장음표시 사용
121쪽
s IMPLICI B. ME DI C. A v I RES AC IUVAMENTA.Bursa pastoris confert illis quibus stomachus aestuat, si extrinse
cus imponatur. Trita ex aceto collectionum inflammationes refrigerat, ne eo defluentes humores cohibet. Medetur dysentericissanguinem excreantibus,neq; non muIi bri profluuio,succus in potu sumptuS. Ad nimiam fluxionem sanguinis narium, uel alterius membri, Accipe succum huius herbae, re cum eo nares uel membrum munisge,tum sanguinem sis et,& uenas aestuantes refrigerabit. Herba in manibus si contineatur, ualde adstringit sanguinem enaribus fluentem. Auribus purulentis ciccum calidum instilla, pus ipsum ac flux,um earum tollit. Bursa pastoris decocta cum uino & melle,& recentibus uulners-bus imposita, cito sanat. Cruenta quod uulnera facile sanat. Succus cum Semperuiuo in aceto permistus, imponitur utiliter sacris ignibus. Herba cuuino decocta, consert aduersus morsum uenenatoru.
Vtram* Bursam pastoris sanguinem uehementius adstringere, P quam ullam herbam,medici affirmant. AQUA BURSAE PASTORIS. Ad dis illationem herba cum tota substantia colligenda est,&minutim concidenda circa finem Maia,uel circa principium Iuni . Aqua Bursae pastoris mane& uesperi singulis uicibus tribus uniac ijs pota, saluberrima est contra omnem fluxum uentris. Eodem modo pota mulieribus sistit menstrua. Item omnia uulnera mitigatae curatfinde Iauen rur. Eadem sistit fluxu sianguinis ex naribus,si pessulus saetiis ex Gos sipio,in ea aqua maceratus,naribus immittatur.Idem prss alsi cum linteolo honti imponatur. Eadem vi.aut vij.uncijs pota sistit sanguinem uesnerum.
122쪽
DE HER sis, CAETERISQUE c ANNOTATIO IN BUXV M.
V X VS siue Buxum,utrunq; enim dici potest , est lina istis larum arborum, quae topiario operi accomodatissimae sunt,& tonsiles ac flexiles, perpetrioq; uirore commemdabiles:quales sunt Cupressius, Sc Iuniperus. Buxus atltatem arbor est satis nota,ligni pallore Sc duritia commendabilis, Ut inquit Plinius, mortali coma viret nec ei decidunt talia,Spissima ac grauissima ex omni materie,ideoq; in aquis non fluitat,neq; ca riem nes uetustatem sentit. Pyrenaeis N Cytoro montibus pluriama, ac B erecynthio tractu. Huius autem tria genera facit Plinius lib. 16. cap. 16. Gallicum,quod procerum est: Olera strinum, in imni usu damnatum ob grauem odorem: Sc nostrate coe sylvestre. omnium minimum,sed distusius, & densitate parietum uirens se Peractonsite. T EMPER AMENTUM. Buxi signum ualde bonum est, singulari pollet uirtute,S O in ctuor qualitatibus temperatiam. VIRES AC IUUA ME Ny Serpentes quando uulnerati sunt,edunt radicem Buxi, Ss statim reuales cuiat. Folia Buxi siccata Sc in puluerem trita, cumg aqua Lauendulae D in potu sumpta,phrenesim tollunt. Sub Buxo dormire aut quicstere,ininuit ac laedit mentem,nam odor illius naturae aduersatur. Lignum aufert libidinem. Ligni rasura subtilis (cum sit frigida sc sicca,ut v italis testaturo in aqua pura decocta atq: bibita,fluxum uentris restringit. Buxus si in lixiuio uel aqua decoquatur, Sc ex tali decocto caput saepius lauetur, crines facit rutas atq; flavos.
B v TYRUM Romani pariter Graecis dicunt, E Iacte fit 3c Buty
rum, ut Plinius inquit, Barbararurgentiu laudatissimus cibus,
123쪽
sIM P LICI B. MEDIC. . A & qui diuites a plebe discernat,quoniam autem plurimum e bubilo sit,a boue nomen inuenit,alioqui ex omni lacte fieri posse Sc Dioseor. & Plinius testati sunt, quod antiquiores aliqui negauerunt,
nomen magis quam rei naturam contemplati., TEMPERAMENTUM. Butyrum calefacit atq; humectat in primo ordine. Habet natu ram maturandi purgandi ae digerendi mediocriter in teneris coraporibus,quod etiam Agineta testatur: leosum natura Butyrum est,& lactis naturam sequitur. VIRES AC IUVAMENTA.Butyrum maturat parotidas, si eo inungantur: infantiu dentitsones adiuuat,admixto melle Butyrii: in quem usum gingius eo sunt eq'sticands,prodest Sc ante dentitionem gingiuarum pruritibus. Prodest 3c oris ulceribus in eadem state,quas aphtaS dicunt. Conducit etiam ut membra Sc lumbi eo inungantur,dolorem enim in ijs mitigat. Butyrum cum messe permistiam Sc ita in cibo sumptum concluta est ad Apostema pectoris. Eodem modo discutit abscessus pulmonis, unde solet prouenure tabes. Praeterea etiam lenit Sc purgat omnia ulcera in genita tibus. I Butyrum in cibo sumptum lenit omnia interiora membra,pro pterea etiam in illis regionibus ubi homines quotidie Butyro ui tutant,perraro calculo obnoxia iunt, nam crassi uiscosii humores ex quibus calculus creari solet, ex Butyro digeruntur re purgantur Per urinam Sc sedes.
