장음표시 사용
71쪽
sIMPLICI B. MEDIC. ae monum inflammatione quam Peripneumoniam dicunt,unde olieclegmate puellanae nucis magnitudhac additis melle & lacte iocinorosis,tumen tibus, & maioris inces quod Colon dicunt,inflationibus opitulantur. 'Gummi ex Amygdalo,in uino urilicer bibitur contra Gnguinis
Idem summae cutis impetigines illitum ex Aceto rapit. Oleum de Amygdalis amaris suffocationi & prarcipita tioni matricis subuenit, si circa umbilicum inungatur.
Idem mixtum cum melle,duIci radice,oleo rolaceo,& cera inde
Conducit quo aduersius calaulum, lares renum,ac stramuriam, Ia Iumbis Mumbilico ilIinatur. Amygdalar amare comeste ad assem conducunt, Quae etiam Lumbricos necant & pellunt si ciuis
Aloe Succotrinum. Epaticiam, GaballinUm.
ANNOTATIO IN ALOEN. LOES herba est Sceiusdem herbae succus,qus, utini quit Galenus,est similis sciligioli, pinguibus, crassis,
in latitudinem se modicum fundentibus, rotundis SCIT -rexrouersum repandiS , Cuius descriptionem etiam apud Dioscor vide.Nascitur plurima in India, unde &Iiquor ad nos affertur. Nascitur & in Arabia, Asia*,SO maritimis quibusdam Iocis glutinandis uulneribus accomodata ,sed ad exprimendum ex ea liquorem inutilis,DupIex genus,ut idem Diosco scribit,liquoris eius est, alterum Arenosum,& ueluti purissimae Aloes sedimentu, AIterum iocineris modo coactum. Eligito pinguem Aloem, synce ram, O line calculis Sc arenis,splendentem,russio colore, friabilem.
72쪽
A iocineris modo concretam,facile liquescentem,& qus egregia ama, uritudine sit, Reprobanda e diuerso qus nigro colore est, nec facile liquescit, Mesue Sc alia Neoterici tria ponunt genera Al oeS,UTutR ,
Succothinum, a regione Succutri,nobilius reliquis. Se cundum Epaticum appellatum, quia in colore suo assimilatur epati,atq; ex Persi de elatum, secundum bonitatis locum habet. Tertium Caballinum dictum,& est Rex aliorum in Medicina uix quicqUam ualens,at ex Armenia Sc Arabia adfertur. Recentiores Medici errore quodam, Aloe hepatico aut caballio no pro uero AIoe utuntur, in semper Aloen succotrinum ad usum Medicinae potius debeant recipere,ut CampegiuS probat ex Dim scor. Galeni & aliorum medicorum Grecorum autoritate, qui alia genera uidentur neglexisse. Magna preter ea est controuersia inter medicos de ui Sc sacvita, te Aloes, Arabes medici, ut Mesue & Serapion testatur, Aloen ora uenarum aperire atin sanguinem ciere,E contuario Neoterici qui dam,ut Manardus, uchsius,& alia nonnulli,hoc omnino resutant, atq: optimis &firmissimis testimonijs ex Galeno, Dioscoride ac Plinio,demonstrant, Aloen Potius ora Menarum Occliadcre, atq; sata
guinem undecunq; fluentem sistere. De hac re uide Fuchsium libro primo paradoxorum cap. i. Sed Antonius Musa in examine simplis cium medicamentorum horum sententiam improbat, ubi scim oquii: Cum Mesue ac Serapione Aloen aperire Ora uenarUm cenis sto,ex quadam insata uirtute, cutias causam ignoramUS, forte ex ea
dem qualitate qua extrema amaritudine prodiit. Porro inquit,experientia ducor ut id sentiam,nam qui Hemorrhoidas pati consue uere, Aloe magnopere offenduntur, ut in hoc statim incurrant ea vorata.Deniq; Manardus hanc controuersiam lib.i .Epistola prLma hisce uerbis dirimere videtUr,cu inquit:Tametsi Aloe aliquanta do sedis uenas aperire uidetur,ex accidenti hoc fit, quoniam uidelitacet excrementa id agentia ad ea loca mouet, qUe uenas recludunt,
sicuti ex alijs quos fieri medicinis scribit Galenus Aphorismo .
