장음표시 사용
101쪽
DBi vesticam lito quoque experientiam appellare potet in , ad quam . ante I provocavit Iseo .ciun γω . momiai, me a facilioribus e satium ia. djisi liora progrellum tu ille per in aensit, ilia incrementa. Et sane si quid memoriae mandandum, quod prolixius est ι citius ac facilius idem efficitur, ubi particulam unam alteri contiuu auciis , quam a uno veluti impetu totum eidem ingerere conaris. Consultillimum est , si quis experimentum in seipso capere studeat. Quousquemogretia 'Posia , cxperientia docubit. S. 2O .
Quae distincte percipiuntur, memoriae facilius mavis'tur diutiusque rei nentur , quam quae confuse percipiamur. Si quid enim distincte percipimus, plura sigillatim enuntiabillia in eodem distinguimus fr. 38 . Ponamus majoris evidentiae gratia nos in objecto O discernere , quae instant , A, B, C, D, E &c. & ea eodem ordine se invicem excipere , quo liωterae se invicem consequuntur. Patet nos primo ipsum A sigillatim n
bis repraesentare, L. On attentis ceteris quae adsunt, atque deinde cogi- itationem successive ad B, C, D, E&c. promovere. Quare dum per aliquem temporis tractum singula haec, quae insunt, A, B, C, D, EN c. sensui vel imaginationi praesentia sistimus & ad ordinem, quo se in- icem consequuntur, respicientes, A & B simul, D & E simul&c. percipimus , facilitatam acquirimus una cum A re producendi petaepti nem ipsius B , & cum ipso B perceptionem ipsius C ac ira popeo S. Io 8 , ut adeo excitata idea ipsius A recurrat quoque idea ipsius B',& hinc porro ipsius C ae ita porro S. -9ὶ . Atque ita ipsum O memoriae mandamus I. I 78 , eo quidem successu , ut perinde sit ac si unicum salistem A , vel B vel C , vel D, vel E eidem mandassemus.
Enimvero qui objectum o nonnisi confuse percipit, quae ipsi sigilla, tis .c nuntiabilia insunt A, B, C, D, E &c. non distinguit I. Is ;adeoque totum uno obtutu comprehendit. Quoniam igitur non attendit. numerum eorum, quae ipsi o insunt, nec ad ordinem, quo invicem se.
runtur; subsidio illo destituitur, quo in distincta perceptione idea ipsius
producitur ope alterius A , idea ipsius C ope alterius B ac ita porro . Quamobrem cuna in priori casu subsidium quoddam re producendi & recognoscendi ideas suppeditetur, quo io altero casu caremus; . diuturna objecti contemplatione in casu priori memoriae idem facilius mandari do-bet, quam in posteriori, secus enim subsidium istud nullum Bred, coulaquenter distincte percepta facilius memoriae mandari debent, quam qua confuse percipiuntur. Si quis de veritate facti dubitet, eum a posteriori convinci consultum
est. Quamobrem propositionem praestiatem experientia adhuc confirmam lubet, utut rationem ejus perspexerimus. Ponamus te legere histo. Dium quandam praesertim prolixiotem multasque eircumstantiis perplexis involutam. Quodsi lectionem ita iusti tuas, ut tcxdum auctoris dilhinctere luas, lingula facta, singulas circumstantias a te invicem separans ες
ordinem, quo se invicem excipiunt, perpendem; do quae legisti exactis ing
102쪽
De Memoria, Oblivione ει Reminiscentia. 8 7
enarrare posse intelliges, cum, illa non adhibita diligentia, idem a te fieri nondum posse animadvertas, etsi eodem tempore consumto iecitum a ue oris aliquoties relegeris. In casu priori historiam distincte percipis
I. 389; ia posteriori consula car. 39 . Quoniam historiam in casu pri
mo accurate enarrare vales, in posteriori non item; ideam ejus reproducendi & reproductam recognoscendi facultatem in casu priori tibi comparasti, quam in casu altero nondum acquisivisti, adeoque in priori memoriae eandem mandasti S. 278 , eandemque eadem retinuisti I. I 8o , cum in posteriori candem memoriae nondum mandaveris, nedum retinueris. Idem vero lectioni impendisti tempus, adeoque aeque diuturna fuit objecti contemplatio. Quamobrem in casu priori facilius memoria historiam mandasti & retinuisti, quam in altero. Distincte igitur percepta facilius memoriae mandari ac diutius eadem retineri, quam confuse percepta, patet. Idem experiri licet in demonstrationibus praesertim prolixis, quae distincte resolutae & sensui ac imaginationi objectae multo facilius memoriae mandantur diutiusque eadem retinentur, quam ubi in confuse perceptis acquiescis. Imo idem experiri licet in lectione librorum
