장음표시 사용
191쪽
ACis de Ptiri liberalitate, ac indulgentia, quas m po lam
a lixabitur Dein, quem triis tam diu, ac iam fuere mulctara mare ait undecumque terrarum Iudaeos ab exilio euocando in Ier alim, atque ibi ita pacat ac commode victuros,ut plurimi viri que exus membra iam extremo conferi enio baculos entent, platea uera leant, in quibus sequente uturi in infantium, puellarumque se Aui chori. Deinde agris, qui prius exercuerant potias agricolarum patioriam , quam annuo prouentu compensarani operam, omnem abun- . dantia se fertilitate promittit. mae tamen omnia ea leges ruri iubet si modo iustitiam,pacem,acpietatem colant. Deinde omnium populorum,nque linguarum futuros esse dicis concursus magnos in Ierusalem aδ ratione earum rerum, ex quibus non dubia convctura cognoscent,cum uriis iteram habitare Deum. omnia cum historicὲ in Iudaeorum Rempublicam conueniant, mulio tamen cumulatius,arque illustius in
CAPUT VIII. f facti est verbum
D mini exercituum, dicem. 2. Haec dicitio- minus exercituu Zelatus
sum eam. Hae dieit Dominus exedi
excrcituum. 2 Affecit me glauis relotypiae dolor, cum viderem Sion, quam v lut sponsam mihi delegeram,c0niugalem fidem prodidisse;
de ideo indignatione grauigo illam animaduerti.
192쪽
314 PARA PHRAs Is IN CAP. VIII.
habitabam in Ierusalem in toplo ad specialem mihi cultum electo: sic modo erecto rursus domicilio , quod dissipatum
fuerat, in eundem locum reuertor:& Ierusalem quondam adultera,fidem iam colet co iugalem dc erit ciuitas, quae ve-ὰ me,&ex animo obseruet:
ec mons huc usque derelictus, ac violatus, saniutate rediuiuitempli, & resticula Religione sanctificabitur. 4 Rursus ad me Dominus: Complebunt plateas Ierusalem utriusque sexus pluriminatu usque adeo grandes, ut decrepita senectute membra baculo sustententis Neque deerunt quoque inter senes infinitum quoque ac puellarum sestiui chori. 6 Haec iterum Dominus ad me.QUbdsi, qui reliqui sunt a caede,de exilio,id dissicile putant:id tamen longe erit apud me ficile,dicit Dominus.
Ecce ego reducam populum meum ab occasu, & ortu, id est, ab omnibus locis , in quae
cir ωιm : Reuersu sim ad habitabo in medis
Ierusalem : in evocabitur Ierusalem ciuitasi erita
tu,stes mons Domini exemcituum, monssans catus. Hac dicit Dominus exercituum : Adhuc babit bunt penes, in anus in pla' teu Ierusalem invisi ba cuius in manu eius praemi tritudine dierum. Et plateae ciuitatu complebuntur in antibus, o pue
6 Haec dicit Dominus exercituum:Si midebitur distili in ocula reliquiarum p=puli huius in diebus illisin
ν Haec dicit Dominus exercia tuum : Ecce ego salvabo p
tu, , de terra occasus So sitas. 3 Et adducam eos,o his
193쪽
pulum , ego ero eu in Deum in veritate iu, iustitia. ν Haec dicit Dominau exerci
vestrae,qui audisu inbu bus sermones istos per os Prophetarum in die, qua findata est domus Domini
exercituum, ut templum aedificaretur.
merces hominum non erat, nec merces iumentoru erat, neque introeunti,neque eo
eunti erat pax prae tribulatione, dimisi omnes ho-
tra proximum m. n P unc autem no iuxta dies' priores ego sciam reliquius viai huius, dicit Pomi
bit fiuctum suum,di terra dabit ger Esuum, , cali
. dabunt rorem suum et crPROPHETAE. Isui rursus habitet in Ierusalem. Quem ego,ut populum meum amplexabor iterum:& ipse me vere,ilisthac serib obseruabit,& colet.' sic iterum Dominus ad O vos,qui auditis his diebus sermones hos per ora Pr phetarum, qui suerunt in die, quo fundata est domus Domini sid est,quo soluta captiuitate iacta sunt fundamenta redi- uiui templi) confortate manus vestras spe commoditatis, de
io Nam ante hos dies non erat fructus, quem hominum, ac iumentorum operae sterilis, atque infelix ager rependeret. Neque ex ullo labore, atque studio,quod homo in excolendo agro suscepisset, quicquam percipiebat pacatum, aut prosperum. idque ideo maximε, quia soluta societate, 6c animis
non bene consentientibus omnia turbate,ac trepide fiebant, neque quicquam erat a metu ac periculo vacuum.
