장음표시 사용
211쪽
ergo negamus haec conuenire Ecclesiae , sed dicimus in Iudaeorum Republica haec omnia tanquam m Po reperiri. Eamus, de eremurs ciem αν- m cc. lam etiam ego. I Milia iis haec est, ouae exprimit ' mo dum atque haditum, quo se bortantur, acuuntque siue Iudaei, qui alibi degunt, siue externae gentes Iudaeorum felicitatem admiratae, ut veniant in Ierusilem.Vbi enim una ciuitas alteram inuitat ad templum,sacraque Iudaica,illaque --nuerit, tertia alia nondum inuitara , permota tantae felicitatis aut certo, aut dubio rumore dicit, vadam O EO. Pulchra repraesentatio cori qui magno studio in aliquod consilium, aur negotium conspirant. Dionysius illud, ego vadam,ad Deum reist, ita ut Deus polliceatur se quoque cum illis esse venti rum, id est,se seturum cum Iudςis, ut olim anteca uitate. Sed prior expositio aptius cum consequentibus contexitur. Eo censent ρο si multi, ct gentes a. Venturi dicuntur non in
do i obiles populi, atque Milictae tortunae inermes, ac omnium
praedae&iniuriis expositi, sicut qui prius cum Zorobabel e captiuitate remigrarunt: sed insiluae & a
cretis; ita ut finitimi populi quondaminsensi inchoatum opus i e-yironeque audeant,neque possint, Poena mortis proposita, si qui ii
contra moliantur. Vel cine si de gentibus externis sermo est, venturae dicuntur gentes,& populi florent , ac robusti,quos non adducet ad Iudaeorum Religionem necassilias, aut infirmitas, sed gloriae
splendor & rerum praeclard gesta rum admiratio , & Dei singularis beneuolentia, quam tu illum pinpulum quam liberalissimὰ ostendet.
An retin it ιticem homines Memnibus linguis gentiam ; a 'rehendent mLMmviri Brasti. I liciam nemo dubitabit de externis gent bus esse sermonem, quas ex multis
linguis accessisse ad Iud os sati cinstri ex cap.2. Actuum. ubi ex omni
natione quq sib coelo est, Iuda ,at queproselyti in festum Pentecostes aduenisse dicuntur.P in hoc loco decem pro multis sumi certum est. Sie enim seri Scripturi consuetudo. Genes 3 i. Pater τυυr mutauit m dem inam decem vicibus: oc LOuizas. decem mulier in ono clibano quemp es. Iob. c.'. En decies com
212쪽
DRincipio Prophera grauia praeram demisuis gentibus qua durae a. fuerunι- rasa pulo Iudaico, cui regiones alabe is rississe restituenda dicunmr, infendemiat praecipua quadam o odia.
isa de Iudaeorum gente hinorise intelligenda sunt, vi t tia in Ece misis cumulanas se Hustrius implinda existimentur. Deinde hi ori ia eliganter grauiter de orim Regno;quempauperem,er mansuetum inducit, insidentem asina,inei in pusio 3 cuius Regnum futurum esse dicit a pacificum, ut necessar, futuri non fuerint et sit ap-ρafuius belli Deinde hisoriὰρ ad res Iudaiic, iterum conuertit, aesentemque promittit rerumfocitatem,er Dei in pugnando praesentiam, is hsibusgloriosamorfacilem victoriam: eris agrisso iam quasi terminati lapide de iiis ubertatem frumenti, o bonitatem vini; α - al ero risu iuuenes; altero virginestulchrae ant.mae tamen omnia
in terra Hadra , Damasci requiei eius: ia Domini ea oculus
Rauis laec,& minax Prophetia a Domi- no graues,atque diu
rae Hadrata, M Damasci, quia oculus hominis,& praecipistribuum Israel, quem isti populi laeserunt, octilus est Dei, atq; ideo illis violatis, atq; co- punctis oculus Dei copunctus esse,atque violatus videtur.
