Dactyliotheca Smithiana volumen primum secundum Volumen alterum historiam glyptographicam auctore Antonio Francesco Gorio exhibens

81쪽

Diarii Italici pag. r a. quam , ut ait , penes se habuir , pretio , & Sculpturae ratione singularissimam ;in qua anaglyptico opere Achati ex scalpti spectantur, proprio vestium, & capitum cultu, M. ANTONIus laureato capite a dextris , CLEOpATRA vero a sinistris , ad imam usque pectoris partem egregie caelati.

TABULA LX

FEMINA IGNOTA.

I Ure ac merito ii damnantur ac reprehenduntur Aniatiquarii, qui plerumque sine iudicio, atque ex ingenio adfirmant, & quid certum statuunt in rebus dusiis ; quod omnino vitandum est : quapropter in hac ornatissimae FEMINAE emgie licet alii agnoscant vel Cleopatram, vel Berenicem, ego nec agnosco , & nihil statuo. Illud adfirmo, neoterici Scalptoris eximium esse opus, & commendatione dignum.

TABULA LXI.

IULIUS CAESAR. IN Gemmis antiqui operis imago C. IULII CAESAR lS non solum exhibetur capite laureato , UC-rum etiam cum lituo Auguratus insigni, & cum stella ci sacra ante frontem 1, quod & in nuinis eius obser-

82쪽

S MITHIANA.

Vatur. Lauream perpetuo lubenter gestavit Senatus Populique decreto; stella vero ad eius apotheosin I caelestem originem declarandam pertinet; nam eo exstinisilo, edente Augusto in eius honorem ludos , Veneri Genitrici consecratos, per septem dies stella effulsit , qua creditum est eius animam in Veneris astrum migrasse. Artifex huius praestantis operis, quod exhibemus, quum ex antiquis monumentis IULII CAESAR is effigiem anaglyptica sculptura in Chalcedonio accurate e X- pressisset, sola corona laurea eum ornavit. Ex ipso vultu elucet divinum eius ingenium, vigor animi, consiliorum magnitudo; suetus simul scribere , & legere , dictare I audire; magnus Historicus, Orator, Mathematicus. Magnifica eius ac disicia periere; sed eius Commentaria , temporum. devicta iniquitate atque iniuria, adhuc vivunt, & perennant: proinde apud Lucanum sic merito gloriatur, media inter praelia semper Stellarum caelique plagis, superisque vacavi s e meus Eudoxi miscetur saltibus annus.

TABULA LXILLI UIA. LIV ΙΑΜ Livii Drusi filiam , Tiberii , & Drusi

matrem, C. Augusti uxorem omnes norunt, eiusque vitam tam Graeci, quam Latini historici litteris consi- Dissiligod by Corale

83쪽

6 DACTYLIOTHECA

consignarunt. Quamobrem de ea nihil addam, praeter quae ad hanc gemmam spectare videntur. In ea illius caput velatum, laureatumque conspicitur, quod proprium sacrificulorum erat . Compertum autem est ex Dione l. 36. pag. Ooo. Senatum caelestes honores post apotheosin Augusto, & templum dedicasse, & insuper Sacerdotem ei decrevisse, quod munus Livi AE tributum est , quae tunc Iulia vocabatur , & Augusta , quod eam in filiam Augustus vir eius perverso ordine adoptasset. Ea deinde festum in Augusti honorem pariter instituit, quod tribus diebus in palatio celebrabat , ut idem Dio ibid. adfirmat. Qui hanc caelavit gemmam artifex , ad haec animum intendisse putarim , ideoque caput eius tali amictu, & ornatu composuit , qui sacrificantium peculiaris est, ut non solum ex innumeris Scriptoribus , verum ex totidem marmoribus antiquis patet: quae quum nimium pervulgata sint, hic recensere supervacaneum putamus. Vide sis tab. LU. tom 3. M sei Capitolini, in qua Adriani sacrificantis statua repraesentatur capite velato.

TABULA LXIII.