me geram cum populi reliquiis. Ia Nam terrae commissum semen cumulath reseret agricolae scenus: vinea vi demia , ager germine cultoris operam abunde compensabit, neque enim me iam placato, atque propitio terrae deesit
194쪽
coelestis imber Haec omnia asefuim a me recipient p0puli re' liquiae. i 3. Et sicut antea omnia umbis infeliciter, sic contra nunc omnia felicissimEcuenient, ut quemadmodum vestra ptilis infortunia , in grauis alicuius aerumnae Proverbiali figura comparat opem adhibcbantur; sic deinceps vestra felicitas in magnae alicuius felicitatis
amplificationem assumatur. Quare dc posto metu meliorem iam animum accipite.
i Quia haec dicit Dominus: Sicut parcium vestrorum peccatis ad iracundia in prouocatus de vestra amictione cogitationem suscepi. Is Neque diu misertus sum, sic iam aci misericordiam inflexus, be neficus, ac liberalis esse volui in vos, ὁ Iuda, & Ierusalent. Quare metum deponite. 16 Haec ergo facietis,si vultis eorum bonoru comoditate mai,quς vobis modo largh polliceor. No fimulatE, ac fraudi lenter cum proximis, sed verEagite,atque simpliciter: in iu- diciis vestris pacem , ac iustitiam seruat ' i Neque quisquam in se trem suum aliquid deinceps meditetur mali ; neque vobis placeant vltra iuramenta delibuta mendaciis : haec enim sunt
i N CAP. VIII. p sdere siciam resipuas
populi huius mersi haec. 13 Et erit sicut eratis malo -ctio in Gentibus, domus Iu
uabo retros,.eritis benedictio: nolite timere, conser
exercituum: Sicut cogitaui, Ut assigerem os,cum ad
iracundiam prouocassint patres veIbi me, dicit Dominus. is Et nonsum m
penuis conMersus cogitaui in diebus in is, et i benefaciam domui Iuda,i Ierusalem: lite timere. 16 Hosunt ergo verba, qμα facietu. Loquimini meritatem nusquisque cum proximo seis: meritatem
iudicium pam iudicate inportu vestrini Et non qui que malum
contra amicum suum ne cogitetuis cordibusve D iuramentum mendax
195쪽
i Domini . ex cituum ' adme,dicent maec dicit mo- minus exercituum : Iei
vium quarti ieiunium quinti ,-ieiuniu septimi, re ieiunium decimi erit domui. Iuda iv ga ium, Ulaetitia n,Hinsoknnia
tantum, in pacem diligisse. io Haec dicit Dominus exercituum : VAquequo Seniat populi, cra' habitent in ciuii ribui multis; at es sedant habitatores unus ad alterum, dicentes: Eamus in deprecemur faciemDo- mis O quaeramus Domi
num exercituum , vadam etiam ego. 22 Et venient
inuti multi, sentes r L a ad quaerendum D
sunt dicit Dominus, quae odi,mque detestor.
minus, ad legatorum in terr gata respondeo non soluna ieiunium quinti, ed etiam ieiunium quarii, & ieiunium se timi,&ieiunium decimi , de quibus nihil rogatum fit erat, omitti posse;modo,ut antea di-Xeram,veritas latur, & pax. Nam eiunia illa deinceps populo Iudaeo in gaudium,& la titiam,& solennitates praecla
dio Et addiditDominus: V nient usque adeo alacres pinpuli , ut ciuitates multas I daeorum inhabitent. a I Vt se mutub, auidE , & studiosE cohortentur, dicantque vici iasim inter se; Eamus, ut adoremus Dominum : agite, ea' mus,& quaeramus Dominustic ercituum. Cumque aliqui apud semituerint, eo . omnin6i esse proficiscendum, alij etu sus,atque alii se socios adium gent dicentes eodem stud:o, atque alacritat uel bisnu de nos vobiscum. χα Accedent tDdem populi multi ncq; igno biles,neque infirmi, sed splendidi, atque risbusti, ut Dom
num exercituum quaerant, iliumque venerentur ini Ierus
196쪽
a18 COMMENTAstii a N CAP. VIII.