213쪽
i Quo in numero etiam pono Emath , Tyrum , MSullanem ilicEt multa sapientia contra omnia bellorum discrimitia munitas se putent: quia ut prouinciarum terminis, sic etiam sceleribus ames
vim hostilem:& argentum c5gregabit non aliter quam humum;& aurum, non secus qua lutum de plateis congregari silet. Illam tamen Dominus obtinebit; & cum in mediomati sita sit, ibi tamen occupabit illam,& incendio trado. Coni autem Ascalon,&cara viderint ciuitates usque adeis munitas cecidisse, dolebunt, timebuntque vehementer. Quid enim sperent se pene nudas ab omni instructu militari diu posse resstere,
cima captam me videam ciuitatem , quam' tanto tempore ars,& natura tuebantuti Peru
bit emGa Regni olim pusidi Ascalon es quando non l-hitabitur. 6 Separator, qui&ma xe id est, Iudaeus,sedebit tanquam dominus in Azotos MUpprimetur tandem Philistinae gentis si ciba & ria. 7 Dabunt enim renas illata: imuriae, dc siis sanguinei Emub quoque in terminis eius , T rus S
don: assumserunt Pit Abi sapientiam diue.
3 Et addicabit Tyrus muniationem suam, , coaceruabit argentum quas humario' aurum ut lutum plin
e 'permitet in mari fortitudinem eius iae igni devorabitur. -
confusa est spes eius, peribit Rex de Ga M. V
eius de ore rimos ab A. Mati rariusdem de modis
214쪽
dentium eius. Et relinquetur etiam ipse Deo no Iro,
erit quasi Dux in Iuda, Accaron quasi IE
Iris.s Et circumdabo rimum meam ex bu qui militant
tes. Si non tran Aiovereor mltra exactor:quia e. missi in oculis meis.
9 Exulta suis lia Sion, iubila fida Ierusalem: ecce
Saniatur: ipsi pauper, , Urectis per asinum, seper pullum filium ain
pietatis supplicium em dent. Denique sicut de Tyro antea dictum est, ipsa quoquc subiicietur Deo. Et erit eius Dux & moderator Iudams: cui Accaron praestabit illud seruile ministerium, quod eidem olim praestitit Iebusaeus. 8 Et ex his ministris qui mihi astant ad nutum expediti & prompti in circuitu possessionis meae, constituam custodes Neque sicut antea:vicinis populis exactores crunt
duxi , atque frequentes , qui populo meo vectigalia imponant exigant: quia iam benignior illum respexi oculis omnino meis, id est, non grauibus,ac seueris, sed placidis, ac mitibus. 9 Haec tibi, o filia Sion,ampla sunt a Domino beneficia, humana tamen, & altioris benefici j typus; exultabas carum
rum commutatione, de qua nuper. Nunc multo magis exulta,atque adeo toto praeco
di xum affectu iubila:quial ex. tuus Christit; veniet tibi, non iniustus , ac violentus, sicut plerique aliorum Regum, qui sibi regnant, non liis; sedi stus,&Salva siqui tuam tibi. potius quam tuam tibi. com -mqditatem qu returon opprimet te,quia payper est, &-tis, qui non in militari quadrigas
215쪽
ZACHARIAEra, sed in asina,& eius pullo desultorio sedebitim Quia Rex pacificus erit Christus, disperdet quadrigas de Ephraim, de equum de I
riis alem. Neque in eius Regno arciis erit ad bellum, quia iam ad bellicos usus necessaria nomini. Cuius Imperium a marivsque ad mare M a fluminibus ad extremos usque teri ae fines
cifice,& Seruator Christe,non satis habuisti restituisse tuos a Babilonio carcere: sed firmato iam sanguine tuo testamento , eos qui in si mi Abrahae vincti tenebantur, eduxisti. ii O vos qui vincti Redem -ptoris vestri adiacntum expectatis, diffundite iam & exhilarate animos: vosque ad libemtatis vestrς auctorem ac vindi
Postquam iam de Iesu Seruatore egi, & eius Regno,redeo ad te,& tua tempora, b Iuda. Pollicitus sum plurima ,ea' que amplissima beneficia Messae tempore: nunc verb alia
tibi polliceor non diu dissere da sed hodie, id est,non longe post: hoc tempus praestanda. i 3 Quoniam assumam mihi Iudam , quasi arcum, MEphraim quasi neruum instra
ctu iaculis adducam veheme-ter: de ciues tuos o Sion excitabo,armabόque contra Grae-
io Et disperdam quadrigam ex Ephraim, es equum de Ierusalem ; di labitur
eius a mari e que ad mare ,-a fluminibus usique a fines terrae. ii Tu quoque in sanguine te umenti tutem sis vinctos de lacu , in quo non est
Ii Convertimini ad munitionem vinctis ei: hodie quoque annuncians duilicia reddam tibi.