TIBERIUS CAESAR. Uidquid adulatio iactare possit dum Principesia laudantur , facile quisque intelligere potest , si Velleium Paterculum in sua Historia laudantem ΤΙ-BERIUM CAESAREM audiat . 1 Tiberius Claudius

- Nero

84쪽

Nero innutritus eaelestium praeceptorum disciplinis , ruments , genere, forma, celitudine corporis , optimis 1ludiis , -κ-oque ingenio i mitissimus s qui protinus quantus est , sperari potuerat, mi usque praetulerit Principem : Quaestor, underis ι-mum annum agens, capessere coepit Rempublicam, maximamque diffrustatem annonae , ae rei frumentariae inopiam , ita ae, atque in Urbe, mandato mitricι moderatus est, ut peria, quod agebat, quantus evasurus esset, eluceret . Sed quibus vitiis & turpitudinum infamia flagraverit, ex Suetonio in eius Vita satis superque exploratum est, qui haec ad eius emgiem pertinentia adnotavit i : Colore erat eandido, eapilli pone Oecipitium submissore , ut re micem etiam obtegeret, praegrandibus Omlis, o qui quod mirum set κοει etiam in tenebris Uderent, sed ad breve, qui m- primum a somno paruissent I demum rursus hebescebant . Inc ' debat re ire rigida, si pa, addubio fere vultu, Fcrvmque tacitus eci Haec omnia tum ex Scriptoribus , tum eX antiquis numis , & marmoreis protomis accurate ' observavit, & egregio opificio expressit huius anagly- Ilii operis Caelator, quem laude dignum censemus.

l TABULA LXIV.

CALIGULA.OUid ni haec protome saevissimum exprimat Imis peratorem CALIGULAM nemo dubitabit , qui

memoria teneat Suetonii uerba cap. 3o. in CALIGULAE

κ ipsius

85쪽

DACTILIOTHECA

ipsius Vita, qui de eius forma haec habet: Gracilitate

maxima cermicis fuit , temporibus concavis, fronte lata,

torva, capillo raro, multum mim natura horridum, θ' tetri n.

In hujus gemmae occipitio prope cervicem capilli proceriores videntur non ingeniti, sed adstititii, quod omnino respondet Senecae verbis de Constantia cap. 18. Tanta illi palloris infamam reflantis foeditas erat, tanta oculorum sub fronte anili latentium tormitas, tanta capitis desia tuti, o emendicatis capillis aspersi deformitas ec. Hinc probe comatorum, invidentia ductus, quam maxime osor fuit, unde pulchros, comatos ut ait idem Suetonius occipitio ras deturpabat. Hac de causa filium Pastoris interfici iussit, munditiis eius ut idem Seneca ait 'cuiatioribus capillis offensus Sen. de Ira, 3. c. I9. . Haec Vultus CALIGULAE lineamenta, & capillorum modos quodammodo consequi possumus ex hac anaglypha Achate, in qua coma ad cervicem in occipitio vergens adscititia apparet . EX nummis , & ex capitibus sive marmoreis, sive aeneis, huius Imperatoris, quae supersunt, & praecipue in Musto Capitolino omnium praestantissima, compertum est, non adeo mentosum filisse, ut in hac gem

86쪽

TABULA LXV.

GERMANICUS CAESAR. I Abemus imaginem GERMANICI CAESAR Is in

Sardonyche exscisam ab EpITYNCHANO Scalptore praestantissimo, qui ea aetate vivebat, & in Caesarum domo versabatur; quam in lucem dedimus in Musto Florentino ex archetypo Stroziae Dactyliothecae I . Noster Gemmarius opifex eam sibi imitandam proposuit , sed eius vultum aetate paullo provectiore egregia manu expressit, exscalpto Chalcedonio. Hunc Ti- serius Romano imperio dignum Principem , Pisonis fraude, sustulit; quum omnium votis expeteretur, ut ipse regnaret. Egregia fuit forma, ac generoso Vultu, misi uiue o auditu iuxta venerabilis , qui quum magnitudinem gravitatem summae fortunae retineret, iamidiam , is an gantiam effugerat s ut ait Tacitus a .

TABULA LX UI.

FEMINA IGNOTA.FAtendum est , huiusmodi opus arte consummatissima ab eximio opifice anaglyphica sculptura in

Chalcedonici sculptum esse . Si singula spectemus vultus lineamenta, oculorum pulchritudinem, crinium perelegantes plexus , colli & humeri concinnitatem , ' omnia

87쪽

omnia peritissimi Artificis redolent studium, solertiam ,& scalpendi felicitatem. Numquam tamen quis fatebitur, eum exhibere voluisse Agrippinam Germanici, quae

aliter in numis , S marmoribus antiquis repraesentatur. Satius est vultum latere nos ignotae feminae ultro fateri, quam contra Veritatem pugnare.

TABULA LXVII.

ANTONIA AUGUSTA.