TEMPER AMENTUM.Aloe iuxta Aginetam, calefacit in primo, siccat in tertio ordine. stomacho etiam amica est,abstergit dissipat*, aluum subducit. UIRES AC IU U AMENT A.
Discutit malum Phlegma,Choleram & Melancholiam,frigido
Sc uiciato iocineri conducenS. Aloe cum mastiche permista, sanguinem excreantibus medetur.
Aleo uim miram in sistendo sanguine habet, ut Gale. lib. s.ther.meth. cap. .ijs uerbis indicat. Optimum omnium quae noui m dicament
73쪽
dicamentorum, quo etiam ad cerebri menbranarum sanguinis eruptiones tutissime uti licet, est quod nunc dicetur: Thuris pars una, Aloes parti dimidiatae misceatur, & deinceps clam Utendi tempus instat,tantum huius cum oui candido subigatur, ut mellis crassitu dinem reddat, dehincrum leporis mollissimis pilis excipiatur,& tum uasi ipsi tum toti ulceri imponatur. Quod medicamentu ipse quos Avicenna Fon. i . Can. 3. cap. p. in sistendis Hemorrhoidibus probat. Aloe caput Sc stomachum purgat ex malis humoribus. Cum forti uino temperata ac oleo rosaceo, dolores capitis finit, fronti temporibusq; inuncta. Oculorum scabies,& in oculis angulorum prurigines lenit. Aloe contusa Sc cum uino mellei permista, hoc si in ore retineatur,ulceribus linguae & gingiuarum fuccurrit. Cum mastiche ac succo Glycirryetae,quam dulcem radicem apis pellamus,permista,suspiriosis opitulatus,si quis ita utatur. Eadem in puluerem redacta, uulneribus si inspergatur, ea quam
primum s anat puruIentis occisis medetur. In ueterata ulcera ad cicatricem reducit, exulceratis tam uiroriam quam mulierum genitaliabus medetur,si puluis eluidem inspergatur. Idem puluis quando ponitur cum uino super hemorrhoidas Scrimas ani, tunc sanguinem ex eis manantem sistit. Sanat quoque ubecera ani Sc uissis cum uino si illinatur. Aloe in puluerem redacta& cum aqua temperata emplastri modo uulneribus imposita glutinat ea. Aloe cum myrrha ac sanguine Draconis permista simul g in pultauerem contrita, re in putrelaentia uulnera uel pustulas inspersaberodit carnem mortuam absq; dolore. Eadem Iota cum aqua rosiacea uel succo sceniculi, si inungatur eirca oculos, tollit fluxum oculorum,Sc acuit uisum. Aloe sumpta in sero laetis caprini, discutit morbum regium. Mastix aufert Aloe maliciam. Si cum mastice in aqua linguae ceruinae Permisceatur, aperit opilationem iocineris& splenis. Aloe sumpta a mulieribus in aqua Artemisiae, trahit menstrua. Aduersus aquam intercutem, Accipe drachmam unam Aloes.& drachmam semis Masticis,& cum succo Absynthd commisce,
quod intra hebdomadam bis sumptum, bonum erit remeditam. Puluis Aloes eum melle permistus, aduersus lumbricos consducit.
74쪽
DE HERBIS, CAETER Is Qv EAGARICUM.