ia moniam extendi mihi Iudam quasi arcum, implem Ephraim Ossitabosiliui
tuos, Sion ve bos tuos, Graecia , is ponam te q*a
216쪽
non ut inutilis , aut plumbeus gladius sed qualisverso i ac via brari solet robustbtuni lacer
i Aderit Deus pugnantibus Iud is, qui fulguris in m dum vibrabit iacula',& tuba populos ad arma coget, & ad
& inter hostes velut turbo ab Australi regione grassabitur. Is Iudaei ego protegente Domino, hostes tuos sternent lapidibus excussis a funda, quorum carnes vorabunt, bibentque sanguinem ad ebrietatem v quinquo non aliter replebun- tur,quam altaris cornua imbui sanguine,aut phialae, quae victimarum sanguinem excipere solent.16 Eo verb tempore populum sua benignitate seruatum pascet Deus, quasi gregem suum , in pascuis suis signis,& titulis quasi lapide te minali consiginatis. 1 O quantum bonitatis ac pulchritudinis habebit ager ille, quem Dominus suo ast gnabit populo, quόmque suis sibi titulis circumscribeti Afferet enim frumentum quod iuuenes obustos,& vinum,quod virgines florentes, atque ni lentes faciat.
videbituraim exibit visit- guriaculum eius Dominus Deus in tuba canet, vadet in turbine Austri, is Dominus exercituu prote get eos: , deuorabunt,
O bibentes inebriabuntur quasi a vino , replebuntur ut phialae, quasi cor
grcgem populi se :: quia lapides sancti eleuabuturμ-
i id enim bonum eius est, o quid pulchrum eius. nisi
frumentum electorum, vinum germinans virgia nect
217쪽
. verbi Domini in ' i Hadrach, or Da- 'Mesesii requiei eius J Obscurum est an haec Prophetia de Ecclesia Christiq; victoriis sit intellige- da ves certe historice de Regno Iudaeorum,typice de Ecclesia, ut alia quae superiori capite a nobis e posita sunt. Theodoretus, Hesmo &Ribera totam hanc Prophetiam ad vocationem Gentium; & Ecclei constructione pertinere putant: alij de temporali Iudaeorum Republica interpretantur, Cyrillus,Hu'm , uterque Palacios, & inclinat Dionysius. Hieronym. vero cum in
princirio dixisset sermone esse de
Ecclei in , ad finem capitis de temporali Republica Iud arorum accipit: 'uare videtur Hier . sentire typice de Ecclesia, historice de Ierusale praesens caput institui. Ego, ut quod inibi videtur vero propius esse, ostendam caput in duas partes divido;quarum prior debellandos esse Iudaici nominis inimicos prς- dicit , posterior docet viditariam illam figuram este Gentium ad Ec-clasa aggr ndarum, idque omnino secundum lueram. De posteriori parte nem credo, dubitabit,
, in priori probanda laborandum Et primum sauet ipsa superioris
curri praesenti capite compositio: nam ubi au dicantur tum ex ita dometticis,tum ex externis aux illis Iud orum vires, non est abs re,te tuque historiae, si gentes Iudatis infensae, petiimeque de illis iam olim meritae, Iudaeis domitae, ae subius tae fuerint. a ad humanam fo-
icitatem non iacis esse existimatur,
si quispiana intiquam fortunam re cuperet, nisi etiam illatas prius iniurias ulciscatur. Secu ndo,quia no men oniti nillil iis lificat benignit, ac molle,quod piae se fert Euan
