장음표시 사용
41쪽
s IMPLICI B. MEDI et iovIRES AC I AMENTA.Herba auxiliatur doloribus capitis Sc thoracis, S ualet ad oppi
sationem epatis & splenis, praeterea ad uentris tormina ex frigida intemperie contracta. Conducit ad oris Aphthas,quae pueris uel etiam adultis periculosae sunt,masticata,vel succo in Ore retento. Succus omnes malaS pustulas oriS emendat. Idem cum aqua aluminosa temperatus, fistulas oris sanat. Herba cum uino decocta, dc myrrha permista, si os inde colluatatur, oris dolorem 3c gangraenam gingiuarUm curat. Prodest calida complexione praeditis. Sitim sedat, Refrigerat epar,& cor confortat.
AQUA PANIS CUCULI. Aqua potae salutaris est ad pestem, Nad omnes supra scriptos
NOMEN CLATURAE. Allium ANNOTATIO IN ALLIVM.LLIUM, Latini uocant a Graeco uerbo id est, i quod exiliendo crescat. Graecis autem Scorodon dicitas tur, ut Aristophanis enarrator in Pluto tradit, quasils i mulsu .p. ,id est, rudis 3c iniuria rosa, quod aspere su pra modum redoleat,& olfacientium nares offendat. DESCRIPTIO. Allium est alba cepa,pluribus coagmentata bulbis,& nucleis,in
alba & bene stercorata terra optime proueniens. Si maturum subterra manserit,regerminat. Secundo anno semine prouenit. Non
semen seri debet, quod tandem sit uenenum, fi saepius seratur, Sed
42쪽
DE HERBIS, CAETERISQUE.' 'p'Sa uel nuclei, qui liratim disponentur,digitorum quatuor spacio
distantes spicae uero sint diuisiae, Ut in puluinis politae, minus in scirentur aquis hyemis, maturescentis caulis depres s in terram ob ruitur, quo capita fiant vastiora. Columella inter hortorum delitatias numerat allium, non contemnendum sane in ruris honore&hortorum disciplina locum inuenit, hones uiri enim ac ratum rutasticae plebi obsonium est ac medicina. Quare & Marsilius Ficinus Allium theriacam rusticorum appellat. Dioscorides duo ali genera ponit, stativum siue hortense, aliud inuestre quod ophioscorodon, quasi anguinum Alfium nominant. Neperiuntur & plura Alliora genera bapud Plinium & Theophra itum,quae hic enumerare nimis Prolixum esset. Allium quo plures habet nucleos,eo asperius est. Hesitum edentibus reddit insiuauiorem. verum ad amoliendam odoris retri editatem,betae radicem in prunis tostam superedis conuenit. Edentibus halitus taedium fertur aboleri,sicrudam fabam super manducarint. HI si rutam superederint. Aiurat,allium siIuna sub terrisposita seratur,&1t hub terrisIuna latente,uel Iatur,od HS sceditate caraturum. TEMPER AMENT UM.
Alli leuisecie siccatq in quarto gradu, ut inquit Apineta,
s cepa,allium,Porrum,Ut idem restarur,primo libro,acri uirtute donarae sunt,corpus calefactur, extenuant, & crassos in eo humores in Jcidunt. Choleraci cauebunt ne mantur allio, re maxime temporibus calidis,quia totu corpus inflammat & desiccaei, & Choleram
VIRES AC IUVAMENTA.AJlium, interiorem corporis tumorem discutit. Apostemata emollit & aperit ,saniemq; educit elixum N impositum.'
Diolicorides scrabir,contra pedictitos&Iendes
Eodem modo illitum, uitia cutis emendat. Cinis sanat mala ulcera quae aperta sunt,si insper attar. inungatur.
43쪽
s IMPLICI B. MEDIC. ra' inungatur. Quin etiam sussitu hoc pristare potest Allium, si muta Clier in sella excavata sedens,ab inseriori parte sit obtecta. Allio usus,a nullo uenenato animali laeditur. Contusiam eum
folijssicuum Sc floribus Chamomillae, pari mensura, dc emplastrimodo impositum morsus rabidorum animalium sanat.