OP time respondet imago haec praecellenti opere e Chalcedonio exscisa, antiquis numis, in quibus exhibetur vultus ANTONIAE AUGUSTAE , quem ex ipsis excepit diligentissimus opifex. Convenit etiam cum eximia Gemma Mediceae Dactyliothecae , quam exhibuimus i ; quamvis in nostra, aetate magis proinvecta spectetur. Equidem, ut testantur Historici, fuit modesta, sapiens , pudica, frugi, casta, blanda , quae S dum viveret, & post obitum divinos honores consecuta est.

TABULA LXVIII. LXIX.

CLAUDII Ei MESSALINAE CAPITA. I Smithianae Dactyliothecae Gemmarum Calaialogum mihi exhibuit, censet optimo opificio in Sarda hac inscalpta esse iugata capita CLAUDII CAESARIS & MESSALINAE ; quae aliis expendenda relin

quo sci γ Vide Musei Flor. Vol. I. Tab. IV. num. VI.

88쪽

S MITHIANA. 8rquo. Sequitur in altera Tabula LXIX. Feminae mihi ignotae imago, quae quum pectore partim nudo, partim amicto luxuriet, specioso titulo M EssALINAE mulistorum flagitiorum cupidissimae tribuitur , de quibus nihil mihi dicendum superest , & de impositis nominibus valde dubito.

IMP. SER. SULPICIUS GALBA. Optimus Scalptor in hac imagine SER. SULPICII

GALBAE Sardae incidenda eam sibi , ni fallor, proposuit quae exstat in Florentino Musto i , quae est eximiae magnitudinis, & operis exquisitissimi. Cum ea probe concordat ; nisi quod Medicea circa collum chlamyde, seu paludamento ornata conspicitur; siquidem ob res strenue in Africa, S in Germania gestas

triumphalia meruit ornamenta.

TABULA LXXL LXXI

M. OTHO CAESAR.IMperatoris Caesaris OTHONIS emgiem ita pingit

Suetonius, quae huic imagini ex antiquis numis Vel gemmis expressae probe respondet. Fuisse traditur S dicae staturae, θ' male pedatus, scambusque s munditiarum mero paene muliebrium, .sso corpore, galeariculo capiti propter

89쪽

raritatem eapillorum adaptato S ita annexo, ut ncim digno- foret: quin faciem quotidie rasitare, pane madido lin re consuetum s idque in lituisse a prima lanugine, ne barbatus unquam esset. Caput nudum est, laurea corona minime revinctium ; quemadmodum & in Gemma Medicea, &marmorea protome, atque etiam in numis occurrit. In altera, quae sequitur Tabula LXXII. idem Imperator affabre sculptus est exstanti opere in Chalcedonio.

TABULA LXXIII.

IMP. A. UITELLIUS. HActenus complura monstra, non homines, vidimus, quibus olim Romanum Imperium paruit,& vitiis obrutum est . En VITELLII emgies , quae

probe cusis numismatis respondet, ad quorum sidem aperito Scalptore Onychi bicolori inscalpta cernitur . Eam ita describit Suetonius in eius vita I): In eo enommis pracciritas, facies rubida plerumque en vinolentia I vento obesus a

TABULA LXXIV.

TITUS CAESAR VESPASIANUS. AMor & deliciae generis humani faustis omnium

90쪽

s M I T H I A N A. 83SIANUS AUGUSTUS, cuius imago absolutissima est,

in Cyaneo lapide anaglypha caelatura egregie expressa, quae olim Cimelia Inclutae Suecorum Reginae omnavit. Egregia fuit forma, cui non minus auctaritatis quam gratiae fuit. Silentio minime praetereundum est elogium, quo eum ornat Suetonius in eius vita : ci Natura bene lentissimus fuit . In ceteris mero desideriis aniamum seminum obstinatissime tenuit, ne quem sine spe dimitteret: quin admonentibus domesticis , quasi plura polliceretur , quam praeflore psa , non oportere, ait, quemquam a sermone Principis tristem disiedere. Atque etiam recordatus quondam super caenam, quia nihil euiquam toto die praestitisset , -- morabilem illam , meritoque laudatam vocem edidit : AMICI,

D1ΕM PERDIDI.

TABULA LXXV

IULIA AUGUSTA.CHalcedonio pereleganti opere, & anaglypha sculptura caelata est imago IULIAE AUGUSTAE e Martia, Titi filiae, quae etiam cum praestantioribus numis a Uaillantici editis probe concordat . In vestium S capillorum cultu perita Artificis manus perspicue elucet. Carpentum ei decretum a Senatu Popul que Romano, & post eius obitum divinos honores ,

numismata testantur.