장음표시 사용
51쪽
ANNOTATIO IN ASPHO DELUM. SPHO DELUS, a Latinis Hastula regia dicitur, ac prois plerea id nomen sortitus est, ut putat Antonius Musa, vi inter bulbosas herbas maximus sit. Romani etiam Albucum dicunt. Plinius tamen eius caulem Albucu, ipsem uero totum Hastulam regiam dici mavult. Idem inquit Asphodelum de claris. simis herbarum. tqui Heroton appellauerunt. vulgaria herbaria Assedulum barbare uocant, Nautorem sequuntur Avicennam, qui Canone a. cap.ZZ. etiam ita Vocat. DESCRIPTIO. Asphodelus herba est, folijs porro similibus, raule mediocriter longo,flores gerente cacuminibus, radices longar,rotundar, rubucundo Dei aureo colore,coaceruatae quasi multis bulbis compacte. Dioscorides illi assignat radices plures oblongas & teretes,gIandio hus similes,Verum Antonius Musa scribit quod radicem unam haheat,a qua plures prodeunt,quarum quaelibet Peoniae radicem imitari uidetur,mnquit quod quandoque uiderit digitales radiculas uel bulbos, qui ex crassiore radice prodeunt, sexagenarium nUm rem excedere.Sic Sc Plinius li.ai.cap. .fatetur,quod ab eius radice oetiaaginta adnati bulbuli in aceruum uisi sunt. An uera Hastula regia uel Asphodelus sit, quam herbam pro ea iam officinae Sc
52쪽
A Herbarii ostendunt, inter Messicos nondum conuenit. Hieronyis Cinus Tragus uult quod nostra terra non gignat Asphodelum, ideoque radices tantum aliunde ad nos aliquando sine herba adferri. In Italia uero,ut testatur Antonius Musa, iam passim coepit haberi in hortis,adeo ut nullus sit, qui ibi Asphodelum ignoret TEMPER AMENTUM. Radix maiorem efficaciam in se habet, Calefacit 3c siccat in teratio ordine. VIRES AC IV v AMENT A. Radix in uino pota,adfert laeticiam, dissipat humores, eiet uriis
nam, menstrua obstructa ducit. Asphodelus, alumenusturn Sc inpia luerem reda Mim, accum melle permistum,scabiei Sc leprae medetur,si ex eo inungas. Id em contusus si cum fece uini malignis ulceribus emplastri mo do imponatur,Valde sanat. Emplastrum ex radice & farina ordei tactum in aequali quantutate, ae inflammatis apostematibus impositum, ingentem calorem extinguit, Sc aperit ac emoIIit, Eodem modo impositum membris contusis auxiliatur. Succus ex radice expressus SO uulneri calidus infusus, omne purulentum educit. Idem cum Tucia temperatus, conducit ad liPE pientes oculos,si a foris illinatur. Succus quo cum uino Sc Zaccaro commixtus, ac potus,graULter tussientibus opitulatur. Radices decoctae cum fece uini,& emplastri modo mammarum ac testium instans mationibus si imponantiar,ualde prodest. In uino decocta,suffusis felle Sc hydropicis medetur. Flores cum uino temperati re poti,purgant stomachum. Radix in aqua elixa,laxat aliati m. Nicander,ut inquit Plinius, contra Serpentes Sc Scorpiones, caulem uel semen uel bulbos dedit in uino tribus drachmis, Substrauitq: somno, contra hos metus. Illo die quoq; ab omni uen no quisq; tutus est,in quo hiberit eam potionem. Pulvis ex radice cum alumine usto permistus, Sc purulentis uuLneribus inspersus, erodit gangrenam. Purulenta Uulnera silaueritur ex radice in uino deco ista, saluberrimum est.