Odor allii fugat quosvis uermes uenenatos. Si quis Allio puta
sumpto feriatur a serpente,nullam inde trahet noxam, neq, si uentanum hauserit,ei nocebit. Cum aceto decoctum Sc cum aqua mulsa potum, latos Iumbri, cos,& noxia quaevis interaneorum animalia pellit. Idem in oleo olivarum elixum, sanat animalium uenenatorum morsius, in peditabus Sc at s quibusvis corporis membris. Hoc unguento rem uentur uesicae incomoda Sc tumores, si extrinsecus illinatur. Cum lacte decoctum pulmonis ulcera sanat. Allium cum centaurea in uino decoctum,& sumptum,pellit hyodropem,ex frigida causa contractum. Contusum Sc Coriandro permixtum, at siccuuino sumptum Iumhorum desoribus, Ac difficultati urinae opitulatur.
Cum fabis coctum Sc contulam, Sc temperatum oleo oIiuarum uel papaueris,unguentum inde sectum ualde conducit ad dolorem capitis, temporibus illitum. Assidue edentibus inducit dolorem B capitis,& impurum reddit sanguinem. DNOCUMEN HA EIUS, EX PLINIO. Vitia eius sunt,ut inquit Plinius, quod oculos hebetat,inflatides tacit, stomachum laedit, copiosius sumptum, sitim gignit.In totum
autem coctum utilius est crudo,elixumq; tosto.
Allium decoctum Sc tostum cum mastiche Sc pyretro,& contriatum in puluerem,eo decocto si os colluatur, dentiu doloribus matum auxiliatur.
Dentium doIores etiam Ieriat,ut autor est Dioscorides,si cum teda Sc thure coquatur,& illud decoctum ore contineatur. Magnae utilitati Allium est 's qui concoctionis munia obire nopossunt. Unde Noperari s&rusticis conducit, qui plerumq; aqua bibunt,& cibo frigido,duroeg concoctionis utuntur. Nec minor efficacia contra aquaru, &quorumcunt locorum
mutationes,quando uescentes eo,nec aquarum uitio,nec coeli mitatione tentari, neq; infestari conditione regionis patitur, AQUA ALLII. Haec aqua distillanda erit in diebus CanicuIaribus. Conducit ad anginam,& gutturis tumores, si linteola in ea ma defacta,applicentur,& duab. unchs bibatur,uel gargarietetur,ussdum meliuscule fiat. Ad omnes praedictos morbos, pota quo salutatis est. A G R L
44쪽
GRIMONIAM pharmacopolae passim corrupto Uocabaeo dicunt pro Argemone, que sica ueteribus appellata est, ut inquit Vergilius Marcellus, quod oculorum lis Be iueis uitio, quod Graeci argema uocant, illita medeatur, Quae autem sit uera Argemone uel Agrimonsa,adhuc medi cis non satis constat, eius enim usus Sc cognitio hodie omnis interacidit. Nam iuxta iudicium Sc sententiam Hermolai Barbari,Leo niceni, Antoni, Musae, Sc aliorum doctissimoru medicorum, Agri monia illa, cuius in ossicinis usus est, uerum Eupatorium est Dio scoridis, Et hoc quilibet per se iudicare potest, si modo picturam Sc descriptionem Eupatori Dioscoridis contulerit cum hac herba, quam uulgo uocant Agrimoniam. Quare quisquis est medi corum qui posthac Eupatorio uti uelit, Agrimonia Eupatorii loco utatur confidenter, cum tot sint praestantes medici autores, qui hoc conducere existimant: negest quod aliquis credat,Eupatorium esse quod agrestem Saluiam uulgo appellant, quum hoc a Diosceridis descriptione ualde alienum sit. DESCRI
45쪽
s IMPLICI B. MEDIS GA DESCRIPTIO. CAgrimonia seu potius Eupatorium,furculosa est herba,simpli eiuscapi, tenuis,lignosi,subrecsti, nigricantis, hirsuti, cUbitalis, aliquando de amplioris,folio per interualla inciso,& magna ex Parte quare quepartito, aut amplius diuiso, quin tali' aut canabis similitudi ne,nigro Sc ipso, extremitatibus serratis. Semen e medio caule cum luteis floribus circa, prosilit pilosum Schirsutum, inclinatum in terram, ut cum inaruerit inambUlantilam
quoquestibus adhaerescit. TEMPER AMENTU l . Haec herba calida Sc sicca est in secundo ordine. v I RES AC IV V AMENT A. Viridis contusa, Sc succus hibatur, pellit pestem in homine ex