Fungus Abietis. ANNOTATIO IN AGARICUM. GARICUM Graeci ais Latini eodem nomine apis
pellant,nomen uero a loco sumpsit, PtoIompus enim Agarum Sc urbem N amnem in Sarmatia uocari scribit,ubi Agaricus optimus nascitur. DESCRIPTIO. Agaricum ut iungus nascitur in arboribus Galliarum, &prara sertim in arboribus glandiseris: Circa Bosphorum quoq; prouenit colore candido. Est autem iungus albus, odoratus, antidotis efficax, in summis arboribus nascens, nocte relucens, ideoq; in ten bris decerpitur, ut autor est Plinius lib. id. cap. s. Pro tali iungo omnes fere medici Agaricum accipiunt Dioscorides uero inquit ferunt quidam plantae radicem Agaricum esse, quidam in truncis araborum ex corruptione fungorum modo fieri. Idem sentit Agine ta inquiens: Agaricum radix est ex arborum trunciS prognata, corpore fungoso, quae ex aeria terrestrique substantia coaluerit. Galenus in libro ad Paternianum ita scribit: Agaricum ab arboribus excrescit prout tubera tres boleti. Diuersitatem autem hanc secerUnt. Ut scribit Marcellus, non satis noti quondam Agarici natales, adserentibus aliis radicem e fle, alijs tangorum modo arboribus ad nasci, Appcllatur a multis fungus abietis,ut inquit Melae,propterea quod
75쪽
SIMPLICI B. MEDIC. 2 ' quod ad modum langorum nascitur in magnis arboribus, quibus accidit corrosio So putrefactio.
Genere,ut inquit Dioscor. differt Maricum: estg in eo alterum masealterum hemina bonitate antecedit foemina rectas intus pectinum modo uenas & diuisiones habens.Masculum in se ipsum contauolutum, rotundumque Sc undique concretum est. Pharmaco polae unum bonitatis indicium esse, labile censent. TEMPERAMENTUM.Agaricum est calidum in primo ordine, aridum in secundo, Vis eius est, inquit Agineta, digerere Sc incidere crassos humores. VIRES AC IUVAMENTA.Aduersus febrem quotidianam, Accipe succi de fumo terre duas uncias,& admisce Agarici unciam unam, ac praebe hoc febricitantati,multis euim fuit praesentissimum remedium. Aiunt drachmam in aquae mulsor cyathis tribus ante accessiouem febribus liberare,
Ad tormina inteistinorum, Accipe Marici'. uncias Sc commitasce aqua, in qua maIua, UioIa,Pnietaria ac portula casint decocta, D einde misce cu oleo olivarum,& in Muu per clysterem infunde. 'Accipe Castorei, Schoenanthi, Senae, Agarici singulorum semiunciam,& in uino decoque,contraq; maximos capitis dolores ma-B ne & uesperi inde bibito. Uri facito pitulas ex eo cum Rute ac foeniculi succo, quae idem
praestant. Aduersus dissicultatem urinae, decoque Saxifragam in uino,ae linteolo percola, dein semiunciam Agarici admisce, SO utere. Contra fistulas, Accipe Sal ustum, tartarum, Sc Agaricum in puluerem contritum ac melle permistum cum linamento in fist Iam inseras, hoc eam curabit. Ad mariscas, Accipe Agaricum in pu Iuerem redactUm,a c tempera cum succo herbae quam CicIamen HeI malum terrae appellant,& eum oleo,atq; impone. Uulus strangulatum,mensiums dissicultatem tribus obusis tritatum in uini ueteris cyatho potum emendat. Ad serpentium plagas & morsus obuiis tribus potum in uinoessicaciter succurrit. Febres frigidas leuiores facit in aqua calida potum. Sistit Maricum sanguinis excreationes, trium obviorum ponodere cum aqua sumptum. Omnibus in uniuersum interioribus uit s accomodatu est, pro uiribus & state sumentium datu at s cum aqua, alijs cum uino,amscum Aceto mulso,alijs cum mulsa aqua.
76쪽
ANNOTATIO IN AGNUM CASTUM l G N OS Grece Latine Vitex dicitur Herhar Agnum a Castum appellant,utras uoce idem significante, dicitur autem Agnos,id est Castus, quod autore Galeno, vi castitati conseruande facere creditur, non modo commanducatus potusq;, uerum etiam in cubitum substra tus, Diosco.aliam rationem nominis adducit,inquiens: Agnos autem,id est castus hic frutex a Grycis dictus est,quoniam in Thesmophor ris quae erant saera Cereris,castitatem custodientes mulieres, soli s eius m bitus sibi sternebant. Lygos uero dicitur,quasi ulmen, similiter Sc ilex ob eam quam habent uirgae eius in uinciendo sentitiam Scinitatem. Romani quoq; salicem amerinam uocant. DESCRIPTIO. Agnos seu Vitex arborescensfrutex est, nascitur asperis ae incultislocis prope aquas Sc flumina, Ramulos habet longos, uitilium modo lentore suo infragiles, Folia oleae,teneriora tantum Duo eius genera fiunt maior in arborem, modo salicis adiurgit, flore cum purpura candido. Minor ramosa tali s albioribus, i nuginosis purpureo flore. nos semen producit ad formam granorum piperis. Id quod administratur ex hac arborem medicina, sunt folia,seme& flores, quae omnia debent colligi in uerere autumno. Arbor haec Perpetuo uiret,& utilior est uiridis quam arida. TEMPER AMENT UM. Agnos iuxta Aginetam, in tertio ordine inolefacit tum siccat.