Succus Asphodeli Sc hederae terrestris permixtus, & in contra Ha aure tepens infusus, ad dentium dolorem prodest. Radix cum Abrotano in Iixiuio elixa, conducit ad desuuium capillorum, si caput inde lauetur. Odorem iucundum affectanti bus cum iri arida & exiguo faIe praebet. Hesiodus magnis laudiis buS extulit, cum inquit paucos nosse quot in maluis & Asphodelo bona reperiantur. A COR va
53쪽
sit achimina togladq,quem refert,na ucrone, appellatur. Caeterum Manardus,Campensus, SI Brunsselsius, muLtique alij, acri exactoque iudicio medici, constanter assirmant, u rum Acorum Dioscoridis,esse radicem illam, quam passim in ossi cinis perperam appellant calamUm aromaticum, eamqtae praetendunt rationem,quod Acorus Dioscoridis, calore Sc siccitate uioet, radicemque habet odoratam: noster autem uocatus Acorus Sigia ditate Sc siccitate in signitur, & insipidum quendam saporem hahet,radicemque iniucundi odoris. Quare etiam suadent, calamum i iocatum Aromaticum sumendum esse, quoties in Medicina opus est Acoro . Porro uerus odoratus calamus,de quo Diosco.scribit,
54쪽
DESCRIPTIO. 'A cors Iridis folia habet, radicessiro dissimiles. multiplicatas,
nec in rectu nec altu actas,sed cespite summo in obliquu tendentes, internodijs distinctas,albicantes, gustii acres, odore non ingratas. TEMPERAMEN Tum Acorus,ut quidam uolunt, calefacit at desiccat in secundo gradu. Sed iuxta Galenum Sc Paulum Aginetam in tertio ordine est calefacientium & desiccantium. Huius utimur radice ut inquit Galatius,qus gustu acri est,& modice amaro, odorem non iniucundo. Herba autem quae iam ah Herbarijs Acorus dicitur, Folia habet similia Iridi, sed angustiora re latiora, praeterea albicantia ac instar gladii acuminata, florem habet luteum, similem croco, radices obis tortas & geniculatas, atque rubicundas.nascitur in palustribus&aquosiis locis. v IREs AC IvUA MENTA.Radicis tantu est usus. Cuius succo oculoru caliginem distuliut. Radix in aqua decocta Sc pota, si illicidio urinae lubuenit. Simili modo quoi ad abscessus pectoris ali lateris coducit. Serpentumi ictibus auxiliatur,in potu sumpta. Iocineris atq; lienis affectibus opitulatur, si quis accipiat Ithram B radicis Acori contusae, Sc semi mensuram optimi aceti, Sc radicem
in eo maceret tres dies, Sc decoquat postea radicem cum aceto ad medietatem, Sc linteolo percolet, ali sex uncias mellis admisceat,3c denuo acriter feruere sinat. haec potio mane, quamdiu durat,te
iunis bibenda . Si quis radicem penes se gestauerit, immunis erita disinteria dc spasmo. Acorus faeultatem incidendi habet. & aperiendi opilationem
iocineris atq; lienis ex frigore contractam. Radix in uino decocta uel macerata,illud uinum conducit dola ribus pectoris,iocineris at lienis. Aduersus Icterum accipies radicem Acori, linguam ceruinam, endiu iam, dulcem radicem,& cucurbitae semina,hsc cum aqua dea coques, Sc percolata edulcabis,3c sic uteris. Radix uino elixa ualet ad dolorem matricis, si decocto huic insudeant. Conducit torminibus,ruptis,uulsis N distenteriae. Antidotis radix magno usu commiscetur. Radix iii uino trita illita testium tumores mire discutit.
A QvA A CORI. Cum herba florere incipit radix uel flores debent distillari. Aqua in potu sumpta, menstrua nimium fluentia sistit. Ad mmnes quoq; supra enumeratos morbos salutaris est.
55쪽
ANNOTATIO IN ABROTANvM.tBROTANVM, ut inquit Platina, iucundi ac gratiisl odoris herba est,nomen autem ab Abrotonio cemital na in herbam conuersa sumpsit,ueI ut Nicandri enar- σε ril rator testatur,inde sibi nome usurpavit,quod conspeetum,tenerum molle,ues delicatum habeatur, aut quod dissicilem hesitum prospiret. Absinthium ponticum etiam Romanis dicitur, ut inquit Diosco. ab amaritudine quam similem Absinthio habet, autore Plinio.
DESCRIPTIO. Abrotanum duorum esse generum traditur, ut Diosco. M pli uius testantur. Campesta e scilicet ac montanum, hoc foeminam, illud marem intelligunt. foemina Dioscoridi quadam arboris speciesruticat,candicantibus circu ramulos folijs, minutatim marini AH sinthq modo incisis copioso flore,in fastigio comatibus auri fulgore corymbis. Alterum quo mas comprehenditur, sarmentosum, gracili semine,marathri folio breuiori,canescente, Iutheolo flore, copioso, uelut corymbis in cacumine congestim dependentibus, cum grauitate quadam suauiter olentibus, simplici radice in altatum descendcnte. TEMPE RAMENTUM. Calidum est in primo gradu, siccum in secundo. Abrotanum. xt Agineta tradit,3c calefacit Sc siccat in tertio abscessu digerendi incidendiq; saecultate praeditum,modice uero astrinstit.