ortam. Eodem modo quom omnia interiora ulcera discutit. Succus bibitus, his a uenenatis animalibus conducit. A cane rabido morsus,loco laeso herbam contusam cum succo imponat. SUccus potus tormina uentris leuatia Viridis Ac recens contusa, S malignis uIcerihus impos , unde It HS morbus Prouenit,fanat ea. Cu aceto teperata,Uerrticas remouet. emplastri modo imposita.Lienosus si agrimonia Sc Ambrosia in cibo utatur, praesentan um sentiet remediUm.13 Radix cum uino elixa Sc si impia,parasiticis membris subuenit. DAgrimonia in cibis sumpta, ualde confert cancro laborantibus. Tollit omnem immunditiam capitis uel alterius partis in corpore, si inde lauetur: Succus malignam scabiem quae serpendo crescit sanat. Contusis articulis impositus medetur. Idem illitus membra plagis uel Ragris caesa curat. Fatigatus longo itinere, lauet pedes decocto Agrimoniae assitudinem leuabit. Potu sempta omnes in teriores corporis dolores sedabit. qui caleulo laborant, ex calore ues siccitate proueniente,in sudatorio se cuea lauabunt. Succus cum aqua Acetosae temperatus,confert ad
calidos abscessus,qui quandam pestis sipeciem prae se ferunt Pulvis ex Agrimonia profundis uulneribus aut fistulis inspersus,
mire sanat. Agrimonia simul cum radice Inulae Campanoe sn aheno decocta,siquis maneae uesperi articulos infrigidatos &cauatos in eo decocto lauerit,intra octiduum eos sanat. Folia contusa cum bona axungia, ualent ad malefica uicera, Cacoethe Graeci uocant, quae uix cicatricem recipiunt.
Si quis bibat ex uin o in quo raclix, herba Sc semina macerata sint, eonducit ad dyseoteriam Sc iocinoris uitia, Sc serpentium ictibus
46쪽
DE HERBIS, CAETERISQUE AQUA AGRIMONIAE SEU EUPATORII. Herba colligi tur Sc distillatur in Malo. A qua medetur Tussi,& necat omnes corporis lumbricos, a quibus si pueri infestantur, ualde prodest si ad n. uncias biberint. Conducit ad aquam intercute, articulis saepius ex ea perfricatis. Mcdetur quoq; Ie eritiae,mane & Uesperi duabus unc is pota. Secretum experimentum est ad discutiendam febrem quartatanam,si quis mane & uesperi singulisvicibus iiq. uncias in potu su-
Confert etiam ad uermes arcendos 3c necandos, qui in putridis
ANNOTATIO IN ARUM. R O N Graecis Sc Latinis eodem nomine dicitur. Umria est huius herbae apud recentiores nomenclatura. Quidam,quod dracunculum aemulatur, sola magnitudine discrepans, Serpentariam minorem appellarunt, Alii quod folium estigie bubuli uestig prodeat, pedem utimii nominarunt. Vulgus quod pistillum promit exerti fere genita lis effigie, Sacerdotis mentulam uocat. ossicinae corrupto uocium Io,Iarum appellant,uel Barbam Aaron,quod Barbe sectae figuram repraesentet. ulceribus procreantur, si in de tota fuerint,purgat 3c sian Gargarietata curat exulcerationem oris uel gutturis.
47쪽
DESCRIPTIO. Aron planta est tenera, duorum aut trium foliorum, Dracuneulo illurn,sed minorum,dc paucioribus respersorum maculis, scapum habens dodrantem,in purpuram leniter tendentem,& pistiLIiforma fastigiatum,super quem fructus racematim aggestus insita
det,acinis primum uirentibus, deinde cum ematuruerunt, croceo
eolore rutilantibus. Radix illi candida Sc fruticosa, Duar autem
radices cohaerent,quarum una cum increscit,altera marcore perit.
Nascitur libenter in antiquis nemoribus,senticetis, Sc umbrosis lota cis. Numerabatur quondam serebaturq; inter olera hortensia Aron,ut Dioscor. Plinius,&Theophrastus testantur, quare etiam nonnulli dubitant, num nostri orbis Aron, cum antiquorum Aroeonueniat. Posteam radix quae apud illos in ciborum usu erat,nue temporis tantam acrimoniam habet,ut quasi damnata sit, de in ci, his nullam habeat gratiam. TE M PER AMENTUM.Aron ut Apineta inquit,calore dc siccitate primi est ordinis, uetarum alij propter magnam acrimoniam qriam habet, Volunt, quod in tertio ordine calet acientium Sc siccantium sit,quod etiam uerisi mile est.