Eo lcmpore ex omnium Gentium linguis dece, id est, plurimi homines θ adhaerebunt
Iudaeis; de apprehensa eorum lacinia dicent: In eandem nos ciuitatem , & religionem stadios assumite. Exploratum est enim nobis id, quod iam mul-ro populorum accepimus rii more, Deum esse vobiscum.
cit Dis In diebus illis, Aquibus apprehen ent δε-
sim issentium, apprehendent simbriam viri I daei, dicentes: Ibimus biscum, audiuimus enim quoniam Deus vobiscum
i Hum. JQuthococh tuo capite dicuntur, i videnturia superiota Prophetiam pertinere, in qua re cata populo suo exprobrarat Dominus, propter quae vastata fuit civitas pulcherrima, & fili: j quondi chartissimila seruitiitem dia.Nunc Deus ubihominesin suorum scele- Π .cognitione adduxit, & si quid
c it in eorum animis arrogantiae,
depressit, in spem excitat, promit ritque ea , quae a placato numine sperari solent. Mosenere sermonis saepissime Deus vitis .in in Prophetis, ne suis metitis homines ali-
Oid redditum esse sibi persuad tised a diuina liberalitate prosectilin.
ab , ut Hieronymus elegantersis ista tradit, probatque exemplis in cap. s Amos, mos est scripturae semper aduersis laeta subiungere , ct post quaia, tristia Deus hierit inmin
tus, ad poenitentiam eos,quos te riui , prouocat. Idem docet Oria genes homil .i.in Ieremiam. Aetiumstum magno , sed gnationem in tet viti si eam. JIdem est sensus dupliciter explicatus scripturae more, quae sententia grauiorem cum epitas aliter, atque aliter iterare solet. Videtur autem
Deus agere cum suo populo, quasi eum sponsa,qine fidem prodidit &torum, quam actias etelotypia, quae dura sicutissemus esse dicitur Cat. 8. repulit a te, dc inueterascere sedit captiui,& seruam in aliena domo. Iam vero quasi si uor ille ex amore, zeluque conceptus de uesceret, redire se velle ait in sponse domu, aut potita in domum sita reuocare sigitium sponsam:&ideo subditi Reuersivisium ad Sion habitabo inmedis Ieruselem. De zelotypia in sponsam accipiunt Hieronymus, Cyrillus, Thcodoretus, Hesmo, Hugo, Malij- . . Pro
197쪽
3. Pro . Hebaestri Mia,quod dubita significationis in sicut Latinum verbum insor, quod seu rem si ficat,& odium. Qua ratione Afimus;Uolomoni ta est, poenas silino: &, -sreparriam, O patiarem, id est, poeitas stimo ab iis, quiparenti, ac patriae iniuriam im tuli CSic etiam αλο fauorem imescat. sensu dicimus; et Aure Amran Dei. Neque alio sensu dicit Zacharias cap. LZeutinctum D a limin Sion et Aismum: dc Ioci cap.2. a rus est Dominus uream suam , id
est, doluit quia illa esset tam Pamitates ab hostibus afflicta. significat
3 1. Et posteriori modo puto sit mendum esse hoc loco: heque ob stat quod verbum NM Lana, quan do studium,ec fruorem significat, habet post se Lamia, id est, notam dativi casus ; quia id perpetuum
non est, ut constat ex Psal.ios. ubi
eis Aonia adiunctum habeat, indignationem , & furorem fisnifi
monasanctificatiM.t Continuat, do , eandem sponsae metaphoram: nam Ierusalemsitura dicitur fid lis , di Deoi sponso suo ornat in thalamum, quod mmmmmcts fato videtur exprimi. Mons vero ideo videtur appellatitaictiscatus, uia in eo templum Dei instaura umerat , in quo sicut olimam te captiuitatem, statis sacrificiis, ue i imis colebatur Deus. Por- , templum i inum dici. , verim
Hile fit ex illo Deut. 33. Vbi Moyses sic loquitur de Benjamin, ad c vis seriem templum pertinebar.