77쪽
v I RES AC IUUA MENTA.Contra lethargum, Accipe semen Agni,semen Apn, foliaci Satutae,ars in aqua salia decoque, quo posteriorem partem canitis iIh ne,itatim curat morbum. VSemen eius potum,uenenatorum morsibus succurrit. Idemste,nosis re cutem subeuntibus aquiS medetur.
Lactis abundantiam facit:trahit. menses, in uino potum, dia chinae pondere. Idem genituram extinguit. Semen arcere ueneris stimulos& Galenus credit, Sc ob id per qu :m idoneum nis qui castitatem custodire statuerunt. Seminis decoetii uehementiorem capitis dolorem dissoluit fotu.Lichenas & lentigines cum aphronitro & aceto semen sanat Noris ulcera Sc eruptiones cum melle. 'Duritiem testium cum butyro Sc uitium soli s discutit. Rimas sedis semen ex aqua illitum mitigat. virgam eius uiator quiges at,negatur intertrigine tentari.
Apium sativum. Apium hortulanunc
78쪽
ANNOTATIO IN APIUM. E LI NO N Grsci,Latini Apium uocant,dictum autem est Apium, ut Platina scribit, quod apex, hoc est caput
in Achaia uictorum sacri certaminis eo coronaretur,
aut quod eius flores Apes libenter Pascuntur. Quum autem absolute Apium dicitur ut inquit Antonius Musa,hortense in telligi oportet,quod Selinon satiuum a Dioscor. dicitur, estg itIudquod Petroselinum Macedonicum uulgo appellatur, quia inpra, ruptis montibus Macedoniae crescit. DIvISIO EI v S. Apnuaria sunt genera apud Medicos, quae Dioscorides ponit, sunt Eleoselinonureoselinon,Petroselinon Iusatrum,& Smyranion quae quid re ipsa sint, ilibet apud Dioscor .uidere potest.
Est autem historia generii Aph ualde difficilis, unde&inna describendis ac discernendis medici valde dissentiunt. Plinius ex Chrysippo,sexu distinguit, foemina ut sit crispioribus sol s ais duris,crasso caule, sapore acri Sc feruido. Mas soli s ni prioribus,breuioris radicis,uermiculo gignens, Neutrum ad ci- hos admittebant,nephastum existimantes, quoniam defunctorum sit epulis feralibus dicatum: Sc ut Plutarchus inquit, coronentur D Apio sepulchra:unde uetus illud prouerbium, Indigere Apis,de hs qui periculose aegrotant,& profligata utuntur ualetudine. DESCRIPTIO. Apium hortense ut Cheresesium caulem habet,qui saepe cubit iem aequat altitudinem, Sc intrinsecus est concauus, tenuiter striatatus, rotundUs,multisq; ramulis brachiatus,talia habet dissecta Bc Ieniter crispa,flosculum uero candidum,& quo minutiorem haud temere reperias.semen So radicem ad modum Petroselini habet,Nata scitur; libenter in humidis ac bene stercoratis locis. TEMPER AMENTUM.Apium calidum est in primo, siccum uero in secundo ordine Galenus inquit, quod usq; adeo calidum sit, ut So urinam & menses cieat.