Maxime utiIuatis est propositio praesens, cum ostendat modum multa memoriae iacile mandandi ac firmiter eadem retinendi . Et huic sane consentanea est praxis omnis, qua memoria luvatur, qualiacunque tandem sint artificia, quibus eidem succurritur. Inter illa artificia occurrit dogmatum in tabulas relatio , in quibus uno qua si conspectu exhibentur, quae de eodem subiecto tenenda sunt, ac praeterea in classes quasdam generales revocantur numerisque distinguuntur, ut & distincte pereipi possint, fi singula sigillatim perlustrantur de quo ordine te invicem excipiant perpenditur, Sc confuse quoque percipiantur, si uno obtutu totam tabulam comprehendis. Ita enim obtinetur, ut & integram tabulam solius imaginationis ac memoriae vi tibi repraesentare ac eadem fingulas in eadem classes designate , & in singulis describere valeas, quae iisdem conveniunt. Quivisi distinis c a perceptione inves imaginationem atque memor lam, ut tabulam, quam constructam perlustralii , tanquam praesentem tibi repraesentare S singula in eadem eollocanda tanquam in iisdem descripta exhibere valeas; eo ipso imaginatio de memoria haud parum extenditur I. lysi. Quamobrem etsi in disciplinis comeniat methodus scientifica, quae unumquodque eo loco tradi iubet , quo per antecedentia intelligi ac demonstrari potest . I 33 DVe. moti . a non tamen ideo contemnendae sunt tabulae mmmonicae, quae doctrinis, quibus imbutus est animus de quarum evidentiam ex dein onstrationibus , sicuti claritatem ex de finitionum legitima concatenatione per subordinationem decentem facta is. II9 Disi. y lim. hausit, facile retinendis inserviunt. Nostra aetate serre in desuetulinem abiit tabuia Iarum istarum usus, sane eximius, si in praeiudicium methodi scientificae non tendat, qua in re peccatum est a maroribus f sed vel ad lystematicam tractationem praeparet tironem , vel idem absolutae superaecedat, quando nimirum nihil amplius superest, quam ut clare ac evidenter pereepta memoriae fideliter mandentur, ut, quae didici ut veraque cognovisti, ea fione ita ferente dextre ae utiliter applicare possis. De tabulis istis inhemonicis plura diximus in Horis subsecivis A. I Io. trim. aesti v. num. III .pag. 468.2OI.
Si ideas rerum vel Derborum reproducendas ad objecta quaedam visibilia r - - οι ferimus, Deluti si verba in iis descripta imaginamur ii conspectu ofectorum ideae in nobis reproriciantur oe recognoscuntur. Quodsi enim verba quaedam aut nomen rei cujusdam objecto cuidam visibili veluti inscripta tibi imagineris Aioctis c id cognitio.
103쪽
id quod fieri posse, quovis momento in temetipso experiri poteris , objectum istud verbaque eidem inscripta vi imaginationis simul percipis, actusque imaginationis tibi conscius es. Quod si jam objectum istud intueris, illud necessario percipis S. 79 . Enimvero si qua simul percepi.
mus& unius perceptio denuo producitur sensus vi, imaginatio etiam perceptionem alterius producit S. Io in. Ad conspectum igitur objecti idear verborum, quare idem veluti inscripta imaginatus fueras, simul reproducuntur una cum actu imaginationis, quota quasi inscripseras, consequen. ter re productas recognoscis 6. I . Si verbis ideam rei substituas; demonstrationem adhuc eandem subsistere animadvertes.' Propositio praetens est fundamentum artificiorum, quibus ad iuvandam imaginati nem & memoriam utimur. Per legem enim imaginationis patet s. li 7 ὶ, reprodin tio. nem idearum non aliter arbitrio nostro sublici posse , quam ubi eas cum ideis aliis per ecexistentiam aut immediatam successionem copulamus. Quicquid igitur ad reproductionem idearum dato tempore absolvendam inser, ire debet , ex hoc sonte derivandum, nisi qua. tenus eorum ratio simul haberi potest, quae imaginationi ac memoriae extendendae inter. 1 tunt I. 1ys. 2 2. g. 2 Oa.
Artificium memoriae dicimus actionem, qua quid aptum essicitur ad id earum reproductionem & recognitionem juvandam, quod per se eandem juvare non poterat.
