiora indiciat lum essu sa in eum Ecelesiae doctorem christianae velusialis ellogia lum veterum de Hippolyto seditionis concitatore silentium. Ad Tertullianum quod allinet, scriptorem qui se dissimulare inter seribendum nec volens potuisset, demonstratio quavis exceptione maior merito postulatur. Plura quidem asti illius vestigia desipare licet huic volumini impresia, sed ea non adeo Tertulliani propria ut alteri congruere non possint. Ex adverso stilus
auctoris nequaquam talis apparet, qualis profecto exspectandus erat, ut omnino atque unice Tertulliano conveniret. Ad haec velu- Sliorum operum mentio praetermissa in hoc volumine, quod uti eorundem opilogus vel retrae lalio spe landum osset aegyo eum Dissiliam by Go le
144쪽
Tertulliani more componitur. Denique abrupta illa Montanis larum reprehensio, post diuturnam adm0dum pseudopmpheliae desemsionem orienti iuxta atque occidenti notam, diviso licet a Montanis lis Tertulliano adscribi vix potest. Quem igitur Philosophumenon auctorem dicemus 3 Is profecto vir fuit apprime insignis, qui medio seculo tertio inter ecclesi sti eos scriptores eminebal, qui Romae diu vixit, qui summum sibi sacerdotium arrogavit dum schismaticae laetionis eaput e sel , qui proinde inter ecclesiasticos scriptores a veteribus commemoral0s quaerendus est. At, secluso Tertulliano, non alius nominari potest eiusmodi scriptor quam studiosissimus ille Tertulli, ni imitator idemque primus pseudopontifex Novalianus. Igitur si ea sibi cohaerent, quae superius de Tertulliano disseruimus, eo eludendum est, auctorem huius operis ipsum esse No alianum. - Sed salis mulla iam de seriptore huius resulationis: pauciora nunc do his lorica seri loris side, quae post absolutam modo disceptationem longe lacilius cognosci atque aequius aestimari poterit.
Historica seriptoris fides multiplici nomine alicubi suspeeta esι longe secus quam helerodori quidum per summam iniuriam
Eruditio sane multiplex, qua scriptor Philosophumenon excellit, tempus, quo idem floruit. ante iacturam scilicet plurium operum subsecutis eladibus debilam , locus denique, in quo scripsit doctorum hominum praesentia frequentiquo commeatu illustris. haec simul omnia non minimam scientiae laudem viro isti conciliant. Sed alia scientiae . alia probitatis aequitatisque ratio est. Perspecta porro scriptoris durities, spiam is in opinionum delectu sequi lup ducem, necnon initum ab eo tonsilium repetendi haereses omnes e media ethnicorum philosophia salis demonstrat quam caule ae parce huic homini commodanda sit fides, praesertim ubi
145쪽
de controversiis agitur quibus ipse suetat implicitus. Ut enim vereri licet, ne quaedam haereticorum placita ob anteceptum scriptoris consilium non siilissime reserantur, ita necesse est timeamusne iniquum se iudicem praeflet earum controversiarum quarum
pars ipse suil. 0uid Τ quod in his reserendis ipsa scribendi ratio
obtrectatorem magis prodit, quam testem, eundemque eiusmodi ut publicas etiam inimici laudes in oecasionem calumniao veris ΤNon uno igitur nomino historica scriptoris fides vocari in dubium
potest ac debet. Unde consequens est, ex hac haeresesn retulatione citra perieulum erroris ea quidem posse recipi, quae aue inrcontra se saleri coactus est, quaeve ut confingeret, nullam habuit causam; celera Vero perpendenda sic esse ui ea solum probesitur quae tum secum ipsa cohaerent lum aliis certae fidei testimoniis consentanea sunt. Qua in re nonnulli ex acatholicis, ut Bumenius et Tordsvoribus, ita peccarunt, ut non modo erili earum legum sed ipsius etiam aequitatis obliti viderentur. Cuius enim aequitatis fuit . ut unius areusatoris testimonio fidem adi gerent, quem a sui temporis aequalibus vel inauditum vel certe eum contempluexceptum suspieari debuisseni Novi equidem. Hippolyti nomen praetextum ab iis suisse , quo fidem huic scripto conciliarent. At primo , quodnam nomen lanii esse potuit, ut plenum fastus ac livoris testimonium ab homine schismalico in catholicos dictum confirmarei 3 Deinde, quum probe nossent. Hippolysi iuxta et Callisti memorias iampridem fuisse in fastis Ecclesiae consecratas , de sua potius conideiura dissidere, quam Hippesylum sacrae perduellionis reum sacere ac dicacissimo in Callistum libello fidem habere debuissent. Nos certe haud magis de cathesistae ecclesiae laudibus per huius operis editionem detractum putabimus, quam si Tertulliani opuscula Be ieiuniis ac De pudieitia vel Novaliani seripla eatholicis contumeliosa nunc primum ederentur. Celerum his generatim animadversis, praestat iam scriptorem ipsum do Callisto obtinuentem audire, ut de singulis criminationibus deinceps ex ordine iudicetur. Disili od by Corale
146쪽
I utioris in Callislum poni. delatio . Fadio itaque linquit J a nobis magnu certamine cirea omnes
haereses. nullaque re ei ira reprehensionem praetermissa, supereSl nunc maximum certamen : enarratas dare ac revictas haereses contra nos excitatas, per quas inscientes quidam atque audaces