56쪽
VIREs AC IUvAMENTA.' Abrotanum combustum Sc in puluerem tritum, & temper eum cum oleo raphani,& capiti caluo illitum,facit renaici psios. Succus eius cum oleo anethino permistus,idem praestat, barbae vel alis loco inunctus glabro, i quis crines naici desiderat. Resoluit apostemata, & Phlegmaticos hum decoctu in olsa
cum cotoneorum nucleis,3c ita risurpatum.
Succus expressus ex Abrotano Sc cum uino bibitus,defendit hominem ab Apoplaxia.
Prodest contra par ysim membrorum,succus impositus. Abrotanum cum eseo olivarum decoctum, & capiti inunctum, frigidam intemperiem capitis remouet. Cum uino & saccharo elixum,calefacit stomachum, pugnanti bus foetum mundificat,si cum uino coctum bibant. Cum applo & saccham decoctu,& in potu sumptum, calculum renum & uesicae comminuit atq; evellit. Conducit ad stranguriam. Oleum Abrotant insea umbilicum illitum ciet urinam. Contra uenena potum in uinobantidotum est. g Suffitu serpentes fugantur. Cum uino potum contra uenenaia Diorum morsus utile est. Ex radice si quis saepius bibat umbricos necat, uel si succus cum exiguo Iacte Permisceatur. Suppressis mensibus medetur,contusum N passivium myrrhae admixtum si fuerit. Aduersus instammationes ocratorum. Accipe Abrotant drach mam una,& micas tritice panis,& decoque in aqua, qua oculas f Debis,3c omnem calorem extinguet. Abrotano si quis utatur,superfluosintestinorum humores dige rit,Unde tormina solent generari.
Ad frigidos assectus pulmonum Sc Thoracis utiliter datur, de coctum cu hyssopo in uino Sc aqua, Sc dulci radice ac saccharo si
Cum oleo Sc sale simul contusum, & pulsibus manuum impotatum,utile remeditam contra febres est. Ramo eius,ut inquit Plinius, si sub ciatur puluino,uenerem stumulari aiunt,essicacissimamq: esse herbam contra omnia ueneficiae
57쪽
ON inter herbas aliquas fluctuans, &uagum nomen tantum quondam Ambrosior fuit,sed quodcunq; odo, ris & cibi suavitate placeret, in poetis, scriptoribusque 's hoc nomine ab antiquis dicebatur,& quasi immortalitate utentibus saceret sic appellata illis suit. DESCRIPTIO AMBROSIAE EX DIOSCOkIDE. Ambrosia frutex est pusillus, trium palmorum altitudine, ramosus,follis rutae, PariaiS circa imum caulem.In ramulis semen est, uuis dependentibus, Odore uinoso, qtra de causa Botrysa quibuLdam dicitur, ab ali s Arthemisia. Frequens Sc notum Ubii nomen ignota tamen res est,ut inquit Marcellus,& inter herbas non facilis inuentu, aliis aliter eam ostendentibus, Sc cum Artemisia miscentibus fere cunctis. DESCRIPTIO VULGARIS AMBROSIAE. Ambrosia aut,quae ab officinis Sc item herbariis hodie demon stratur, est planta ramis exilibus, patulis, talio nepetae, multo rutata aut sanguinaria longiore ac maiore,in quorum cacuminibus coisrymbi dependent,nigro semine, radice cubitali,subalbida. Inueniatur in montosis N macris locis,& haec Polemonia putatur esse, Eaadem naturam habet calefaciendi ac desiccandu
58쪽
A VIRES AC IUv AMENTA.Ad amissionem auditus, Accipe Ambrosiam 3c contunde eam, dic succum expressium permisce cum Iacte mulieris lactantis masci lum, & guttas duas uel tres auribus instilla, hoc emendabit audi
Si quis uulneratus suerit,casu,uel contusione, uel alio oculis modo, Vulnus primum lauare debet uino,postea lineum pannum imponet,& herbam aqua decoquet,& aquam ex herba bene exprimet,& ita calidam panno imponet, re leniter super uulnus ligabit. hoc suppurationem uulneris tollit, & ipsum persanat, Atq; quam