Ita si nobis imaginemur, verba quaedam parieti adscripta I hoc ipso efficimus , ut con specto pariete verborum istorum idea in nobis reproducatur Ec re producta recoenolcatu et g. 2o I i consistit igitur in hac actione, qua parietem aptum esticimus ad ideam ver borum reproducendam & eorum recognitionem iuvandam, artificium memoriae . scilicet memoriae artificium est, quod diu vel saepius verba ista veluti parieti inscripta nobis imagine. mur, & parietem intuemur, quando verborum illorum meminisse voluerimus.
Quoniam per artificium memoriae aptum quid redditur ad idearum reproductionem & recognitionem iuvandam, quod per se ad eandem nil quicquam conferre poterat L aoa , imaginationis vero est ideas reproducere g. Io , memoriae reproductas recognoscere S. Ips I per artificia memoriae imaginatis oe memoria arbitrio nostro subiicitur.
Artificiis nimirum istis obtinetur, ut ideas reproducamus & reproductas recognosca.mus, quando Sc ubi nobis libuerit. s. 2o .
Ars Mnemonica seu Ars memoriae dicitur ars memoriam extendendi artificiisque juvandi, Mnemonicorum nomine veniunt praecepta illius artis.
veteribus hanc artem fuisse excultam, ex auctore ad Herminium t ib. 4. constat, ubi tamen eandem restringere videtur ad sola artificia, quibus memoria imatur s. roa . Sed consultius esse videtur, ut arti huic tribuamus, quicquid a nobis ad memoriam amplificandam, perficiendam & quocunque modo iuvandam proficisci potest. Lecur enim eniatia multiplicemus praeter necessitatum t Fertur Simo rades primum invenisse hanc artem, quemadmodum narrat cisos lib. a. de O acure. Artem miremonicam in se significatu stri iactiori describit laudatus antea auctor ad oem ι quem si consulere volueris , constabit utique eam non alio niti sundamento 3 quam quod Paulo ante adstruximus i s. xo
104쪽
De Memoria, Obdiuione S Reminiscentia. 8 q
Memoria natiaralis dicitur, quae homini absque ulla exercitatione praevia & ullis artificiis inest. Acquisita appellatur, quae praevia exercitatione& artificiorum ope comparatur. Eius adeo species cst artifciosa, quae nonnisi artificiorum ope in nobis datur.
Hoc sane sensu memoriam artificiosam sumunt veteres, ut videre est apud ciceremem atque Ure tum sed iidem exercitatione comparatam a naturali non distinguunt, quod tamen fieri nobis eoirmodum visum . Maluimus adeo memoriae naturali opponere acquisitam, suae duas sub se complectitur species, alteram innominatam , alteram attificiosam . GAtinio in Lexico memoria artificiosa de acquisita synonyma sunt.
V. 2 6. Memoria aeqtista ac in specie artificiosa arte mnemonica obtinetur. Mω moria enim acquisita praevia exercitatione & artificiorum ope obtinetur I. aos , ac in specie quidem artificiosa artificiorum ope comparatur Saert. . Enimvero arte mnemonica memoria extenditur c sy.aoq , adeoque exercitatione praevia I. I9s 7: arte etiam mnemonica per artificia juvatur memoria g. ro . Memoria igitur acquisita & in specie artificiosa arte mlaemonica obtinetur
Memoria dicitur labi, si ideam reproductam habemus pro eadem, quam Mevio ante nos habuisse conscii nobis sumus, etsi immutata fuerit, seu corrupta. Vi qVJVMemoria in hoc casu etiam nos fallere dicitur, quatenus in causa est, ut di- ρ ἰμρή 'versa habeamus pro iisdem . ' ν
E. gr. Vidimus Sempronium veste viridi indutum. Recurrit nobis idea Sempronii vi imaginationis producta , seu quaecum veste rubra indutum fistit . Quod si nol i, persuadeamus nos βψ vidi illa Sempronimn velle rubra indutum, memoria labi nosque sallere dicitur. S. 2O8.
Quoniam nihil frequentius est, quam ut homines dissentiant in iis, O οβ quae simul viderunt; cum repugnet idem simul fuisse& non fuisse S. 1 S. memoria Onto , necesse est , ut vel uni imaginatio rem aliter repraesentet, quam erat, vel utrique. Quia tamen uterque sibi conscius esse videtur, se talem 'vidisse, qualem sibi repraesentat; memoriam vel unius, vel utriusque labi necesse est I. 2o7 . Memoriam igitur labi 'si e manifestum M.