iij praedicatio,sed ducum, & hoit
te, ut communiter docent Patres,& probant illa Prophetam im oracula , quibus oueras nomen praefixum est. Deinde, quia multa sunt in prioris capitis part quς nisi violenter contorqueas , ad mitiorem
illum sensum trahi non possunt. Pr terea, quia apta videtur ' endi ratio, neqete in Scriptura insolens, ut prias proponatur aut typus, aut parabola ; deinde adhibeatur eius interpretatio; quod, credo,sachim est toto praecedenti capite,&prae sentis parte priori.D.inde in posteriori parte mysticus atque allegoricus iensis inducitur ab illis verbis ; Exultas iusilia Sion. Exploremus iam singula. In terra Hadrach, ct Damasici requiei eius. JHadrata tantum reperitur hoc loco, quare incertum est quid significet. Hieronymus, qui mysticum sequitur sensim , com positu nomen exit bimat exIn Gad, quod e tum, dc D rach , quod tenerum , demolli significat.Qum dicit
218쪽
hanc Prophetiam acerbam esse peccatoribus,& mollerti iustis. De inde ex aliorum statentia docet per Hari. Iudaicum populum intelligi,in quem pri Deus se ac tum ,& acerbum, deinde mollem& benignum ostendit; per Dam scum vero Gentilem populum, qui ad Ecclesiam vocatus est: quasi Deus in utroque populo quietu- rus sit. Sed quia nos priorem par
' rem aliter accipiendam verisimile existimamus , aliter haec interprotemur necesse est. Communis ali in sentetia squa,puto , Hieronym. non negaret, qui non in ex sua qua alioru opinione locutus est Hadrata ciuitate esse Damasco pro xii in putat, certe non longὰ a te ra promissionis, de Iudaeis inse sun Chaldaeus vertit, in terra ,sin strali. Cyrillus Orientalem regione esse iuxta Emath; Theodoretus ei uitatem esie Arabiae dicit. Notum est Damascum caput Damaseu, esse Syriae. Isai. capite septimo. ses.' DAE sius: ex qua se e iis i ii, orta bella, & eruptiones faetie in iure se. terram istaci; & quae saepe cum Israclitis contra Iudam conspirauit. Ita ut ab Isaia cap.17. Damascus discatur adiminum Ephraim. Cur vero.
eius praecipue mentio fiat, ea se lasse Latio est, quia cum Damascus proxima esset Hebraeorum finibus, de eorum rationibus maximὰ i sensa , iam pro generali hostium nomine vulgo accipiebatur: sicut apud Hispanos vulgo Maurora nomen non sollim pro Mahom lanis omnibus,sed etiam pro hombus generaliter usurpatur. Q sere Cant. 7. sponsae nasiis, idest, pr dentia, vel consilium respicere dicitur contra Darii cum, id est,c5tra hostes: de Christiis Isia cae. 8.
ut multi volunt , statim ac natus est contra Damascum, id est, con tra sui nominis hostes arcum intendit. si ι puer vocare parremsu , ct mirem si am , alferetur nudo Damasii. Cum aut mcaptiui ex Isanitis sepe adduc retur Damasaim, quia ciuitas erat, de proxima, & munit sicut & n
sui plerumque primum abducuntur Argerium, quod proximum nobis est in Africano littorrisic bat,ut pessime apud Iudaeos audisret Damascus, tanquam comm
ne eorum ergamalum, sicut apud nos odiosim est Argoij nomen.