Butyro si quis usus fuerit tam soris quam intus facit hominem
per sputum ei cere uiscosos humores pectoris. Praeterea, ut Agineta inquit,humores ex inflammatione pecto, ri insarctos,Butyrum Iin m concoquit. Infunditur clystere contra intestinorum tormina Butyrum,Scerassioris intestini, quod colan dicunt, exuIcerationem.
Finis literae BiSequuntur Herbarum descriptiones qus alitera C. incipiunt.
124쪽
HAMO MILLA uulgo ab officinis Sc Herbis is uocatur, quae a Dioscoride Anthemis N Chamae meson dicitur. Eranthemon aliqui appellanta quo niam uere floreat,Chams melon uero,quia odorem mali habeat,sic nonnulli Leucanthemon a colore albo, aut Chrysanthemon Chrysocomenue a flavo
Chamomillae tria inueniuntur genera. Primum, ipsa uera Chaismomilla,que ubiq; in segetibus naicitur,& locis cultis, duorum palmorum altitudine,folris foeniculo, floribus uero Matricariae simi Ihus,odore iucundo, capitello intus luteo, quod per ambitum circumdatur flore candido,in modum coronae. Alterum genus Uocatur Cotula, quae adeo similis est Chamomillae, ut frequenter elata am Herbarios decipiat rcum sol isti floribus nihil penitus differ i uidet.odore tamen est tetriore,& uocatur sylaestris Chamoma Tertium
125쪽
Tertium uero genus est Cotula foetida,Germani eam Caninam Nin florem caninum appellasit, hec ultra modum Pessime olet in utrisque Cotula amat loca inculta,& semitas. TEMPERAMENTUM. Chamomilla ut Galenus inquit,calefacit siccatin in primo ordi ne,praeterea uirtute tenui discussoria,laxanti, Nodorata constat VIRES AC IVVAMENTA. lora magnus usus est in medicinis, & colligendi sunt circa finem mala uel in principio Iunii. Habent uirtute molliendi & leniendi.
emollit ac dolorem lenit,expellit purulentiam ii vinum in quo per noctem flores Chaemomissae fuerint macera U,bibitum,neruos confirmat,& paralysim aufert, flores contusiae cum melle permixti ac sumpti,aluum laxant,multosq; uiscosos hv mores per inferiora expellunt,ac intestina hominis e pu ant Flo
eo ex frigiditate collectos, si captit lixivio exiliis parato Iotu fuerit et Chamomissa in aqua elixa curat ulcera oris, si os inde coIIutum luerit. Ad stillicidium urinae conducit, si quis ex ea bibat. In uino elixa tollit tumorem stomachi, Madiuuat concoction em. Eodem modo medetur asthmati & euacuat pectus. Consertetiam iocinori assiecto. Foetus mortuos educit, si mulier inde haberit,uel decocto eius insederit. Si quis calculo obnoxius iuerit, ille lauet ter uel quater cum Chantomula Sc leniter liberabit . I si riter omnes herbas quibus in Balneis aduersus calculu utimur, namomilla maiorem habet essicaciam., Si pede laueri in decocto Chaemomillae, multas teorstudiis nes corporas repesset. iAquam qua Chamomilia elixa fuerit, emollit lambos Sc uesicam,expellitq; materiam ex qua calculiis g=neratur. Eadem uabde contortat membr/,&ex eis repellit paralysim,qua uirtute praecipue pollet oleum Chamomissae. VChamomilla lenem & mollem reddit cutem, i quis ex ea auet multos malos humores expellit,si quis inde biberit. Emplastrum inde factum scabiei inipositum, uel maculis in corpore, hoc quam primum med tur. Hotis Chamomillae in aqua elixi Sc capiti impositi, valde e laserunt, dolores quoin capitis tollunt,si inde lauetur. Ad interio em tumorem eorporis aeaciaecur allectum prosunt, siquis inde bibat. i. Ad calculum lumborum,floribus Chamomilsae te in calidolaco munges circa Iumbos Sc sub umbilico, & praecipue a Besneo, hoc
126쪽
U remedium adseret, fellis suffusiones emendant. Sanant quo enc plastri modo impositiflores,omnes oculorum fistulas, quas aegil pas uocant. Chamomilla prae alijs herbis proprietatem habet mitigandi dolorem uentris, ut inquit Averrois. Oleum eius uocatur oleum benedictu, ut inquit Vigonius,quia resoluit sine attractione,& in leniendis doloribus non habet sui Q
AQUA CHAMO MILLAE. Chamomilla colligetur in fine Ma a uel in principio Iun Sc diis stillabitur. Aqua Chamomillae pota mane &uesperi singulis uicibus dua-hus aut tribus uncijs, mitigat dolorem uentristi tormina intesti.