Lapsus memoriae nemo non in se unusquiique experiri potest . modo attendere velit. Eerores inprimis calculi lapsu memoriae committuntur ab iis, qui in eodem exercitati sunt. Imo plures alii eidem debemur, quemadmodum in serius ostensuri sumus. S. 2O9.
Memoria dicitur labilis, quatenus fieri potest, ut labatur, seu lapsus L MI
eidem non repugnat. Quare cum mani sestum sit memoriam labi posse g. inim,ao8 : memoria utique labilis. mox ur .
Memoriam esse labilem , adeo compertum est , ut eam esse labilem in proverbium sere ab erit. Utinam vero eam per uderent, qui ex erroribus lapsu memoriae cominissis, S an novis tirone fac de colligendis nescio quid adversus errantes colligere voluntl Astronomi
105쪽
aequiores ceteris se praebent , qui errores calculi memoriae lapsu corantisos facile cGdo. nant alteri. g. 2 o.
Si imaginatio ad rerum olim percepta tim idem diversas spectantia is suam confundit, nec anima sibi conscia est ideae rei unius, quam reproductam cognoscit, quidpiam ex idea rei alterius admisceri; memoria labitur. Etenim dum ideam olim perceptae rei vi imaginationis re producit anima reproductamque recognoscit per conicia sibi est te rem istam olim percepisse I. I73 . Quoniam GrO imaginatio eidem aliquid admiscet ex idea rei alterius antea similiter perceptae , ideam quoque ejus, quod alteri admiscetur, reproductam recognoscit S. I7ψ , adeoque non minus sibi conscia est, se idem olim percepistccI. I73 P. Enimvero quia sibi conscia non est , id ex idea rei alterius ideae rei re productae admisceri per bdimib. id ad eam pertinere putat. Ideam igitur vi imaginationis jam reproductam pro eadem habet, quam olim habuit, cum rem sensu perciperet, ut ut immutata fuerit 17.2o72. Memoria igitur labitur I. rit. .
Memorabile milii succurrit exemplum, quo propositio praesens confirmatur . Titius ad Ieseens in te tione poetarum Graecorum Homeri, Hesiodi, Pindari vertatus fuerat. Cum ab eadem abstinuisset. in manus ipsius inciderat libellus , qui sub titulo Hellenodiae Lutheranae editus est Sc in quo cantiones in Leclesia usitatae in rhythmos Graecos eiusdem terminationis, retentis melodiis, convertae leguntur. Eum curiositatis fratia aliquoties perlegerat de ope melodiarum ipsi admodum familiarium identitatem terminationum , qualis in versibus Germanicis recepta , memoriae firmiter infixerat. Aliquot annis elapsis ubi sermo incidebat deI oesi GermaiNca, quod Ohidentitatem terminatiouum in versibus praeter metrum observandam sit dissicit:s s Titius contendebat, eandem difficultatem obtinere in versibus Graecis , qui perinde ae Germanici eandem admittant terminationem , dc quicquid ceteri, qui aderant, in contrarium dicebant, se a lententia tua dunoveri non patiebatur : se enim optime recordari dius a ebat, quos in Imaeero, Hesiodo, Pindaro, allis obtervaverit . Imo tam certus sibi videbatur sententiae suae , ut vix propriis oculis fidem haberet, cum ita Homero contrarium videret, dc attonita mente haereret, quid rei ponderet non habens . Evidens hic est, lapium memoriae coiitigisse ex eo, quod vi imaginationis eaedem terminationes rhythmorum in Hellen odia ideae vetiuum Graecorum Poetarum fuere admixtae, nec Titius elus sibi conscius fuit, tantummodo sibi conscius veriuum is miri, Hesiodi, Pindari a se aliquando lectorum, de terminationum earundem in rhythmis Graecis observatarum. Hinc vero simul liquet,quam facilis sit memoriae lapsus ac subinde inevitabilis, ut adeo absoniim sit eundem labentibus imputari. g. 2II.
Si res nee diu , nec saepius sive sensu, sive imaginatione percipiantur; ideas earum vi imaginationis reproducere non possumus, nec remota Ias sensu recogno' scere valemus. Etenim si res nec diu , nec sepius sive sensu, sive imaginatione percipiantur; fieri non potest, ut, si id ea rei simul perceptae in anima producatur, illius etiam idea simul recurrat S. io 7 P. Quare cum imaginatio in reproducendis ideis rerum anica perceptarum constantem, hanc legem sequatur, ut, si unius rerum simul perceptarum perceptio in nobis producatur, perceptionem quoque alterius producat I. Ii 7 ; si res nec diu, nec saepius sive sensu, sive imas inatione percipiantur , ideas earum vi imaginationis rzproducere non possumus.