Semenin medicina maiorem habet usum quam herba uel radix,
VIRES AC Iv v AMENT A. Succus Aph ualde conducit recentibus 8c inueteratis uulaeriis bus, si quis indat. demen
79쪽
s IMPLICI B. MEDIC. apsemen in puluerem redactum, Sc cum aqua raphani sumptum maxime urinam promoVet, Sc calculiam tum in uesica tum in Ium bis frangit. Apium cum polenta permistum S epiphoris impositum, mire
huxiliatur. sic quoq; stomachi ardores mitigat. Mammarum concreto in grumos lacte durities despcit. Cum uino mixtum & cum mellicrato edulcatum,urinam bene mouet & mulierum menstrua,potui datum. Eodem modo sum pium concocitionem adiuuat. Radix Apq in uino elixa ac bibita, expellit calculum uesicae atq;Iumborum. AAduersatur uenenis potum foliorum radicumcl: eius decoctum, Momitiones ciens, stomachii tumorem discutit. Si semen ab hs estur, quibus anima foetet,grauis halitus tardium emendat,nihil enim sque suauitatem oris commendare prodide
Apium colorem reducit ex diuturna uatitudine amissum,si quis in cibo quotidie Utatiar. Idem cum radice Petrosesini in uino decoctum,aduersus aquam intercutem utiliter semitur. Succus Apq cum albo oui temperatus, uulnera mundat, empla
seri modo impositus, Puerperae & nutrices ab Apio abstinebunt, ab eo enim cibo Plinius scribit in tes qui ubera hauserint, comiti tes fieri. Apium Sc Abrotanu ut lixivio decocta, si inde caput Iotum fuerit, ad defluuium capillorum prosunt. AQUA A PII. Apium dis illari debet cum tota substantia circa finem Ma . Aqua Ap temporibus illita conciliat somnum,Sc ad omnes supra praeis' dictos moibos saIutaris est.
80쪽
DE HERBIS, CAETERISQUEC ANNOTATIO IN APIUM
nunculi herbs, quod nostrae aetatiS Herbari, ut ver-N P gilius Marcellus inquit, Apium risus appellant, ge- Iu nus S noxam eius simul indicantes, In ApiorUm genere enim ob similitudinem ab omnibus nUmerata est, atque a re, Pione,in qua copiosius proUenit,Sardoam, sitae Sardoniam dicunt, quae pota siue comesa, mentis alienationem,& cum labrorum contractione eas conuulsiones facit, ut risus speciem in dentibus probeat, Inde enim Apium risus appellatur, uel ut Apuleius Madauia rensis scribit, si quis hominum eam gustaverit,ridendo exanimat. Ab eoque tristi affectu quondam inter homines prouerbium Iar donius risus iactabatur. Et absque dubio hoc prouerbium origionem suam sumpsit ex hac herba, quae ut iam dictum est, Sardoatae Sardonia a regione appellatur. In eam sententiam & Erasmus in eodem prouerbio hisce uerbis scribit: Sunt qui dicant in Saridorum insula, herbam nasci quandam, cui Sardoae cognomen sit, Apiastro similem, Eam sapore quidem esse dulcem,uerum gustatam, ora hominum in rictus dolore contrahere. Ut ueluti rideno tes emoriantur. Hoc sensisse inquit,videtur Solinus, cum g hoc Seruius grammaticu, enarrans hunc ex Vcrgiliana Thyrside to
Meminit huiusherbae Sc Plinius lib. 23. circa finem. Apuleius eam secteratam herbam quoi uocauit, quoniam nimis malo euentu constet risus ab ea factus.
DESCRIPTIO. Haec herba iuxta descriptionem Dioscoridis, est lanuginosa, altiore caule. N pluribus foliorum incisuris, plurimumq; nascens in Sardinia,efficacissimae acrimonis. Nascitur autem in locis incultis Sc aquosis,ubi ranae sunt he-quentes, SP est facilis inuentu, ut scribit Marcellus , Nubique oculis occurens, quamuis a congeneribus ali s suis ob similitudinem disfie illime discernatiar.TEM PER AMEN Tu M. Calefacit ais desiccat in tertio ordine. Est illi uis& natura aeris & in exulcerando efficacissima. ut realijs gene Imo ego Sardois uidear tibi amarior herbis.