Virtus eius consistit non solum in herba, uerumetiam in semini,hus Sc radicibus. v I RES AC IUUAMENTA.Radix eum fimo bubulo emplastri modo imposita, podagris
prodest. Eadem extrahit multos malos humores Sc hominem in citentum reddit in cibo sumpta. Aron cum radice contusa,&succo inde poto pestem tollit. In cibo sumpta ualde confert ad opilationem thoracis Sc ad pulinonem mese vitie um,S humores uiscosos in thoraceae pulmone detentos pcr sputum rei icit,& cor hominis refocillat. Si cui nigrae Sc malignaepustulae erumpunt,ut Carbunculi, que Ietales sunt,hanc herbam uel radicem edat,ea noxios casores sedat 3c tollit uenenum pustularum,ac sanat eas. Qui adeo ueneno in
sectus fuerit,aut peste correptus,ut prae debilitate Ioqui non queat, folia Ari cum sale temperata, edat, aut folia in mel decoctum contacidatin sic in cibo sumptum,discutit uenenu, Sc praecipue pestem. Cuius stomachus crassis glutinosis humoribus fuerit infarctus, 3c malas febres in eo latentes fuerint, radice in uino decoquat, quo refrigerato, chalybem ignitum in eo intingat,ut iterum calefiat,3cita calidum ut ferre possit, bibat, hoc crassos illos humores dissipatae expellit Sc malas illas febres remouet.
Idem potus discutit Melancholiam dc tristiciam animi, &bo, num generat sanguinem. C
48쪽
DE HERBrs, CAETERIS QMEA Pulvis ex radice cum Zaccaro temperatus i in iustulo pysorum C ' E in ethuae audano pessarium factum, succog Ari permiastum ocis muliebribus in ciatur,menses Prouocat. Cataplasma sit fiat ex radicen cum cymino Sc oleo temperetur. Aron conducit ad ani exitum,si in uino decoquatur, bc huic em' 'Ridie in inscii rem eontritam accipias,& ossa sepiae cum cerussa addas, sisnguloru unciam unam. deinde aqua rosiacea permu-cemurificat faciem,& tubera in ea exterit i inde laueris. Succus cum theriaca Potus,mcdemr Pesta. Herba Sc raedix cum sale contula,etiam ad pestem conducit. Scrophialas retaluit, uilla,& axungia ursina,emplastri mido imposita. Alii in uino Sc oleo eam decoquunt,3 confert ad eas dem,eodem modo in Posita. . Hyppocrates ad quaslibet collectiones cum melle Imposuit. Ulcera omnia generiam, sinae Phagedenae sint, sitae carcinoma,ta siue serpant, siue polypi in naribus, mire sonat:iartus omnium animalium extrahit, naturae circumlitum, ueshesta cum radice esui data, a . . . , Ad menses trahendos seminis uel radicis drachmae duae in umievathis duobus sufficiunt eadem potio, si a Partu non purgantur,& secundas trahit. Tussim decocti ius cum melle finit. In foliis Ari caseus optime seruari traditur. AQU A ARI.
on circa finem ma a colligitur dc cum tota substantia concisa' ' Aqua euptis salutaris est, si quottidie mane ae uesperi singulis a
cibus tres uncias bibant. iAieiunis pota, incidit Nabsumit crassos So glutinoios Roma.chi Sc thoracis humores.excitat appetentiam ciborum. Putrida uulnera sanat, si inde lauentur.
Asarum. Perpensa. Rustica nardus, vulgago. Sanguis Martis.