Hinc apparet, quid sibi velit Io-
sille Amos cap. i. est moriferam εvostra Dan a uint,nempe non iam
captiuos Israelitas abducendos esse Damascum ; ubi plerumque illorum extremum erat exilium, sed longe ab ea relegandos esse, nempe ad Assyrios. Significare itaque volui elongum exilium, quod omnino expressit Stephanus dum Actia
p.7. nunc eundem locum Amosita conuertit , Transferam vos trans
Babhlonem, sententiam potius si cuius qua verba. Significauit enim idem quod Amos, nempe futurum ei te longum Isiaclis exilium. Requiei eius. J septuaginta non legunt requiei : sed requies in ro . Hieronymus legisse dicit I xx. sacri Mn: & haec lectio probatur in codicibus niluc a Sixto corroctis. Et iuxta hanc lectionem I xx. commode locus iste de Ecclesiaintelligi posset, in qua verum sacri scium est: sed magis estia
textum Hebraicum , in quo est Uriun mem ba M. Porid illud, re non refertur ad Deum, ita ut ibi quieturus, & regnaturiis sit tanquam in dilecta ciuitate,a
219쪽
tanouam in serusalemmeque enim Halicii cli & Damascum aliquid vi- demus habuisse praecipuum,quam-- . Obrem in eis quieturus Dominust dicatura otius referturiam' verM, quia diu ac grauiter diuinus fitror, quem importat onm in illas ciuit, . tes incumbet. ratione supra c. c. explicuimus illud; 6 regiuscerra I se mi hiriti- tim in terra Aquilo
nis. Cyrillus ad Deum refert, sed sensu non dissimili huic posteriori,
Udu; Scissista: Requie- sui inue quod mo 'inimica malu ira iam, qui e pM-αι σνα- ιὸ mcando derint, 'aenas tu rinissit quidem hic loquendi mo- . dus, Ut requies pro vindicta ibin tu usitatus est in Scriptura. Ezech. s Niso rurem meum, O requies eroaciam inῶν rarione meam in eis. Loqui ur vero hic Deus hominum more, qui postquam euomuerunt illud acerbitatis virus, quod con ceperant , recreati videntur, & requiescere quia vindicta acceptae contumeliae, vel iniistiae leuamen
Q.Vide quae diximus in Comme- mi, tariis ad illud Hiae capa. comi IV Arsi r D Jλιι meis. Mira significatio irae Des, &grauis pecca
toris miseri peccatique acerbitas, . Quae ita grauant, de quasi torquentciuinum stomachum ; ut tunc re quiescere videatur quando i illacuom cit peccatore mulctato.
7- .a Domini milus hominis, ormnium tribora Maὰ J Heb. meta in datiuoad est, Domino. suae H Do noshic de populo Iudamrum loquimur, non de Ecclesianis in allegorico sensis; alias intc
fretationes omittimus. Si ut simplici . i pr.ese sene videtur vulgata,
aut etiam ut admittere videtur litera Hebraica, homo, de maxime tribus Israel, oculus sint Dei, sensu est pulcher, qui praeclaram ratio nem contiunt cur Hadrach, Damascus,&aliae ciuitates euerte sint, quia nimirum grauiter laeserunt Deis opulum, quem qui tetigerit, ocuum Dei tangiti, iuxtaid quod dixe
fvitam ocuti mei. Et suiὰ in ii me sententiam valdὰ propcndet animus , quia illud idem videtur esse
propositum capit. 2. ubi minatur Deus leuaturum se manum contra omnes gentes, quae spola crunt populum suum, ac tandem perfecturum, ut praedae sint iis, qui sibi
ante seruierant. Et rationem reddit: enim urgem vos a it pupinim
oculi mei. Qiore dum Dei populus ab illis gentibus ossenditur,diuinorum oculoru pupilla compungitur. Sed si,ut textus postulat Hebra
cus,pro, Domini,sit dativus Domino, ille id est sensus. Dicitur enim om- Π. uiu nis homo futurus esse Deo Oculii , proprias
sed praecipue tribus ili aeq.Vbi obiter notandum ; quando aliquid, quod in generali nomine , quod praxesst,continebatur,addatur expresse, singularcin aliquam rati nem in eo indicati . propter qli imseorsum nominari debuerit. Haec nos pluribus os cndimus in illud
Acit i. m mulieri us 2Asana matre
I sis. ubi Maria seorsim nominatur, quia in ea aliquid speciale eiat. Illud etiam ob tertia es in aliquando non solum contu nς re, sed in eo quod additur, aliquid designare viaticium
singulare, atque in ca Piure maius, ut Pisu. o. Tria*nt in Murait Pioa s qua num, quodnon dicit,si cit,
220쪽
z ubas audinar vox priscipue:&Ezech. c. I. Dixerunt fur populi qui ponderis etia Domini, ct ipserum τι tisimila est, id est ipserum potitisvia
iniusta est.Psii . Montes in cinciritu eius 2 Dominus in circuitu populisit,
id est imδ α Domin Sic praesemii loco ct coniunctio addita, de ii men tribuum postgenerale nomenseo sum expressumali' id singulare,atoue praecipuum esse connotat, Ollarum vexatione offendi ma-
.gila videatur pupilla diuinorum
Haec mihi genuina videtur loci
sententia cita nonnihil videtur incommodare versio vulgatae, quae non habet, Domini oculus est homo, omnes tribus; sed homium, nihilo tamen minus sententia eadem est, aut certe non admodum diuersa.