106쪽
De Memoria, Oblivione S Reminiscentia. 9 3
Quod si id eam rei antea perceptae vi imaginationis re producere non valemus, ejusdemque sensu jam productae nobis conscii sumus; perinde est, ac si eam prima vice perciperemus, cum prima vice eandem percipientis imaginatio similiter eam ideam cum aliis non reproducat S.I I7 . Nulla igitur adest ratio, cur nobis conscii esse debeamus , quod rem istam jam perceperimus, vel ideam istam jam ante habuerimus, consequenter conscii nobis esse non possumus, quod eandem jam habuerimus ς. 7o. tol. . Quamobrem ideam rei antea perceptae, etsi jam sensuum vi reproducatur, recognoscere non valemus . Enimvero si res nec diu , nec saepius sive sensu, sive imaginatione percipiantur; ideas earum reproducere non possumus per partem primam. Ergo nec ideas sensu reproductas recognoscere
Utrumque confirmatur a posteriori. Experimur enim deesse nobis D- cultatem reproducendi ideas rerum antea perceptarum: experimur etiam deesse nobis facultatem ideas rerum antea perceptarum recognoscendi, si sensuum Ope denuo producantur, ubi res, cum primum perciperentur,
non diu percepimus, neque deinde eas saepius percepimus. Quod vero deesse debeat, inde colligimus, quod jam cesset ratio, cur in casu oppo sim adsit. Si vero ratio lassiciens cessat, illud etiam cessare debet, quod propter eam potius est, quam non est S. II 8. Ontol. .
Propositio praesens a posteriori adeo manitesta nobis videtur, ut eam unusquisque sta. tim largiatur, qui sibi conseius est, quomodo obiecti diuturna vel saepius iterata contemplatione igeam eius reproducendi & reproductam recognoscendi facilitatem sibi comparaverit . Quod si tamen in notionem evidentiae curatius inquiras ι notioni principii Ontologici, quod adduximus t I. 1 . nisi. st , clara quidem, et fi consulae, id tribuendum esse animadvertes .
Si ideam sensuum ope reproductam non re gooscere valemus; nec eam vi 'Diis, isaginatiunis reproducere valemus. Si enim ideam sensuum Ope reproductam reeσηi recognoscere non valemus I nobis conscii non sumus, quod eam jam antea tionis Shabuerimus S.I73 9, consequenter ratio cessare debet, cur nobis conscii r produ- simus, nos eam jam antea habuisse S.I I 8 Ontol. I. Quare cum ideam re- θ ρη Productam recognoscamus, adeoque nobis conscii simus nos eam jam an- ' μ' tea habuisse S. I 73 . quia idea reproducta in alia perceptionum serie continetur, quam ante percepta continebatur & utriusque ieri ei nobis conscii sumus S. x7 2, utriusque autem seriei nobis conscii esse nequeamus, nisivi imaginationis 'rei, quae nune sensu percipitur, idea cum ideis ceterarum rerum antea cum eadem perceptarum simul reproduca. ur , quod per se patet; idcavν imaginationis non producitur, dum sensuum ope reproducitur, ubi eam recognoscere non valemus . Patet itaque si ideam sen- .
suum cpc reproductam recognoscere non valeamus; vos nec eam vi ima- .ginationis reproducere va' re.
Ideiu etiam sic ostea litur. Ponamus nos imaginationis vi reproducere. Μ z valere
107쪽
valere ideam ejusdem rei, quae nunc sensu denuo percipitur. Quoniam res sensu jam percipitur per Θpotb. necesse est ut idea ejus cum id eis rerum
aliarum simul perceptarum actu reproducatur vi imaginationis S. IO4 P. Anima igitur perceptiones sensuales cum phantasmatis conferens perspicit, id eam rei sensu nunc reproductam in alia perceptionum serie contineri , quam an rea percepta, ab imaginatione nobis exhibita continebatur, adeoque illam recognoscere valet: id quod hypothesin evertit. Vcritatem propositionis praesentis etiam in nobis ipsis experimur, modo ea attentione uti possimus, quae ad impotentiam observandam lassicit. Etenim si rem sensui oblatam admoniti recognoscere non valeamus, clausis oculis, ut mentem a sensu abducamus, ejus aciem in ideas, quas habemus, intendimus, si forsan exiguam claritatem habeat idea vi imaginationis cum sociis re producta, eam tamen animadversuri S.Io I P. Eni in Vero dum nihil ejus animadvertere valemus, in haec tandem verba erumpimus:
nos nullo prorsus modo meminisse posse, quod rem istam jam antea sensu perceperimus; quo ipso significamus impotentiam ideam vi imaginationis reproducendi S. 92 .