dissipare eonali sunt Eeclesiam, maximam perturbationem inter omnes fideles per universum orbem immittentes. Visum est enim nobis, in sententiam quae suil mal0rum principium impetu laeto delecta dare eius initia. ut enatae inde stirpes despiciantur, quum pithe fuerint uni ersis perspePlae. Exstitit quidam nomine X lus, genstre smyrnaeus. Hic dux illi aeresi in ex uera 'lili dogmatis. Eius minister ac discipulus filquidam nomine Epigonus, qui peregre Romam adveniens sexilimpiam doctrinam. Λ quo institulus Cleomenes, et vita et muribus ab Ecclesia alienus. dogma e sit maxil. quum per id temporis Ecclesiam regi a seipso putaret Zephyrinus. h0mo idiotes turpisque
147쪽
lucri appetens, qui quaestu oblato adductus permittebat accedentibus ut a Cleomeno instituerentur, et ipse attractus decursu temporis in haec ipsa proruit, auelore atque adiutore malorum Calli-
filo, cuius Filam , nec non exc0gilatam ab ipso haeresim, post haud mullum ea ponam. Horum schola per Successionem permansit confirmata et aucta propterea qu0d ipsos adiuvarent ZephFr,nus atque Callistus, quamquam nos nunquam geSSerimus, aterebro adversus ipsos restiterimus eosque resulaverimus et invitos coegerimus saleri veritatem. 0ui ad tempus quidem pudefactimae lique a Veritate salebantur, verum non multo post in idem e num revolvebantur . et liete auctor fuse admodum erponit m raeliti doctrinam. Tum Meli haeresim eum ea componens ita pergit: s Manifestum vero est omnibus, insipientes Noeli successores huiusque haeresens defensores, etsi dieant. Heracliti se non fuisse auditores. allamen Νoeli placita accipiendo perspicue idipsum
148쪽
saleri. Sic enim aiunt: unum eundemque Deum esse onmium conditorem et patrem, cui, licet invisibili. placuerit apparere iustis qui olim fuerunt. Nam quando non adspicitur est in isibilis : quando autem ei placeat apparere, visibilis: J incomprehensibilis quando
minime comprehendi Vult, comprehensibilis vero quando comprehenditur. Ita eadem ratione incircumseri plus, in eius. immortalis, et mortalis. 0uomodo qui tales sunt 'non ueracliti evincentur discipulit Nonne prior. iisdem usus verbis, philosophalus est Tenebrosus illo Τ 0uod vero is dimi etiam, silium esse eundem ac patrem, nemo ignorat. Sic porro loquitur: Ouando igitur genitus norierat pater, merito pater audiebat: quando autem ei risum est nativitatem subire, natus eaessuit filius ipse suipsius, non alterius. Sic onim videtur monarchiam constituere a stirmans, unum et idem esse quod appellatur pater ac filius , non alterum ex altero , seu ipsum de seipso. nomine lenus patrem ac silium nuncupatum prolem porum discrimine, re lamen ipsa unum hunc esse qui apparuit ac nati vitalem ex virgine subiit, atque homo inter homines versa-
t Suspicor hhie aliquid intereidisse quod spre huiusmodi fuerit: tr. δὲ
v n. z. λ. nisi sorte auctoris negligentiae hiatus hic debeatur.
149쪽
lus est, filium so spectantibus praedicans propter praeteritam nati vitalem. quum lamen sit pater idque comprehendentibus n0n oe culle l. nune affixum passioni crucis, quique sibi ipse spiritum tradidit. mortuum et nou mortuum , quique seipsum tertio die susei laxi l. in m0numento Sepullum et lancea persessum et clavis defixum. hunc uni ersorum Deum et Patrem esse dicit Cimmenes eius tuo chorus qui iteradii leas tenebras Ossundunt mullis. Hane liaeresim roburabat Callistus, vir in malitia callidus aeversutus ad fraudem. Sibi aucupans thr0num episcopalem. Zephyri num. h0minem rudem et illitteratum atque imperitum legum et-clesiastiearum s quem donis flectens ac velitis exactionibus duem bal quo volebat, munerum quippe susceptorem atque axarum instudebat ad immittendas semper discordias inter fratres: quum ipse utramque partem deinceps adulat 0riis sermonibus ad suam amistiliam pertraheret. Atque iis qui pro veritate sentiebant, pri-
. Rursum bene Mille rus legit δ α πιος pro δ ρομαε m.
150쪽
valim quandoque dicens. se idem sentire, eos decipiebat: Vicis- sini vero similiter iis, qui iuxta Sabellium , quem lamen ipsum eiecit, quum posset emendare. Nam dum a nobis admonebatur, nou obdurescebat; quando autem eum Callisto solus erat. ab ipso inclinabatur in doctrinam Cleomenis, qui dicebat se similia sentire. At illo ipsius vastitiem tunc minimo intelligebat: novit autem deinceps, uti narrabo pust haud mullum. Ipsum purro
Zephyrimini producens in publicum impellebat ut dicerei: Do
nori unum Deum Christum Iesum, et, praeter ipsum, alium nullum genitum ac passum. Iliquando vero dicens. Non Pater mortuus est, sed Filius. ita indesinentem discordi diu in populo servavit. Cuius cogitati0nibus cognitis nos minime assentiebamur, consulantes atque obsistentes pro veritate. 1l ille in arrogantiam pr0gressus quod omnes cum ipsius hypocrisi consentirent, nos Vero n0n, appellabat nos ditheos, evomens vi0lhnter virus in ipsulalens. Huius vitam exponere. qu0niam n0his coaevus sui l. videtur nubis expetendum ut per manifestationem conversalii is viri