Nam si oculus Domini est oculus hominis , profectb iniurias illatas homini pro illatis sibi reputat Deus;& ideo te caesum putat, & ad vindictam accingitur, quia laesum esse videt populum suum. to. Aliter potest explicati hic locus, viii ista & rei morali satis accommodare, o Au D mini est Oculus hominis, id est, homo suam iniuriam negligit, neque illam respicit,quia Deo permittit, cuius oculis videt esse propositam. ire cilio Deus illam videat, commodillimum sibi esse arbitratur homo a se neque videri, neque curata Ex quo fit,ut cura aut sarciendi damni,aut ulciscendae in- iuriae magis Deo commendata sit. Vnde Deus inseri ad se pertinere ingentes illas immites, & impias seuerὰ animaduertere, quando P pulus suus nihil de se cogitat, sed
totam causam Deo iudicandam relinquit. ax illi, qui dixit, videat
respondet Deus; mihi vini m. ct ego rere sem. NAut est iuxta textum Hebra, II. cum Dominiis sit in dativo,aut a cus uiuo cum Hὶnaro utrumque ineuhes valet rapis , ut etiam verrimi alij, sensus pulcher est, &ad rem mor lem egregius. Cum hominum oculi,& praecipuὰ tribuum Israel ad me
sint intenti,& tacite petant, ut suam causarn sitscipiam in populis duris,& vexatoribus requiescet fibrormeus. Et quidem pauperum iniuriae tacite clamant, reperimique, vel ipsis nescientibus illud Tana' . .riae filii Ioiada: Σ. Paralip.r . vi et Dam: s ct requiras ; & eius inodi iniuriae dicuntur peccatam coelum clamantia, quae Deus plerumque in hae vita seuere punit.De opprestione pauperum, qui vidua vi, ac puri orum significantur nomine, stillud Exod. ct pupillo non nocebitis eritis eos , vociserabuntur
ad me, O audiam Granorem eorum,
ct indi rabitur furor meus, percutiam-γvo gladio. Et Eccli. s. Nonne&- γω vi AE ad maxiliam descendum: or ex m.tiis eius ad deducentem -ὶ A maxilla enim astendunt ad
Hematb ινι que in terminis eius. JHemath ciuitas est, inquit Hieronymus Syriae Coeles, quae ab An- tiocho Epiphania dicta est. Et cum dii sint ciuitates eiusdem nominis,hἱ ut cum Hieronymo setit The doretiis, & Cyrillus, & communiter alista Epiphania sermo es quae in aliarum ciuitatum, quae postea nominantur,terminis est. Quidam putant in terminis esse terrae pro
missionis idque a Propheta significari;& hoc dupliciteriaut lusiotic quia re ipsa cingit fines terrae prinmissionis, licet non ab eadem pla' Agamam Hemath a Septentrione, Tyrus Sidon ab occasu illam de