Cur ver b Ierusalem dicaturi A stas veritatu, quaerenda nobis ratio est. Heb. est N emeth, quae vox v
ritarems ignificat,&fribilem. SP saergo veritatis , seu fidelitatis ea est, in qua simulatum nihil est, aut fietiim ; quae ut verbis amorem, ac vultu prae se fert, ita etiam habet in animo,quae ita fidem colit coniugalem , ut 'raeter sponsum nullumnon modo ad thesamum, sed
neque ad animum amatorem admittat. Quod satis explicuit Deus ipse Isia, cap. . dum fidelem oppinnit meretrici. Qimodo, inquit ita est meretrix riuua metu, plana i ιἀcθ'ic paulo post ordine mutato: sicut hoc loco Lacharias est. PH laec. id est , postquam te tribulatione pii gauero & excoxero ad purum scoriam tuaria vocaberis cmuin usi, urbs fi liue,visi veritatis.
. Hic nobis expendendum est, 6. antequam ad alia gradu faciamus; an haec intelligenda sint de Ieriis lem tantum,an tantum dericlesia, vel de utraque simul,ita ut histori-c scissus sit de Ierusalem, alleso-ticus de ecclesia. Riberahic multis probare contendit haec nullo in do conuenire posse in Ierus dem, atque adeo de Ecclesia tantum hi- Η- d. storicὰ silmi oportere. Sicut etiam
duntur, quae non sint valde ab his diuuetia , inin leta esse in Ecclesia,
non in Ierusalem. Ratio vero prae opua, imo unica,quae in eam cogi rationem induxit Riberam , ea est, qui aquae hoccapite dicuntur, ma
laxa sunt, atque illustriora, quam quae
198쪽
quae terrestris lamisalem angustis capiant; dc quia haec omnia in illa. praestitano sunt. Q 'detiam eam Ribera lentiunt ex uinioribus alij. Sed plerique cum Hieronymo, Ruperio,Hesmone,Lyra,Theod reto, ac Cyrillo historice haec inteuli untde Ierusalem, . pice de E . caelia. sententia placet magis sicut alia similis supracap. M Haec
vero tune constabunt imagis cum
in singulis explicandis p aueri fimus , quae in hoc capite contine tur omnia contigisse terrestri Ierusalem.
Accedit quδd,ut vyὰ coligit Solymitanae ciuitati, ut sublato teplo us inde recesserit, quoad specia leni illum modum , quo popa tum suum ornabat,&iouebat, Nabactis ciuibus destitus locus instiuartim modum fruticibus erferas aleret, sic etiam ut aspcris , dc duris mitia, atque benigna reddoret Deus consentaneum vide ur: et verae, ac propriet solitudini,d: Militati veram, ac propriam frequetiam, inopiae, atque egestati veram
abuti dantiain long obsidioni , ac durae seruituti diuturnam p-m, absentiae denique suae instaurato templo, redint at ue religio cultu aspectiam suum verE, & proprie, & non tantum in typor etiretur, quae in hoc capite pollicetiit
λα- mJ Vt ante captiuitatem habitabam in Ieriis dem in templo ad specialem sacrificiora cultum electo , sic modo erecto cursus domicilio , quoJeuersum fuerat ab hoste Chaldaeo, in eun dem locum reuerior. Haec Ribeni putat in Ierus in non poste cade re, quia aliquando Deus templuillud, vi bestique defensit, iuxta ibita Mattiacis.Ecce resin μαur bis
promitteret se illam ciuitatem, si
templum i abiecturiri amplitu . . .