Eadem pota felle suffusis medetur,ciet urinam,hangit calculum renum Sc uesicae. Mulieribus mouet menstrua, mortuum foetum in utero, si h huerit mulier, eum expeliit, S praeterea omnem lassicosum humo, rem matricis, Aqua haec pota,ut supra dictum est,minuit febrem, aperit liendobstructum,discutit tumorem stomachi , em etiam confortat ac D calefacit,sistit alui fluxum,quemlienteriam nominant. Eodem modo facit ad abscessus pulmonis, emendat Iepram. Cum linteis exulceratis pudendis imposita, calorem extinguit, aeminuit dolore.Sanat morsus serpentu,Potaec cum linteis imposita. Confert quoq; ad medullam uel ossa,si refrigerata fuerint,si sic pius indelauentur &hicentur. Cerebrum confortat, sedat dolorem capitis exfrigida causa ortum,& frigidos fluxus aurium,si caput cum ea friatum fuerit.
Calamus aromaticum Calamus odorat S.Cainus, ANNOTATIO IN CALAMvM AROMATICVM. CALAMus aromaticus ut Dioscorides inquit, in India nascu mur,est; in eo probatissimus,qui colore rusto,& crebris dinculis est
127쪽
SIMPLICI B. MEDIC:culis est,qui confractus in multas assiilas dissilit, musis aranearum
plenis albescens, dc in comanducando glutinosi senioris astricto sapore,nec adeo acri. De hoc Calamo inter medicos magna est dissensio, Manardus enim hoc tempore Calamum aromaticiam putat ignotum:quod enim (inquit uulgus eo nomine uocat Calamuaromaticum: radix est non Calamus, nec ut arbitror (inquit) Ca, Iami illius radix, sed uel Acorus est, ut etiam suspicari Hermolaus quodam loco uisus est:uel alia quaedam res nobis incognita. Porro in Maeotide odoratum nasci Calamum produnt, ut Icribit Ruellius,radice subalbida,sine fistulis,intus plena Sc amara,specie Acori,de quo oc falsi quidam sunt,acorum ipsam putanteS: quanto autem amarior tanto Sc calidior Indico. Vtrunq; tamen genus Acorum odore superat, Quanquam autem uulgaris Colamus cum de, scriptione Dioscoridis non quadrat, credendum tamen est a uiri-hus ueri Calami non multum discrepare. Recentiores medici,ut supra etiam in Acoro dictum est,fers ne omnes iudicant, nostriam uulgarem Calamum, esse radicem ueri Acori apud Dioscoridem. TEMPERAMENTUM. CaIamus aromaticus,ut dumeta inquit, in secundo ordine caIefacit atq; siccat,inest ei quippiam Sc subtile Sc astringens. VIRES AC IUVAMENTA. v
Calamus aromaticus mirum in modum confortat, praecipue stomachum,concoctionem quoq; adiuuat.
Ad frigidum stomachum, accipe tres drachmas Calami,& cum succo Absinthii commisce,ae cum calido uino bibe.