Quoniam recognitio idearum, consequenter rerum , quas repraesentant, cum earum reproductione vi imaginationis facta adeo firmiter cohaeret; mirum videri non debet, quos vulgo facilitas ideam reproducendi ad memoriam reseratur , dc lacultas reproductam reco
gnoscendi, in qua proprie memoria consistit is . IIII nonnisi tacite supponatur I. 377 .f. 2 3.
Si res aliqua sepius sensu veI vi imclinationis percepta ct is iteratis perceptio
nibus recognita fuit; eandem postea reproductam anima recognoscit ex eo, quod eam jam ante recognoverit. Etenim si res aliqua saepius sensu vel imaginati
nis vi percepta & in iteratis perceptionibus recognita fuit, vi legis imaginationis S. Ir7 posthac idea ista cum perceptione actus recognitioniS re produci debet S.Io79. Quoniam igitur anima sibi conscia est , se ideam istam jam antea recognovisse, consequenter se jam antea sibi consciam fuisse, quod eandem ideam, quae nunc in eadem re producta fuit, jam antea habuerit, S.I7ῖ ; ex eo utique intelligit, quod ideam , quae nunc in
eadem re producta fuit, jam antea habuerit, consequenter ratio sufficienS recognitionis in eo continetur S. 36 intol. . Quare cum posita ratione sufficiente ponatur etiam id, quod per eam potius est, quam non est F. II 8 Ontol. ); ex eo, quod ideam, quae nunc denuo re producitur , jam
antea reproductam recognovimus, recognoscimus.
Actiones seu operadjones animae in recognitionem idearum reproductarum influerem Vidi risus tam superius t . 374 , eum recrenitionem ideae prima praesertim vice re Productae demonstraremus. Imo nihil magis influit m istam recognitionem , quam operationum me tis circa eas smaitanea reproduct io.
Si res at uis saepius cum actis assiqne sercepta ct in iteratis perceptionibu recognita Dir i idea postea re produc in auiueret perceptio quaedam confusa, μη de
108쪽
De Memoria , Oblivione o Reminiscentia . 93
de recognoscitur. Si enim res aliqua saepius cum aliis aliisque percepta & in iteratis perceptionibus recognita fuit; Mea ejusdem reproducta fuit secunda vice cum iis perceptionibus, quas anima in prima simul habuit λ in tertia tam cum iis, quas in prima , quam cum istis, quas in secunda habuit; in quarta tam cum iis , quas in prima & secunda , quam quas in tertia habuit & ita porro S.I7 : id quod etiam experimur, dum singulas ideas
reproductas mentis acie perlustramus, utpote successive in eas incidentes, quae diversis vicibus una percepimus . Quoniam vero toties quoque recognita fuit, quoties iterato reproducta fuit per Θpordi perceptio quoque iteratae recognitionis una cum idea rei toties perceptae ac recognitae reproduci debet c S.Io7. IIII. Quoniam igitur multiplices perceptiones cum id ea rei saepius jam perceptae una re producuntur, anima vero omnes simul uno veluti obtutu comprehendens in perceptione hac composita non distinguit eas a se invicem , quae ipsam ingrediuntur; perceptio ista confusa est ri . Atque adeo patet perceptioni rei saepius cum aliis aliisque perceptae & in iteratis perceptionibus recognitar adhaerere perceptionem quandam confusam .
Enim vero quoniam ipsa experientia edocti sumus, perceptionem istiusmodi confusam adhaerere rebus antea jam perceptis; ex perceptione ista confusa perceptionis reproductae socia intelligitur, quod eam jam antea habuerimus. Est igitur confusa illa perceptio ratio sufficiens, cur intelligamus , quod perceptionem reproductam jam habuerimus s. 7o onrol. 9, consequenter ratio suis ciens recognitionis S.I7 3 . Quare cum posita ratione sufficiente poni etiam debeat id , quod propter eam potius est, quam non est sy. I I 8 Ontol. 9; ex confusa ista perceptione idear reproductae socia anima ideam re productam recognoscere debet.