Sane verbis multo grauioribus s. Reg. ' pollicitus est: Deus habita rium se in templo a Salomone c structo; illud tamen deseririt alia quando, vastarique permisit.Sase Et ratio, inquit Dominus,' λ in
copiosius id esse in Ecclesia replorum, non tamen ideo in terrestit
Ierusalem impletummon est. modo in promissionibus stibaudi ii interdum ibi eat conditionalis particula, diximus iuret Acta cap.
IO. n. 3 . l . G cibisιιν δε--- cubitiuver 'Duod Veritatem Ribera non inu nit in Ierusalem , quae cxtremis maxime temporibus plena erat fal- sis, Pharii eorum, Sadducaeorum' que traditionibus. Sed ut hic sinuisiveritatem, id est, vetam dicti inani lignificet,certeea non chruit illa Respublica, quam accepit ab Esdra, neque perpetuam futuram esse veritatem illam praedicit . Zacharias,sed futuram aliquando. Sed,ut diximus iocloco, mdem significat, quam integram , &-uiuiolatam seruare. debet fidelis ponsi. Qum tunc seruare dicities qualido a sponti fide, id est, a vero tu non dissiuit ad idola colei da.Idololatriam verbiive adiasterium in Scriptura dici satis notum est ex Ierem. cap. 2. Eec
cap. 26. Oseae. p 1. de post alios amatores: abire nihil est aliud, quam Gentium ritu inanium De riuii. simul suis honorem do
199쪽
ZΑcHARIAE PROPHETAE. I scatu . J De hac geminatione
di bini est Go. 6. ad illud, montesarei. Hic nihil video quod non quadret in terrestiem Ieru-sMem: nam haec in montibus sita est i & ideo aliis in locis mons etiam dicitur.Psal. 67.Aons Dei,m p Q Sanctificatus verδ est, quia religione sacer, & diuino conse- uus cultui, & quia in eo templii,
quod alibi sanctum. Dillificatis dis
ii. Ad iuc habitasunt bies, ct imi in plateis Ierus lam. J Hic nihil aliud esse puto quim hypo possim selicis, amphe, atque pacatae ciuitatis, quae sanEclegantissima est; ubi conuersa fortuna, atque benignior ex aduerso res hondet antiquae calamitati: qua sicut nihil aerumnor rus aera sus fingi potuit; sic nihil hic potuit excogitari felicius. Singula oppone singulis , & diuinam quandam eloquentiam intuebere. Inm: . Iere. Thre. capite secundo,&l quinto narrantur lenes tacentes, squallidi & habiti ab hostibus ludibrio;
hic verb quieti inducunturi, annis,& auctoritate praues , & aetatem frandem. & laoentia prae senectute membra baculo sustentantes. Illic proponuntur infantes exhalantes animas in materno sinu extrema Amri maciEque consecti;vi gines squallidae, ac gemetes,& ba barorum hominum iniuriae, ac libidini expositae: iuuenes impudenter vexati , es ante suam maturitatem extincti ; cessasse denique dicitur psallentium chorus. Nunc vero commutata sortitia habitaturi dicuntur senes, S anus in plateis Ieritialem , & in plateis futuri festiui infantium , ac puella in ludi.
rusalem, tal plurimos propter diuturnam pacem, & rerum mundantiam ad grauem illam aetatem per
Si haec ad Ecclesiam reseras, I F. Zod omnino in allegorico sensit Eeclesiae ciendum est , optimὰ explicant tari ' 'felicissimum eius ortum, & cursum Augetur enim quotidie noua bole, adduntur infantes , id est, neophyti,eo missio, ac voluptate, ut in platea illa latissima , atque augustissima Ecclesiae, in ipsorum
etiam tyrannorum conspectit gestire ,& choros ducere videantur. Neq; destini viri graues aetare,atq; consilio, qui Ecdlesiam moderentur, quos animarum Episcopos, derectores Spiritus sanctus costituit.