Si stomachus cibum concoquere non ualuerit, Accipe Calamim puluerem redacti drachmam unam, & cynamomi in puluerem contriti drachmas duas Sc comisce, ex hoc matutino tempore bonum haustum cum uino fume, Sc proderit. Ad tremorem cordis, Accipe integrum Calamum aromaticum, Scin aqua rosiacea decoque,uesperis bibe.Calamum aromaticu macerant aqua,& postea condiunt ut Zinetther,quiconfert ad stomachi frigiditatem,& concoctionem adiuuat,hominem g a febribus praeseruat. Calamus in puluere redactus,& cum succo Taxi barbati permitastus,ad anum prominentem conducit,si quis imponat. Est illi uis Sc natura urina ciere,ut Dioscorides inquit,eam; ob causam in gramine aut Apij semine decoctus, contra cUte subeum tes aqUaS,renum cu uring malo aliquo dolores, uesicae stillicidiuae rupta,utiliter bibit. Ducit idem menses,potus Sc appositus. Tussi per se&cu terebinthina resina sussitu medetur,sumo in os per fistutam attracto. Decoquitur praeterea foeminis ad insidendum. in
etiam clystere infunditur. R iiij
128쪽
DE RE BIs, CAETERIS Ea DE CALENDULA,
ANNOTATIO IN CALENDULA M. ALENDU LAuulaodiicta est, quod quibusIibet Cataiendis, So quolibet mense sponte renascatur, &florere deprehendatur tam hyeme quam aestate,ideog Itali florem omnium mensium appellant, quidam solarem aut iolisequi um aut heliotropion appellant. An tamenreuera ita appellari de-heat nondum satis constat:nam ut haec quidem herba cum sole se se circumagere videtur, ita permultos habet eius proprietatisfio res sibi similes. Heliotropion Dioscoridis a paucis medicis cogno scitur, habet enim in summo candidum florem, purpurascentem scorpionum caudae modo inflexum: flores uero Calendulae crocei sunt,& in patentem amplitudinem dehiscunt. Singulare genus herbae Calendula est, seritur in hortis pro orianamento, M ad coronamenta dc serta puellarum. Adhuc incertum est,quo nomine apud Graecos medicos N antiquos Latinos, appellata fit.Matthsus Syluaticus uocat eam Charamos, nonnulli etiam Caput monachi appellant. DESCRIPTIO. Calendula est flos duorum palmorum altitudine uteo colare, aegraui odore, ferme similis flori, quem appellant florem S. Io
129쪽
vIRES AC IUVAMENTA.Hores Catinduis aceto dc me macerandi sunt, SP reponendusii
duos annos uires suas retinent. Stomachum confortant,appetentiam ciborum excitant, Humores stomachi consumunt, calefaciunt i stomachum frigidum. Cortex Calendulae penetrat Sc digerit malos humores, Qui in uino coctus Sc potus,medetur iocinerosis. Pulvis ex Cortice permistus cum succo sceniculi,& uino,modita cos oleo,Mdecoctus usq; ad crassitudinem,pariami ceraus adrni xtum fuerit, fiet unguentum,quod lieni uel frigido stomacho foris illitum,maxime prodest. Succus ex solijs expressus auribus instillatus,necat uerm es. Cortices in puluerem redacti, malignis pustulis impositi, eas sanant. Succus herbae radicis clystere infusus,auxiliatur membris paralyticis. t Mulieribus quibus mamiIIae fuerint inflatae, ob menstruorum suppressionem, dentur flores Calendusae cum spica Ac uino: quia tumorem sedant & menstrua prouocant, ut testatur Mattheus SyL
Ad sanguinis mictum, Accipe flores Calendulae & decoque, si inde hiberis fluxum sistit.
Singulare experimentum ad expellendum secundas a partu mulieris. sores & folia exiccata in usum repone, si uero muliere liberata secundae sequi noluerint, hanc herbam & flores exiccatos cereo accende, Sc suffitum inferne facito,hoc experimentum est certum ut scribit Brunssessius. AQUA CALENDULAE. Hieronymus expertissimus Herbarius inquit,aquam ex floribus Calendulae distillatam,mederi omnibus uici js ocuIorum, siue ex calore, siue ex frigore contractis, oculosq; claros reddere, praeterea etiam omnes capitis dolores discutere.
130쪽
ANNOTATIO IN CANNABIM. A N N A BIS, ut inquit Dioscorides,multae utilitatis uui tae hominum texendis ualidissimis ex ea iunibus plantas est,unde SO a Grscis schoenostrophon dicta est. Varro, i Gellius,&Palladius Cannabum non Cannabim appeliant. Duas species habet. Sylvestrem & satiuam ex ambabus si mina pharmacopolae habebunt, ex sylvestri autem speciatim radiisces. Sylvestris Cannabis nascitur in sylvis, uirgulas Althee landens
nigriores,asperiore et,ac minores, cubitali altitudine, Folia habet satiuae similia, asperiora tantum Sc nigriora, flores uero rubentes.
Semen sc radices Althaes. D E sC R I P T IO. Cannabis otiua solia malo similia habet, Sc ingrati odoris, Cautis Iongos inaness, Semen rotundum. Ea ferulacei generis est,graui odore,simplici,adolescit caule in tantam pigrunq; proceritatem, ut arborum aequet fastigia. Cannabis satiua solum pingue sterco
poscit. semen eius cum est: maturum, b aequincustio autumnali defringitur,& sole Sc uento aut sumo siccatur Ipsa Canninis uelliatur post vindemiam. In quadratum pedem seruntur grana sex eius seminis arcturo exoriente, quod est ultimo mense Februario, circa sextum aut quintu Calendas Martias. Si sit pluuius coeli statunimprobe seritur.