primum incipit cicatricem recipere,pannus amouendus est, re herba uulneri applicanda um eo citiuS curatur. Ad interiorem vulnerationem corporis, quocunq modo ea contigerit, Accipe puluerem Ambrosiae, & prius cum aqua calida hibe,postea cum meliuscule fit,in uino calido bibe. Conducit heraba una cum radice ad recentia uulnera,& ad antiqua ulcera. Aduersus Paresysim, Accipe Ambrosiae,herbae parabsis, thymalli, singulorum Unciam Unam, Ciahebae seminiam drachmam unam,& in Umo decoque, re cum Zaccaro edulca alg utere. Ad amissionem loquelae optime ualet si huius decocto os i ope collum' tur. Aduersus apoplexiam utiliter sumitur. Ad aquam intercutem Sc Icteritiam, bonu est remedium si quia eum Appio & semine petroselini Permisceat&in uino decoquat. Haec herba permista cum laPPatio maiore, mundificat scabiem, conducit ad defluuium cappillorum. Multos affectus iocineris emendat.AQvA AMBROSIAE. Herba cu tota substantia minutim concidi debet, Sc distillari in medio Mari. Aqua salutaris est ad puncturam& dolorem cordis ex impuro sanguine prouenientem,interdiu ter pota singulis uicibus ad quatie
Eodem m odo Pota,ex casu Iarsis uel uulneratis dc illis qui sanguianem concretum intus habent,subuenit. Preseruat etiam ab Apoplexia in potu sumpta,
59쪽
Saxifraga rubea Solanus, vesicaria. Halicacabias.
ANNOTATIO IN ALΚARENSI.iLΚAΚENGI Latinis dicitur Halicacabus, Arabes Sc Barbari Latinu peruertentes, Alchachengi qu si Halicacabum uocant, Et est secunda species Solatat ni Dioscoridis, quam Plinius uesicaria appellat,quoniam vesicae & calculis prodest. Dioscoridi autem magis placet, quoniam solliculus ille, in quo eius granum continetur,cum uesica similitudinem habeat, Vesicariam die am esse. DESCRIPTIO. Athahengi,sue Halicacabus, Strychnos,folhs Solano satiuo est similibus,tantum latioribus,cauliculis postquam adoleveruntihumi prostratis, Folliculis inter folia puniceis ac turbinatis, singulari intus acino,quale cerasium rubens,flore haederaceo,radice cum siccescit albicante, nascitur in uinetis Sc aliis hortis ac circa saepes,ut Aristolochia longa. TEMPERAMENTUM.Athahengiherba frigida Sc sicca est in secundo ordine.
60쪽
DE HERBIS, CAETERIS QVATria uel quatuor semina Athahengi uesperi comesta,quando citur cubitum, podagrae medentur, Sc educunt ex homine per uri nam multos uitiosos humores. Eodem modo si quis utatur, mirum in modum ciet urinam, resingularem facultatem habet aduersus calculum. Fructu in multis remediis utuntur, Qui cum radice Petroselini&Saxifraga permias his,& in uino decoctus,atacitibus iocineris, uesicae, dc lumborum auxiliatur,& dolorem eorum omnino remouet. Herbae ipsius usus erit ad emplastra, se conducunt ad humena
Succus Athahengi ulceribus illitus sanat ea. Succus uero potus subuenit interioribus abscessibus. & dissipat in corpore sanguine concretum. Succus etiam exprimendus est & in sole siccandusaaciendam urinam. Alkakengi,si quis utatur frangit calculum in udiaca Sc renibus. Morbu regium discutit. Semine Poro urinam pelliti AQUA ALΚAΚENGI. Ex acinis in secundo mense Autumni collectis,aqua distillaride, het in balneo Mariae. Hec aqua quotidie,mane,a Pradio,& uesperi tribus uel quatuor uncijs pota( infantibus uero una Uncia potui dabitur) opitulatur lithiasi & calculo renum,& uesicae. Eodem modo in potu sumpta , stillicidio urinae subuenit, cito Dpurgat renes Sc uesicam. Conducit etiam ad exulcerationem renum Sc uesicae, & taut ris sanguinem mingentibus.