I ropo filio praesens plurimum prodest ad perceptiones consulas, quae vi imaginationis, sue ideis sensual ibus, sive phantasmatis sociantur, evolvendax, ut luccessive singulae reddantur clarae . Ad eam vero atque praecedentem attendere debent . qui veritatem propositionis de modo recognoscendi ideas reproductas I. r experimento in se facto intelligere gestiuat . Alias enim accidit, ut in casuum propositionis praetentis, vel praecedentis incidentes modum recognitionis non agnoscant, adeoque tanquam spurium reliciant , quod eum experientiae contrarium 'udicent . Reserenda igitur est propos Eio praesens in earum numerum , quae mentis aciem intendunt, qua semetipsam cognoscit.
Memoriae opponitur obseso, quae adeo est impotentia ideas reproductas consequenter res per eas repraesentatas recognoscendi.
Memoria enim est saeuitas ideas reproductas recognoscendi sin. Ergo si oblivio contraria esse debet memoriae; ia impotentia eas recognoscendi consistere debet: tacuitati etam agendi opponitur impotentia, cum in posteriori catu impossibile esse debeat , quod in priori pollinile Definitio oblivionis cum nominalis tit, arbitraria utaque est, atque ideo nulla Pro sus probatione ndiget. Quoniam tamen arbitrium regi debet rationibus, nec a figi. ificarii recento temee sit recedendum I. I a. Disc. - I cur oblivionem ita definiamus ,reduenda nobis fuit ratio.. S. II 6. iteratae ratio di
109쪽
Quoniam ideam imaginatione' reproducere nequit, qui eandem Ope sensuum re productam recognoscere non valet g. a Ia ; qui vero rei cujusdam oblitus est, eam recognoscere non potest , dum sensu eandem percipit fietis r qui rei cujusEam' oblitus est, ideam ejus vi imaginationis repro ducere nequit. Hinc & ad oblivionem spectat impotentia reproducendi ideas reis
Impotentia re producendi ideas opponitur lacultati easdem reproducendi, adeoque ima ginatioin s F. Io4j, consequenter ad eaendem referri nequit. Quamobrem quoniam oblἱ-vio absque ista impotentia locum habere nequit, nulla vero ratio est , cur istam peculiari nomine lusigmamus, neque ullum peculiare nomen suppetit. quod eidem tribui possit s ad oblivionem ut iove reserenda . Consentit quoque communis loquendi usux . quo impotentillreproducendi ideas rerum antea perceptarum una cum impotentia easdem recognoscendi oblivio salut Mur.
Sigras ideas lingo tempore non reproduci Arerum per illas repraesentata insiliuis ur. Etenim si longo tempore ideas aliquas non reproducimus , cessat ratio, cur memoriae retineantur I i8I , consequenter eadem retineri nequeunt I. D8onto a. Anima igitur facilitatem ideam reprod cendi & reproductam recognoscendi, quam habuerat, amittit S.I8o P , consequenter ad eas reproducendas & recognoscenda v impoten& redditur Quare cum in ista impotentia ideas recognoscendi atque reproducendi oblivio consistat s a I s. ; eorum obliviscimur, quorum ideas longo tempore non reproducimus. Idem etiam sic ostenditur Si quas ideas longo tempore non reproducimus ῆ eas post hae vi imaginationis nec reproducere, nec sensuum ministerio reproductas recognoscere valemus S. arx . Quare cum eorum Obliviscamur, quorum ideas ministerio sensuum reproductas recognoscere non Possumus S. 2Is , neque vi imaginationis reproducere valemus I. a I 69 illarum rerum obli viscimur, quarum ideas longo tempore non reproducimus ἀyeritatem propositionix praesentix unusquisque in semetipso experitur. Lubet tamen in
medium afferre exemplum memoratu dignum , quod a re usis me accepisse memini . Ex duabus epistolis Ioannis Hud ii de reductione aequationum & de maximis de minimis, quae inter Commentarios in Geometriam cartem leguntur , apparet, virum fuisse Algebrae ac Geometriae subi imioris perit issimu in . Quoesi opus ΜSC. prostaret, in quod in entλ suR retulit s inulto magis idem appareret. Enimvero Consul AmsteI amensis laetus rerum gerendarum cura a calculi algebra:cis de figuris geometricis avocabatur , ut horum ideas in sere producendi occasione destitueretur. Quamobrem cum Iesbmitu, ex Gallia redux eundem accederet de rebus ad Geometriam sublim forem spectantibus eum ipso collocuturus I librum suum M SQ ei obtulit, ut eundem perlustraret, quem facete