49쪽
SIMPLICI B. MEDIC. id A ANNOTATIO IN ASARUM. os A R U M, ut inquit Plinius, ideo sic vocitatum se insuenisse,quoniam in coronas non addatur,& ornatus
eius usu careant homines. Si quidem Graecis ster bue significat idem quod derii Gid est, quod in ornatum
non ueniat,& quo ornari nequeamus. Quamuis Dioscorides cironoriam esse herbam testatur,illud tamen no aduersatur,posium enim,ut Vergilius Marcellus ait,plantae earumque partes,ob prscipuam eius usus causam,coronariae esse, & nihilominus, quia ali quid aliud impediat,in coronas non addi, satis enim erat odor,qui quoniam in Asaro multus est, effecit ut coronarium esset, Sc ob ea causam a Dioscoride, Asiarum etiam coronarijs adnumeraretur.
siluestris etiam uel rustica nardus dicitur, ob odoris similitudi nem,quia nardi odorem & uim habet. Latini etiam Perpensam appellant, siue Vulgaginem,ut Macersi ribit,magi uero Sanguinem Martis. GaIli Baccharem appellant,um tamen duae herbae sint, Baccharis 3c Asarum si quis Plinium Sc Dioscoridem recte considerabit,ae forte hinc error manavit,ut inquit Antonius Musa, quod Asarum, Baccharis dicitur, quia multae Baccharis notae ita Asaro posits sunt. ODESCRIPTIO.
Aurum folia hederae repraesentat, rotundioria tantum S moLitora, se cum nigrore uirentia sunt, oc a tergo multis diuisia fibris. Radices mulior sparguntur,partim albicantes, partim subfuscae geniculatoe,tenues, liquae similes gramini,& supra modum odoratae,Heders terrestri non incomode comparari potest, quia eodem
modo in senticetis es opacis siluis, se ipsum humi passim propagat.
Florem iuxta radicem Sc inter folia habet purpureum, bene sentem,uasculisapollinaras herbae, ( quam Hyoscyamum uocant similem,semen in floribus acinosum residet,ut in uuis.Nascitur umobrosis montibus,macris 3c sitientibus Iocis. Radix tantum in Medicina commendatur, 3c melior est, quae crassior densiors extiterit , cuius odor subtilis, sapor acutus cum
modica stiplicitate. TEMPERAMENTUM. Calefaciendi ac siccandi uim habet in tertio gradu,ut uult Aguineta. Sunt qui calidum Sc siccum in secundo ordine constituant. Extenuat,aperit,resoluit oc impellit.
50쪽
DE HERBIs, CAETERISQUE VIRES AC IUVAMENTA. cAsarum omnes dolores corporis interiores Pellit,ix calefacie membra interiora,quae refrigerata sunt,si quis ex eo bibat. Accipe Asari unciam unam, & inmensura honidi recentis inis usti maceratum:simul ad trimestre mactu repone, Postea percoladi&mane Sc uesperi ex eo bibas. hoc hydropicis Sc ictericis magnitest remedium. Ea potio quartanam quoq; tollit, Sc diutinas febres, quod experimento probatum est. Asarum urinam ciet,confortat uesicam N Iumbos,purgat uer rei albi modo, sed non adeo sortiter. Corroboratum Sc permistum cum aqua casti, cusipaca, re aqua
mellis,ad laxandam aluum optime confert.
Educit superfluos ec frigidos humores, si quis modo lupra pra
Ex oleo Asari, si quis spinam dors inungat, prouocat ludorem,
3c aperit membra obstrilista. Mixtum collyri s cum Tutia attenuat tuniculam eam,quae uocatur cornea, Ss clarificat uisum. Asiarum mulieribus ducit menstrua Sc eis urinam prouocat. liex eo bibant. Eadem uirtute pollet,qua Acorus. Confert eius decoctum omnibus opilationibus hepatis, lienis, E Sc interaneorum omnium.
Educit per inferiora Choleram Sc Phlegma ex omnibus mem-hris. Mouet uomitiones. Si caput totum ita erit ex lixivio facto ex
Aqua Asari uel decocitum eius potum, laetum pellit re uiuem tem SL mortuum,quare praegnantibus propinanda non est. Dosis radicis erit ad quatuor drachmas, si quis in potu uti uelit. Pulveris autem Dosis erit una drachma,uel ad summum duae. Asarum, lingua ceruina, & talia sene, in uino decocta subueniunt febri quartanae. A vA AsARI. Optimum tempus est distillandi, uel alioqui siccandi, uel repo nendi herbam una cum radice,a decimo quinto die mensis Augmsti,um: ad octauum diem Septembris. ' Linteolum hac aqua imbutum Sc iecori ardenti applicatum,uel alioqui ai s membris, extinguit calorem non naturalem, & hoc ex singulari quadam facultate. Ad qualescunq; diuturnas febres Sc ad quartanam mire condi cit,ad ii . uelit'. uncias Pota. Grauidis mulieribus haec aqua omnino est prohibita , laetum