Qum laeti olim fideles sacra iliscos erint Christiana in Actis Aposto-orum legimus: qtiam nostra aetate
transmarini populi, & priorib. saeculis ignoti nos ipsi quotidie vide
Ecce egos tu in populum meum is
lis. J Hic locus maxime pe suadet Ribetae, quae hic traduntur, nullo modo posse sumi de Ieriis Mem.Na Iudaei, sicunde , non ab ortu, dc occasu Solis ed ab Aquilone es sent reducendi. Cum enim decem tribus multo ante ad Assyrios,dux postea ad Babylonios transmigra rint, quae duae prouinciae ad Aquilonem spectant, non sunt ex Hebraeorum gente ulli, qui ab alitu rogionibus in patrias sedes reuocari potuerant. Sed stipponit Ribera iniuillumalium locum Iudaeos filissedi peti os aut hic tantum m dei,
lis , qui bello stibacti, ει exilio
mulctati sunt. Sane sient cap. a.
200쪽
dispersi dictitur Hebnei in quatuor ventos, quem locum de duabus tribubus quae in patriam redieriit, esse intelligendum Probauimus la-Q ad illa verba eiusdem pitis , O, o vite δε- uisinu. vide
sed quod prieter captiuos alij
mximi. quoque fuerint in aliis regionibus, non solum Hierosolymae vicinas, sed etiam valde remotis, & probat quae diximus cap. . & docet Philo Iudaeus in legatione ad Caium, Iudaeos sita grate negotiationis gratia elle dispersos in omnes orbis partes, ubi bonus eisset ager, & se ostentaret spes aliqua lucri. Inter quas prouincias, quas ibi connumerat , quaedam ad Orientem, quaedam ad Occidentem Solem spectant. Neque verb minus negotiationi studebant, atque auaritiae Iudaei ante captiuitatem Babylonicam, & Assyriam , quam postea Philonis aetate;&eo nomine grauitcrreprehenduntur a Prophetis. Certe Salomonis tempore classis mittebatur in Indiam ,& a.
Paral. cap. i. & '. negotiatores Regii commemorantur,& negotiatorum nomen inter Iudaeos frequens.
Quare sicut Philonis qtate Hebr iiii varias Aliae,Aphricae, atque Et ropae pri uincias dispersi erant; ite olim quando Palaemna bello ab Assyriis, ac Babiloniis tentata est, plurimos in varias quoque prout dias fuissedisseminatos non est improbabile, ad quos commune sitae
gentis exitium non pertinuit. limre isti in Assyriam, ac Babyloniam abducti non fuerant: atque adeo excitato iam templo ad urbem, ex aliis regionibus non Aquilonaribus congregati sint.
sed rogabis cur ab ortu, OcchsuqueSolis vocandi esse dicuntur,& non ab Aquilone , dc Austim, Hoc idem ego rogarem cur si de Ecclesia serino est, praetermis sunt Aquilonares, & Australes plagae t, quasi inde ad Ecclesiae situm' nullus sit aggregatusὶSed est prom- .pta responsio , non selum ex He-oraeorum,sed ex omnium penetium modo loquendi, qui Orientis, & Occidentis nomine totum, uim late patet, terrarum orbem elignant.Psalm. Ii . A Sost lue ad Occas laudabile nomen D
Occidente venient. Nunquid ad Aquilonem, de Austrum diaini nominis gloria non diffundetur, aut tantiim ex occasu, & ortu ad Ecclesiam fiet externarum Getium concursus Significat ergo Deus ex omnibus mundi plagis redituros esse in patriam Iudaeos,& ex omnibus locis ad Ecclesiam venturos isse Gentiles. Et ero tu in Deum in veritate , est 17. in Sale in Scriptura iungitur cum veritate iustitia Plat. 8 . Verum de terra est, ct iustula d
dubium est an ista iustitia, & v tas Dei sint, an hominum : ita ut Deus promittat futurum se Deum in veritate, ut stilicet promissa c5pleat: & in iustitia, ut praemiis Iudaeorum virtutes, quas commendat , & merita compenset. Vel certὰ homines vere, ac fideliter, de non simul E, ac perfidiose, ut an- id, Dei voluntati seruituti, de eius mandata, ut decet seruos, ac filios tot ornatos ossiciis, coplexuri sint. Hieronym. haec hominibus prius, postea tame videtur Deo tribuere. Deo item Theodoretus , Hesmo,
Hugo, Vat lus, Ribera Alij vero hominibus, inquibus est Cyrillus, Diony