se doctiorem appellaba , Pr pterea quod ideas rerum geometrie aerum & algebraicarum oblivioni dedetat . Propria igItur inventa non amplius intelligebat, nedum noverae Numisiis., propterea quod rebus aliis intentus diu de ii Idem non cogitaverat. Is 1 inventiorum mathematicorum gi ria eminet, quae inpriniis in eximio opere Principiorum philosophiae naturalis mathemati cor leguta ur . Communis tama suit non modo in Anglia . verum etiam in Germania, inquam inde translata, eum aetate provectiore Iibros a te conscriptos non amplius intellexisse ἀrrobabilit3te non destituebatur vi propositionis praesentis. Cum enim ultra seculi quadran
110쪽
De Memoria , Oblivione S Reminiscentia. O s
eem distet editio secunda a prima , nulla tamen inventa ulteriora huic accesserint, qualia uberrima & maxima a tanto vim proficisci poterant intra tantum temporis intervallum, aud obscure hinc colligitur , quod intra istud temporis intervallum de rebus geometricis. quales in opere Principiorum continentur, non amplius cogitaverit. Eas igitur rursus ohI iis .isei debebat. Nihil autem hoc ipsum derogat laudibus summis tanti viri , quas ex invenistis consecutus. Manet enim inventor, five inventa propria ipsemet iterum oblivioni dederit , sive ad extremum utque vitae dat tum eadem memoria retinuerit . Absit etiam ut quia sibi persuadeat , vires intellectus decrevisse, si quis oblivioni dedit, quae noverat in aliqua selemiae parte, animum deinde ad alia appellensi Eadem igitur Ne-νω-m laus manet, λve fama de oblivione inventorum propriorum vera fuerit , sive fallax , quemadmodum embeνmam contendit in praefatione ad Conspectum Philosophiae Isaac. γονι i, quem idi mate Anglico edidit. Quatenus tama sumitur vera, propositionem praeientem illustrat.
Si res e Udam ideam pro arbitrio nostro reproducere ct non reproducere post suomο- sumus ἱ eandem oblivioni tradere valemus. Si enim arbitrii nostri est id eam res do oblia cujusdam reproducere & non reproducere; ab eadem re producenda tanto πω μpο- tempore abstinere possumus, quanto libet. Quare cum rei illius oblivi- scamur , cujus ideam longo tempore non re producimus I, 2 7 9 ὲ rem hisissistam oblivioni tradere valemus , cujus ideam pro arbitrio nostro vel reproducere, vel non reproducere possumus.
Utilitatem non exiguam habet praesens proposito in Moralibus, ubi saepius interest ut nolimus, utrum in potestate nostra potitum sit, necne, ut quid oblivioai tradamus. ne praecipiamus , quae fieri nequeunt. Ceterum dari talia , quorum ideas num reproducere velimus in potestate nostra positum est, obvia experientia confirmat.
Si rem amea perceptam sensti denuo percipiamus, oe vi imagisationis πρυ- ΓώΛουδε Acta ejus oe rertim alarum idea fuerit obscura; in ea recognoscendia haeremias m e reis seu certo eam recognoscere non valemus. Etenim si idea reproaucta vi imagi-
nationis fuerit obscura; rem repraesentatam ex ea non agnoscere , nec a
ceteris perceptibilibus distinguere valemus S. 312. Quamobrem si eam α'
ad praesentem reseramus, identitatem rei sensus atque imaginat onis virepraesentatae agnoscere minime valemus I. I 8 I Ontol. . Et quoniam idear
Ierum ceterarum non minus Obscurae sunt per hyotb. nec eas agnoscere atque ab aliis distinguere valemus g. 3a γ, consequenter nec nobis conscii sumus, ideam sensu nunc re productam in alia perceptionum serie contineri , quam cum ante perciperetur continebatur . Illam igitur recognosco. re non valemus S. I 74 . Quoniam tamen idea illa obscura vi imaginationis re producta ideae rei sensu denuo perceptae adhaeret per Myorb. eique subinde, quae clare percipiuntur, indine possunt s. 33 I anima ex idea confusa, quae scnsu perceptae vi imaginationis adjungitur, rem recognoscere adsueta I. a I 49, aliquid adesse videt, unde res recognoscitur, quatenus nempe rei perceptae imaginationis vi quaedam reproducta idea ad hae rei, praesertim si ex iis, quae obscurae perceptioni esare percepta insunt, aliquid identitatis rei sensu perceptae ac vi imaginationis repraesentatae simul percipit. Ponitur igitur aliquid rationis, sed non sum ciens ad rc in recognoscendam cS. 3 6 Ontol. , quatenus scilicet notio obscura & confusa in